Chowanna https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA <p>„Chowanna” to polskie czasopismo pedagogiczne o interdyscyplinarnym charakterze. Wydawane jest przez Instytut Pedagogiki Uniwerytetu Śląskiego w Katowicach.&nbsp; Jego podstawowe cele to: 1. <strong>łączenie dorobku polskiej myśli pedagogicznej z osiągnieciami krytycznej i zaangażowanej humanistyki współczesnej</strong>; 2. tworzenie przestrzeni do prezentacji badań naukowych z zakresu historycznych, filozoficznych, socjologicznych, psychologicznych, kulturoznawczych, artystycznych kontekstów wychowania.</p> <p>Pismo zostało powołane do istnienia w <strong>1929 roku</strong> jako periodyk Instytutu Pedagogicznego w Katowicach (grono redaktorów prowadzących tworzyli uczeni uznawani dziś za klasyków pedagogiki, na przykład: <strong>Zygmunt Mysłakowski, Henryk Rowid, Józef Pieter</strong>). Tytuł nawiązuje do znanego z mitologii słowiańskiej imienia bogini-opiekunki oraz do monumentalnego i fundacyjnego dla zaawansowanej polskiej myśli pedagogicznej dzieła <strong>Bronisława Ferdynanda Trentowskiego</strong> <strong><em>Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży</em></strong> (1842 r.).</p> <p>Profil czasopisma to zamierzone odwołanie do <strong>dialektycznej</strong> oraz<strong> osadzonej głęboko w języku polskim, a jednocześnie otwartej na dokonania światowe</strong> twórczości Trentowskiego. „Chowanna” pomyślana została jako <em>pograniczne forum wymiany myśli</em> – łączące w badaniach pedagogicznych tradycję (problematyzowaną) z nowoczesnością (wieloraką).</p> <p>Zespół Redakcyjny chciałby twórczo zachować ugruntowane w historii czasopisma i jednocześnie aktualne w naszej rzeczywistości zakresy tematyczne, ogniskując podejmowane na jego łamach zagadnienia wokół następujących – ważnych społecznie – kwestii:</p> <ul> <li class="show"><strong>polska myśl pedagogiczna</strong> (w kontekście nowoczesnej humanistyki);</li> <li class="show"><strong>rewizja postaw pedagogicznych</strong> (w kontekście zmian społeczno-kulturowych);</li> <li class="show"><strong>historyczne i współczesne prądy w wychowaniu i edukacji</strong> (w kontekście potrzeb nauczycieli i innych podmiotów edukacji);</li> <li class="show"><strong>demokracja i wychowanie </strong>(w kontekście kryzysu kultury demokratycznej).</li> </ul> <p>Jesteśmy przekonani, że jakość dyskursu edukacyjnego w przestrzeni publicznej w dużej mierze zależy od stopnia recepcji znaczących dokonań teoretycznych, dlatego zamierzamy podjąć próbę <strong>rewitalizacji debat wokół ważnych książek</strong> – zarówno nowości, jak i dzieł klasycznych. Troska o etykę lektury to jedno z zadań, jakie sobie stawiamy, zapraszając do czytania i komentowania istotnych tekstów.</p> <p>Chcielibyśmy także – w duchu integralności myślenia o człowieku i jego kształceniu – szerzej otworzyć łamy czasopisma na pogranicze <strong>nauki i sztuki</strong>. Literackie laboratorium doświadczeń egzystencjalnych, badania z zakresu <em>arts based research</em>, analizy wydarzeń kulturalnych etc. to ważne pole wspomagania podmiotów edukacyjnych w wysiłku przeciwdziałania dehumanizacji.</p> pl-PL <p><strong>Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.<br><br></strong>1. Licencja<br><br>Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (<a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/</a>). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.<br><br>2. Oświadczenie Autora<br><br>Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.<br><br>Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.<br><br>UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).<br><br>3. Prawa użytkownika<br><br>Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.<br><br>4. Współautorstwo<br><br>Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.<br><br>Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).</p> chowanna@us.edu.pl (Sekretarze Redakcji: dr Edyta Nieduziak, dr Marcin Gierczyk) helpdesk.wydawnictwo@us.edu.pl (Zespół ds. czasopism) wto, 28 maj 2024 11:46:49 +0000 OJS 3.1.1.4 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Religijność młodzieży szkół średnich w procesie przemian (2015–2022) ‒ analiza socjologiczna https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15094 <p>Dzisiaj ważne jest szukanie odpowiedzi nie tyle na pytanie, czy się zmienia – bo wiemy, że tak jest – ile na pytanie, jak się zmienia religijność młodzieży, jakie czynniki przyspieszają ten proces, które aspekty religijności podlegają przyspieszonej dekonstrukcji, jakie są mechanizmy tych przemian. W niniejszym studium socjologicznym religijność młodzieży szkolnej opisano na przykładzie wybranych parametrów religijności: autodeklaracje wyznaniowe, przynależność religijna, wiara i wierzenia religijne, praktyki religijne obowiązkowe. Postawiono hipotezę, że religijność w społeczeństwie postpandemicznym nie osiągnęła poziomu, jaki miała w okresie przed pandemią, zwłaszcza w dziedzinie praktyk religijnych. Religijność młodzieży szkolnej w naszym kraju przedstawiono w ramach analizy socjologicznej wyników badań socjologicznych i sondaży opinii publicznej zrealizowanych w latach 2015–2022.</p> Janusz Mariański ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15094 czw, 29 gru 2022 00:00:00 +0000 Duchowość w ujęciu Janusza Korczaka i Viktora Frankla. Płaszczyzny spotkania https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15855 <p>Modlitwa zdaje się pełnić wiele funkcji w życiu człowieka. W niniejszej pracy chciałabym przedstawić ją jako werbalny przejaw duchowości, jako narzędzie opracowywania doświadczenia, oblekania go w sens i wreszcie jako immanentny wyraz człowieczeństwa. Chciałabym potraktować tę pracę jako miejsce twórczego spotkania dwóch idei — Janusza Korczaka i Viktora E. Frankla. To nieśmiała próba spojrzenia na jednego oczami drugiego. W&nbsp;pracy przyjęłam za cel poznanie psychicznych reprezentacji Boga podmiotów wypowiadających się w utworze Korczaka, by na tej podstawie móc spróbować określić funkcje, jakie pełni dla nich modlitwa. Na końcu chciałabym przyjrzeć się pojęciu człowieczeństwa i roli, jaką odgrywa w jego konstytuowaniu szeroko pojęta duchowość.</p> Natalia Dudek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15855 nie, 18 wrz 2022 00:00:00 +0000 The New Opportunities in Korczakian Documentary Research. Love and Friendship Among Pupils in the Orphans’ Home https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15437 <p>Głównym celem artykułu jest propozycja szerszego wykorzystywania w badaniach korczakowskich nowych możliwości, które pojawiły się w związku z rozwojem historii cyfrowej oraz niedawno przekazanymi lub niewykorzystywanymi dotąd zasobami archiwalnymi. W artykule przyjmuję również perspektywę pogłębiania znajomości tych aspektów korczakowskiego pola badawczego, które nie są bezpośrednio związane z Januszem Korczakiem, jego biografią i pedagogiką. Uważam za istotne eksplorowanie tematów i biografii osób znajdujących się w otoczeniu Korczaka, nie tylko Stefanii Wilczyńskiej, ale również dzieci, bursistów czy pracowników. Im pełniejszy będzie obraz korczakowskiego uniwersum, tym lepiej będziemy rozumieć wielokierunkowe wpływy i powiązania pomiędzy osobami i tematami. Moją ambicją było także przybliżenie badaczom i badaczkom niepolskojęzycznym rzadko tłumaczonych z polskiego korczakowskich materiałów źródłowych. Jako przykład wykorzystania nowych możliwości posłużyły moje wstępne badania, oparte na niemal nieznanych źródłach z zasobu archiwum Lohamei HaGeta'ot w Izraelu (Ghetto Fighters' House Archives). Przyjąłem podejście mikrohistoryczne i dokonałem analizy dokumentów osobistych, przede wszystkim listów wychowanek i wychowanków Domu Sierot z lat 1938/1939 – 1941. Zawartość źródeł pozwoliła przyjrzeć się relacjom miłosnym i przyjacielskim wśród nastoletnich podopiecznych Domu Sierot. <br>Intymne historie, rozgrywające się w tym gronie, stanowią uzupełnienie wiedzy o historii i sposobie funkcjonowania Domu Sierot, którą czerpiemy z pism Korczaka, tekstów Wilczyńskiej oraz innego rodzaju dokumentów. Umiejętności intrapersonalne oraz interpersonalne, które można uchwycić w badanych przeze mnie źródłach, pozwalają zaś przypuszczać, że również w aspekcie relacji miłosnych i przyjacielskich możemy uchwycić pozytywny wpływ Domu Sierot na jego wychowanków i wychowanki.</p> Wojciech Lasota ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15437 czw, 29 gru 2022 00:00:00 +0000 Film Wandy Jakubowskiej i Igora Newerlego „Król Maciuś I" (1957) – recepcja medialna i przesłanie ideowo-wychowawcze https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/14781 <p>In his article, Adrian Uljasz discusses media reception and the ideological and educational message of the adaptation of Janusz Korczak’s novel King Matt the First, the film King Matthew I (directed by Wanda Jakubowska, screenplay by Wanda Jakubowska and Igor Newerly) (1957). Uljasz addresses the means of artistic expression on which the authors based the educational message of this film. By media reception Uljasz understands the reception of Jakubowska and Newerly’s works in the media, from traditional printed <br>works to the contemporary metamedium, the Internet. This research topic has gained in importance due to the anniversaries related to Korczak and Newerly. In 2022, eighty years had passed since the deaths of Korczak and his pupils and employees from the Jewish orphanage in Warsaw (1942). 1987 saw the death of Igor Newerly, educator and writer, co-author of the script for Jakubowska’s adaptation and Korczak’s close associate from the Warsaw orphanage. The film can be regarded in terms of transference of the views of <br>these two writers-educators.</p> Adrian Uljasz ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/14781 czw, 29 gru 2022 00:00:00 +0000 Rola odkrywania i rozwijania siebie w kształceniu przyszłych nauczycieli – analizy i refleksje z praktyki akademickiej https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15329 <p>The paper addresses the contexts of pedeutology, incidentally revealed in the literature, considering personal development as an important educational element preparing for the role of a teacher. Pedagogy is a praxeological science, linked to continuous development and inspiration search, the acquisition of new theoretical knowledge and methodological skills, supplemented with the development of interpersonal competences and improvement of self-knowledge. Hence, an important element of the academic training of <br>future teachers is personal development classes. It is also necessary to develop a curriculum of courses with the widest possible range of optional workshop classes, which help students build their self-knowledge, recognise and discover their individual areas of self-fulfilment, and develop self-creation competences. The analyses of the narratives of pre-school education students and early childhood pedagogy of the University of Silesia in Katowice show the relevance and efficiency of self-improvement through participation in workshops based on dance and movement, and in other expressive activities, which are indeed an integral part of academic education.</p> Aleksandra Pyrzyk-Kuta ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15329 pon, 05 gru 2022 00:00:00 +0000 Ideowe i edukacyjne aspekty budowania ukraińskiej niepodległości w XIX wieku https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15898 <p>.</p> <p>The article focuses on the ideological and educational aspects of selected Ukrainian-centric thinkers and activists. Without the ideological and educational activities of this small group of the emerging Ukrainian intelligentsia, the million ethnic Ukrainian masses would have been absorbed into the Polish or Russian nationality project. The text presents the basic ideological principles that are the basis for shaping national consciousness and describes adverse historical conditions causing difficulties in shaping the Ukrainian idea <br>of independence. The implementation of Ukrainian-centric ideas is shown on the example of selected organizations and representatives of Ukrainian culture, such as The Brotherhood of Saints Cyril and Methodius, Hromada, Stara Hromada, Panteleimon Kulish, Mykola Kostomarov, Volodymyr Antonovych, <br>Mykhailo Drahomanov. The aim of the article is to present the importance of education in the process of formation of national consciousness.</p> Karol Kowacki ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15898 czw, 29 gru 2022 00:00:00 +0000 O potrzebie od-uczania (się) i edukacji ku życiu – refleksje wokół książki Tadeusza Sławka A jeśli nie trzeba się uczyć…[Tadeusz Sławek. A jeśli nie trzeba się uczyć… Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021, ss. 192] https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15841 <p>Recenzja książki Tadeusza Sławka pt. <em>A jeśli nie trzeba się uczyć…</em> (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021)</p> Monika Humeniuk ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/CHOWANNA/article/view/15841 czw, 22 gru 2022 00:00:00 +0000