Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O biegunie – językoznawczo (rozważania w kontekście tytułu powieści Olgi Tokarczuk Bieguni)

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 69-88

The paper contains a historical linguistic analysis of the noun biegun. It was prompted by the inflectional form of the plural nominative bieguni, the title of one of Olga Tokarczuk’s novels, a form unusual from the point of view of the contemporary Polish grammatical system. Tokarczuk used the form ending in -i, typical of masculine personal nouns, while the word biegun is commonly known to be used nowadays only in meanings that do not refer to people. This is why the paper attempts to gain insight into the semantics of the lexeme biegun in the history of the Polish language. The research carried out made it possible to determine that the examined unit used to function in many personal meanings in the past, meanings that would eventually become obsolete with the gradual lexicalization of the word biegun and in relation the appearance of its derivational synonyms in the Polish language. Tokarczuk thus revived some of the old meanings of the word biegun referring to people, and at the same time brought out new, metaphorical meanings embedded in it in potentia – thus delexicalizing the examined unit.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Niektóre „akademickie” pluralia tantum 
– semantyka, pragmatyka, struktura

Jolanta Tambor

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 53-69

The article presents the issue of nouns with a problematic relation between semantic reference and inflexional indicator of grammatical number, that is, such nouns which have only plural form while referring to a single object. The author analyses changes in adapting inflexional indicators in cases when belonging to the group of nouns with both singular and plural form or to the group of pluralia tantum makes a significant difference in meaning. It is one of the most difficult problems of Polish declination. The grammatical category of number, which accumulates important grammatical and semantic information, is difficult not only for foreigners studying the Polish language, but also for native speakers. The author of the article concentrates on such pluralia tantum that are being used either in singular or plural form at the moment: warsztaty/warsztat (workshop), ćwiczenia/ćwiczenie (seminar), zajęcia/zajęcie (calss), badania/badanie (research). The author tries to explain why pluralia tantum, such as ćwiczenia, zajęcia, warsztaty, badania are being used increasingly often as nouns with both singular and plural forms by the young generation of academics. The explanation is based on dictionary analyses, system considerations, as well as semantic and social analysis.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

The Polish Language Is Not a Male-Chauvinistic Language [Język polski nie jest męskoszowinistyczny (krótka informacja o wspomaganym komputerowo badaniu nad rodzajem w języku polskim)]

Hélène Włodarczyk

Język: EN | Data publikacji: 04-01-2023 | Abstrakt | s. 1-7

W niniejszym artykule podejmuję temat rodzaju w języku polskim ze względu na fakt, że upowszechniane
w Polsce od drugiej połowy XX wieku teorie pięciu, siedmiu, a nawet dziewięciu rodzajów (w tym tzw. rodzaju męskoosobowego) sprawiają cudzoziemcom niepotrzebne trudności w poprawnym budowaniu polskich
zdań typu: Matka i dziecko nie mogli się sobą nacieszyć. Badania, jakie prowadziłam w ramach lingwistyki
interaktywnej (za pomocą języka sztucznej inteligencji Prolog oraz platformy SEMANA), wykazały, że teoria
odróżniająca kategorię rodzaju od kategorii żywotności (jak w porównawczej lingwistyce słowiańskiej) jest
bardziej ekonomiczna i daje lepsze wyniki (niż teoria dziewięciu rodzajów) tak w analizie, jak i w produkcji
wypowiedzi. Ponadto wprowadzenie do gramatyki opisowej języka polskiego rodzaju męskoosobowego zapoczątkowało debatę nad rzekomo „męskoszowinistycznym” charakterem polszczyzny, a co za tym idzie – także całej kultury polskiej. W odpowiedzi na to twierdzę, że nie można zbyt pochopnie utożsamiać kategorii gramatycznych z kategoriami kognitywnymi, zwłaszcza że w znanych mi językach europejskich odróżniających rodzaj męski od żeńskiego rodzajem nienacechowanym jest rodzaj męski (-żeński). Z tego wynika, że rodzaj męski ma dwa znaczenia – szerokie i bardziej abstrakcyjne (np. człowiek) albo wąskie, wskazujące tylko na mężczyzn (np. mężczyzna). Ostatnio jednak charakter nienacechowany rodzaju męskiego został podważony przez tzw. mowę inkluzywną. W języku polskim w liczbie mnogiej tzw. forma męskoosobowa wskazuje albo na grupę mężczyzn, albo na grupę istot, wśród których znajduje się przynajmniej jedna istota ludzka niezależnie od płci – jak w cytowanym przykładzie wypowiedzi, w której czasownik nie mogli ma tzw. formę męskoosobową, a matka (rzeczownik rodzaju żeńskiego) i dziecko (rzeczownik rodzaju nijakiego) stanowią zbiorowy podmiot, który występuje w zgodzie z formą czasownika w rodzaju męskim jako wykładnik kategorii ludzkości (a nie „męskoosobowości”). Zatem tzw. forma męskoosobowa jest użyta z nienacechowanym znaczeniem rodzaju (-feminine) oraz z nacechowanym znaczeniem formy osobowej, czy inaczej ludzkiej (+human). Z przedstawionych badań wynika, że w języku polskim kategoria rodzaju ma obecnie następujące znaczenia: męski, żeński i nijaki, a kategoria żywotności: nieżywotny (-animate), żywotny ludzki (+animate, +human) i żywotny nieudzki (+animate, -human).

2023-01-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ferdydurke, czyli studium nad Formą – 
o kłopotach w recepcji Gombrowiczowskiego dzieła 
i o recepcie na prawidłowe jego odczytanie

Agnieszka Urbańska

Język: PL | Data publikacji: 07-12-2020 | Abstrakt | s. 377-394

The article aims to present one of the most popular yet at the same time often misunderstood novels by Witold Gombrowicz – Ferdydurke. The article claims that the most important motif in Gombrowicz’s works is the problem with Form and in Ferdydurke the writer tackles this very subject. This novel – though not very long – is a complex and rich analysis of Form related to human life. The concept of Form is the key to an adequate understanding of Ferdydurke: it justifies unusual formal strategies and linguistic means used by the writer. It also explains a complicated plot and proves that what used to be regarded as chaos is in fact an intended strategy used in a logical and consequential way. 

The article is addressed above all to those, who being unfamiliar with Gombrowicz’s creativity, regard it as strange and incomprehensible. It proves that at least in the case of Ferdydurke this is not true and it is worth reading Gombrowicz’s works once again, as the world created by the writer is fascinating and multidimensional.

2020-12-07



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rodzina w dramacie kobiecym: 
po przełomie 1989 roku, a w latach 30. XX wieku

Joanna Kot

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 143-157

The article compares two groups of ‘women’s’ drama, one written during the inter­war period, the other after the changes of 1989. On the one hand, the analysis presents the image of family emerging in these two groups of plays from a feminist perspective. On the other hand, the article raises the question of their form, since it so strongly influences the reception of these works. A comparison of plays written after 1989 with those created during the inter­war period demonstrates the historical continuity of family issues that have not been solved till present day. Concurrently, in terms of form, it shows that combining traditional elements with innovative ones leads to the greatest dramatic effectiveness. 

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Opowieści reportażowe Mariusza Szczygła. 
Na podstawie książki Gottland

Marek Bernacki

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 139-152

The main theme of Bernacki's article is a reflection over genologic dimension of texts included in Gottland (2006) by a well­known Polish reporter and publicist, Mariusz Szczygieł. Bernacki, discussing one of the chapters of the book entitled The proof of love, which tells the story of the biggest in the world Stalin's monument in Prague (1955–1962), defines its form as "reportage story". This kind of "more capacious form", derived from feature documentary whose master was Melchior Wańkowicz, combines, according to Bernacki, elements of journalism and literature. Therefore it becomes a part of a project of a new syncretistic multimedia genology, proposed by Edward Balcerzan.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Nowe media a nowe gatunki – 
wstępna charakterystyka genologiczna 
internetowego forum dyskusyjnego

Alina Naruszewicz­-Duchlińska

Język: PL | Data publikacji: 07-12-2020 | Abstrakt | s. 27-38

The article presents the main elements from a discussion forum that examined the Internet as a genre from the perspective of linguistic genology. This genre is presented as a codified one, which meets technological requirements, accepted textual standards and norms of communication (netiquette, regulations). It is an asynchronous form, which operates in hypertextual mode, though oral elements can also be distinguished. The following elements are characteristic of Internet discussion forums: dialogic aspect, petrification of textual frame, thematic arrangements, colloquial character and a tendency to condense both form and content. The main purpose of Internet discussion forums is to present and share information and opinions.

2020-12-07



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polskość na zagranicznych ekranach. Polscy aktorzy a budowanie (ponad)narodowych tożsamości w kinie europejskim

Kris Van Heuckelom

Język: PL | Data publikacji: 20-12-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Niniejszy tekst koncentruje się na wkładzie polskich (i niepolskich) aktorów w budowanie polskości na emigracji w zagranicznych (europejskich) filmach fabularnych. Dwa zasadnicze pytania, które leżą u podstaw przeprowadzonych badań, brzmią: jacy aktorzy zostali obsadzeni w roli polskich emigrantów w europejskiej kinematografii? Jak przedstawiana na ekranie polskość tych aktorów przeplata się z innymi wyznacznikami tożsamości (takimi jak: klasa, płeć, pochodzenie etniczne, przynależność pokoleniowa, religia)? Główny nacisk jest położony na produkcje z okresu dwóch dekad (lata 90. – 2010), kiedy temat polskiej migracji zyskiwał coraz większe znaczenie w kinie europejskim. Jak wskazano na przykładzie kariery zawodowej znakomitych aktorek – Alicji Bachledy-Curuś i Agaty Buzek – ten rosnący korpus filmów redefiniuje polskość na emigracji wzdłuż dwóch linii tematycznych: romansu międzyetnicznego (jako formy europeizacji) oraz konfliktu międzypokoleniowego (jako formy antypatriarchalnego oporu). Podczas gdy drugi motyw służy rekonfiguracji polskości z pozycji konfrontacji (przeciwko ojcowskiej i patriarchalnej władzy), to pierwszy wątek robi to samo z wyraźnie pozytywnego i konstruktywnego punktu widzenia (ponieważ uosabia powrót do „europejskiej rodziny” poprzez formę ponadnarodowego pojednania).

2024-12-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Autobiograficzna gra. O „Rozmowach w tańcu" Agnieszki Osieckiej

Katarzyna Hanik

Język: PL | Data publikacji: 23-05-2024 | Abstrakt | s. 1-18

Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie nowej perspektywy czytania tekstów autobiograficznych na przykładzie autobiografii Agnieszki Osieckiej pt. Rozmowy w tańcu. W opracowaniu pokazano, iż niebywale istotne dla współczesnego literaturoznawstwa, a zwłaszcza dla badań nad autobiografią, jest spojrzenie na teksty poprzez pojęcie tabu. Kontekstem refleksji jest „autobiograficzny wywiad autorki z samą sobą”. Zaprezentowana analiza koncentruje się na zastosowanej przez poetkę formie dialogu ze swoim alter ego jako na strategii gry z tabu. Wybrana przez Osiecką strategia narracyjna pozwala jej na poruszanie się w obrębie wielu kontrowersyjnych tematów oraz na stworzenie pozorów szczerości i transparentności, przy jednoczesnym zachowaniu pełnej kontroli nad swoją opowieścią. Z kolei umiejętne operowanie zarówno słowem, jak i formą umożliwia jej mówienie o kwestiach trudnych w taki sposób, by pozostać w zgodzie z własnymi granicami, a zarazem sprostać oczekiwaniom czytelników, dzięki obraniu ciekawej, innej formy, która nie stawia przed pisarką jasnych wyznaczników gatunkowych (a co za tym idzie nie generuje konkretnych oczekiwań odbiorców). Ostatecznie artykuł pokazuje, iż gra z tabu prowadzi do powstawania nowych strategii narracyjnych, które niejednokrotnie stanowią o wartości danego tekstu autobiograficznego.
Opracowanie mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.

2024-05-23



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2011

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 267-281

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry works published in 2011. Most of them were written by well known authors. Those that particularly deserve mentioning are Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn Goya by Jacek Dehnel, Bornholm, Bornholm by Hubert Klimko­Dobrzaniecki, Książka by Mikołaj Łoziński, Ziarno prawdy by Zygmunt Miłoszewski, Włoskie szpilki by Magdalena Tulli and Drwal by Michał Witkowski. In poetry, the works by Konrad Góra (Pokój widzeń), Szczepan Kopyt (Buch), Marta Podgórnik (Rezydencja surykatek) and Eugeniusz Tkaczyszyn­Dycki (Imię i znamię) were enthusiastically received by readers.
Apparently, year 2011 confirmed quite stabile preferences of the readers, which resulted in appreciation above all such publications that grounded in ‘middle literature’ tended to hybrid form, transgression of literary genres, artistic expressiveness. Works that received the warmest readers’ response were those dedicated to the identity problems or facing the demons of the past.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Cierpiąca pałuba”, czyli rozważania Brunona Schulza 
i Heinricha Kleista o materii

Ekaterina Nikitina

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 209-219

The article presents Bruno Schulz’s and Heinrich Kleist considerations on matter. A comparative approach enables a new interpretation of Traktat o manekinach by Schulz and of some selected works by Kleist. The author ponders about the role of elpis, around which the human world is created. The Greek word: elpis, contains a whole parable about a hope which has stood up to nonexistence, darkness, a lack of form. A human being turns out to be forced to create, knead matter, because his life depends on it. By shaping things he gives reality to his own world that may disappear at any time. Both reflected upon authors, Schulz and Kleist, choose two different paths to contact with matter and they inscribe it – together with a human being – into a philosophical thought that goes far beyond simple the “living” – “lifeless” opposition.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rytmiczne szepty dajmoniona. 
O mediumicznej funkcji poezji Czesława Miłosza

Joanna Dembińska-Pawelec

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 119-138

The article analyzes a medium­like creation of a poet in Czesław Miłosz’s writings. In his works a poet is presented as a chosen man, stigmatized with an artistic destiny, dependent on ‘forces’ and ‘voices’. Splitting poet’s consciousness enables a medium­like relation, called ‘instrumental’ by Miłosz: the artist is being passively subjected to voices like an instrument. The lyric of hauntings, created this way, shows a poet inspired by daimonion’s voice and so regarded as theios aner. Miłosz recalls an antic tradition and the idea of divine inspiration (daimon) but above all the idea of daimonion created by Socrates: daimonion is perceived here as ‘a voice of god’, or ‘a divine touch’. In Miłosz’s poems that have a soliloqium form, the voice of his daimonion manifest itself through the rhythm and incantation of speech. Inspiring and ‘rhythmic whispers’ of a daimonion that take possession of the poet’s consciousness, are also regarded as a compulsion of metre, “disgust of rhythmic speech”. A struggle against a poem, against a “defect of harmony” (described by S. Balbus) is aimed also at daimonion’s incantation. However, the rhythmic whisper of daimonion favours the process of self­creation, its lack (as in the poem Bez daimoniona) directs attention to the autobiography and reveals an existential aspect of poet’s being.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Witold Gombrowicz w kalejdoskopie recepcji

Dimitrina Hamze

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 199-219

Seen through the perspective of reception, the works of Witold Gombrowicz constitute a wide range of receptive proposals, selectively updated in the constant dynamic of the interactive discourse between the literary subject and the reader. The reader is invited in a covert partnership with his communication peer (the author–the producer) in their joint journey to the own polyphonic, unidentifiable, mutational ego. The relation to the self, as permanently disputed by otherness, finds its artistic application through the comic as the most powerful weapon against the Form, both in the field of the author and of the recipient.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ponieważem się już obiecał… 
Ruchome końcówki czasownika w czasie przeszłym

Anna Dąbrowska

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 41-51

The article discusses the examples of movable past verbs’ suffixes and their usages as described in four old manuals for teaching Polish as a foreign language. They have been confronted with the results of T. Rittel’s and A. Kowalska’s research, which proves that the authors of the old manuals reflected the Polish language of their times in their textbooks. They usually give one form of the past verb, treating it as a model, which was well justified in the case of a spoken language.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja na wosku traconym w brązie 
– literackie, filozoficzne i muzyczne konteksty 
rzeźby Lidii Sztwiertni

Teresa Rączka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 243-251

The theme of the article aims at interpreting the artistic creativity of Lidia Sztwiertnia – the sculptress from Bielsko­Biała – in the context of the philosophy of ‘multiplicity and unity of arts’. Multidimensional character of Sztwiernia’s sculpture has been underlined here along with its variety rooted in many disciplines – literature, philosophy and music – that results in creating a kind of ‘poetic spectacle’ of form and meaning. Commentary to this creativity is indicated here by poetic imagination.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Skażenie i konsumpcja w „Goblin Market” Christiny Rossetti w ujęciu studiów nad jedzeniem

Nina Augustynowicz

Język: EN | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-16

Celem artykułu jest analiza twórczości angielskiej poetki Christiny Rossetti w perspektywie wiktoriańskich norm genderowych obowiązujących dziewczęta. W swoim poemacie „Goblin Market” opisuje ona siostry Laurę i Lizzie, których sielankowe życie zakłócone zostaje przez nadejście złowrogich goblinów – sprzedawców owoców. Podczas gdy Lizzie zachowuje przepisową wstrzemięźliwość, Laura zachłannie pochłania soczyste owoce, za co spotyka ją kara – traci siły i pogrąża się w apatii. Ratuje ją tylko poświęcenie siostry, która naraża własne życie, by zdobyć więcej przysmaków i nakarmić nimi osłabioną Laurę. Fantastyczne przygody sióstr są interpretowane w przeróżnych kontekstach, od historii o grzechu i zbawieniu, przez zatrucie pokarmowe, po alegorię procesu twórczego. Wszystkie te podejścia opisują jednak zjedzenie słodkich owoców jako formę występku, w wyniku którego Laura wyrzucona zostaje poza obszar idyllicznej samowystarczalności ich małej farmy, gdzie dziewcząt nie trapiły żadne smutki. Poznawszy słodki smak, Laura nie chce już bez słowa skargi doić krów, karmić kur i piec ciast. W perspektywie studiów nad jedzeniem, wzbogaconej o narzędzia teorii metafory pojęciowej, artykuł udowadnia, że skażenie, którego doznaje Laura poprzez zakazaną konsumpcję, nie jest przez Rossetti ukazane jako jednoznacznie negatywne. Taka interpretacja staje się możliwa dzięki porównaniu utworu Rossetti ze sposobem definiowania przez inne pisarki wiktoriańskie roli młodej kobiety w relacji do jedzenia, włączając w to szczególnie aspekt przyuczania do roli gospodyni domowej. W przywołanym ujęciu owoce goblinów zyskują nowy wymiar: ich spożycie uświadamia opresyjny charakter norm, którym podporządkowane były młode kobiety w epoce wiktoriańskiej.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Jestem ładna, czegoż mi trzeba więcej?” Dandysowski projekt Marii Baszkircew

Justyna Poznańska

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 63-80

This article presents an analysis of Maria Baszkircew’s dandyish project on the basis of her Diary (1858–1884). Diagnoses were made mainly in the context of Parnassianism as referred to in Wilde’s idea of life imitating art. The methodological­interpretative substructure is Goffman’s concept of self­presentation and Lacanian psychoanalysis. The purpose of these considerations was to present the essence of Baszkircew’s dandyism, and to prove that her aesthetic life project was closely connected with conditioning, which was dictated by her culture and customs. It concludes that her dandyism was a form of fighting for her own identity, liberty and self­determination.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Cyfrowe edytorstwo naukowe w stronę infrastruktury

Magdalena Komorowska

Język: PL | Data publikacji: 13-11-2025 | Abstrakt | s. 1-17

Cyfrowe edytorstwo naukowe to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, której celem jest udostępnienie w środowisku cyfrowym naukowo opracowanych tekstów. Wymaga ono interdyscyplinarnego podejścia, łączącego tradycyjne metody filologiczne z nowoczesnymi technologiami, takimi jak języki znaczników XML i standard TEI. Przenoszenie tekstów z postaci rękopiśmiennej i drukowanej do formatu cyfrowego wiąże się z głęboką remediacją, modelowaniem danych oraz dostosowaniem ich do interaktywnej prezentacji. Cyfrowe edycje nie tylko umożliwiają nowatorskie sposoby analizy tekstów, lecz także zwiększają ich dostępność i funkcjonalność edycji naukowych. Rozwój tej dziedziny otwiera nowe perspektywy dla badań nad literaturą i edytorstwem naukowym. W Polsce realizowane są różne projekty, m.in. Naukowa edycja pism Piotra Skargi czy Jagiellońska Platforma Cyfrowa. Kluczowe wyzwania to finansowanie, długoterminowe utrzymanie zasobów oraz formalizacja procedur publikacyjnych.

2025-11-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura polska 
w komiksowych planszach

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 173-180

Comics as one of the texts of culture becomes a mediating element between cultures. The article attempts to answer the question whether the history of Polish literature presented in a form of a comics can influence the way in which Polish literature is regarded and enlarge its readers’ number that is very limited outside of Poland. The author of the article also attempts to study the presence of Polish literary works (mostly novels) in multiple­panel comics, both in Poland and abroad.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Grzeczność wszystkim należy, lecz każdemu inna”. 
O wielości odmian grzeczności językowej

Małgorzata Kita

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 193-212

The diversity of language etiquette forms has already been noted by linguists (the author presents the evolution of the way it has been defined in their works). However, this issue does not appear very often in the works of scholars. The article aims at presenting several different types of politeness that have been defined on the basis of various different criteria. For example the substance of expression, which involves distinguishing between two types of politeness: one expressed in language and the other expressed by non­linguistic means. Another criterion refers to social commonness and according to this criterion we can distinguish between elementary politeness, courtesy and formal etiquette. Diversity of language etiquette can be regarded as resulting form the pragmatic features of a speaker. Culture­based differentiation enables us to talk about ‘traditional’ and ‘new’ politeness. According to the author, teaching different types of language etiquette is an important part of teaching Polish as a foreign language.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Historia z morskim brzegiem. O pseudobiografii Brunona Schulza w powieści Dawida Grosmana „Patrz pod: Miłość”

Beata Tarnowska

Język: PL | Data publikacji: 04-04-2024 | Abstrakt | s. 1-18

Artykuł Historia z morskim brzegiem. O pseudobiografii Brunona Schulza w powieści Dawida Grosmana „Patrz pod: Miłość” jest komparatystyczną analizą ważnego wątku zawartego w pochodzącej z 1986 roku powieści izraelskiego pisarza Dawida Grosmana. Grosman przedstawia w swym utworze alternatywną wersję biografii Brunona Schulza, fakty biograficzne mieszając z oniryzmem. Bruno ucieka bowiem z drohobyckiego getta, jedzie do Gdańska i w morzu ulega transformacji w niższą formę bytu: zachowując ludzką tożsamość, staje się łososiem. Realizuje tym samym jedną z reguł Schulzowskiej ontologii, wedle której „wędrówka form jest istotą życia”. Punkt kulminacyjny powieści stanowi dialog bohatera-narratora i alter ego autora – Szlomy Neumanna – z Brunonem, który w głębinach morza przechowuje swoje nieznane dzieło Mesjasz. Szloma chce poznać sens Schulzowskiej „genialnej epoki” i związanej z tym pojęciem, kabalistycznej z ducha koncepcji progresywno-regresywnego ruchu ku przyszłości (czasom mesjaszowym), tożsamej z powrotem do mitycznego prapoczątku oraz wymazaniem ludzkiej historii. Porozumienie artystów niweczy Szloma, który – obciążony traumą Holocaustu – nie jest w stanie odrzucić pamięci. Otrzymuje jednakże od Schulza wskazówkę dotyczącą pisania powieści o Zagładzie: nie śmierć, ale miłość powinna być jej tematem. Powieść Grosmana, będąca hołdem złożonym drohobyckiemu artyście, jest przykładem oryginalnego odczytania jego
dzieła i zarazem kontynuacji pojawiających się w nim motywów i tematów.

2024-04-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Miłosz dla bibliofilów

Kalina Bahneva

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 327-340

The article deals with a Bulgarian translation of Czesław Miłosz’s poem Child of Europe. The author of the translation, Katia Mitova, was a well­known interpreter of Polish literature and an expert in literature. The translation itself, which appeared in fifty numbered copies, forms a separate bibliophile edition (the illustrator of the volume was Jan Libenstein). The article discusses the aspects connected with the elitism of the edition in the context of interesting Bulgarian bibliophile tradition observed in the interwar period, but also in connection with ambiguous and difficult to understand concepts found in the poem written by the Polish Noble Prize Laureate. The author of the article focuses on the very concept of Europe as it appears in the poem and its connotations to the essence of human intelligence and cognition. Additionally, the article presents various aspects of irony regarded as a form of speech, important not only in the process of appropriate comprehension of this poetic work. In translation, it also helps to attain the correct interpretation of the ideological and artistic contents of the poem.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Promieniowanie K (komputerowe), 
czyli o oddziaływaniu rzeczywistości informatycznej 
na polszczyznę

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 30-10-2020 | Abstrakt | s. 197-211

The article concerns the influence of the IT sector on the evolution of the Polish language. The author discusses changes in vocabulary: the introduction of new terms concerning computers (usually of English origin), into the Polish language and Polish dictionaries that have been published recently. He analyses the influence of virtual reality on communicative patterns of behaviour of contemporary Poles. He explains how the words that refer to computers and the Internet have become metaphors in contemporary Polish language and how they are being used in poetry.

2020-10-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polonistyka koreańska wczoraj i dziś

Cheong Byung-Kwon

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 15-24

The article presents the history of Polish Studies at the University of Foreign Languages in Seul. The author, who is the Head of Polish Department, discusses its foundation and development. He presents also the activity of the Department over past twenty years – shaping of the curricula and their present form, activity of the staff in the field of academic research and translations, and international cooperation. Polish department at Hankuk University of Foreign Studies was founded in 1987 and it initiated Polish Studies in Korea. Currently, about 130 people are studying there. Classes are held by 10 teachers and scholars, two people from Poland among them. Graduates of the Department are likely to obtain employment, due to the good economic relations between Poland and Korea.

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Od teatru do telewizji i internetu. 
Rzecz o Teatrze Telewizji

Agata Rudzińska

Język: PL | Data publikacji: 07-12-2020 | Abstrakt | s. 261-277

Television Theatre is a specific genre that is a characteristic unique to Polish media. It began with the creation of TV. In the beginning it aimed only at transferring traditional theatrical shows into a new medium. It became very popular with live transmissions of theatrical shows from TV studios. Later it adopted new technical and staging possibilities. It has evolved over the years, creating different styles and tendencies, due to the development of television itself and the achievements of the theoreticians as well as people involved in theatrical productions. Lately it has also turned to the Internet and because of that a mass audience has gained access to a high art form.

2020-12-07



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski zwrot ku tłumaczom. Translatorskie manifesty, parateksty, polemiki, coming outy

Ewa Rajewska

Język: PL | Data publikacji: 20-06-2025 | Abstrakt | s. 1-9

Artykuł diagnozuje najbardziej współczesny stan polskiego życia translatorskiego w kontekście wzmożonej widoczności tłumaczenia jako działalności artystycznej oraz jako przedmiotu refleksji: przekładoznawczej, ale także historyczno- i krytycznoliterackiej. Opisuje specyfikę „polskiego zwrotu ku tłumaczom”, inną niż analogicznej tendencji w przekładoznawstwie zachodnim: polski zwrot dokonał się w okolicznościach odmiennych niż na Zachodzie, w sytuacji uwolnienia rynku książki po 1989 roku, wielokrotnie zwiększonego zapotrzebowania na usługi tłumaczeniowe, spadku ich jakości, obniżenia prestiżu zawodu, a następnie wysycenia rynku i nasilenia się translatorskiej konkurencji, jak również – co bardzo istotne – nie bez udziału samych tłumaczek i tłumaczy. Tekst sygnalizuje najważniejsze translatologiczne monografie i zbiory esejów, książki z wywiadami, biografie przekładowczyń i przekładowców, a także manifesty i dyskusje ostatnich lat.

2025-06-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O zbawieniu (z Wierszy ostatnich Czesława Miłosza)

Marek Bernacki

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 257-273

The article is dedicated to detailed analyzing and interpreting the Miłosz’s poem O zbawieniu [On salvation]. This poem was most probably written two years before Miłosz’s death and was located at the end of the volume Last Poems (2006). The author confronts “the last poem” of Miłosz with Mickiewicz’s “the cry poem” written in Lausanne (“wiersz płacz” as Przyboś called it): “I shed pure tears, countless tears…”. Both poems – though representing different genres – (Mickiewicz’s poem is a model example of immediate lyrical confession; Miłosz’s poem has a form of poetic mini­treaty) express related ideas through similar figures such as: repetition, enumeration, synecdoche, ellipse. Both texts can be related not only because of the similarities in composition and structure, but also because of their catharsis­aimed character. Mickiewicz achieves purification through tears shed over his life and humble acceptance of the fact that a project formed in his youth resulted in a disaster in his manhood. Miłosz presents the state of liberating salvation as a result of the peaceful and lighted with non­of­this­world gleam contemplation of the difficult truth concerning the necessity of giving up all the earthly things. Both “last poems” of the great poets can be regarded as the masterpieces of a lyric of vanitas. Their main aim can be described as an attempt to confront the mystery of eschatological dimension of human existence.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Gimnazjalista czyta Redutę Ordona. 
O utworach z kontekstem historycznym 
w kształceniu polonistycznym

Ewa Horwath

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 231-240

The article raises an issue of students’ cognition of literary texts from the nineteenth century included in the core curriculum. The author draws attention to the difficulties associated with understanding the literal and metaphorical language that varies from the everyday language of the students. The author also introduces methods to mitigate these problems and proposes a form of classroom exercises which facilitate the analysis and interpretations of literary works.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wpływ polszczyzny 
na wariantywność morfosyntaktyczną 
w łemkowszczyźnie – forma przypadkowa rzeczownika 
w funkcji orzecznika

Jan Patrick Zeller

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 117-127

The article presents analyses of the form of the noun used as a predicate in the spoken Eastern Slavonic language, the language of the Lemkos, which has been in contact with the Polish language. While in Eastern Slavonic languages, both Instrumental and Locative can be used in such a function, in the Polish language it is restricted to the Instrumental. In the Lemkos’ language, the two variants are possible: both Instrumental and Locative can be used, depending on the type of feature (constant or changeable) that the predicate expresses. However, among the younger generation it is the Instrumental that dominates, which could be caused by the influence of the Polish language.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Higiena werbalna na portalu Feminoteka.pl

Magdalena Steciąg

Język: PL | Data publikacji: 07-12-2020 | Abstrakt | s. 57-69

The aim of the article is to present a discussion on language on the portal Feminoteka.pl. This non­academic debate, led by average language speakers, is being analysed through the category of verbal hygiene, which refers to popular, egalitarian and everyday speech. The strategies used by feminists reveal their attempts to transform the style of communication in Poland. They promote discourse of equality, a form of social interaction that uses both argumentation (in a rhetorical sense) and communication practices (in a normative sense) to favour feminist notions.

2020-12-07



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Nauczanie języka i kultury polskiej na Bałtyckim Uniwersytecie Federalnym im. Immanuela Kanta w warunkach zdalnych

Małgorzata Grochowina

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2022 | Abstrakt | s. 1-15

Celem artykułu jest zaprezentowanie problematyki nauczania języka i kultury polskiej w warunkach zdalnych na przykładzie Bałtyckiego Uniwersytetu Federalnego im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie. Przedstawiony został przebieg wydarzeń edukacyjnych i kulturalnych promujących język i kulturę polską w roku akademickim 2020/2021, takich jak: Międzynarodowe Multimodalne Dyktando oraz konkurs krasomówczy PaintTalks, które zostały zorganizowane w ramach Dni Języka i Kultury Polskiej. Dodatkowo omówiono sposoby realizacji dwóch kursów przedmiotowych przeznaczonych dla studentów studiów licencjackich na kierunku filologia obca: język polski i literatura, które w całości odbyły się w formie online; są to: Wprowadzenie do kultury polskiej i Praktyczny język polski. Uwzględnione zostało także badanie ilościowe, a kwestionariusz ankietowy prezentuje opinie i refleksje uczestników kursów na temat atrakcyjności i efektywności takiej formy uczenia się języka obcego. Powodem podjęcia wybranej tematyki jest potrzeba odpowiedzi na aktualne wyzwania edukacyjne związane z nauczaniem online oraz zaprezentowanie różnorodnych przedsięwzięć promujących język i kulturę polską poza granicami kraju. Tekst wpisuje się we współczesne badania nad promocją języka polskiego jako obcego oraz glottodydaktyczne poszukiwania dotyczące polonistyk światowych.

2022-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Współczesne ujęcia kategorii rodzaju gramatycznego 
w polszczyźnie a praktyka (glotto)dydaktyczna 
– wprowadzenie

Anna Seretny , Wiesław Tomasz Stefańczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 71-85

In contemporary Polish linguistics, there are two approaches to determining grammatical gender classes: the traditional and the contemporar formal. According to the traditional concept, derived from the classical school, the nominative case is the basis for the division into gender classes. In modern Polish language, the traditional approach distinguishes the following classes: masculine, feminine, and neutral and in the plural form there is also the masculine­personal and non­masculine­personal. On the other hand, in the contemporary approach the basis for division into gender classes is the accusative case, and less frequently, the genitive case. In didactic practice however, and especially in teaching Polish as a foreign language, the traditional approach is applied as it is the most transparent, understandable and accessible to learners.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zdobycie władzy Czesława Miłosza – dzisiaj

Zdzisława Mokranowska

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 167-181

The theme of the article is an attempt to answer the question concerning the way in which Czesław Miłosz’s novel The Seizure of Power exists in the contemporary readers’ reception. To which extent does it nowadays fulfill (or not) the functions for which it was artistically designed half a century earlier? Is it attractive, or do the standards of reading evolved which made it old­fashioned and unable to provoke readers emotions? The article concentrates also on searching for important distinctive features for the type of novel that The Seizure of Power is or appears to be today. It can be regarded both as a novel concerning politics with a clear autobiographical suggestions and as a key novel of a certain factual value. By a contemporary (especially young) reader this first novel of the Nobel Prize Winner will be regarded as a historical prose. By literary critics and new monographers of the author of The Issa Valley it will be treated today like the caesura in Miłosz’s artistic biography – such attitude is now more visible than ever before. It marks the point from which he distances himself from political „journalism” and favors poetry, essays and criticism.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Mały teatrzyk wielkiego przełomu wieków

Anna Szwed

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 287-293

The article presents an account of how the Polish language course taught by Polish lecturers at Sofia University at the end of the twentieth–and the beginning of the twenty­first century resulted in the establishment of the educational theatre as an unconventional, creative and extremely successful form of improving the students’ knowledge and practice of Polish language by staging literary works in a creative way with literary studies, theatrical skills and language studies coming together in this venture. In 2000 the theater staged the play A Window Open to the Wind based on poems by the Polish Sappho­like poetess Maria Pawlikowska­Jasnorzewska. The play was performed to celebrate the opening of the Polish studies room at the University. The next performance staged the play Eutedemis. A Manuscript Found on the Internet based on a poem by the young poetess Małgorzatа Kapicа. These performances fulfill multiple aims and first and foremost they do help develop practical language skills.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Listowna relacja o międzyrzeckim przypadku Jonasza Szlichtynga okiem filologa: między świadectwem listu i retoryką świadectwa

Maria Barłowska

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2025 | Abstrakt | s. 1-16

Znajdująca się w sylwie Andrzeja Lubienieckiego młodszego Relacyja o boskiej prowidencyjej nad P. Jonaszem Szlichtingiem młodym AoD. 1665 14 Sept. została opublikowana i scharakteryzowana pod względem faktograficznym przez Janusza Tazbira. Jednak ten ważny dla dziejów braci polskich tekst wymaga podjęcia odczytania w perspektywie filologicznej, z wykorzystaniem właściwych dla niego narzędzi retorycznych. Relacja ma formę listu Pawła Szlichtynga do Jana Trembeckiego, jest więc przykładem typowego dla XVII wieku wykorzystania prywatnej korespondencji w obiegu informacji. Jednocześnie jest to tekst celowo i funkcjonalnie opracowany przez autora. Paweł Szlichtyng, deklarując wielorako wierność prawdzie zdarzeń, skorzystał z różnych narzędzi kształtowania opowieści w celu podniesienia jej perswazyjności i zaangażowania odbiorcy. Analiza retoryczna pokazała użycie konwencji hagiograficznej w kreowaniu bohaterów zdarzeń i wykorzystanie siły argumentacyjnej świadectwa. Poddano obserwacji logikę rozwoju opowieści prawdziwej, opartej na autorytecie prawdy przekazywanej przez uczestników zdarzeń, oraz jej przemianę w retoryczny argument w formie przykładu. Zwrócono uwagę na wykorzystanie technik kształtowania narracji (schematy i rola komentarzy), szczególnie zabiegi amplifikacyjne. Odczytanie relacji jako źródła poddanego oddziaływaniu konwencji literackich pozwoliło pełniej określić przypisaną jej przez twórcę rolę wzmocnienia przesłania wiary kierowanego do środowiska polskich arian.

2025-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Sposoby zapobiegania zespołowi deficytu natury na gruncie słoweńskim – przykłady dobrych praktyk

Maria Wtorkowska

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-16

W wyniku rozwoju techniki i powszechnej dostępności do jej darów oraz ich nieustannego wykorzystywania w życiu codziennym czas wolny spędzamy częściej przed ekranami telefonów komórkowych, komputerów i telewizorów niż na świeżym powietrzu, na łonie natury. Brak kontaktu z przyrodą – szczególnie u dzieci – może być przyczyną problemów zgrupowanych pod nazwą: zespół deficytu natury (słoweń. motnja pomanjkanja narave). Niejednokrotnie nie zdajemy sobie sprawy z konsekwencji braku natury, jakimi są różnorodne zaburzenia, np. ograniczenia w wykorzystaniu zmysłów, trudności z koncentracją, tendencje do przybierania na wadze, skłonność do zapadania na choroby fizyczne i emocjonalne, znieczulica na problemy związane z ochroną środowiska. W 2016 roku Lublana jako miasto wyróżniające się w kategoriach wzrostu gospodarczego, poprawy jakości życia mieszkańców i ochrony środowiska otrzymała miano Zielonej Stolicy Europy, nagrodę przyznawaną przez Komisję Europejską. W artykule przedstawiono wybrane sposoby zapobiegania zaburzeniom łączącym się z brakiem kontaktu z naturą podjęte na gruncie słoweńskim
wśród populacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Zaprezentowano konkretne przykłady dobrych praktyk, które funkcjonują m.in. w stołecznych przedszkolach, w tym w lublańskim przedszkolu Pod Zamkiem (Pod gradom), znajdującym się w centrum Lublany, i skutecznie przyczyniają się do zapobiegania zaburzeniom wynikającym z braku kontaktu z naturą. Przedstawiono Instytut Pedagogiki Leśnej (Inštitut za gozdno pedagogiko) i działającą w jego obrębie Sieć Leśnych Przedszkoli i Szkół Słoweńskich(Mreža gozdnih vrtcev in šol Slovenije), a także Instytucję Edukacji i Doradztwa Špelinice(Zavod za izobraževanje in svetovanje Špelinice), założoną przez pedagożkę i antropolożkę Špelę Klofutar, która prowadzi szereg działań w przyrodzie z dziećmi i dla dzieci, np. Leśne Kruszyny (Gozdne drobtinice) i Plecak Przyrodniczy (Naravoslovni
nahrbtnik), oraz Instytucję Publiczną Mała ulica – Centrum dla Dzieci i Rodzin w Lublanie (Javni zavod Mala ulica – Center za otroke in družine v Ljubljani) i organizowane przez nią leśne ścieżki (Gozdna pot). Osoba doświadczająca od wczesnego dzieciństwa świata przyrody jako przestrzeni rozwojowej w wieku dojrzałym nada jej rangę ważności, co zaowocuje dbałością o środowisko. Wprowadzając zatem programy edukacyjne w terenach leśnych na etapie przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, w większej mierze zapobiegamy zaburzeniom związanym z deficytem natury, niż się z nimi zmagamy, a jak często pokazują nasze doświadczenia, lepiej jest zapobiegać niż leczyć.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Humanistyka odpornościowa w czasach katastrofy klimatycznej

Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 16-10-2023 | Abstrakt | s. 1-20

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy humanistyka ma zdolność budowania szeroko pojętej odporności w czasach katastrofy klimatycznej, a jeśli tak, to jaka humanistyka może pomóc ludziom trwać mimo doświadczania przez nich bezprecedensowych zagrożeń środowiskowych. Jako jeden ze sposobów realizacji tego celu wskazano humanistykę odpornościową (rezyliencyjną), która sprzyja rozwijaniu umiejętności społecznych i ekologicznych wspierających funkcjonowanie w trudnych warunkach globalnego kryzysu środowiskowego. Wśród tych umiejętności jako najważniejsze wymieniono: umiejętność kształtowania poczucia wspólnoty wszystkich istot żyjących na Ziemi, czyli formowania przynależności do wielkiej sieci życia (humanistyka splatająca), umiejętność kształtowania emocjonalnej bliskości z Ziemią (humanistyka terenowa) oraz umiejętność wypracowywania postawy gotowości na przyszłość, snucia scenariuszy jutra (humanistyka przyszłości). W artykule wskazano także, że uprawianie humanistyki splatającej, terenowej i przyszłościowej może być sposobem wyrażania troski o Ziemię. Podjęto również próbę spojrzenia na obecny kryzys ekologiczny jako na szansę przepracowania koncepcji nauk humanistycznych, które są zdolne kształtować rzeczywistość i przyszłość, a jednocześnie stanowią źródło regeneracji naszych sił.

2023-10-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rola komunikacji niewerbalnej podczas zdalnej nauki języka obcego (na podstawie badań ankietowych)

Iryna Bundza , Chrystyna Nikołajczuk, dr

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-28

Zdalny tryb nauczania wymusił pewne zmiany w prowadzeniu zajęć, w tym lekcji języka obcego. W sali zwykle posługujemy się dwoma kodami przekazywania informacji: werbalnym i niewerbalnym. Przestrzeń wirtualna w pewnym stopniu ogranicza pozasłowne komunikaty. W artykule zastanawiamy się zatem nad znaczeniem komunikacji niewerbalnej w nowych warunkach – na zdalnych zajęciach z języka obcego, nad zmianami tej komunikacji i ewentualnym wpływem zmian na interakcję między lektorem a studentami oraz między samymi studentami. Przedstawione są wyniki badań ankietowych, w których wzięły udział dwie grupy respondentów z Ukrainy. Jedna ankieta została skierowana do 25 nauczycieli akademickich uczących m.in. języka obcego (zwykle polskiego, choć także czeskiego, perskiego, japońskiego, serbskiego, bułgarskiego, angielskiego). Druga – do 57 studentów polonistyki lwowskiej, którzy na studiach licencjackich mają lektorat języka polskiego. Na podstawie odpowiedzi lektorów wnioskujemy, że podczas nauki zdalnej: 1) zmieniły się relacje ze studentami; 2) ze względu na brak bezpośredniego kontaktu wzrokowego trudniej wejść w interakcję ze studentami; 3) komunikacja niewerbalna samych lektorów zmieniła się w większym lub mniejszym stopniu. W końcowej części artykułu zostały porównane odpowiedzi lektorów z opiniami studentów. Wyniki analizy potwierdzają, że nauczanie zdalne wpłynie na zmianę komunikacji niewerbalnej podczas tradycyjnych zajęć w sali.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Słowo i życie: filologia translacyjna

Tomasz Bilczewski

Język: PL | Data publikacji: 13-11-2025 | Abstrakt | s. 1-16

Artykuł stanowi próbę rozpoznania pola zagadnień wyznaczanego przez polskich i zagranicznych badaczy w ramach projektu „Filologia – od/nowa. Język, literatura, kultura w epoce cyfrowej”, którego zwieńczeniem był VIII Światowy Kongres Polonistów odbywający się na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (12–14 lipca 2023 roku). Wyłaniają się z niego kluczowe problemy związane z określeniem miejsca filologii w nowoczesnej humanistyce: dyscyplinarne przemiany wiedzy o języku i jego wytworach, badawcze tradycje odzwierciedlone w biografiach uczonych, historia pojęć, terminów i instytucji bliskich tradycji filologicznej, wpływ na nią nowych technologii i form komunikacyjnych, sposoby badania reprezentacji łączących się z wyzwaniami cywilizacyjnymi i procesami identyfikowanymi w obrębie praktyk symbolicznych. Artykuł ma charakter przeglądowy i wprowadzający do zagadnień szczegółowych omawianych w wybranych do numeru tekstach, sytuuje centralną problematykę filologii w trzech perspektywach: afektywnego stosunku do profesji, praktyki konstruowania relacji wobec inności wpisanej w język oraz postrzegania jej jako części humanistyki translacyjnej, uprawianej w dobie „rozszerzonej teraźniejszości” (Ryszard Nycz), a więc specyficznej percepcji przeszłości naznaczonej dynamiką przemian technologicznych.

2025-11-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


„Gombrowicz jest moją zmorą”. Dziennikowe zmagania Sławomira Mrożka z Witoldem Gombrowiczem
Barbara Gutkowska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 171-181
Autobiograficzna twórczość Sławomira Mrożka, obejmująca pokaźne dzienniki z lat 1962-1989 oraz obszerne tomy korespondencji, wciąż otwarta jest na nowe odczytania. Ponieważ kluczowym – a nieopisanym do tej pory – problemem w jej warstwie metaliterackiej jest relacja do Witolda Gombrowicza jako twórcy i człowieka, w artykule dokonano historycznoliterackiej i komparatystycznej analizy i interpretacji wieloletniej polemiki z estetycznymi i filozoficznymi poglądami autora Ferdydurke, prowadzonej przez Mrożka w dziennikach od 1965 do 1987 roku. Podkreślono procesualny charakter autorskich odniesień – od pełnej szacunku akceptacji do zdecydowanego przezwyciężenia wpływu Gombrowicza – których finałem było otwarcie Mrożka na metafizykę, nieobecną w światopoglądzie mistrza. Wskazano na szczególną rolę twórczości Gombrowicza, będącej dla Mrożka lustrem, w którym pewności i kształtu nabierało jego myślenie o sobie jako artyście i własnej sztuce.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

System i formy polonistycznej edukacji dzieci polskich uchodźców we Francji w latach 1919-1945 (wybrane zagadnienia)

Anna Pachowicz

Język: PL | Data publikacji: 22-12-2022 | Abstrakt | s. 1-12

Celem artykułu jest charakterystyka systemu i form nauczania języka polskiego dzieci polskich emigrantów we Francji w latach 1919–1945. Cezury czasowe nie są przypadkowe – wyznaczają je dwie istotne daty. Rok 1919 to początek emigracji zarobkowej Polaków do Francji trwającej do wybuchu II wojny światowej, a rok 1945 to zakończenie tej wojny. Podstawę materiałową przedstawianych rozważań stanowią źródła archiwalne zgromadzone przede wszystkim w Bibliotece Polskiej w Paryżu oraz publikacje polsko- i francuskojęzyczne odnoszące się do omawianego zagadnienia. Nauka języka polskiego dzieci i młodzieży, bądź kontynuacja rozpoczętej w Polsce edukacji polonistycznej, stanowiła niezwykle ważny aspekt zachowania polskiej tożsamości i pozwalała przetrwać trudny okres emigracji. Polska zbiorowość emigracyjna dążyła do tego, aby nauczanie języka ojczystego było prowadzone systematycznie, intensywnie i skutecznie.

2022-12-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Problemy 
(cudzoziemców i lektorów języka polskiego) 
z wymową liczebników

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 109-124

The article presents problems, which are encountered by foreigners and native speakers when pronouncing and accentuating Polish numerals. The most common phonetic mistakes are described and the mechanism that leads to their occurance explained. The article concludes with a list of Polish numerals with their phonetic transcription, which shows their correct pronunciation – the one that should be considered as the model pronunciation in official statements and/or accepted in everyday speech.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O policyjnej przemocy w polskiej powieści kryminalnej (i nie tylko)

Wolfgang Brylla

Język: PL | Data publikacji: 23-11-2023 | Abstrakt | s. 1-23

Przedmiotem artykułu jest tematyka (nie)przemocy w polskim kryminale w kontekście formy przedstawienia bohatera głównego – (prywatnego) detektywa względnie policjanta albo milicjanta. Diachroniczno-komparatystycznej analizie poddani zostali nie tylko bohaterowie literaccy, lecz także postaci telewizyjno-filmowe (kapitan Sowa, Halski) czy powiązane z szeroko rozumianą popkulturą (komiksowy Żbik). Klamrą łączącą, jak również punktem wyjściowym rozważań, jest twórczość Raymonda Chandlera, uznawanego za jednego z twórców tzw. czarnego kryminału. Główne pytanie brzmi: czy polski kryminał zaczerpnął amerykańskie wzorce narracyjne i na ile był w stanie przejąć sposób inscenizacji detektywa jako Zła absolutnego i potrzebnego? Za przykłady posłużą śledczy z powieści milicyjnych PRL-u, kryminałów retro (Marka Krajewskiego czy Marcina Wrońskiego) oraz współczesnych. Celem nadrzędnym przyczynku, oprócz wspomnianej analizy postaci polskiego detektywa na tle literatury kryminalnej, jest wypełnienie luki w rozwijających się badaniach nad problematyką polskojęzycznego kryminału i wskazanie na swoiste opóźnienie w reagowaniu na narracyjne trendy, którymi podąża gatunek na niwie międzynarodowej. Okazuje się bowiem, że polski kryminał przeskoczył fazę noir, co z kolei wiąże się z różnym podejściem do estetyki przemocy.

2023-11-23



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Teatralne dwudziestolecie od nowa – rewizje oparte na inscenizacjach Sprawy Dantona Stanisławy Przybyszewskiej z 2008 roku

Katarzyna Fazan

Język: EN | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł jest efektem udziału autorki w projekcie proponującym interdyscyplinarne spojrzenia na współczesne rewizje dwudziestolecia międzywojennego, w tym dwudziestolecia w teatrze. Zmianę w sposobie interpretowania kultury tego okresu autorka przedstawiła na przykładzie dwóch przedstawień Sprawy Dantona Stanisławy Przybyszewskiej z 2008 roku, zainscenizowanych przez ważnych reżyserów działających po 1989 roku: Jana Klatę (Teatr Współczesny we Wrocławiu) oraz Pawła Łysaka (Teatr Polski w Bydgoszczy). Prezentowane studium przypadku proponuje ujęcie koncepcji teatru publicznego opowiadanego mikrologiczne; artykuł opiera się na wnioskach Krystyny Duniec i podejmuje idee jej monografii Dwudziestolecie. Przedstawienia z 2017 roku. Pozwala to wysunąć na plan pierwszy nie monumentalny teatr Leona Schillera, budowany na polskim romantyzmie jako kontynuacji tradycji wolnościowej, lecz na programie odrzuconych – zarówno w latach 30. XX wieku, jak i w okresie PRL-u – lewicowych idei, ważnych dla społeczno-kulturowego postępu. Wspomniane inscenizacje XXI wieku zwracają uwagę na nurt zaangażowania estetyczno-politycznego w polskim teatrze międzywojennym, wpisują ten temat w program demontażu wcześniejszych, dwudziestowiecznych hierarchii teatralnych budowanych na koncepcji narodowej wspólnoty scalanej mitem romantycznym. Mimo że Stanisława Przybyszewska nie należała do ruchów feministycznych, odnawianie znaczeń i formy jej dramatu może być dziś związane, po pierwsze, z docenieniem w jej wypowiedziach ważnego głosu świadomej politycznie i społecznie autorki, proponującej teatr w stylu brechtowskim, a po drugie, z rewizją widzianego na nowo dwudziestolecia międzywojennego jako momentu dochodzenia do głosu kobiet przełamujących męskocentryczny porządek życia społecznego.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Kłopoty z opisem rzeczy”, czyli (nie)możliwość 
mimesis w epoce relatywizacji podmiotu

Arent van Nieukerken

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 65-98

At first sight it appears that Miłosz’s poetry shares many features with modernist and postmodernist poetics. One of its main themes is the impossibility of verifying the veracity of man’s sensual impressions (i.e. their referring to an ‘external’ world), which seems to undermine the traditional concept of literature as ‘mimesis’. However, Miłosz expressly rejected the postmodernist point of view that literature as ‘mimesis’ is merely a textual effect. Even when the speakers in his poems expressly deny the possibility of recreating the external world of man’s sense-impressions by means of language, they seem to achieve the very thing they wanted to deny. One of Miłosz’s favourite devices in the poetry of his middle period was the so-called ‘irony of self-betrayal’. But this negative way of affirming the covenant between the self and the world did not satisfy him in the long run. Wishing to overcome the antinomies of mimesis he attempted to work out a poetical strategy allowing him to describe the astonishing richness of being more directly. This strategy required a metaphysical justification. The veracity of man’s sensual and intellectual involvement with the world turned out to be rooted in the religious perspective of ‘apokatastasis’. ‘Time past’ and ‘time present’ are one in a process that both redeems and transcends time, without annihilating the moments of which it consists. Miłosz’s long poems of the sixties and seventies should therefore not be simply understood as ‘literature’ or independent ‘works of art’ (poésie pure) that could be separated from other forms of being. In fact they are part of a process of redemption that occurs ‘here and now’, although it remains unclear when it will be completed. For that reason Miłosz’s longer poems should be read as ‘open texts’ or – but in a sense opposite to the postmodernist idea of ‘unfinishedness’ – ‘work in progress’. They purport to present the manifold phenomena of a man’s existential autobiography simultaneously.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja/Migracja, czyli zamierzony rym

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 255-264

The article aims at presenting a critical review of the book Edukacja. Migracja. Edukacja międzykulturowa w kontekście kryzysu migracyjnego z perspektywy krajów V4 [Education. Migration. Intercultural education in a context of migration crisis regarded from V4 countries perspective] edited by Emilia Kledzik and Małgorzata Parczyk and devoted to the issue of intercultural education. The review author tries to define the source of such reflection. She argues that John Dewey’s concept of education presented in his work Democracy and Education is essential for creating a contemporary model of intercultural education. The concept of the American pedagogue remains valid because it is based on viewing education as being a result of combining heritage with personal experience. It emphasises respect for otherness and the belief in universalizing different experiences, which must lead to communication. In the article author’s opinion, the reviewed book consists of texts constituting a contemporary commentary to John Dewey’s ideas.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Literackie figury domu w prozie Danuty Mostwin
Jolanta Pasterska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 131-141
W artykule została podjęta próba opisu literackich figur domu w siedmiotomowej „sadze polskiej” Danuty Mostwin, (Dom starej lady, Londyn 1958, Ameryko! Ameryko!, Warszawa 1981, Cień księdza Piotra, Warszawa 1985, Szmaragdowa zjawa, Warszawa 1988, Tajemnica zwyciężonych, Londyn 1992, Nie ma domu, Lublin 1996, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, Londyn 1998). Biografia autorki Domu starej lady wpisuje się w życiorysy wielopokoleniowych polskich rodzin doświadczonych zaborami, wojnami, komunizmem, wychodźstwem. Ten rys autobiograficzny stał się pożywką większości utworów powieściowych Mostwin. Rozważania prowadzone w kontekście filozoficzno-aksjologicznych i teoretycznoliterackich ustaleń pokazują przemiany kreacji figury domu w tych prozach. Ewolucja obrazów domu obejmuje dom jako arkadię poprzez „anty-dom”, „dom-arkę” i dom odzyskany. Odpowiada to obranej postawie filozoficznej Danuty Mostwin, która owo połączenie wartości wyniesionych z kraju urodzenia i wartości nabytych w kraju osiedlenia uważała za najbardziej optymalną formę obrony polskości na emigracji.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Како ја читам полската литература [Jak czytam literaturę polską]

Lidija Tanuševska

Język: PL | Data publikacji: 03-01-2023 | Abstrakt | s. 1-12

Artykuł jest pomyślany jako opis najciekawszych utworów literatury polskiej mający na celu zachęcenie czytelnika macedońskiego do zapoznania się z polską spuścizną literacką. Autorka na początku wskazuje na walory literatury polskiej, przede wszystkim na liczbę laureatów Nagrody Nobla i na to, że można do niej zaliczyć dzieła nie tylko napisane w Polsce w języku polskim, lecz także te tworzone w języku łacińskim, francuskim, angielskim itp. Do tego faktu nawiązuje, wyjaśniając powody podania jako pierwszych propozycji lekturowych legend z kronik staropolskich, m.in. Galla Anonima, i później wspominając Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego. Uważa, że zapoznawanie się z beletrystyką przypomina kształcenie dziecka przez literaturę: najpierw czyta ono bajki, baśnie, książki ilustrowane, potem literaturę realistyczną, a dopiero później wyszukuje formy bardziej wymagające, absurdalne, nadrealistyczne, jednym słowem – dziwne albo inne. W ten właśnie sposób autorka dokonuje wyboru dzieł polskich i ustala strukturę artykułu, od literatury średniowiecza, aż po współczesną prozę Olgi Tokarczuk. Wyjątkowym twórcą literatury polskiej według autorki jest największy poeta romantyczny, Adam Mickiewicz, którego w artykule przedstawiono jako autora fantastycznych historii z folkloru, ale też takich utworów, które budziły poczucie tożsamości narodowej i patriotyzmu, za które się cierpiało i ginęło. Następnie zaprezentowano eksperyment dydaktyczny przeprowadzony na Wydziale Filologicznym im. Blaže Koneskiego Uniwersytetu św. św. Cyryla i Metodego w Skopje mający na celu w ciągu jednego semestru zapoznać odbiorców z pięcioma tekstami z kanonu literatury polskiej, zamiast opracowywać konkretną epokę literacką. Wybrano następujące dzieła: Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza, Sklepy cynamonowe Brunona Schulza, Zniewolony umysł Czesława Miłosza,
Imperium Ryszarda Kapuścińskiego i Bieguni Olgi Tokarczuk. W trakcie omawiania kolejnych utworów ustalono, dlaczego właśnie te dzieła miałyby przedstawiać to, co najlepsze w literaturze polskiej. Bez dogmatu Sienkiewicza rysuje obraz polskiego społeczeństwa pod koniec XIX wieku, przedstawia problemy szlachty, rozwój kapitalizmu, upadek tradycyjnych wartości, rozczarowanie rozwojem wydarzeń światowych itp. Bohater jest reprezentantem dwóch pokoleń, których idee i podejścia do różnorakich problemów zderzają się ze sobą. Powieść ta nie tylko odzwierciedla minione czasy, lecz także stawia pytania uniwersalne, które mogą dotyczyć współczesnego człowieka, żyjącego nie tylko w Polsce. Schulz unika podejścia realistycznego i zanurza czytelnika w krainę wyobraźni i własnego spojrzenia na świat wokół siebie. Jego opowiadania pod względem oryginalności stylu i narracji stanowią przykład unikalnej prozy poetyckiej.
Należą do arcydzieł literatury polskiej, ale zyskały też sławę za granicami Polski jako światowa wartość literacka. Z kolei Zniewolony umysł podejmuje kwestię trudnego i skomplikowanego okresu w historii polskiej i życia w totalitaryzmie, co można odnieść zarówno do polskiej rzeczywistości, jak i do sytuacji we współczesnym świecie, gdzie widoczne są te same mechanizmy, które Miłosz tak sprawnie opisał w tej książce. Analiza systemu w Zniewolonym umyśle jest ponadczasowa i pochłania każdego czytelnika, nawet dzisiaj. Imperium Kapuścińskiego jest przykładem reportażu literackiego, który można uznać za gatunek specyficznie polski, może najbardziej intrygujący, najciekawszy i najbardziej popularny. Sposób łączenia przez autora faktów w wyjątkowo osobistej, wrażliwej i poruszającej narracji jest majstersztykiem, a jego książka lekturą obowiązkową, pozwalającą zrozumieć współczesny świat z udziałem w nim Rosji. Na końcu już całkiem nowa proza Tokarczuk nawiązuje do wspominanej czułości wobec świata, i Kapuścińskiego, i Miłosza, i Schulza; wszystko w jej opowieści ma duszę, każdy przedmiot, wspomnienie, roślina, w końcu ciało. Sposób opowiadania Tokarczuk jest bardzo bliski każdemu czytelnikowi, dla którego przekraczanie granic staje się codziennością, i właśnie za to twórczyni dostała Nagrodę Nobla. W podsumowaniu autorka konkluduje, że literatura polska stanowi niewyczerpane źródło nowych form literackich i pod wieloma względami dorównuje literaturze światowej.

2023-01-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja frazeologiczna cudzoziemców 
wspomagana komputerowo

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2020 | Abstrakt | s. 229-236

The article reviews a computer programme called Frazpol which is a teaching aid designed especially for foreigners. The name comes from the phrase “Frazeologia polska” (Polish phraseology). The author begins with some observations on the significance of teaching phraseology of a foreign language. Detailed description of the programme is provided along with an explanation of how its tools can be used in the teaching process.

2020-12-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Muzyka górą? 
Dziesięć wydarzeń teatralnych 2010 roku

Jacek Mikołajczyk

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 283-295

In 2010 some domination of musical and opera theatres over dtramatic ones could be observed, as these institutions managed Polish theatrical life in the most interesting way. Pasażerka (The Passenger) by M. Weinberg directed by D. Pountney and Traviata by G. Verdi directed by M. Treliński in Teatr Wielki were spectacles that again demonstrated the importance of this growing rank of theatrical life. Premieres of Nędznicy (Les Misérables) by C.­M. Schönberg directed by W. Kępczyński in Musical Theatre Roma in Warsaw and Lalka (The Doll) of B. Prus, directed by W. Kościelniak in Musical Theatre in Gdynia presented two types of musical theatre in Poland: the entertaining and sophistically artistic ones. In 2010 some premieres were presented by the most famous Polish directors: K. Lupa (Persona. Ciało Simone) and K. Warlikowski (Koniec). T. Słobodzianek's drama Nasza klasa (Our Class) was awarded Nike Literary Prize. Some interesting events also took place in private theatres (Sprzedawcy gumek (The Rubber Merchants) by H. Levin directed by A. Tyszkiewicz in Theatre IMKA in Warsaw) and so­called 'minor centers' (Był sobie Andrzej, Andrzej, Andrzej i Andrzej by Strzępka and Demirski in the theatre in Wałbrzych).

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja klimatyczna w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego dla poziomu A2

Gabriela Olchowa

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-12

Problematyka edukacji klimatycznej budzi zainteresowanie wielu nauczycieli, przede wszystkim przedmiotów przyrodniczych, ale coraz częściej humanistów – historyków, filologów, w tym także nauczycieli języka polskiego jako obcego. Jej istotny wymiar powinien znaleźć odzwierciedlenie w systemie kształcenia, a zatem także powinien pojawić się w podręcznikach do nauczania języka. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie: w jakim zakresie podręczniki do nauczania języka polskiego jako obcego uwzględniają problematykę edukacji klimatycznej. Przedmiotem zainteresowania uczyniono zawarte w nich informacje na badany temat, a także formę, w jakiej są one przedstawiane, jak również stosunek do tych zagadnień. Ponieważ cudzoziemcy uczący się języka polskiego jako obcego czerpią wiadomości o Polsce i Polakach głównie z treści zamieszczonych w podręcznikach, dlatego został przybliżony obraz Polski i Polaków, jaki wyłania się z zanalizowanych tekstów poświęconych klimatowi. Wzięto pod uwagę teksty dotyczące pogody, zmian klimatu i ich skutków, jak również teksty, w których porusza się aspekty ochrony klimatu, ochrony fauny i flory. Analizą objęto książki dla poziomu podstawowego A2 z serii Hurra!!! Po Polsku i Polski, Krok po Kroku.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja polska w Rumunii. Przekład i recepcja (2000–2024)

Marina Ilie

Język: PL | Data publikacji: 06-11-2025 | Abstrakt | s. 1-14

Przekłady polskiej poezji na język rumuński w ostatnich dwóch dekadach charakteryzują się rosnącą dynamiką oraz różnorodnością głosów poetyckich – od klasyków po współczesnych autorów. Tendencja ta znajduje odzwierciedlenie zarówno w praktykach translatorskich, jak i w lokalnej recepcji, co świadczy o znaczącym postępie w porównaniu z poprzednim stuleciem, kiedy to przekłady poezji były stosunkowo nieliczne na tle tłumaczeń innych form literackich. Od 2000 roku ukazało się kilka antologii, ponad 40 tomów autorskich oraz liczne wybory wierszy publikowane w czasopismach, które – wraz z ich omówieniami krytycznymi – stanowią solidną podstawę do podsumowania aktualnego stanu wiedzy oraz identyfikacji kluczowych trendów i wyzwań kształtujących przyszłe prace translatorskie i ich odbiór w Rumunii. Artykuł koncentruje się na rozwijającej się panoramie współczesnej polskiej poezji w Rumunii oraz na roli tłumacza, który nie tylko przekłada, lecz także dokonuje selekcji utworów i opracowuje teksty towarzyszące (przedmowy, posłowia, szkice krytyczno-literackie), znacząco wpływając na sposób postrzegania tłumaczonego dzieła. W opracowaniu zastosowano podejście analityczno-dokumentacyjne, uwzględniające zarówno ilościową, jak i jakościową analizę przekładów polskiej poezji na język rumuński. Wnioski płynące z tego przeglądu bibliograficznego mogą posłużyć jako punkt wyjścia do dalszych badań i syntez dotyczących literackich transferów między Polską a Rumunią. Dla pełniejszego kontekstu dołączono aneks z przekładami poezji polskiej na rumuński z lat 2000–2024, ograniczony do tomów autorskich i antologii.

2025-11-06



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polskiego nauczę się sam (?) [rec.] Natalia Ananiewa, T. Tichomirowa: Польский язык. Самоучитель для иачинающих

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 383-295

brak

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. Kobiety w drodze

Nina Augustynowicz , Maria Czempka-Wewióra

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 13-28

Dwujęzyczny numer, który oddajemy do rąk czytelników, to zbiór artykułów podejmujących motyw szeroko rozumianej podróży, drogi,
wędrówki zarówno bliskiej (nieopodal domu), jak i bardzo odległej (w nieznane rewiry czasu i przestrzeni). Podróżowanie wiąże się z odkrywaniem nowych miejsc, poznawaniem ludzi i kultur, zdobywaniem doświadczeń, docieraniem do celu nieraz krętymi i trudnymi ścieżkami. Innym razem podróż staje się celem samym w sobie, sposobem na życie, w którym ruch i zmiana to najważniejsze wartości. Nie wszystkie wyprawy przedstawione w tomie służyły wyłącznie rekreacji; nierzadko wynikały one bowiem z represji i sytuacji zagrożenia, wówczas skutkowały emigracją, wyobcowaniem i wyrzeczeniami odciskającymi piętno na wielu pokoleniach. Nieodłącznym elementem wojaży jest ryzyko, którego podejmuje się eksplorator lub tramp. Co jednak potwierdza przedstawiany zbiór artykułów, podróże wielokrotnie stawały się impulsem do tworzenia, odkrywania siebie i własnej kultury wskutek kontaktu ze spotkanymi ludźmi, ich obyczajami i poznawanymi przestrzeniami.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czy mówisz po polsku, sąsiedzie? Potrzeby i oczekiwania Czechów i Litwinów wobec platformy do nauki języka polskiego polski.info

Irena Masojć , Jiří Muryc

Język: PL | Data publikacji: 05-01-2023 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule autorzy prezentują wielojęzyczną platformę e-learningową www.polski.info. Jest ona innowacyjna,
interaktywna i przyjazna dla użytkownika. Jej celem jest ułatwienie dostępu osobom o różnych umiejętnościach, zainteresowaniach i potrzebach do technologii informacyjno-komunikacyjnych (Information and Communication Technologies – ICT). Platforma korzysta z nowoczesnych narzędzi ICT i pozwala na naukę języka od samego początku, oferując atrakcyjne ćwiczenia. Jest tworzona w kilkunastu językach i dostępna dla zainteresowanych z wielu krajów. Portal jest przeznaczony dla dorosłych, którzy chcą uczyć się języka polskiego i poszerzać swoją wiedzę o Polsce. Obejmuje m.in.: kurs języka polskiego na poziomie A1 i A2 (w przygotowaniu poziom B1), przewodnik po gramatyce języka polskiego, słownik z nagraniem poprawnej wymowy poszczególnych słów i zwrotów, narzędzia do komunikacji z odbiorcami i udostępniania postów w ramach sieci społecznościowych. Z jednej strony autorzy odnoszą się do szerszego kontekstu potrzeb potencjalnych użytkowników tej platformy, zwłaszcza w obszarze statystyk, postaw i rekomendacji Unii Europejskiej. Z drugiej zaś strony analizują ich oczekiwania na podstawie badań przeprowadzonych w dwu sąsiadujących z Polską krajach – w Czechach i na Litwie. Zastosowanie w analizie danych ankietowych metody ilościowej i jakościowej pozwala ustalić i porównać potrzeby Czechów i Litwinów w zakresie nauki języka polskiego oraz pokazać, w jakim stopniu struktura i treści powstającej platformy e-learningowej będą w stanie je zaspokoić.

2023-01-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tradycja hermetyczna w Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego. Rekonesans problematyki

Emiliano Ranocchi

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2025 | Abstrakt | s. 1-10

Ślady obecności tradycji hermetycznej w wywodzie księdza Chairemona w wersjach z 1794 i 1804 roku Rękopisu znalezionego w Saragossie Jana Potockiego zostały dostrzeżone już ponad 100 lat temu przez Tadeusza Sinkę. Sinko zauważył również, że cytaty z Poimandresa i z De mysteriis Aegyptiorum są dość wierną parafrazą nie tyle oryginałów greckich, ile ich łacińskiego przekładu pióra Marsilia Ficina. Z tej konstatacji nie wyciągnięto jednak dotąd dalszych wniosków. Na obecnym etapie badań pytanie o to, na ile decyzja o przytoczeniu tekstów hermetycznych za pośrednictwem włoskiej tradycji renesansowej była świadomym zabiegiem autorskim i jako taki powinna podlegać interpretacji, musi pozostać bez odpowiedzi. Autor sytuuje odwołania do renesansowej tradycji hermetycznej w kontekście ogólnej interpretacji opowieści o Żydzie Wiecznym Tułaczu (obecnej wyłącznie w wersjach powieści z 1794 i 1804 roku), której poświęcił osobne studium, i stawia tezę, że narosła ona właśnie wokół przemówień księdza Chairemona. To one tworzą prawdziwe jądro i nadają sens tej narracji. Wysuwa również przypuszczenia co do nieoczywistych jej związków z myśleniem postępowego wolnomularstwa o duplex religio. Pod tym pojęciem kryło się przekonanie, najdobitniej wyrażone przez Carla Leonharda Reinholda w tekście pt. Die hebräischen Mysterien, jakoby dawni Egipcjanie pod pozorem politeizmu zasłaniali filozofię przyrody zapowiadającą nowożytny spinozizm. Nawiązanie zatem do renesansowej myśli hermetycznej, a co za tym idzie – do popularnej na przełomie XVII i XVIII wieku idei, jakoby religia starożytnego Egiptu stanowiła skarbnicę wszystkich późniejszych kultów, może zostać zinterpretowane jako twórcza próba konfrontacji i aktualizacji idei philosophia perennis w duchu tolerancji i oświeconego deizmu. Rękopis znaleziony w Saragossie znalazłby się zatem w jednym rzędzie z takimi dziełami jak Natan mędrzec Gottholda Ephraima Lessinga czy też Lata nauki Wilhelma Meistra Johanna Wolfganga Goethego.

2025-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Tematyka migracyjna na przykładzie filmu Der Junge Siyar / Before snowfall kurdyjskiego autora Hishama Zamana
Artur Jacek Jędrzejewicz
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 207-215
Artykuł jest próbą opisu tekstów kultury kreowanych przez twórców ze współczesnych kręgów migracyjnych. Dzieła te są ważne z kilku powodów: brak stereotypów, klisz i zapośredniczeń, za pomocą autorskiego języka ukazują doświadczenia (często traumy i przeżycia graniczne) oraz świadectwa; w sensie narratologicznym, łączą przekaz dawnej kultury oralnej ze współczesnym językiem autorskim, który pozwala zrozumieć treści nieuchwytne dla form dziennikarskich i skrótowości nowych mediów. Odnotowuje również powstawanie podgatunku refugee story, jaki kształtuje się w początkach XXI w., oraz stosunek kultury polskiej do tego zjawiska.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prawda obrazu czy obraz prawdy? Wizualne komponenty polskiej literatury reportażowej w dobie płynnego faktografizmu

Katarzyna Frukacz-Lewandowska

Język: PL | Data publikacji: 04-04-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Celem artykułu jest charakterystyka widocznego w ostatnich latach zwrotu wizualnego w polskiej literaturze reportażowej. Refleksję nad rzeczonym problemem profilują dwie tezy. Po pierwsze, rośnie znaczenie komponentów graficznych, które sąsiadują z tekstem dokumentalnym lub współtworzą materialną przestrzeń książek klasyfikowanych jako reportaże. Po drugie, wizualne aspekty publikacji z tego nurtu coraz częściej wykraczają poza wąsko pojmowany dokumentaryzm na skutek odrzucenia reguły przezroczystości semantycznej. Analiza ukierunkowana wyróżnionymi tezami i poparta odwołaniami do semiotyki obrazu obejmuje dwie grupy zagadnień. Pierwszą stanowią efekty wizualne będące następstwem określonych zabiegów edytorskich, w tym wynikające z układu typograficznego tekstu. Drugą tworzą fotografie wykorzystywane w książkach non fiction w charakterze narzędzia sensotwórczego. W ramach egzemplifikacji badanych procesów przywołano wybrane publikacje Mariusza Szczygła, Filipa Springera, Wojciecha Tochmana, Jarosława Mikołajewskiego i Marcina Kołodziejczyka. Kontekstem rozważań jest zauważalny w dobie ponowoczesnej kryzys ortodoksyjnie pojmowanego faktografizmu, skutkujący upłynnieniem pojęcia
faktu i popularyzacją alternatywnych wobec reportażu form quasi-niefikcjonalnych.

2024-04-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski kabaret – tradycja i współczesność

Dorota Fox

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 123-141

Polish cabaret, while being inspired by European ancestors, has been evolving over years. It served many purposes, searched for new means of expression. The article presents significant stages of its evolution, which serves as the main context for describing the expansion of contemporary types of cabaret that have been developed under the influence of new media and culture that concentrates on entertainment. Rich cabaret life and significant presence of cabaret programs on TV provokes question concerning the identity of cabaret. An answer to such question enables understanding the reasons of its attractiveness and its presence in different means of popular culture.

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura podróżnicza na polonistycznych kursach literatury światowej. Propozycje dydaktyczne

Szymon Gębuś

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 289-306

Teksty zaliczane do literatury podróżniczej pozostają materiałem niedostatecznie wykorzystywanym w dydaktyce literatury światowej, a także w obrębie studiów polonistycznych. Niniejszy artykuł stara się wyjść naprzeciw takiemu stanowi rzeczy, formułując autorską propozycję dydaktyczną. W zamierzeniu ma ona pomóc w konstruowaniu programów przyszłych kursów literatury światowej na studiach polonistycznych. W planie genologicznym bazuje ona na wykorzystaniu szerokiej gamy zagranicznych utworów podróżopisarskich, pochodzących z różnych kręgów kulturowych i odmiennych epok historycznoliterackich oraz reprezentujących rozmaite gatunki literackie. Z kolei w planie wykonawczym jej istota dydaktyczna
bazuje na jednoczesnym i skoordynowanym wykorzystaniu dwóch nowoczesnych technik nauczania: sformułowaniu zadań o charakterze kreacyjnym oraz na postawieniu otwartych pytań o charakterze problemowym, mających sprowokować studentów do wysiłku intelektualnego. Aktywność studentów staje się dzięki temu jednym z głównych celów zajęć dydaktycznych, prowadzonych przez nauczyciela kontrolującego całość tak sprofilowanego procesu dydaktycznego. Formą nauczania najbardziej sprzyjającą realizacji tej idei dydaktycznej staje się zaś konwersatorium lub wykład konwersatoryjny, które ułatwiają efektywną, wielowektorową interakcję intelektualną i współpracę zespołową.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Filologia i interpretacja

Tomasz Kunz

Język: PL | Data publikacji: 20-08-2025 | Abstrakt | s. 1-11

W swoim tekście upominam się o racjonalne i empirycznie weryfikowalne strategie postępowania interpretacyjnego, wskazując na filologię jako źródło intersubiektywnie akceptowalnych kryteriów prawomocności chroniących przed przyjmowaniem retorycznej perswazyjności za miernik wartości interpretacji. Odrzucam zarówno absolutyzowanie różnicy i pluralizmu interpretacji upodobnionej do działalności pisarskiej, jak i instrumentalne traktowanie interpretacji, a więc przypisywanie jej funkcji służebnej względem teorii. Przede wszystkim jednak optuję za taką formą interpretacji, która zamiast akcentować subiektywny, jednostkowy i zdarzeniowy charakter lektury, przyczynia się do budowania wspólnej przestrzeni porozumienia, komunikacji opartej na racjonalnej argumentacji. Opowiadam się za interpretacją jako działaniem posiadającym wymiar nie tylko poznawczy, lecz także dydaktyczny, wspólnototwórczy i terapeutyczny, uczącym kooperacji, negocjowania i uzgadniania znaczeń, dla którego podstawą byłby filologicznie rozumiany tekst, stanowiący płaszczyznę spotkania odmiennych, indywidualnych perspektyw. Oparcia dla takiego modelu aktu interpretacji poszukuję m.in. w koncepcji lektury kolektywnej rozwijanej przez amerykańską socjolożkę Susan Long, w idei „kodukcji” zaproponowanej przez Wayne’a Bootha w jego projekcie etyki lektury, a także w pojęciu „twórczej niesamodzielności” używanym przez Romę Sendykę w jej rozważaniach nad zwrotnymi i relacyjnymi formami tożsamości.

2025-08-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zniewolony umysł – zmiana biegunów recepcji

Dariusz Pawelec

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 183-190

This article presents the changes through history in the reception of The Captive Mind by Czesław Miłosz. The book was published in 1953, first of all for the foreign readers. There were editions in English, French, German, Italian, Spanish, Swedish. However, it mainly evoked emotions of Poles at home and on emigration. After the 1989, with the first legal mass edition, we observed a decrease of interest in Poland for the Miłosz’s text. It has become a classical work, it kept up didactic function. On the other hand, the world response argues, through universal interpretations and new translations in 21th century (a Belorussian, Russian, Turkish, Catalan, Serbian), that the Miłosz’s propositions are current and attractive outside Poland, in other geopolitical conditions.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jakiej syntezy literatury najnowszej potrzebuje slawistyka?

Karoline Thaidigsmann

Język: PL | Data publikacji: 20-08-2025 | Abstrakt | s. 1-9

Na podstawie obserwacji, że brakuje dostępnych pod względem treści i języka syntez współczesnej literatury polskiej dla studentów i innych zainteresowanych czytelników za granicą, podejmuję rozważania nad tym, jakiej syntezy literatury najnowszej potrzebuje slawistyka – dokładniej rzecz ujmując: polonistyka za granicą. Problematykę tę ujmuję z perspektywy badacza i wykładowcy literatury polskiej na uniwersytecie niemieckim. Próby odpowiedzi na postawione pytania są ściśle związane z dwoma projektami, w które jestem zaangażowana. Jednym z nich jest polsko-niemiecki projekt dotyczący historii współczesnej literatury polskiej dla niemieckojęzycznych czytelników. Drugi to badania nad funkcją literatury dziecięcej w zróżnicowanych kontekstach kulturowych. Oba traktuję w tym opracowaniu jako próbę przekraczania granic i otwierania nowych perspektyw dla tworzenia syntez literatury. Pokazuję, że pierwszy z projektów jest zgodny z myśleniem konstelacyjnym i z przekonaniem, że dziś zadanie historii literatury można rozumieć przede wszystkim jako propozycje, jak myśleć o rozwoju literatury, a tym samym – jak pomagać w kształtowaniu dojrzałych odbiorców (historii) literatury. Zwracam również uwagę na to, że pisanie syntezy współczesnej literatury polskiej dla niemieckiego czytelnika wymaga wielu pragmatycznych decyzji, które wpływają na kształt i zakres tematyczny prezentowanych treści. Polsko-niemiecki projekt dotyczący historii literatury znosi podział na literaturę popularną i wysoką oraz fikcję i literaturę faktu. Znosi również – przynajmniej do pewnego stopnia – podział między dziećmi i odbiorcami dorosłymi. Odwołując się do czterech aspektów literatury „dziecięcej” (multimodalność, crossover, kod kulturowy, estetyka eksperymentalna), argumentuję, dlaczego to ostatnie jest konieczne.

2025-08-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Ekonomia niedoboru na nieludzkiej ziemi. O wspomnieniach polskich zesłańców z lat czterdziestych XX wieku do Kazachstanu
Anna Gawryś-Mazurkiewicz
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 195-205
Artykuł omawia problemy szczególnego typu wymiany ekonomicznej, które pojawiły się w sowieckim Kazachstanie lat czterdziestych dwudziestego wieku – ukazuje różne aspekty tej wymiany, jej podstawy i wartości, jej jednostki i obiegi. Problematyka ta ukazana zostaje w swym wycinku, na przykładzie wspomnień Polaków przymusowo deportowanych do Kazachstanu w latach 1939–1941. Wprowadzenie ustroju totalitarnego – w jego wyjątkowej, brutalnej, stalinowskiej postaci – na terenach zamieszkiwanych przez nomadycznych Kazachów, których wymieszano z falami przymusowych przesiedleńców, wywołało bezprecedensową dysfunkcję życia społecznego, której ofiarą padli wszyscy uczestnicy wymiany ekonomicznej, w tym zesłani tam Polacy. By opisać tę sytuację, korzystam z dwóch dopełniających się konstrukcji teoretycznych: rozważań Janosa Kornaia (ekonomia niedoboru), a także Pierre’a Bourdieu (kapitały kulturowy). Tekst podejmuje rozważania nad pozapieniężnymi i niemonetarnymi środkami płatniczymi na „nieludzkiej ziemi”.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

(Nie)uchwytna opowieść o sobie samej. Na marginesie „Rozmów w tańcu” Agnieszki Osieckiej

Agnieszka Nęcka-Czapska

Język: PL | Data publikacji: 19-04-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Jedną z ciekawszych form opowieści o samym/samej sobie wydają się autobiografie i wywiady-rzeki, w których pisarze i pisarki starają się jednocześnie podrzucać i mylić tropy, wikłając się w – mniej lub bardziej „nadzorowane” – intymne wyznania. Intrygującym przykładem takiej strategii jest Agnieszka Osiecka, która w autobiograficznym wywiadzie z samą sobą zatytułowanym Rozmowy w tańcu próbuje o(d)słaniać własne „ja” i (z)mierzyć się nie tylko z demonami przeszłości, ale także ze swoimi rozterkami, słabościami, zawodami i upadkami. Powracając do wspomnień na temat swojego dzieciństwa, rodziców, trudnych lat dojrzewania i nie mniej trudnej dorosłości, szkicuje portret kobiety starającej się odnaleźć własne miejsce w destrukcyjnym świecie, poszukującej miłości, próbującej pogodzić rolę matki i poetki. Z tych opowieści wyłania się także pejzaż dojmującej rzeczywistości, jaka ją otaczała oraz anegdotki na temat ludzi, którzy pojawiali się w jej życiu. Mówiąc o innych, Osiecka starała się odciągać uwagę od siebie samej. Rozmowy w tańcu pokazują, że dla nie sposób stworzyć jednego, spójnego wizerunku Osieckiej, ponieważ poetka zadbała o to, by być w opowieściach i wspomnieniach innych nieuchwytną.

2024-04-19



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Osoba i głos: 
postać w najnowszym polskim dramacie

Ewa Wąchocka

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 27-42

The disintegration of character in recent Polish drama is closely related to identity crisis and the ensuing negation of the basis and integrity of one's sense of self. A character can hardly be analysed as a person – more often than not, it resembles a linguistic or textual entity rather than a human being. The persona is replaced by a voice or a polyphonic collective body – a choir. In the dramatic works of contemporary Polish playwrights such as M. Koterski, M. Bieliński, M. Modzelewski, L. Amejko or D. Masłowska these forms can be realized as either a fragmented subject split into aspects that cannot be reconciled, or as the subject's external reality, which they perceive as fragmented, incomprehensible and hostile.

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Reportaż polski jako głos tych, którym głos odebrano

Orsolya Németh

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Reportaż literacki od dawna jest popularnym elementem polskiej sceny literackiej, ale po roku 1989 zmieniła się jego rola i forma: okazuje się głosem tych, którym głos odebrano – tę myśl możemy uznać za tezę niniejszego opracowania. Do jej ukonstytuowania oczywiście są potrzebni czytelnicy. Bez nich bowiem nikt nie usłyszy wołania tych ludzi. Istnieje interesująca i ważna metoda (jak i ewentualne różnice między metodami), jaką operują autorzy wskazanych przeze mnie książek. Warto przyjrzeć się, czy na poziomie tekstów, w tym, jak tekst jest napisany, dany reportaż jest głosem kogoś innego. Rozróżniam następujące kategorie tego typu reportaży: reportaże o ofiarach systemu, reportaże poświęcone przedstawicielom Polski B, reportaże o krajach postradzieckich, reportaże poświęcone mniejszościom. Omawiane w tekście sytuacje mogą bywać uznane za dyskryminujące, poza tym pewne stereotypy nadal występują w świadomości publicznej. Celem artykułu jest wskazanie, że współczesny polski reportaż, będąc głosem tych, którym głos odebrano, może wyjść naprzeciw dyskryminacji i stereotypom oraz odegrać istotną rolę w obalaniu określonego tabu.

2023-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wzajemny transfer wiedzy językoznawstwo–glottodydaktyka w badaniach wariantywnej łączliwości składniowej w języku polskim (z uwzględnieniem perspektywy ukraińskiej)

Małgorzata Gębka-Wolak , Ałła Krawczuk

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2025 | Abstrakt | s. 1-25

Artykuł wpisuje się w nurt badań nad związkami językoznawstwa polonistycznego z glottodydaktyką. Stanowi odpowiedź na formułowany w literaturze postulat wzmocnienia dialogu tych dyscyplin. W tekście przedstawiono najważniejsze kroki procedury badawczej opartej na idei wzajemnego transferu wiedzy językoznawstwo – glottodydaktyka w odniesieniu do składniowego poziomu opisu języka polskiego.

Transfer rozumie się jako przeniesienie z jednego kontinuum językowego na drugie określonych doświadczeń i wiedzy, dotyczących zarówno materii językowej, jak i obserwacji oraz uogólnień badawczych. Transfer odnosi się do: 1) polszczyzny ogólnej i doświadczenia badawczego na jej temat, 2) polszczyzny osób z pierwszym językiem ukraińskim i doświadczenia badawczego na jej temat. Dzięki tandemowej pracy glottodydaktyka i językoznawcy, ich twórczej wymianie myśli i doświadczeń badawczych, relacja między dyscyplinami może być dwukierunkowa. Językoznawcze koncepcje teoretyczne i opisy stanowią dla glottodydaktyki rezerwuar wiedzy przetwarzanej następnie na potrzeby nauczania. Wyniki badań prowadzonych w ramach glottodydaktyki oraz wnioski płynące z analizy procesu dydaktycznego mogą być dla językoznawstwa źródłem inspiracji do poszerzania pola badawczego, weryfikacji hipotez czy też zwiększania eksplicytności opisów zjawisk językowych.

Sposób wykorzystania omawianej koncepcji został zilustrowany na konkretnym materiale z języka polskiego i ukraińskiego. Wykazano, że badania, których impulsem są potrzeby glottodydaktyki, przynoszą wymierne korzyści nie tylko dla glottodydaktyki, lecz także dla językoznawstwa polskiego i ukraińskiego. Uzupełniają bowiem wiedzę o systemach gramatycznych dwóch języków. To z kolei pozwala zaktualizować opisy zawarte w gramatykach i opracowaniach leksykograficznych, a także przygotować adekwatne materiały dydaktyczne na potrzeby nauczania języka polskiego jako obcego.

2025-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Język polski ponad granicami” w czasie pandemii. Opis wybranych strategii komunikacyjno-edukacyjnych

Iwona Morawska , Małgorzata Latoch-Zielińska

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-16

Artykuł wyrasta z zainteresowania wypracowaniem skutecznych technik i metod wspierania osób uczących się obcych języków i kultur. Omówione w tekście strategie komunikacyjno-edukacyjne są integralną częścią projektu „Język polski ponad granicami”, którego realizacja przypadła na czas panującej pandemii. Zaistniałe utrudnienia narzuciły konieczność wypracowania alternatywnych metod i form kształcenia, między innymi z zastosowaniem nowoczesnych mediów i technologii, dzięki którym środowisko polonijne w Brazylii może poznawać i na nawo odkrywać język polski i polską kulturę. Założenia omawianego projektu egzemplifikują walory łączenia w procesie glottodydaktycznym kultury i języka dziedziczonego (a dla niektórych uczących się drugiego i/lub obcego) jako wartości sprzyjających komunikacji, integracji, samopoznaniu, tworzeniu poczucia wspólnoty oraz innym aktywnościom związanym z uczeniem się języka w działaniu, w różnych przestrzeniach, kontekstach, sytuacjach i interakcjach (mimo pandemii). W badaniach zastosowano podejście action research z jego czterema fazami: planowaniem, działaniem, obserwacjami i refleksjami. Zebrany materiał uprawnia do sformułowania wniosku, iż podejście interkulturowe w dydaktyce języków obcych i w pokrewnych jej formach kształcenia jest obecnie jedną z najtrafniejszych dróg nauczania języka polskiego jako obcego. Przedstawione rozważania wpisują się w nurt badań interdyscyplinarnych nad językiem polskim w świecie, wielojęzycznością i glottodydaktyką polonistyczną.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Wykorzystanie podejścia międzykulturowego w nauczaniu języka polskiego w Chinach na przykładzie kuchni
Jagna Malejka
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 77-90
W artykule przedstawiono zagadnienia związane z wykorzystaniem podejścia międzykulturowego w nauczaniu języka polskiego jako obcego w Chinach. Rozważania skupiają się wokół kuchni i jedzenia w ogóle. Warunkiem skutecznej komunikacji jest nie tylko opanowanie reguł gramatycznych i słownictwa, ale także znajomość zasad panujących w kraju rozmówcy, uwarunkowań socjolingwistycznych i socjokulturowych. Materiał przykładowy pochodzi ze zbiorów autorki zgromadzony podczas pracy na uniwersytetach azjatyckich. Podejście międzykulturowe w nauczaniu polskich zachowań językowo-kulturowych w Państwie Środka wymaga zastosowania innych praktyk i rozwiązań niż w europejskim kręgu kulturowym.
2020-12-28