Forum Lingwistyczne https://journals.us.edu.pl/index.php/FL <p>„Forum Lingwistyczne” jest półrocznikiem publikującym studia empiryczne i teoretyczne dotyczące wszelkich fenomenów językowych i językoznawczych. Czasopismo jest platformą prezentującą dokonania różnych subdyscyplin językoznawczych – synchronicznych i diachronicznych – niezależnie od przynależności metodologicznej. Szczególnie zainteresowani jesteśmy ogłaszaniem prac przedstawiających rezultaty najnowszych językoznawczych projektów badawczych i sprawozdań z prac, które stanowią istotny wkład w rozwój lingwistyki.&nbsp;Przyjmujemy teksty w języku polskim oraz we wszystkich językach kongresowych (angielski, rosyjski, niemiecki, francuski, hiszpański, włoski).&nbsp;W zakładce <a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/zaproszenie" target="_blank" rel="noopener">„Zaproszenie do publikacji”</a> ogłaszana jest tematyka poszczególnych numerów.&nbsp;Teksty naukowe publikujemy po przeprowadzeniu podwójnie anonimowego procesu recenzyjnego z zachowaniem zasad etycznych <a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/etyka_dla_autora" target="_blank" rel="noopener">COPE</a>.</p> <p>Nadesłane opracowania naukowe są zamieszczane w następujących działach:<br><strong>- studia</strong>: tu publikowane są artykuły naukowe prezentujące autorskie spojrzenie na problem językowy lub językoznawczy, analizy faktów językowych bądź kulturowych dokonywane z perspektywy lingwistycznej, syntezy dokonań w różnych subdyscyplinach językoznawstwa,<br><strong>- polemiki</strong>: to miejsce na krytyczne omówienia najnowszych i dawniejszych publikacji językoznawczych,<br><strong>- varia</strong>: tutaj zamieszcza się teksty, które odnoszą się do istotnych zagadnień współczesnego językoznawstwa: przypominają ważne postaci i szkoły językoznawcze; przedstawiają nowe projekty i kierunki lingwistycznej dydaktyki uniwersyteckiej; prezentują nowe narzędzia lingwistycznych analiz. Artykuły zamieszczane w dziale <strong>varia</strong> mogą wykraczać poza monograficzny temat danego numeru.</p> <p>„Forum Lingwistyczne” jest czasopismem dostępnym w formule Open Access Gold. Czasopismo nie pobiera od autorów opłat publikacyjnych.<br>„Forum Lingwistyczne” indeksowane jest w wielu międzynarodowych bazach danych, między innymi w: <a href="https://kanalregister.hkdir.no/publiseringskanaler/erihplus/periodical/info.action?id=493374" target="_blank" rel="noopener">ERIH PLUS</a>, <a href="https://doaj.org/toc/2450-2758?source=%7B%22query%22%3A%7B%22filtered%22%3A%7B%22filter%22%3A%7B%22bool%22%3A%7B%22must%22%3A%5B%7B%22terms%22%3A%7B%22index.issn.exact%22%3A%5B%222449-9587%22%2C%222450-2758%22%5D%7D%7D%5D%7D%7D%2C%22query%22%3A%7B%22match_all%22%3A%7B%7D%7D%7D%7D%2C%22size%22%3A100%2C%22sort%22%3A%5B%7B%22created_date%22%3A%7B%22order%22%3A%22desc%22%7D%7D%5D%2C%22_source%22%3A%7B%7D%7D" target="_blank" rel="noopener">DOAJ</a>, <a href="https://essentials.ebsco.com/search/eds/details/forum-lingwistyczne?query=AND%20forum%20lingwistyczne%20AllFields%20AND%202449-9587%20IS%20&amp;group%5B0%5D%5Blookfor%5D=forum%20lingwistyczne&amp;group%5B0%5D%5Btype%5D=AllFields&amp;group%5B0%5D%5Bbool%5D=AND&amp;group%5B1%5D%5Bbool%5D=AND&amp;group%5B1%5D%5Blookfor%5D=2449-9587&amp;group%5B1%5D%5Btype%5D=IS&amp;language=pl&amp;db=edsdoj&amp;an=edsdoj.1488d5285bc4946bcac4ced72259b24" target="_blank" rel="noopener">EBSCO</a>, <a href="https://www.ceeol.com/search/journal-detail?id=1206" target="_blank" rel="noopener">CEEOL</a> (pełna lista znajduje się w zakładce Indeksacja). Pismo znajduje się na liście MNiSW (40 punktów).</p> pl-PL <p><strong>Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.<br><br></strong>1. Licencja<br><br>Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (<a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/</a>). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.<br><br>2. Oświadczenie Autora<br><br>Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.<br><br>Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.<br><br>UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).<br><br>3. Prawa użytkownika<br><br>Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.<br><br>4. Współautorstwo<br><br>Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.<br><br>Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).</p> magdalena.pastuch@us.edu.pl (Editorial Team) helpdesk.wydawnictwo@us.edu.pl (Zespół ds. czasopism) wto, 18 cze 2024 11:10:15 +0000 OJS 3.1.1.4 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Postrzeganie poprawności wybranych innowacji leksykalnych występujących w języku potocznym przez rodzimych użytkowników języka polskiego https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15732 <p>Celem podjętym w artykule jest przedstawienie wyników badania na temat postrzegania poprawności wybranych innowacji leksykalnych (czasowników zadziać się, zadziewać się, ogarnąć (się) i ogarniać (się)) przez rodzimych użytkowników języka polskiego na podstawie ich idiolektów. Badanie łączyło dwie metody: analizę źródeł internetowych i drukowanych w poszukiwaniu przykładów użycia tych czasowników w kontekście oraz ankietę przeprowadzoną wśród użytkowników języka polskiego o różnym wykształceniu i wykonujących różne zawody. Wyniki pokazują, że czasowniki te nabierają popularności w mediach, jednak postawy wobec nich znacznie się różnią. Jednakże te innowacje leksykalne postrzegane są głównie jako dopuszczalne jedynie w potocznej polszczyźnie, co stanowi odbicie świadomości językowej respondentów</p> Teresa Maria Wlosowicz ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15732 pon, 17 cze 2024 00:00:00 +0000 Kawał meczycha, mejwen, wjechać z lajfem — o leksyce profesjolektalnej w wypowiedziach polskich wideoblogerów sportowych https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15702 <p>Przedmiotem opracowania są cechy leksykalne występujące w wypowiedziach polskich wideoblogerów sportowych, którzy publikują komunikaty audiowizualne w serwisie YouTube. Materiał badawczy został wyekscerpowany z 6 wideoblogów prowadzonych przez dziennikarzy zajmujących się sportem, znanych z pracy w mediach zinstytucjonalizowanych: „KOstyra SE”, „Prawda Futbolu”, „Prawda Siatki”, „Polsport – Michał Pol”, „Tomasz Ćwiąkała”, „Foot Truck”. W rozważaniach wykorzystano elementy postępowania badawczego zaproponowanego przez Tomasza Piekota do opisu socjolektów i profesjolektów. Analiza językowa dowodzi, że wskazani twórcy posługują się specyficznym wariantem języka, w którym przeważa leksyka sportowa (ogólna oraz typowa dla konkretnych dyscyplin sportowych – piłki nożnej, siatkówki, sportów walki), a w mniejszym stopniu zaznacza się słownictwo dziennikarskie, słownictwo związane z mediami społecznościowymi i słownictwo potoczne dotyczące profesji mówiących.</p> Beata Kacperska ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15702 wto, 14 maj 2024 00:00:00 +0000 Gwaryzmy myśliwskie w nazwach własnych kół łowieckich (na materiale rejestrów branżowych) https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15694 <p>W artykule przedstawiono wyniki badań, których przedmiotem były nazwy własne kół łowieckich zawierające terminy socjolektalne. Analizie poddano ogółem 2705 nazw, spośród których w 473 odnaleziono gwaryzmy myśliwskie. Wśród nich wyodrębniono 76 określeń niepowtarzalnych i poddano je oglądowi. Zastosowano metodę ilościową typową dla językoznawstwa statystycznego (badanie struktury ilościowej wyekscerpowanego słownictwa) oraz charakterystyczne dla językoznawstwa kognitywnego badania jakościowe polegające na analizie formalnej i funkcjonalnej zgromadzonego materiału, co pozwoliło odpowiedzieć na pytanie, na ile obecność terminów myśliwskich w nazwach kół odzwierciedla wartości i tradycje ważne dla współczesnych myśliwych. Analiza ilościowa (44 komponenty występują raz, a 32 powtarzają się od 2 do 93 razy) oraz językowa i kulturowa pozwoliła na wskazanie przynajmniej części czynników decydujących o ich wyborze, takich jak idiolektalne zasoby środowiska polujących, postrzeganie przez łowców rzeczywistości pozajęzykowej, egzemplifikowanie cenionych przez nich wartości, kreowanie ich tożsamości i poczucia przynależności do grupy, a także charakter edukacyjny.</p> Renata Iwona Janicka-Szyszko ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15694 wto, 11 cze 2024 00:00:00 +0000 Skojarzenia słowne jako kontekst do badań nad słownictwem pól tematycznych CHRZEST i POGRZEB w języku mieszkańców wsi wielkopolskich https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15698 <p>Przedmiot badań stanowią skojarzenia słowne związane z perspektywą obrzędową (skojarzenia do słów: chrzest, pogrzeb) i biologiczną (skojarzenia do słów: narodziny, śmierć ). Dane językowe pozyskano metodą ankietową w ankiecie internetowej przeprowadzonej pomiędzy 22 kwietnia 2021 a 22 maja 2021 przez Formularze Google. Celem niniejszego artykułu jest analiza skojarzeń słownych w kontekście budowy kwestionariusza do badań dialektologicznych. Badanie ankietowe ma pomóc wprowadzić zmiany w kwestionariuszu do badań terenowych. Pozyskane dane uporządkowano w pola semantyczne i przeanalizowano w perspektywie frekwencyjnej i pokoleniowej. Rezultaty prowadzonej obserwacji mają charakter poznawczy (analiza wyników pozwoliła na wskazanie nadrzędnych dla pól leksemów) oraz praktyczny – (wprowadzenie zmian w kwestionariuszu, a także na wybór perspektywy badawczej).</p> Michalina Surma ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15698 śro, 12 cze 2024 00:00:00 +0000 Nazwy osobowe jako wyznacznik idiolektu pisarza – na przykładzie dzieł Erazma Glicznera (1535–1603) https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15582 <p>W artykule podjęto próbę weryfikacji tezy o potencjalnej zależności pomiędzy warstwą onimiczną dzieł XVI-wiecznego pisarza Erazma Glicznera a jego językiem osobniczym. Poddany analizie materiał został wyekscerpowany bezpośrednio z czterech – zróżnicowanych gatunkowo – starodruków autorstwa Glicznera: Książek o wychowaniu dzieci (1558), Odporu na odpowiedź kwestyj (1579), Kroniki żywota, nauki i spraw Pana Jezusa (1579) oraz Appellatii, którą się popiera i znowu wywodzi (1598). Oglądowi poddane zostały wszystkie nazwy osobowe obecne w wymienionych publikacjach, natomiast szczegółowa analiza przeprowadzona w artykule dotyczy kilku wybranych antroponimów, wśród których znalazły się imiona Eliasz, Judasz, Filip, Józef, Grzegorz oraz Magdalena. Nazwy te zostały poświadczone przynajmniej w dwóch badanych zabytkach. Szczególną uwagę poświęcono kwestii adaptacji obcych antroponimów w przedziale czterdziestu lat dzielących pierwszą i ostatnią publikację protestanckiego autora na tle tendencji właściwych dla polszczyzny drugiej połowy XVI w. Istotne dla prowadzonych rozważań były takie aspekty, jak kontekst użycia nazwy własnej oraz jej&nbsp;referent. Dokonana analiza nazw własnych wyekscerpowanych z utworów Glicznera wykazała słabą zależność idiolektu tego autora od onomastykonu zawartego w jego tekstach.</p> Magdalena Gozdek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15582 śro, 12 cze 2024 00:00:00 +0000 Rivisitazione dei concetti di fame e sazietà secondo S. Caterina da Siena [Nowe rozumienie pojęć głodu i nasycenia u św. Katarzyny Sieneńskiej] https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15697 <p style="font-weight: 400;">Celem artykułu jest ukazanie sposobu konceptualizacji pojęć głodu i sytości w Dialogu o Bożej Opatrzności św. Katarzyny Sieneńskiej. Przedstawiono zarys stanu badań nad językiem mistycznym oraz wskazano jego cechy charakterystyczne, a następnie dokonano analizy zwrotów i kolokacji odnoszących się do sposobu rozumienia ww. pojęć przez tę czternastowieczną mistyczkę. Analizowany korpus składa się z przykładów metafor zawierających słowa związane znaczeniowo z domeną głodu i sytości, takie jak: kosztować, głód, pokarm, spożywać, stół, karmić (się), głodny, sytość i nienasycenie. Zwroty i wyrażenia odnoszące się do zaspokajania głodu lub do nasycenia, obok metafor związanych ze światłem i ogniem, należą do najliczniej reprezentowanych w całym dziele. Ponieważ mistycy nie są w stanie opisać w pełni swoich doświadczeń duchowych, korzystają ze słownictwa codziennego, rozszerzając zakres semantyczny wyrazów. Św. Katarzyna kieruje swą myśl ku rzeczywistości nadprzyrodzonej, zatem słów wyrażających głód i sytość używa ona przede wszystkim w kontekście duchowym.</p> Małgorzata Jabłońska ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15697 śro, 12 cze 2024 00:00:00 +0000 Fluencja werbalna w kategorii „imiona" – badania porównawcze dzieci sześcio- i siedmioletnich https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/14750 <p>Przedmiotem rozważań jest badanie płynności (fluencji) słownej dzieci sześcio- i siedmioletnich. W artykule przedstawiono wyniki oraz analizę badań dotyczących płynności słownej semantycznej w zakresie nazw własnych w kategorii „imiona”. Badanie wykonane zostało z użyciem minutowego testu fluencji słownej, który jest najbardziej rozpowszechnionym i najprostszym narzędziem do diagnozy neuropsychologicznej. Celem podjętym w artykule jest próba opisania poziomu fluencji słownej w zakresie możliwości generowania imion przez dzieci sześcio- i siedmioletnie, co w przyszłości przyczynić się może do ustalenia norm dla tego zadania dla dzieci w tej grupie wiekowej. Materiał badawczy zgromadzono w grupie badawczej liczącej 60 dzieci. Na podstawie uzyskanych wyników testu można wnioskować m.in. o jakości procesów językowych, bogactwie słownika leksykalnego czy poziomie pamięci semantycznej.</p> Ewelina Zając ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/14750 czw, 23 maj 2024 00:00:00 +0000 Bilder als (Nicht-)Repräsentationen am Beispiel der Fertigbilder [Obrazy jako (nie)reprezentacje na przykładzie obrazów gotowych] https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15744 <p>Celem artykułu jest omówienie zagadnienia funkcji reprezentatywnej obrazów w kontekście&nbsp;współczesnych mediów. Powszechna teza, że obrazy wyrażają więcej niż tysiąc słów, wydaje&nbsp;się wątpliwa w odniesieniu do tzw. gotowych obrazów (niem. „Fertigbilder”). Są to fotografie, które&nbsp;nie reprezentują konkretnych wydarzeń, lecz są dostępne w internetowych bankach fotografii z możliwością&nbsp;dowolnego wykorzystania jako pozorne reprezentacje treści tekstów. Zjawisko to można&nbsp;postrzegać jako przykład manipulacji kontekstem, ponieważ choć sam obraz nie jest w żaden sposób&nbsp;sfałszowany, to jego użycie poza pierwotnym kontekstem może w znaczącym stopniu wpływać na&nbsp;jego interpretację. Takie gotowe fotografie są często wykorzystywane jako fotografie tytułowe na&nbsp;portalach informacyjnych w Internecie. Ich relacje względem tekstów tytułowych w oparciu o klasyfikację&nbsp;relacji tekstowo-obrazowych wg Winfrieda Nötha (2000) zostały omówione w poniższym&nbsp;artykule na podstawie wybranych przykładów publikacji w niemieckiej wersji międzynarodowego&nbsp;portalu informacyjnego msn.com. Przeprowadzona analiza wykazała, iż takie fotografie tytułowe&nbsp;w kontekście ich funkcji reprezentatywnej rzadko są dominujące względem tekstów tytułowych. Na&nbsp;ogół stoją one względem tekstów w relacji podrzędnej lub kontradyktoryjnej, co w znaczącym stopniu&nbsp;ogranicza ich rolę jako nośników informacji.</p> Anna Kapuścińska ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15744 wto, 18 cze 2024 11:06:49 +0000 Medialny obraz kryzysu na przykładzie okładek tygodników opiniotwórczych na temat wojny w Ukrainie – ujęcie kontrastywne niemiecko-polskie https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15718 <p style="font-weight: 400;">W artykule podjęto próbę przedstawienia sposobów komunikacji o kryzysie wojennym w ujęciu kontrastywnym. Celem tego przedstawienia jest analiza niemieckich i polskich okładek tygodników opinii, opublikowanych od przełomu lutego i marca do końca 2022 r., których tematyka była związana z wybuchem i trwaniem wojny w Ukrainie. Badanie przeprowadzam na podstawie założeń lingwistycznej analizy dyskursu opracowanej przez Waldemara Czachura (2020). Przedmiotem analizy są współtworzące dyskurs o tematyce wojennej elementy językowe i obrazowe zróżnicowanych semiotycznie tekstów medialnych pochodzących od porównywalnych nadawców instytucjonalnych w Niemczech i w Polsce (tygodniki „Der Spiegel” i „Polityka”). Analiza ma posłużyć znalezieniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób okładki tygodników komunikują o kryzysie wojennym w Ukrainie. We wnioskach prezentowane są podobieństwa i różnice w niemieckim i polskim dyskursie medialnym, w którym następuje określone kształtowanie rzeczywistości, odzwierciedlające treści typowe dla danej kultury oraz wzorców działania i wiedzy określonej społeczności.</p> Agnieszka Mac ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/15718 śro, 12 cze 2024 00:00:00 +0000