https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/issue/feedEr(r)go. Teoria - Literatura - Kultura2022-06-14T14:49:40+00:00Marcin Mazurekerrgo@us.edu.plOpen Journal Systems<p><img src="https://journals.us.edu.pl/pliki/RIAS/mla.png" alt="MLA" height="50px"></p> <p><strong><em>ER(R)GO</em></strong> jest międzynarodowym czasopismem naukowym nawiązującym do kilkunastoletniej działalności interdyscyplinarnej grupy seminaryjnej o tej samej nazwie. Periodyk poświęcony jest przede wszystkim refleksji nad wytworami kultury współczesnej - także kultury popularnej - ze szczególnym naciskiem na zagadnienia teoretyczne i w najszerszym sensie z teorią związane. Tematyka obejmuje analizę zjawisk, dzieł, procesów kulturowych i literackich oraz ich uwarunkowań, analizę kontekstów je określających, zagadnienia metodologii badań literaturoznawczych i kulturoznawczych, analizę współczesnych tendencji w kulturze i ich założeń myślowych, zmiany paradygmatów teoretycznych i metodologicznych, analizę etycznych i aksjologicznych uwikłań prądów oraz zjawisk kulturowych i literackich, syntezy teoretycznoliterackie i kulturoznawcze, związki literatury z filozofią i innymi naukami. Istotny nacisk kładzie się na zagadnienia teoretycznoliterackie, przy czym literatura postrzegana jest w jej powiązaniach z kontekstami i procesami ogólnokulturowymi. Zadaniem pisma jest wypełnienie niszy między periodykami literaturoznawczymi i kulturoznawczymi oraz umożliwienie spotkania tych dwóch szerokich dziedzin w jednej przestrzeni czytelniczej. Ogólny tenor pisma należy określić jako interdyscyplinarny. Czasopismo finansowane jest z funduszu badań statutowych Instytutu Literaturoznawstwa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Czasopismo nie pobiera opłat za publikacje artykułów i jest dostępne w formule Open Access Gold.</p> <p><a title="Lista ministerialna" href="https://www.gov.pl/attachment/acf4c73a-188b-42a0-a82b-f0b809fb2307" target="_blank" rel="noopener"> <strong>"Er(r)go" uzyskało 100 punktów parametrycznych w wyniku przeprowadzonej w 2021 roku oceny i figuruje na liście czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (poz. 30946).</strong></a> Od 2016 roku, <a href="https://dbh.nsd.uib.no/publiseringskanaler/erihplus/periodical/info.action?id=488134" target="_blank" rel="noopener">nasze czasopismo indeksowane jest także w bazie ERIH+</a> i figuruje w <a href="https://journals.indexcopernicus.com/search/form?search=ER(R)GO.%20Teoria%E2%80%93Literatura%E2%80%93Kultura" target="_blank" rel="noopener">Index Copernicus Journal Master List</a> ze współczynnikiem wpływu ICV 2020: 83.04. Od roku 2020 indeksowane jest także w bazie Elsevier Scopus. Pragniemy też poinformować naszych Czytelników i Autorów, iż <strong>począwszy od numeru 40 (1/2020) <em>Er(r)go</em> jest pismem dwujęzycznym o zasięgu w pełni międzynarodowym: publikujemy materiały w języku polskim i angielskim.</strong> Czasopismo finansowane jest z funduszu badań statutowych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. <a href="https://www.journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/about"><strong>(WIĘCEJ o czasopiśmie...)</strong></a></p> <p><strong>Zaproszenie do zgłaszania tekstów</strong></p> <p><a href="https://www.journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/announcement/view/96" target="_blank" rel="noopener"><span class="gridCellContainer">Kolejny numer - 47 (2/2023)</span><strong><span class="gridCellContainer"> </span></strong><span class="gridCellContainer">-</span><strong><span class="gridCellContainer"> humanistyka/humanistyka/humanistyka (pod redakcją gościnną Lecha Witkowskiego) (kliknij, by przejść do CFP)</span></strong></a></p> <p><a href="https://www.journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/announcement/view/143">Kolejny numer - 48 (1/2024) - <strong>humanistyka/humanistyka/humanistyka II (pod redakcją gościnną Lecha Witkowskiego) (kliknij, by przejść do CFP)</strong></a></p> <p><a href="https://www.journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/announcement/view/144">Kolejny numer - 49 (2/2024) - <strong>queerowa ruralność (pod redakcją gościnną Roberta Kuska i Wojciecha Szymańskiego) (kliknij, by przejść do CFP)</strong></a></p> <p> </p>https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11680Strona tytułowa i spis treści2022-04-25T16:31:55+00:00Redakcja Er(r)goerrgo@us.edu.pl<p>Strona tytułowa i spis treści numeru.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11681Er(r)go...2022-04-25T16:31:55+00:00Wojciech Kalagaw.kalaga@poczta.onet.pl<p><em>Er(r)go… ,</em></p> <p><br>…“Kim ja, kurwa, jestem?” pyta Nick Cave i nie sposób zaprzeczyć, iż jest to pytanie zasadnicze. Można by odpowiedzieć: “Zajrzyj, *****, Nick, do swych biografii i autobiografii, a wtedy się dowiesz”, ale nadzieję odbiera nam Adam Zagajewski: “ja, to ja ignorancji, ja, który nic nie rozumiem”. Ja “jest mną, a ja jestem nim, lecz ono nie przyjmuje nikogo, nawet mnie” (pominąłem elipsy). Ciągle jednak szukamy w biografiach i autobiografiach: kim jest ona, kim jest on, kim jest to ich “ja”.</p> <p><br>Sprawa jednak nie jest łatwa, gdyż zewsząd czają się biografie pozorne, powieści biograficzne, biografie hipotetyczne, biofikcje, (auto)biografie i auto/biografie, kobiece auto/biografie relacyjne, automitografie, autofikcje, autonaturografie, autoportrety, autobiografie transmedialne i autobiografie rozproszone, dzienniki, memuary, hagiografie, monodramy biograficzne, monodramy-świadectwa i monodramy-rekonstrukcje, życiopisanie (takie sobie zwykłe) i ŻYCIOpisanie, życiopisanie nieantropocentryczne, życiopisanie antropo-zdecentrowane, życiopisanie relacyjne, a wokół tego wszystkiego krążą idiomy allobiograficzne, autopatograficzne i autotanatograficzne, biopoetyki i (somato/bio)poetyki, zakrycia i przesunięcia biograficzne, nie mówiąc już o dyskursach autofikcyjnych i życio-rysach. „Ja” ma się chyba coraz gorzej w tym ścisku.</p> <p><br>Jak widać, język i intelekt nie pozwalają zgnuśnieć, mnożą się zatem pytania ważkie i mniej ważkie. Czy biografia jest wiarygodna? Jaka jest relacja między życiem przeżytym a życiem napisanym? Jak kocha strukturalista? Czy można naprawdę kochać bez nadziei? Czy nasze dusze widziały kiedyś niemożliwość? Jaka jest wartość interpretacyjna łączenia tekstu z życiem? Kto się domyśli z Recherche, że Proust miał brata? Jak ciało prywatne i biologiczne przeobraża się w ciało medialne? Czy tkwi w nas absurd i przekreślona nadzieja? Czy biograf potrzebuje inspiracji? Czy biograf jest literackim sępem a może podglądaczem?</p> <p><br>Niełatwo skupić się na odpowiedziach, bo wiele różnych bytów, nie-bytów, incydentów i postaci wplata się w tok wywodu: byt embrionalny i byt absolutny, mroczni doppelgängerzy, bezimienny bóg-guru z czerwoną prawą dłonią, piechur-filozof, ciała spuchnięte od głodu, uszkodzone tkanki pamięci, asamblaże, stare żeliwne magle, kozioł gimnastyczny, damskie buty, kadłub lalki i rzeźba kobiecej głowy, pyszni erudyci i nieprzychylni krytycy, bezustanna gadanina kamuflująca milczenie, nagie kobiece ciało w szklanym kubiku, ornamentalni mediewiści, uzurpacja tożsamościowa i tożsamość katoptryczna, incest identyfikacji, cybertawerny, abjektalna bliskość z czyimś ciałem, paranoiczne wieczne teraz i – jakże by inaczej – gniecenie, szczypanie, skubanie, wyrywanie, odrywanie, głaskanie, krojenie, uciskanie, wyginanie, strzepywanie. A obok stoi i patrzy czworo laureatów nagrody Pulitzera.</p> <p><br>Nie sposób wszystkiego tu spisać, ale w świecie tekstowym tego numeru wydarza się kilka rzeczy ciekawych. Półnagi papa biega po mokradle porośniętym ciernistymi palmami, z długim nożem i strzelbą w rękach, biografowie śpiewają długie pieśni, poeta diegetycznie informuje nas o zachodzeniu w jego życiu konsekwentnej ekwiwalencji, a Nabokov z 29 walizkami woła tragarza na pustkowiu. W tym samym przestrzenioczasie flanerka opuszcza miasto, zaszczuty niemowa zanurza się w bagnie jak w płodowych wodach, dziewięć oczu patrzy na wszystko z taką samą intensywnością, zaś humaniści – przekonani, iż są bezwartościowymi darmozjadami – popadają w zbiorową depresję. I rzecz bardzo niepokojąca: Sokrates zakłada buty, Jazon ma tylko jeden sandał, zaś Eros pozostaje bosy. Jednocześnie dwaj życiopisarze, ojciec i syn, prowadzą dialog o życiu, twórczości i autyzmie, Tsing opowiada o człowieku przez pryzmat japońskiego grzyba matsutake, przybysz rzuca się na narratora ze strzykawką, ktoś wyciska ropę z rany odniesieniem do Platońskich jedno-ciał, natomiast aktorka odkleja się od roli. Barthes dekonstruuje się sam, wyraża się ukośnie i zostawia ślady. KURYLUK mówi przez Kuryluk, mami czytelnika, kamufluje biografię i omija opozycję prawdy i fałszu, sobowtór przylega do zewnątrztekstowej autorki, utrzymując dialektykę kamuflażu i ekshibicjonizmu, podmiot lęka się utraty kochanka, idiotka-sawantka komentuje własne marzenie senne, Ewa zaś odrzuca Freudowską interpretację snu i dręczy ją spętany język. I uwaga: jedna pani chce komuś – tak po prostu – przez kiszkę stolcową wejść do duszy.</p> <p><br>Ale, jak powiada Rzeźbiarz, “Wszystko to należy uznać za czystą hipotezę”.</p> <p><br>Wojciech Kalaga<br><a href="https://orcid.org/0000-0003-4874-9734" target="_blank" rel="noopener">https://orcid.org/0000-0003-4874-9734</a></p> <p><br>PS Pierwsza – “amerykańska” część numeru jest wyjątkowa i nietypowa dla Er(r)go:<br>zebraliśmy tu głosy i dialogi wybitnych biografów-praktyków (m. in. czworga laureatów nagrody Pulitzera), którzy dzielą się z Czytelnikiem i Czytelniczką refleksjami z wnętrza procesu biograficznego. Część ta zrealizowana została przy wsparciu Dotacji Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, wniosek numer 2/2021 – projekt pt. “Metropolia Metropolii, czyli nowojorski zdobywca Pulitzera dla Śląska i Zagłębia”.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11682Opowiedzieć człowieka, śpiewając pieśń Femiosa. W stronę estetyki biografii2022-04-25T16:31:55+00:00John Mattesonmatteson151@earthlink.net<p>Opierając się na teoretycznych pismach Tzvetana Todorova i Georga Lukácsa poświęconych powieści, esej niniejszy postuluje szersze uznanie biografii za gatunek literacki. Autor tekstu określa gatunek biografii jako gatunek radykalnej niekompletności, omawiając jednoczesne poszukiwanie prawdy i skłonność do fragmentacji w dążeniu biografa jako jakości, która cechuje nie tylko źródła, z jakich biograf korzysta, ale także determinuje przygodny, nieciągły charakter intelektualnej i emocjonalnej przestrzeń, którą zamieszkuje zarówno podmiot biograficzny, jak i sam biograf.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11684Ameryka w lustrze biografii wielkich Amerykanów: nieformalny przewodnik dla czytelników2022-04-25T16:31:55+00:00Max A. Bootmaxboot1@gmail.com<p>Wychodząc od wydarzeń pierwszej kadencji Donalda Trumpa, kryzysu amerykańskiej opieki zdrowotnej w kontekście pandemii Covid-19 i Stanów Zjednoczonych Ameryki postrzeganych jako (gasnący) symbol demokracji, niniejszy esej stawia pytanie, czy możliwa jest wyważona dyskusja o współczesnym obrazie Ameryki. Zdaniem autora, taki ogląd można wypracować dzięki gatunkowi biografii. Esej, tym samym, przedstawia subiektywny wybór biografii, od Alexandra Hamiltona i George’a Washingtona po Michelle i Baracka Obamów, które pozwalają przyjrzeć się skomplikowanym postaciom, które wpłynęły na kształt Ameryki, jaką znamy dzisiaj.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11685Czy biografia jest prawdą?2022-04-25T16:31:55+00:00Ron Chernowronchernow2@gmail.comJohn Mattesonmatteson151@earthlink.netStacy Schiffsmschiff@mac.comJames W. Atlaserrgo@us.edu.plPhilip Kunhardttransformative.lives@nyu.edu<p>W dniu 25 marca 2015 r. The Center for the Study of Transformative Lives at New York University i NYU Biography Seminar zorganizowały wspólnie dyskusję panelową zatytułowaną <em>Is Biography True?</em> W dyskusji, którą otworzył Philip Kunhardt, a której gospodarzem był nieżyjący już James Atlas, uczestniczyło troje zdobywców nagrody Pulitzera: Ron Chernow, autor biografii <em>Washington: A Life</em>; John Matteson, autor książki <em>Eden’s Outcasts: The Story of Louisa May Alcott and her Father,</em> oraz Stacy Schiff, autorka biografii pt. <em>Vera, Mrs. Vladimir Nabokov</em>. W niniejszej sekcji znajduje się zapis tej dyskusji.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11687Melville i Indianie: lektura, kosmopolityzm i kondycja biograficzna2022-04-25T16:31:55+00:00John L. BryantJohn.L.Bryant@hofstra.edu<p>Odpowiadając na powszechną we współczesnych badaniach literackich niechęć do biografizujących lektur, niniejszy artykuł stawia sobie za zadanie przemyślenie relacji między czytelnikiem i autorem, a zwłaszcza biografem. Ta relacja służyć ma odczytaniu takich tekstów Hermana Melville’a, jak np. Pierre; or, The Ambiguities, które niepokoją i zaskakują swoimi autobiograficznymi uwikłaniami. Refleksje nad zwyczajami czytelniczymi rodziny Melville’ów stają się interpretacyjnym kluczem do zrozumienia postępującego kosmopolityzmu i kulturowej wrażliwości Hermana Melville’a, w obliczu widma jego własnego dziadka i jego uwikłania w ludobójstwo rdzennych Amerykanów.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11686"Sztuka prześmiewcza?" Dwoje zdobywców nagrody Pulitzera rozmawia o biografii2022-04-25T16:31:55+00:00Debby Applegateapplegate@rainmakerthinking.comJohn Mattesonmatteson151@earthlink.net<p>Debby Applegate i John Matteson, zdobywcy nagrody Pulitzera w dziedzinie biografii w następujących po sobie latach (2007 i 2008) bywają czasem zgodni, lecz często różnią się istotnie co do metod, celów i etycznego wymiaru filozofii u podłoża pisarstwa biograficznego. W prezentowanym tu dialogu rozmawiają o negatywnych stereotypach, które biografowie muszą przezwyciężyć, przyglądają się procesowi badawczemu, dyskutują o moralnej naturze ludzkości, stawiają pytania o wartość sympatii i cynizmu dla biografa – i dotykają wielu innych, istotnych z punktu widzenia biografistyki obszarów.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11683Dar biografii2022-04-25T16:31:55+00:00Caroline Stoessingercstoess212@aol.com<p>W swym wieloaspektowym, polifonicznym, ale jednoznacznie autobiograficznym eseju “Dar biografii” Caroline Stoessinger oferuje czytelnikowi osobisty wgląd w subtelności emocjonalnego podłoża niewyrażalnej słowami więzi między biografką a jej bohaterką. Ta symfoniczna więć, której złożona struktura obejmuje współczucie, szacunek i uważność, bezwiednie objawia się czytelnikowi jako warunek sine qua non autentycznego dialogu kiedy tylko przyjmie zaproszenie Stoessinger, towarzyszyć jej w podróży przez historię jej przyjaźni z Alice Herz-Sommer, bohaterką tłumaczonej na wiele języków książki autorki pod tytułem <em>Wiek mądrości</em>. W procesie wspólnego wspominania horyzonty emocjonalne (auto)biografki i czytelnika stapiają się, pozwalając mu wyczuć, że (auto)biografia, w jaką został wtajemniczony, została mu ofiarowana w darze przez autorkę, która – niepostrzeżenie – stała się mu bliską przyjaciółką. Dwie jaźni dzielące swoje wewnętrzne życie – Herz-Sommer i Stoessinger, Stoessinger i czytelnik – dzielą przestrzeń autentyczności, w której nadzieja rozbrzmiewa w sonatach Beethovena, przeszywając nawet najciemniejszy mrok.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11693Przeploty jaźni, słów i mediów, czyli dwóch biografów z jednej rodziny rozmawia o sztuce i niepełnosprawności2022-06-14T14:49:40+00:00David James Savaresedj.savarese@gmail.comRalph James Savaresesavarese@grinnell.edu<p>Dwóch (auto)biografów z tej samej rodziny – jeden neurotypowy, drugi autystyczny – rozmawia o wierszach, pamiętnikach, esejach, artykułach naukowych i filmach dokumentalnych, które razem stworzyli. Woląc postrzegać swoją pracę jako współzależną i splecioną, niezależną od ograniczeń polityki tożsamości, która ludzi dzieli i konfliktuje ich ze sobą nawzajem, rozmówcy kultywują neurokosmopolityczne i kłączowe porozumienie jaźni poprzez słowa. David James (“D.J.”) Savarese to artysta-aktywista, pisarz, nauczyciel i współprzewodniczący The Alliance for Citizen-Directed Supports, stypendysta OSF Human Rights Initiative (2017–2019) oraz współproducent, narrator i bohater wyróżnionego nagrodą Peabody filmu dokumentalnego Deej: Inclusion Shouldn’t Be a Lottery. D.J. publikuje wiersze, literaturę faktu i eseje naukowe. Ralph James Savarese jest autorem pięciu książek i współredaktorem trzech zbiorów, w tym pierwszej monografii dotyczącej neuroróżnorodności. Jest laureatem nagród The Melville Society, National Endowment for the Humanities oraz Mellon Foundation, która sfinansowała stypendium neurohumanistyczne w Instytucie Nauk o Mózgu na Duke University.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/8019Portret artysty (rocka) w wieku dojrzałym. Nick Cave na scenie2022-04-25T16:31:56+00:00Jakub Orzeszekjakorzesz@gmail.com<p>Autor artykułu podejmuje próbę rekonstrukcji “przedstawialnego obrazu siebie” muzyka, pisarza i artysty scenicznego Nicka Cave’a. W centrum uwagi stawiam jego fotograficzne portrety, zwłaszcza te najbardziej emblematyczne i najczęściej multiplikowane, należące do ikonosfery rocka i kultury popularnej przełomu XX i XXI wieku – autorstwa holenderskiego fotografika Antona Corbijna. Namysł nad fotograficznymi reprezentacjami twarzy Cave’a rozszerzam jednak na jego najnowszą twórczość, obejmującą zarówno albumy muzyczne, jak i autobiograficzne filmy, takie jak 20 000 dni na Ziemi i One More Time with Feeling, oraz poemat Pieśń torby na pawia czy blog The Red Hand Files. Wszystkie te hiperteksty próbują dać publiczności poczucie uczestniczenia w metamorfozie, towarzyszenia artyście “za kulisami” scen i teatrów, w trasie, w pokojach i łazienkach hotelowych. Widzimy, jak ciało prywatne i biologiczne przeobraża się w ciało medialne, jak jest monumentalizowane na scenie i przed obiektywem, by w końcu stać się ciałem-znakiem i ciałem-towarem. I odwrotnie. Ta dialektyka intymności przybiera niekiedy formę ekshibicjonistyczno-voyeurystycznego paktu z publicznością w duchu <em>selfie</em>. Zarazem jednak Cave prowadzi tę grę tożsamościową bardzo świadomie i krytycznie. Zacierając granicę pomiędzy zmitologizowanym <em>effigie</em> scenicznym i biografią, aktualizuje Warholowską politykę “dawania twarzy” do warunków, jakie stwarza i jakich żąda synoptykalny system sławy i przemysł kultury XXI wieku.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/10022Monodramy biograficzne w najnowszym teatrze polskim – świadectwa i rekonstrukcje2022-04-25T16:31:55+00:00Beata Maria Popczyk-Szczęsnabeata.popczyk-szczesna@us.edu.pl<p>W nurcie współczesnych polskich spektakli biograficznych sporą grupę stanowią monodramy, inspirowane życiorysami słynnych osób. Jest to przejaw zainteresowania postaciami wyrazistymi, referencyjnymi – w przeciwieństwie do twórczości scenicznej końca XX wieku, z właściwą jej ekspansją bohaterów o nieukształtowanej bądź rozbitej osobowości. W artykule zanalizowane zostały monodramy-świadectwa i monodramy-rekonstrukcje. W pierwszym przypadku postać występuje jako medium nieobecnej rzeczywistości, świadcząc monologiem o sobie i o świecie zewnętrznym (to przykład tożsamości dialogowej). W drugiej odmianie monodramów dominuje ujęcie autotematyczne, co prowadzi do powstania sztuk meta-biograficznych (ukazana jest tożsamość performatywna, realizująca się w aktach kreacji własnego „ja”).</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/10053Autoportrety Adama Zagajewskiego2022-04-25T16:31:55+00:00Jan Potkańskij.potkanski@uw.edu.pl<p class="sdfootnote-western" style="line-height: 115%;" align="justify">Artykuł analizuje cykl poetyckich autoportretów Adama Zagajewskiego w kontekście esejów poety oraz współczesnych pisarzowi teorii, zwłaszcza dekonstrukcji Paula de Mana oraz filozofii duchowości Michela Foucaulta. Zgodnie z tą analizą autoportrety Zagajewskiego zbliżają się charakterem i funkcją do ćwiczeń duchowych opisywanych przez Pierre’a Hadota: poeta za ich pomocą próbuje przebudować swoją osobowość, projektując jej bogatszą i dojrzalszą postać, częściowo na wzór postaci mistrzowskich, takich jak Józef Czapski. Tak ujęta, twórczość Zagajewskiego zaskakuje bogactwem treści teoretycznych, których dotąd w niej nie poszukiwano.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/10080<i>Encyklopedierotyk</i> jako (auto)biofikcja. Ewa Kuryluk a Roland Barthes2022-04-25T16:31:55+00:00Maciej Piotr Mazurmaciej_mazur@interia.eu<p>Artykuł przedstawia interpretację postmodernistycznej epistolarnej powieści – <em>Encyklopedierotyk</em> ze względu na zastosowane w niej biofikcyjne i autofikcyjne strategie pisarskie oraz odtwarza dokonaną w utworze krytykę <em>Fragmentów dyskursu miłosnego</em> Rolanda Barthes’a. Pokazuje związki między rzeczywistą a zmyśloną biografią semiologa i odsłania znaczenie najistotniejszych “biograficznych przesunięć”. Ujawnia relację między literackim sobowtórem Ewy Kuryluk i nią samą: pomiędzy bohaterką i autorką nie ma pełnej tożsamości. Charakter tej relacji jest metonimiczny: działania powieściowej Ewy są śladami poczynań pisarki, co prowokuje do zadania pytań o kwestię niemożności twórczej oraz o powód uczynienia Barthes’a główną postacią <em>Encyklopedierotyku</em>.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/10167“Nie zdołam wejść w jej buty ani los”. O biografii jako auto/biografii w twórczości drugiego pokolenia2022-04-25T16:31:55+00:00Robert Kusekrobert.kusek@uj.edu.plAleksandra Szczepanaleksandra.szczepan@gmail.com<p>Artykuł proponuje nową perspektywę w badaniu auto/biograficznej twórczości potomków ocalałych z Zagłady, tj. potraktowanie biografii jako modusu drugopokoleniowej autobiografii. Na podstawie analizy książki Agaty Tuszyńskiej <em>Oskarżona: Wiera Gran</em> (2010) o ocalałej z Zagłady żydowsko-polskiej śpiewaczce autorzy argumentują, że w tym przypadku biografia ocalałej staje się laboratorium rozumienia własnego doświadczenia dla przedstawicielki pokolenia postpamięci. Artykuł ponadto pokazuje, jak w heterogenicznej formie gatunkowej auto/biografii niczym w soczewce skupiają się podstawowe problemy zarówno refleksji o Zagładzie, jak i badań nad życiopisaniem: kwestie identyfikacji, stosowności, wiktymizacji, autentyczności, prawdziwości czy konstruktów kulturowych dotyczących płci.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/10277Autonaturografie. Biopoetyki immersyjnego piśmiennictwa przyrodniczego (Zajączkowska, Brach-Czaina, Tsing, Macdonald)2022-04-25T16:31:55+00:00Izabella Adamczewska-Baranowskaizabella.adamczewska@uni.lodz.pl<p>Celem artykułu jest wyodrębnienie nowej, nieantropocentrycznej formy pisania o przyrodzie. Analizując teksty antropolożki Anny Lowenhaupt Tsing, biolożki Urszuli Zajączkowskiej, historyczki nauki Helen Macdoland i filozofki Jolanty Brach-Czainy – wskazuję na chwyty charakteryzujące ich biopoetykę: immersyjność, rizomatyczność, asamblażowość i tentakularność. Nawiązując do formuły gatunkowej “pasażu tekstowego” (rozumianego szeroko, niekoniecznie jako pisanie i czytanie miasta) i wspierając się rozważaniami Rebeki Solnit, pokazuję, jakim ponadgatunkowym doświadczeniem jest dla flanerek wędrówka i włóczęga, które mogą zarazem być ucieczką z laboratorium. Zastanawiam się też, jak bardzo nieantropocentryczny może być tekst literacki.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11400Topografie drogi filozoficznej, albo o konsekwencjach nienoszenia obuwia2022-04-25T16:31:55+00:00Dariusz Kubokdariusz.kubok@us.edu.plPaweł Jędrzejkopawel.jedrzejko@us.edu.pl<p>Zasadniczym celem rozważań w tym artykule jest analiza statusu filozofii w zakresie jej spełnialności czy też po prostu możliwe topografie drogi filozoficznej. Punktem wyjścia i zarazem głównym przedmiotem dociekań jest ustęp z <em>Uczty</em> Platona (20 d–204c), w którym znaleźć można emblematyczny, choć niejednoznaczny opis podróży filozoficznej. Warto pokazać kluczowe trudności związane z tym opisem, a przede wszystkim jego metafilozoficzne konsekwencje. Ukazane i krytycznie omówione zostaną wybrane znaczące interpretacje tego fragmentu z uwypukleniem ich (meta)filozoficznych implikacji, a te zostaną skatalogowane w świetle Sextusowego podziału filozofii (<em>Pyr</em>., I, 1-4). Na podstawi refleksji na temat topografii drogi filozoficznej, a także akceptowanego modelu wiedzy, zaproponowana zostanie taka wykładnia, która stara się ominąć silnie dogmatyczne konsekwencje myślenia o filozofii, jednocześnie akceptując zawartą w niej niepewność, zarówno w odniesieniu do konkretnych rozstrzygnięć, jak i w stosunku do własnej spełnialności. W tym celu wykorzystane zostaną metaforycznie inne niż Platońskie opowieści o drogach i dążeniu.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/9222Google Street View i nie-ludzka fotografia w projektach Jona Rafmana i Michaela Wolfa2022-04-25T16:31:56+00:00Agata Stronciwilka.stronciwilk@ujd.edu.pl<p>Artykuł jest próbą podjęcia refleksji nad zjawiskiem nie-ludzkiej fotografii. Punktem wyjścia tekstu jest zwrócenie uwagi na fakt, że w dobie automatyzacji procesu fotografowania, zdjęcia wykonywane przez człowieka są tylko jednym z wymiarów współczesnej fotografii. Artykuł jest analizą projektów artystycznych Jona Rafmana i Michaela Wolfa, którzy wykorzystują fotografie wykonane przez automatyczne aparaty Google Street View. Eksponowanie pęknięć, szczelin i błędów tego systemu zbliża ich twórczość do tzw. glitch artu. Ważnym aspektem podejmowanej analizy jest refleksja nad wyobrażeniami związanymi z nie-ludzkim spojrzeniem, pytanie o prawdę fotografii oraz o to, w jaki sposób zbudowany jest interfejs Google Street View.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/9318Mój awatar krzyczy jak ja. Współczesne realizacje motywu sobowtóra w kilku polskich tekstach fantastycznonaukowych2022-04-25T16:31:56+00:00Marta Błaszkowska-Nawrockam.blaszkowska4@gmail.com<p>Celem tekstu jest przyjrzenie się kilku realizacjom motywu sobowtóra i ukazanie, w jaki sposób ta istniejąca w kulturze od wieków figura aktualizuje się w literaturze drugiej połowy XX wieku. Jaka jest relacja między tymi postaciami a tradycyjnie ujmowanymi doppelgängerami ukazującymi rozbicie i poczucie zagrożenia podmiotu? Czy zmiana, jaka zaszła w figurze sobowtóra, jest tylko powierzchowna, wynikająca z konieczności unowocześnienia wytartych motywów, czy też za taką modyfikacją postępuje również ewolucja przenoszonych znaczeń? Jako materiał badawczy posłużyły trzy polskie opowiadania fantastycznonaukowe, które powstały w obrębie różnych nurtów i w różnym czasie: “Holoman” Janusza Szablickiego i “Skasować drugie ja” Adama Hollanka oraz tekst “#Eudajmonia” Magdaleny Kucenty.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11711Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji2022-04-25T16:31:54+00:00Ryszard Nyczryszard.nycz@ibl.waw.plDavid Schaufflerdavid.schauffler@us.edu.pl<p>Nycz zarysowuje główne nurty Nowej Humanistyki na świecie – humanistykę cyfrową, humanistykę zaangażowaną, humanistykę kognitywną, posthumanizm, badania oparte na sztuce, a także główne debaty i nieporozumienia, które pojawiły się w ciągu ostatniej dekady w kontekście polskim. Przykładem ewolucji sposobów myślenia oraz prowadzenia badań są studia literacko-kulturowe, KTL. Skrót ten oznacza różne pojęcia, od kulturowej teorii literatury do kulturowo-tekstualnej piśmienności.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11690Summaries in Polish/Streszczenia w języku polskim2022-04-25T16:31:55+00:00Redakcja Er(r)goerrgo@us.edu.pl<p>Polskojęzyczne streszczenia artykułów badawczych i esejów zamieszczonych w niniejszym numerze.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11691Informacje dla Autorów2022-04-25T16:31:55+00:00Redakcja Er(r)goerrgo@us.edu.pl<p>Informacje dla przyszłych Autorów -- tematyka tekstów, formatowanie tekstu, karta stylu.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11692Metryczka2022-04-25T16:31:55+00:00Redakcja Er(r)goerrgo@us.edu.pl<p>Metryczka numeru.</p>2021-12-30T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##