Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Językowe obrazowanie strachu w relacjach wspomnieniowych z Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego (na przykładzie wybranych kolokacji nominalnych i werbo-nominalnych)

Beata Duda , Ewa Ficek

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2025 | Abstrakt | s. 1-17

Przedmiot opracowania stanowią sposoby językowego obrazowania strachu w narracjach wspomnieniowych świadków powstania warszawskiego, ze szczególnym uwzględnieniem wybranych kolokacji nominalnych i werbo-nominalnych z rzeczownikiem strach, wskazujących odpowiednio na intensywność tego uczucia oraz na to, w jaki sposób podmiot sytuuje wobec niego sam siebie. Materiał badawczy obejmuje ponad 3400 transkrypcji wywiadów będących częścią projektu pn. Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego. Impulsem do podjęcia badań stała się natomiast potrzeba wzbogacenia dotychczasowej refleksji na temat tekstów z kręgu oral history o perspektywę językoznawczą (teoretyczno-metodologiczne zaplecze analiz to założenia lingwistyki pamięci, lingwistyki korpusowej oraz lingwistyki uczuć/emocji). Szczegółowe analizy (ilościowe oraz jakościowe) afektywnego wymiaru wspomnień pozwalają m.in. stwierdzić, że członkowie rozpatrywanej wspólnoty pamięci strach dotyczący wydarzeń 1944 roku wprost werbalizują dość często, uczucie to jest w ich relacjach nadal żywe i intensywne, a także w sposób zróżnicowany obrazowane (dominuje profil strachu jako emocji negatywnej, ale wspominający zwracają też uwagę na jego pozytywne aspekty), co zdaje się dowodzić znacznej trwałości autobiograficznej pamięci emocjonalnej.

2025-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Islandia z perspektywy narracji migracyjnej Mirosława Gabrysia

Dariusz Rott

Język: PL | Data publikacji: 12-07-2024 | Abstrakt | s. 1-12

W artykule omówiono książkę Mirosława Gabrysia (ur. 1973) pt. Islandzkie zabawki. Zapiski z wyspy wulkanów, która opisuje pięcioletni pobyt autora na wyspie (2005–2010). Jego relacja stanowi pierwszą w polskim piśmiennictwie oryginalną próbę opisu adaptacji polskiego islandzkiego migranta, przedstawiciela najliczniejszej i młodej wiekiem oraz stażem mniejszości narodowej na Islandii, do nowego środowiska społecznego i przyrodniczego. Jest to narracja subiektywna, wielowarstwowa i hybrydyczna, a dla jej autora emigracja to swoista przygoda, ważna strategia adaptacyjna i dostosowawcza, zwłaszcza w sytuacji kryzysu ekonomicznego kraju przyjmującego – Islandii, choć tak naprawdę nigdy się tutaj nie zadomowił i nie został na dłużej. Gabryś, mimo że stosunkowo rzadko wykracza poza oczywisty w takim przypadku paradygmat myślenia dualistycznego: imigrant – obywatel, my – inni, łączność z miejscem – nieumiejscowienie, w perspektywie doświadczeń i odczuć jednostkowych oraz sensu, jaki im nadaje, jest przykładem emigranta tymczasowego, nie zawsze odpowiadającego stereotypowemu wizerunkowi Polaka na Islandii, a nawet często krytykującego swoich rodaków.

2024-07-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czy kultury można nauczyć?[rec.] Jerzy Kowalewski: Kultura polska jako obca?

Aleksandra Achtelik

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 379-382

brak

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Świadectwo fascynacji. Recenzja książki Magdaleny Piekary: Śląski socrealizm. Władza – literatura – rzeczywistość,

Monika Ładoń

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 205-215

brak

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróżując w poprzek czasu (bez walizki) – zbiorcza tożsamość Audrey Parker w Haven

Sonia Front

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 215-230

W programach telewizyjnych dwudziestego pierwszego wieku wyodrębnił się osobny nurt: seriale, w których bohaterki podróżują pomiędzy równoległymi światami. Światy przedstawione w tych serialach na ogół naznaczone są terroryzmem, wojną lub innymi traumatycznymi doświadczeniami. Wspomniane bohaterki mają do odegrania wyjątkową rolę – są pośredniczkami między różnymi rzeczywistościami. Graniczność ich egzystencji umożliwia autonomię i opór wobec przemocy, śmierci i zawłaszczenia. Taką postacią jest Audrey Parker (Emily Rose) w serialu Haven. Zadaniem Audrey jest podróżowanie co dwadzieścia siedem lat przez międzywymiarowy portal do miasteczka Haven, gdzie jako policjantka pomaga w ochronie mieszkańców nękanych „Kłopotami”, czyli budzącymi się w nich nadprzyrodzonymi zdolnościami, które grożą nieuchronną zagładą. Wyjątkowość Audrey polega nie tylko na jej szczególnym statusie podróżniczki między światami, ale także na jej tożsamości składającej się z wielu segmentów, w których różne świadomości zamieszkują to samo niestarzejące się ciało przez 500 lat. Autorka artykułu analizuje wyjątkową temporalność postaci, rządzącą się kobiecymi wzorcami podróżowania i jej nomadyczną podmiotowością. Postać głównej bohaterki łączy ludzkie życia z geologicznymi eonami, których symbolem jest eter – pierwotna substancja Pustki, znajdującej się pomiędzy światami. To powiązanie czyni z Haven serial reprezentatywny dla epoki antropocenu – geologicznego okresu czasu naznaczonego wpływem ludzkości na Ziemię. Tak rozległa perspektywa geologiczna skłania do myślenia wykraczającego poza zwykłą czasowość ludzkiego życia i tak też jest w przypadku Haven. Zagłada spowodowana indywidualnym egoizmem prowadzącym do niewłaściwego wykorzystania eteru staje się metaforą zniszczenia naszej planety. Haven wykorzystuje postać Audrey Parker do przedstawienia sieci powiązań i reperkusji rozproszonych w ciągu wieków, aby zilustrować, jak skumulowane działania ludzi wpływają na planetę. W ten sposób, nielinearna struktura narracyjna serialu pozwala zilustrować obawy związane z coraz bardziej niestabilnym środowiskiem, ukazując nowe sposoby postrzegania i reagowania na nieuchronne zagrożenia prowadzące do katastrofy ekologicznej.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Sprawozdanie z projektu Wsparcie integracji cudzoziemców w województwie śląskim

English

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 309-315

The report concerns the principal assumptions and the first phase of the project entitled Supporting integration of foreigners in the Silesian Voivodeship, implemented thanks to co-financing obtained from the Asylum, Migration and Integration Fund. The text describes the activities undertaken by the main partners of the project, i.e. the Silesian Voivodeship Office and the School of Polish Language and Culture of the University of Silesia in Katowice. The report includes detailed information on linguis- tic and cultural education of adults and children, including a summing up of the most important content taught during Polish language classes, allowing the project partici- pants to function more easily within the Polish environment.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Narracja sztuki i tożsamości. Zdzisław Beksiński i Jerzy Grotowski

Klaudia Węgrzyn

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Zdzisław Beksiński od lat mianowany jest samozwańczo przez fanów i wielbicieli Mistrzem – jednak ten pozornie dowartościowujący komplement zaczyna pożerać w końcu własny ogon, konsumpcyjnie spłycając sedno jego sztuki i tożsamości. Fenomen ten nie występuje wszak w próżni i wydaje się wpasowywać w dynamikę innych osobowości twórczych, takich jak Jerzy Grotowski czy Witold Gombrowicz. Proponowana analiza komparatystyczna dotyczy Grotowskiego i Beksińskiego – wykorzystując modus tworzenia się / pisania o Gombrowiczu. Gombrowicz jako artysta nieustannie odtwarzający i dekonstruujący siebie i swoją sztukę, kreuje spoiwo między wspomnianymi artystami i dostarcza quazi-scenariusza autonarracji tożsamościotwórczych. Wspólny mianownik Grotowskiego i Beksińskiego wskazuje na bliskość historii Bildungsroman, ale również na ich pracę z tożsamością, cielesnością i transgresją. Biografie pisane przez artystów i o artystach podkreślają wielokrotność, rozproszenie, niesamowitość i intencjonalne (de)konstruowanie podmiotowości. Grotowski i Beksiński w podobny sposób sięgają także po reżyserowanie i montaż (siebie i świata) oraz korzystają z mowy/gestów pozornie zależnych. Stając się jednak popularnymi / popularyzatorskimi ikonami / mistrzami – z osobowości pełno- i ponad-wymiarowych (wychodzących poza formę) – zamieniani są w płytkie echa mitu o wielkości.

2024-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. Kobiety w drodze

Nina Augustynowicz , Maria Czempka-Wewióra

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 13-28

Dwujęzyczny numer, który oddajemy do rąk czytelników, to zbiór artykułów podejmujących motyw szeroko rozumianej podróży, drogi,
wędrówki zarówno bliskiej (nieopodal domu), jak i bardzo odległej (w nieznane rewiry czasu i przestrzeni). Podróżowanie wiąże się z odkrywaniem nowych miejsc, poznawaniem ludzi i kultur, zdobywaniem doświadczeń, docieraniem do celu nieraz krętymi i trudnymi ścieżkami. Innym razem podróż staje się celem samym w sobie, sposobem na życie, w którym ruch i zmiana to najważniejsze wartości. Nie wszystkie wyprawy przedstawione w tomie służyły wyłącznie rekreacji; nierzadko wynikały one bowiem z represji i sytuacji zagrożenia, wówczas skutkowały emigracją, wyobcowaniem i wyrzeczeniami odciskającymi piętno na wielu pokoleniach. Nieodłącznym elementem wojaży jest ryzyko, którego podejmuje się eksplorator lub tramp. Co jednak potwierdza przedstawiany zbiór artykułów, podróże wielokrotnie stawały się impulsem do tworzenia, odkrywania siebie i własnej kultury wskutek kontaktu ze spotkanymi ludźmi, ich obyczajami i poznawanymi przestrzeniami.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Gwałt w prozie Włodzimierza Odojewskiego

Monika Ładoń

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 107-125

The article considers the motif of rape – one of the most important in Włodzimierz Odojewski’s prose. The author is interested in different examples of sexual violence against women: from patriarchal violation to war rape. In each case both the woman’s body and psyche (stigmatized with indelible trauma) are being analysed as well as the heroines‘ life after the rape. The author of the article also confronts these extreme experiences of women from a man’s point of view (that of the narrator and male characters), trying to answer the question, can rape be narrated and intimacy recovered after such traumatic experiences?

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Przyczynek do recepcji twórczości Jarosława Iwaszkiewicza w Chorwacji

Magdalena Krzyżanowska

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-14

Celem artykułu jest diachroniczne prześledzenie „obecności” dorobku i postaci Jarosława Iwaszkiewicza w Chorwacji. Punktem wyjścia w przedstawionym studium jest wydarzenie wydania przekładu Podróży do Polski [Putovanja u Poljsku] autorstwa Dalibora Blažiny w 2022 roku oraz związane z tym pytanie o współczesne egzystowanie postaci twórcy Panien z Wilka w Chorwacji. Materiał badawczy, bazujący na istniejących przekładach utworów literackich poety (m.in. autorstwa Zdravka Malicia), wstępach do monografii literaturoznawczych oraz chorwackich antologii poetyckich i prozatorskich, został przez autorkę poddany analizie i interpretacji porównawczej, mającej uwidocznić źródła, inspiracje i problemy związane z chorwacką recepcją dzieła Iwaszkiewicza. Opracowanie, przynależące metodologicznie do dyscypliny literaturoznawstwo, może stanowić źródło odniesień dla przekładoznawstwa i slawistyki.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Opinie na temat rządów w Rzeczypospolitej z perspektywy zabezpieczenia ludności przed plagą jasyru – w wypowiedziach wybranych pamiętnikarzy siedemnastego stulecia
Renata Ryba
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 185-194
W dotychczasowych badaniach nie zauważono, że dla pamiętnikarzy siedemnastego wieku zdolność państwa do obrony obywateli przed uprowadzeniem w jasyr stanowiła istotne kryterium oceny sprawności władzy. Tymczasem w dawnej Polsce najazdy tatarskie stanowiły poważny problem. Tatarzy masowo porywali mieszkańców południowo-wschodnich kresów. Toteż staropolscy pamiętnikarze podejmowali refleksję nad tym, jak radziła sobie władza, by ograniczyć to zagrożenie. I właśnie autorka skoncentrowała się na ocenie przez dokumentalistów działań rządzących, by zabezpieczyć poddanych przed niewolą. Na podstawie analizy historycznoliterackiej – z wyselekcjonowanych pod względem tematycznym wypowiedzi memuarystów można wyciągnąć wnioski, że oceny te były najczęściej krytyczne. Podjęte w niniejszym szkicu rozważania nie przykuły uwagi badaczy literatury staropolskiej; mogą też posłużyć obserwacjom historycznym i kulturoznawczym.
 
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dalej niż daleko. 
Znaczenie geograficznego usytuowania Australii 
we wspomnieniach Seweryna Korzelińskiego 
i Bolesława Dolańskiego

Magdalena Bąk

Język: PL | Data publikacji: 01-11-2020 | Abstrakt | s. 11-22

The aim of the article is to analyse the way in which Seweryn Korzeliński and Bolesław Dolański describe the geographical location of Australia (the distance that separates it from Europe). In many reports from Australia and literary texts describing the continent, written either before or after Korzeliński’s and Dolański’s memoirs, the distance that separates Australia from Europe is considered the main characteristic feature that determines the way in which other Australian phenomena are regarded. The article discusses the interesting way in which the two authors present Australian geographical location and the purpose this literary interpretation serves in their memoirs.

2020-11-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dlaczego warto uczyć interpretacji?

Ewa Jaskóła

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 127-136

The article presents the possibilities of using the techniques of synestics in the process of teaching how to interpret poetry. The author of the article uses exercises and techniques of synestics in two functions: educational and didactic. She creates situation in which students have not read the text they were asked to read and explains how exercises can lead to developing self­awareness that encourages reading. A lesson that leads to interpreting Anna Świrszczyńska’s poem Budowałam barykadę [I Built a Barricade] motivates reading Adam Mickiewicz’s Reduta Ordona [Ordon’s Redoubt]. The author describes a process of presenting poetic texts to the lower secondary school student in a way that makes him realize important existential problems undertaken by the poetry.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Uczniowie cudzoziemscy w polskim systemie edukacyjnym – doświadczenia śląskich szkół z perspektywy osób przyjmowanych i środowiska przyjmującego

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 189-203

The article is based on the research conducted at Silesian schools concerning the position and functioning of foreign students as well as the ones coming back from emigration in the Polish educational system. The article author analyses the adaptation mechanisms of the students and parents with migrant experiences as well as the needs of the receiving communities. The analysis is based on the material gathered through the conducted survey.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Analiza semantyczno-frekwencyjna połączeń wyrazowych rzeczowników mężczyzna i kobieta z przymiotnikami prawdziwy/-a, typowy/-a, idealny/-a, przeciętny/-a, stuprocentowy/-a (na podstawie Narodowego Korpusu Języka Polskiego, wyszukiwarki korpusowej Monco PL oraz Korpusu Współczesnego Języka Polskiego)

Barbara Ścigała-Stiller

Język: PL | Data publikacji: 12-11-2025 | Abstrakt | s. 1-26

W literaturze przedmiotu sporo miejsca poświęcono analizie wizerunku mężczyzny i kobiety. Stereotypy dotyczące męskości i kobiecości stanowią pole eksploracji dla wielu dziedzin nauki – antropologii, socjologii, psychologii czy wreszcie lingwistyki. Przemiany społeczno-kulturowe wyznaczają od lat kierunki badań, wymuszając na naukowcach aktualniejsze spojrzenie na problematykę płci w języku. Niezwykle interesujące wydaje się ujęcie tej kwestii z punktu widzenia językowych sposobów mówienia o kobiecie czy mężczyźnie w zależności od tego, w jakich połączeniach wyrazowych występują badane rzeczowniki. Celem niniejszego artykułu jest analiza semantyczna i frekwencyjna połączeń wyrazowych rzeczowników mężczyzna i kobieta z przymiotnikami – prawdziwy/-a, typowy/-a, idealny/-a, przeciętny/-a, stuprocentowy/-a. Podstawę źródłową dla pozyskiwania (ekscerpcji) kolokacji stanowiły trzy korpusy: Narodowy Korpus Języka Polskiego (NKJP), korpus monitorujący Monco PL oraz Korpus Współczesnego Języka Polskiego (KWJP). Analiza semantyczna obejmowała uporządkowanie definicji słownikowych przymiotników prawdziwy, typowy, idealny, przeciętny, stuprocentowy oraz opis zachodzących między nimi relacji semantycznych. Kolejnym krokiem było przedstawienie danych frekwencyjnych dotyczących częstości występowania omawianych połączeń wyrazowych. Perspektywa badawcza obejmuje analizę wszystkich kontekstów językowych, zgromadzenie najczęstszych kolokacji, opis językowych sposobów mówienia o kobiecie i mężczyźnie, a także odtworzenie językowego obrazu kobiety i mężczyzny. Wnioski z przeprowadzonych badań mogą wnieść wiele ciekawych ustaleń do lingwistyki kulturowej i korpusowej oraz studiów nad problematyką płci w języku.

2025-11-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Technologie nostalgii. Analiza retrotopii w grze World of Warships

Michał Kłosiński

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 272-281

The paper presents an analysis of the ORP Błyskawica ship in World of Warships. The study concerns the retrotopian and mythological image of the replica of a real warship created in the game. The analysis and interpretation touch upon both the model of acquiring ships within the framework of playbour and the very idea of faithfully reproducing a historical artefact. The reflection concerns, therefore, virtual technology employed in the service of nostalgia and of dreams, and as a tool for constructing myths about the glorious past in which military technologies developed. For this purpose, the text introduces a new research category, namely a quasi-historical item.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróżując w głąb człowieczego wnętrza. Na marginesie twórczości Olgi Tokarczuk

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 23-33

The sketch focuses on two novels by Olga Tokarczuk (Flights and The Books of Jacob), seeking to show different ways of using the travel motif. In Tokarczuk’s case, in fact, this is not only about moving in the geographical space, but also about exploring one’s own self. The questions posed by the author of House of Day, House of Night are universal; addressing fundamental aspects, they reveal the 21st century human condition. The writer often uses the motif of time, of the book or of travelling as such, showing literature as a specific language of communication that makes it possible to experience other people’s lives.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Spotkania polonistyk trzech krajów: Chiny – Korea – Japonia

Barbara Morcinek-Abramczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 261-267

There were three conferences of Asian countries where Polish Philology faculties exist, held between 2007 and 2010. China, Korea, Japan and recently also Mongolia, became interested into closer cooperation in order to exchange experiences and facilitate students and teacher exchange program. The first conference was held in Seul, second in Tokio, the third one in Bejing. Each of them created an opportunity to design further cooperation. The author of the article concentrates mostly on the third conference.

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

W poszukiwaniu tożsamości. Lwów w twórczości Adama Zagajewskiego

Zoriana Czajkowska

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 236-249

The paper devoted to an important theme in Adam Zagajewski’s work: the search for identity. Using the author’s biography as the background, the author of the paper refers to various works by the writer (including Two Cities, To Go to Lvov, and Should We Visit Sacred Places?) and draws attention to the fact that the author’s poetic declaration about homelessness is his identity status; consequently, the author of the paper focuses on the aspect of Lviv in Zagajewski’s work.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Treści proekologiczne w glottodydaktyce polonistycznej na podstawie podręczników i badań ankietowych w perspektywie metodyki zadaniowej

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-24

Zmiany klimatyczne, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw na całym świecie, akcentowanie problemów klimatycznych w dyskursie publicznym – te zjawiska przyczyniły się do zmian w treściach podręczników do nauczania polszczyzny wśród cudzoziemców. To główne powody powstania niniejszego artykułu. Celem tekstu jest ukazanie kwestii związanych ze środowiskiem jako ważnego obszaru leksykalnego oraz prześledzenie sposobu jego realizacji we współczesnych podręcznikach z perspektywy podejścia zadaniowego. Zakłada ono nastawienie na celowe działanie o charakterze społecznym tak, aby prowadzić uczących się do uruchomienia pewnych procesów poznawczych oraz do rozwiązania danego problemu. W dalszej części artykułu na podstawie badań ankietowych przeanalizowano stosunek nauczycieli oraz uczących się do treści proekologicznych na zajęciach z języka polskiego jako obcego. W tekście przywołano badania z zakresu humanistyki ekologicznej i psychologii społecznej w kontekście procesu glottodydaktycznego.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O ekspertyzie nt. promocji i uczenia języka polskiego w świecie

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 265-272

The article author describes the methods of creating a strategy of Polish language teaching and promotion in the world. It contains the following elements: teaching Polish as a second/foreign language in all age groups and at all levels of educational systems (including higher education), different forms of promoting the Polish language in the world, coordinating activities and defining tasks of particular institutions as well as identifying the necessary legislative changes and methods of financing certain promotional activities.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Głosy z „Ostatniego kręgu” – między życiem a śmiercią, przeszłością a uniwersum czasowym

Elżbieta M. Kur

Język: PL | Data publikacji: 06-07-2022 | Abstrakt | s. 1-14

Artykuł, inspirowany publikacją Głosy z „Ostatniego kręgu”. Korespondencja z Konzentrationslager Auschwitz Józefa Kreta i Zofii Hoszowskiej-Kretowej (Katowice 2020), zawiera refleksję nad nazizmem, edukacją, nauką oraz ideologią w III Rzeszy. Powodem podjęcia obecnych w niniejszym opracowaniu kwestii i jego głównym tematem jest bogata kontekstowość w możliwym interpretacyjnie podejściu do Głosów z „Ostatniego kręgu”. Wykorzystana metodologia badawcza to przede wszystkim analiza i interpretacja tekstologiczna oraz kontekstualna z uwzględnieniem innych perspektyw (np. edytorskiej, bibliologicznej, genologicznej, historycznej, kulturowej). Walorem analizowanej publikacji źródłowej jest bogata kontekstowość, skłaniająca do badań dotyczących takich obszarów, jak np. nauka i edukacja w systemach totalitarnych, epistolografia, cenzura.

2022-07-06



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Odszedł Profesor Yukio Kudo

Barbara Morcinek-Abramczyk

Język: PL | Data publikacji: 05-01-2021 | Abstrakt | s. 261-262

brak

2021-01-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Odwleka spotkanie czy tylko je oddala? 
O sposobach konceptualizowania zmiany terminu 
na późniejszy

Karolina Lisczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 27-39

The article presents the differences in conceptualizing the idea of moving planned activities or events to a later time. The author of the article refers to the cognitive semantics and considers five Polish verbs: oddalić, odłożyć, odciągnąć, odsunąć and odwlec. The author uses lexicographical explanations and material gathered from the National Corpus of Polish Language and Internet.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Człowiek naturze zgotował ten los – rzecz o wybranej reklamie społecznej na lekcji języka polskiego jako obcego

Maria Wacławek

Język: PL | Data publikacji: 29-03-2023 | Abstrakt | s. 1-19

Prowokacyjnie przywołana w tytule artykułu parafraza motta Medalionów Zofii Nałkowskiej stanowi pretekst do rozważań na temat działania homo sapiens wobec przyrody, a także tego, jak takie zagadnienie przełożyć na konkretną sytuację (glotto)dydaktyczną. Artykuł koncentruje się wokół reklamy społecznej zatytułowanej Portret pamięciowy, będącej częścią kampanii mającej na celu zwrócenie uwagi na problem zanieczyszczania rzek i zbiorników wodnych. Spot można potraktować jako materiał dydaktyczny na lekcji języka polskiego jako obcego na poziomie B2. W artykule zaprezentowano opis propozycji takich zajęć. Komunikat reklamowy utrzymany jest w konwencji rzeczowego opisu wyglądu sprawcy (portretu pamięciowego) przedstawionego przez upodmiotowioną rzekę rejestrującą dokonywane na niej czyny. Spot warto odczytać w duchu nowej humanistyki z uwzględnieniem ekokrytyki i ekofeminizmu. Nasilanie się procesów migracyjnych sprawiło, że  w polskiej szkole konieczne stało się dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości uczniów zewnętrznych językowo i kulturowo. Omówiona reklama i rozważania wokół niej osnute mogą stać się zatem inspiracją dla nauczycieli języka polskiego pracujących z zespołami klasowymi, w których skład wchodzą nastoletni uczniowie z doświadczeniem migracyjnym.

2023-03-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rozmowa z prof. Wu Lan

Barbara Morcinek-Abramczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 152-157

brak

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Leśne tropy Czesława Miłosza

Anna Szawerna-Dyrszka

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 53-62

The theme of this article has been suggested by Miłosz himself, who published in his Subjects to Let (the second part of Road­side Dog) the short essay Las [The Forest]. Author plaits the net of associations connected with the forest, which leads to reflection that this apparently obvious and exploited by generations of poets topic can still produce various contexts: geographical, natural, economic, political, cultural and literary ones as well as those of symbolic, mythical, historical and biographical character. This last context leads back to Miłosz, as a consequence of the reflection that the forest serves as a kind of symbolical frame for many plots present in his life and creativity. From a biographical and literary point of view, the poet leaves the forest. However, in 1997 (when Road­side Dog was published), toward the end of his long life, Miłosz returns to the forest in his poetry. He writes a separate text about it. There is a wide range of forest traces (literal, metaphorical, symbolical) between those two moments. They can be noticed in other books by Miłosz.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Emancypowanie się słów.
Nauczanie słownictwa a procesy leksykalizacyjne

Magdalena Pastuch

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 31-43

This article discusses the possibility of using the concept of lexicalization in teaching Polish as a foreign language. The author presents different views of lexicalization in the works of linguists and she advocates that there is a need for a broad understanding of this phenomenon. The suggested strategy refers to glottodidactic practice. The discussed examples prove that processes that are common (such as breaking ethymological and formative ties) lead to the emancipation of a lexical item, which is no longer regarded as belonging to a certain semantic field. A similar situation occurs when graphic conventions interfere – they can disguise the semantic or formal origin of a lexem. The aim of the strategies suggested in the article is to restore the awareness of the very existence of some ties between words. According to the author it makes the process of building vocabulary easier for foreigners.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

W uniwersum „nie ma”. Transmedialne „prawdy” Mariusza Szczygła wobec przemian poetyki reportażu literackiego

Katarzyna Frukacz

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 217-233

The paper concerns the documentary project focused on the books Projekt: prawda [Project: Truth] and Nie ma [Not There] by Mariusz Szczygieł. The publications are discussed in terms of the characteristics of a transmedia story in which the original books develop through a narrative connection to a complex of complementary press, internet, stage and audio sources. The author provides an overview of the main components of Szczygieł’s project and an analysis of the interaction programmed between them. She subsequently refers this to the assumptions of what is referred to as transmedia genology in order to show the changes in the poetics of Polish literary reportage under the influence of media digitisation and convergence.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja/Migracja, czyli zamierzony rym

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 255-264

The article aims at presenting a critical review of the book Edukacja. Migracja. Edukacja międzykulturowa w kontekście kryzysu migracyjnego z perspektywy krajów V4 [Education. Migration. Intercultural education in a context of migration crisis regarded from V4 countries perspective] edited by Emilia Kledzik and Małgorzata Parczyk and devoted to the issue of intercultural education. The review author tries to define the source of such reflection. She argues that John Dewey’s concept of education presented in his work Democracy and Education is essential for creating a contemporary model of intercultural education. The concept of the American pedagogue remains valid because it is based on viewing education as being a result of combining heritage with personal experience. It emphasises respect for otherness and the belief in universalizing different experiences, which must lead to communication. In the article author’s opinion, the reviewed book consists of texts constituting a contemporary commentary to John Dewey’s ideas.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kulturowo-cywilizacyjne współrzędne Ukrainy we współczesnym polskim reportażu literackim („Imperium" Ryszarda Kapuścińskiego, „Biała gorączka" Jacka Hugo-Badera, „Zabić smoka" Katarzyny Kwiatkowskiej-Moskalewicz)

Olesya Nakhlik

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-22

Artykuł został poświęcony analizie wizerunku tożsamościowego Ukrainy i jej wyborów cywilizacyjnych w przekazach polskich reporterów: Ryszarda Kapuścińskiego, Jacka Hugo-Badera oraz Katarzyny Kwiatkowskiej-Moskalewicz. Reportaże literackie wymienionych autorów ukazują trzydziestoletnią perspektywę kształtowania kraju i społeczeństwa ukraińskiego w kontekście jego najnowszej historii: od ujawniania istnienia w poradzieckiej bezwładności na pozostałościach sowieckiej autoidentyfikacji w nowych po 1991 roku realiach gospodarczych i politycznych w Imperium, poprzez konstruowanie przez Ukraińców własnej, eklektycznej tożsamości w trudnych warunkach etnicznego, językowego i religijnego zróżnicowania w Białej gorączce, do namysłu nad powodami (nie)udanych prób ostrej rewizji postkolonialnych poglądów i punktów orientacyjnych podczas pomarańczowej rewolucji i później Euromajdanu skutkującego dramatycznymi wydarzeniami rosyjskiej agresji wojennej w 2014 roku z aneksją Półwyspu Krymskiego w Zabić smoka. Ukraińskie rewolucje. Poruszone kwestie najwyraźniej są warte osobnych rozważań naukowych, ponieważ mimo ukraińskich edycji tych zbiorów reportaży obecnie bardzo rzadko są one przedmiotem rozważań literaturoznawców ukraińskich, a polscy badacze w licznych rozprawach uwagę skupiają przede wszystkim na obrazie poradzieckiej Rosji, natomiast tereny ukraińskie włączają zazwyczaj w szerszy kontekst rozpatrywania współczesności byłych republik ZSRR.

2023-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Dwupiśmienność (biliteracy) szansą na zrównoważony rozwój dziecka dwujęzycznego
Aneta Nott-Bower
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 91-104
Autorka zwraca uwagę na zjawisko dwupiśmienności (biliteracy), czyli umiejętności czytania i pisania w dwóch językach. Prezentuje sposoby rozumienia tego zjawiska na tle badań nad bilingwizmem oraz alfabetyzacją. Podkreśla wysoką wartość naukową oraz praktyczną konceptu. Proponuje szerokie i zintegrowane ujęcie dwupiśmienności. Zdobywanie biliteracy prezentuje jako wieloletni, niekończący się proces. Autorka ukazuje potencjał dwupiśmienności do poprawy funkcjonowania dwujęzycznego (wzmacniania motywacji do nauki języka mniejszości, wspomagania rozwoju językowego i poznawczego, podnoszenia komfortu emocjonalnego oraz społecznego osób bilingwalnych).
 
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Syreni głos morza. Homera pięć lekcji uczciwości

Tadeusz Sławek

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 17-27

We read The Odyssey as a lesson in “goodwill”. This is an indispensable con-cept, because it allows us to overcome the limitations resulting from the assumptions made by Carl Schmitt when he made the distinction between friends and enemies the original experience of the world. The “Greekness” of the attitude of goodwill, whose deficit has painfully affected us in Europe, consists in a religiousness transformed by the lesson of enlightenment, which in a secular world means the conviction that wisdom and the ability to survive, often granted to Homer’s protagonists by gods who are in conflict, may now be given to us through those who come to us from a world which is not ours. Since it is an alien that allows us to find out what we are like, it is worth cultivating the tradition of “hospitality”, which Derrida gives a new dimension seen from the point of view of contemporary migratory movements.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. „Nowości” w (glotto)dydaktyce polonistycznej

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-6

Pandemiczna rzeczywistość panuje na całym globie już od blisko dwóch lat. Wpływa ona na wszystkie obszary działalności człowieka, jego kondycję fizyczną i psychiczną. Rozmaite przejawy tej nowej rzeczywistości skłaniają do refleksji naukowej, w tym też do zastanowienia się nad różnie rozumianą „nowością” w (glotto)dydaktyce polonistycznej. O tak ukierunkowaną refleksję poproszono badaczki i badaczy z polskich i zagranicznych ośrodków akademickich. Zgromadzone teksty tematycznie oscylują wokół dwu „nowości”, które stają się już – jak można sądzić – codziennością w środowisku (glotto)dydaktycznym. Jednym z nowych trendów jest obecność nurtu humanistyki ekologicznej w podręcznikach do nauczania polszczyzny – zarówno jako mowy ojczystej, jak i jako języka obcego. Ten nowy, kształtujący się od lat 90. ubiegłego wieku paradygmat naukowy, wyznaczył narzędzia analizowania treści podręcznikowych i wpłynął na perspektywę oglądu funkcji, jakie powinny realizować podręczniki językowe w zakresie uwrażliwienia uczących się na problemy ekologiczne. Za drugą „nowość”, będącą tematem przewodnim kilku artykułów zamieszczonych w tym numerze, uznano kształcenie zdalne, które obecnie przestaje już być traktowane jako forma nadzwyczajna bądź zarezerwowana dla szczególnych typów kursów. Nagła konieczność szerokiego zastosowania narzędzi cyfrowych, znanych przecież w dydaktyce od lat, wpłynęła na działania i postawy zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Artykuły pomieszczone w niniejszym numerze zostały podzielone na trzy tematyczne sekcje. Znajduje się w nim też część Varia oraz Sprawozdanie.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rozmowa z prof. Zhao Gangiem

Barbara Morcinek-Abramczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 148-152

brak

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Bezobrazkowe badanie poziomu rozwoju kompetencji narracyjnej u dzieci jedno- i dwujęzycznych

Aneta Nott-Bower

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 69-81

The article author presents the method of evaluating monolingual and bilingual children’s narrative competence in Polish without the use of pictures. A test created for the purpose of the research evaluates a child’s ability to recreate a story previously heard without using any visual materials. The author presents the advantages of such test and its usefulness in different disciplines, including pedagogy, psychology and speech therapy. In bilingual children’s education it can help one assess the level of Polish language knowledge.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Z węgierskiej perspektywy. Olga Tokarczuk. Z Lajosem Pálfalvim rozmawia Sandra Trela

Lajos Pálfalvi , Sandra Trela

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 209-214

In the interview, Professor Lajos Pálfalvi, an outstanding translator of Polish literature into Hungarian and the head of the Department of Polish Studies at the Pázmány Péter Catholic University in Budapest, presents the story of his contacts with Olga Tokarczuk, starting from the 1990s when he met her personally as a promising novice. He gladly shares his vivid recollections and anecdotes related not only to the Polish Nobel Prize winner, but also to Hungarian and Polish literary life in the recent decades. He also talks about translation methodology and shares observations on the interpretation of Tokarczuk’s work.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jak reaktywować klasykę w szkole?

Karolina Jędrych

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 367-370

Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Reaktywacja klasyki w szkole: wiek XIX +” Katowice, 19–21 października 2011

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tematyka Zagłady na lekcjach polskiego – szansa budowania otwartości

Ewa Jaskółowa

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 239-251

The article author claims that Ida Fink’s The Journey can help attract young readers’ attention to the traumatic experiences of Jews during World War II. The analysis of the events described in the novel and, above all, the behaviour of the main character and the narrator, helps to create an understanding and empathic attitude towards the suffering of others. The article author claims that reading texts written by people who survived the Holocaust can initiate reflection that condemns racist and xenophobic behaviour and statements.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

A jednak filologia… Poloniści francuscy wobec dziedzictwa i teraźniejszości

Maria Delaperrière

Język: PL | Data publikacji: 13-11-2025 | Abstrakt | s. 1-19

Artykuł za punkt wyjścia przyjmuje początki polonistyki we Francji i jej historię połączoną z przemianami polsko-francuskich kontaktów kulturowych, zwłaszcza dziedzictwem Wielkiej Emigracji. Autorka omawia pierwsze XX-wieczne inicjatywy instytucjonalne związane z nauczaniem języka polskiego oraz tworzoną w nim literaturą i kulturą. Pokazuje, jaką rolę w recepcji polskich twórców oraz badaniach ich dorobku odegrały prace i przekłady wybitnych francuskich filologów, m.in. Paula Cazina, Jeana Fabre’a, Jeana Bourrilly’ego, Jeana Lajarrige’a oraz pracującego w Belgii Claude’a Backvisa. Rekonstrukcja zasad fundujących ich filologiczny warsztat zbudowany na filarach dysertacji, przekładu i eksplikacji tekstu ujawnia specyfikę badań polonistycznych we Francji pod koniec XX wieku i w pierwszych dekadach obecnego stulecia, sytuując je na tle głównych nurtów teoretycznych szeroko rozumianej humanistyki. Dawne tradycje filologii spotykają się w niej z rozmaitymi odmianami nowoczesnej hermeneutyki. Pragmatyka najnowszej komparatystyki literacko­-kulturowej pozwala na nowo projektować charakter tych spotkań i wykorzystywać ich poznawczy potencjał w próbach rozumienia zjawisk historycznych i ich znaczenia dla teraźniejszości. Nowa, poszerzona filologia może być dzięki temu traktowana jako dobro publiczne, chroniące społeczeństwo przed naporem kultury masowej, konsumeryzmu i konformizmu.

2025-11-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ensino e aprendizagem da língua polonesa no Brasil no contexto pandêmico: desafios e possibilidades [Nauczanie i uczenie się języka polskiego w Brazylii w czasie pandemii. Wyzwania i możliwości]

Sônia Eliane Niewiadomski , Luiz Henrique Budant , Regiane Maria Czervinski

Język: PL | Data publikacji: 02-02-2023 | Abstrakt | s. 1-16

W czasie pandemii spowodowanej wirusem SARS-CoV-2, która objęła cały świat, instytucje musiały zareagować na kryzys, który wymusił na wszystkich inny model działania, głównie ze względu na zmianę sposobu funkcjonowania większości instytucji edukacyjnych. W Brazylii od marca 2020 roku po raz pierwszy większość uczniów, studentów i nauczycieli miała do czynienia z nauką zdalną przy zastosowaniu nowych technologii, co dla wielu z nich stanowiło nowe doświadczenia w tym zakresie, podobnie jak w wielu innych krajach. Owa sytuacja wymusiła przyspieszenie działań i wprowadzenie nauczania zdalnego bez przygotowania. Nauczyciele musieli zmodyfikować metody prowadzenia zajęć w taki sposób, aby dostosować się do sytuacji i utrzymać jakość kształcenia, a uczniowie również musieli sprawnie zaadaptować się do uczenia się w nowej rzeczywistości. W tymże kontekście są celami niniejszej pracy zaprezentowanie wyzwań, z jakimi mierzą się uczniowie języka polskiego jako obcego w Brazylii, oraz zastanawianie się nad możliwościami zdecydowanie spowodowanymi z nauki zdalnej, np. większe zainteresowanie językiem polskim w Brazylii. Zatem niniejsze badanie jest postrzegane z perspektywy uczniów, ponieważ istotne wydaje się nam podjęcie badań w celu uzyskania opinii uczniów na temat funkcjonowania edukacji zdalnej, ujęte z doświadczeń w uczestnictwie w niej. Jako narzędzie badawcze wykorzystano anonimowy kwestionariusz z pomocą formularza elektronicznego Google Forms, który składał się zarówno z pytań zamkniętych, jak i otwartych. Pytania dotyczyły między innymi wieku respondenta, miejsce zamieszkania, wyobrażeń o zajęciach w trybie zdalnym (wcześniejsze  doświadczenia, ograniczenia, trudności, adaptacja), motywacji, środowiska nauki, zagadnień dydaktyczno-pedagogicznych (umiejętność, stosowane platformy, czas trwania zajęć, materiały). Dane zbierano w okresie sierpnia  2021 r. Rezultaty badania umożliwiły diagnozę pozytywnych i negatywnych aspektów nauki zdalnej języka polskiego w Brazylii. Zdecydowana większość respondentów nie miała żadnych wcześniejszych doświadczeń z nauczaniem zdalnym lub na odległość. Uczniowie mierzyli się m.in. z takimi problemami, jak trudności z obsługą narzędzi cyfrowych, brak bezpośredniego kontaktu z kolegami oraz z nauczycielem, kwestie techniczne, niska jakościa połączenia z internetem, problemy z koncentracją i nieodpowiednie otoczenie. Z badania wynika, że zdalne uczenie polskiego jako obcego w Brazylii jest nowym polem dla nauczycieli oraz uczniów, mając na uwadze aspekty geograficzne oraz społeczne specyficzne dla Brazylii. 

2023-02-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Recepcja twórczości Olgi Tokarczuk w Korei Południowej

Sung-Eun Choi

Język: PL | Data publikacji: 14-05-2024 | Abstrakt | s. 1-20

W ciągu ostatnich pięciu lat (2018–2022) sześć książek autorstwa Olgi Tokarczuk zostało przetłumaczonych
na język koreański: Prawiek i inne czasy, Bieguni, Dom dzienny, dom nocny, Prowadź swój pług przez kości umarłych, Czuły narrator i Zgubiona dusza. Czytelnicy południowokoreańscy najchętniej wybierają powieści: Bieguni, Prawiek i inne czasy oraz Zgubiona dusza. Niniejszy artykuł dotyczy recepcji twórczości Tokarczuk w Korei Południowej, reakcji koreańskich mediów po ukazaniu się konkretnego utworu, recenzji krytyków literackich oraz pisarzy koreańskich, a także aspektu strategii wydawniczych podejmowanych przez południowokoreańskie wydawnictwa. Ważnym czynnikiem popularności twórczości Tokarczuk w Korei Południowej jest tematyka nawiązująca do nowych i interesujących problemów dla koreańskiego odbiorcy – np. nomadyczna natura człowieka, próba nowego spojrzenia na otaczający nas świat, mit jako uniwersalny wzorzec ludzkiego losu, pomieszanie realizmu i fantastyki, racjonalnego opisu i magii. Wszystko to stanowi wypełnienie pustych miejsc w literaturze i kulturze koreańskiej. Tokarczuk zachęca także do podejmowania refleksji nad sobą, do oglądania świata, do przekraczania granic. Podkreślając, że wszystko na świecie jest ściśle ze sobą związane niczym konstelacja, przypomina nam, że nigdy nie jesteśmy sami. Elementy te oddziałują na Koreańczyków, którzy chętnie czytają książki Tokarczuk.

2024-05-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rozmowa z prof. Yi Lijun

Barbara Morcinek-Abramczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 145-148

brak

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kulminacja obchodów Roku Miłosza na Litwie

Anna Szawerna-Dyrszka

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 339-341

brak

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróż między dwoma językami O pracy nad przekładem tekstów Olgi Tokarczuk z Esterą Czoj – tłumaczką literatury polskiej na język koreański – rozmawia Wioletta Hajduk-Gawron

Sungeun Choi , Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 177-196

The interview is dedicated to translations of Olga Tokarczuk’s texts into Korean. Korean translator Estera Czoj shares the inside story on her work on the Nobel Prize winner’s books, recalls fragments of novels that turned out to be real translation challenges, her first meeting with Olga Tokarczuk, and the writer’s visit to South Korea. The interview also addresses the aspect of the publishing strategies of Korean publishing houses, as well as the reception of Polish literature in South Korea.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jaki jest piesek? Śliczny. 
O recepcji twórczości Wisławy Szymborskiej 
wśród japońskich studentów

Barbara Morcinek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 275-283

Poetry analysis is never easy. Especially when someone’s literary output is observed and read from a perspective of few thousands kilometers and completely different cultural and philosophical background. Such situation takes place when one attempts to read Wisława Szymborska’s poetry in Japan. Language and literature specialists are able to trace numerous connections between her texts and their own reading experience; but for students who have just learned Polish and attempt to become familiar with our culture it is an outstanding challenge. They have to conquer the barrier of language, culture and poetical presentation. But when they do that, their adventure with Polish poetry is just about to begin.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zebra, Opowieści spod oliwnego drzewa i Bahar znaczy wiosna jako nowe propozycje lekturowe o wielokulturowości

Lucyna Sadzikowska

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 225-238

The article aims at presenting children’s and youth books published in 2013, 2014 and 2015 by the publishing house called ‘Poławiacze Pereł’. The author analyses the content of three short stories: The Zebra by Ifi Ude, Bahar Means Spring by Agnieszka Aysen Kaim and Tales Under the Olive Tree by Aida Amer. The article author presents her considerations on multiculturalism as a subject of Polish education. The students’ comprehension of ‘otherness’ may enable them to respect and accept the differences in race, appearance, religion, behaviour, culture, clothing and preferences.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski kryminał milicyjny jako literatura faktu

Alla Kozhinowa

Język: PL | Data publikacji: 12-01-2024 | Abstrakt | s. 1-14

Niniejsze opracowanie poświęcone jest wykryciu cech gatunku „literatura faktu” w powieści milicyjnej popularnej w Polsce ludowej w latach 50.–80. XX wieku. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej części przedstawiono ogólną definicję literatury non-fiction oraz jej ujęcie w polonistyce, anglistyce i rusycystyce. Określono czas powstania tego gatunku i wskazano, że takie teksty pojawiały się już wcześniej. Za główną cechę odróżniającą literaturę faktu od nieliterackich opisów wydarzeń uznano obecność artystycznego stylu prezentacji. Zwrócono uwagę na możliwość wplatania fikcji w tkankę dzieł literatury non-fiction. Druga część opracowania stanowi analizę polskiej powieści milicyjnej dokonywaną na tle podobnych dzieł literatury sowieckiej. Mowa tutaj o głównych cechach powieści milicyjnej, a mianowicie o powiązaniu toczącej się w niej akcji z konkretnym czasem i miejscem wydarzeń. Właśnie to dokładne czasowe i przestrzenne przedstawienie rzeczywistości pozwala zaklasyfikować powieść milicyjną do literatury non-fiction, a obecność fikcji uzasadnia mistyfikację obowiązkową dla literatury detektywistyczne.

2024-01-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2019

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 311-336

The essay presents an overview of the most important and most interesting prose and poetry publications that appeared on the Polish publishing market in 2019. The past year belonged mainly to artists perfectly rooted in the readers’ awareness. Particularly appreciated were especially works with underlying autobiographical themes, revisiting the often difficult past to try to sort out the “here and now”, socially engaged books, and books that remind us about shortcomings of the communication code. The authors of the recommended books included: Justyna Bargielska, Konrad Góra, Ewa Kuryluk, Mikołaj Łoziński, Krystyna Miłobędzka, Wojciech Nowicki, Jakub Pszoniak, Dominika Słowik, and Paweł Sołtys.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróż do Miasta Nadziei – imigracja, diaspora i tożsamość w powieści Larissy Lai Salt Fish Girl

Agnieszka Podruczna

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 139-153

Motyw podróży stanowi jeden z najważniejszych tropów literatury postkolonialnej, jak również literatury science fiction, której korzenie są niezaprzeczalnie zanurzone w dyskursie kolonialnym. Zależność ta prowadzi do rozrachunków z kolonialną przeszłością i przepisywaniem (writing back) na nowo narracji charakterystycznych dla science fiction. Autorka artykułu bada osobliwe związki między teorią postkolonialną a literaturą science fiction. Omawia, w jaki sposób fikcja spekulatywna pozwala na dogłębną analizę współczesnej kondycji diasporycznej oraz kwestii pamięci i tożsamości kulturowej w kontekście dialogu ze współczesnymi studiami nad diasporą i studiami postkolonialnymi.
Motyw podróży, rozumiany zarówno w sensie dosłownym, jak i metaforycznym, staje się punktem wyjścia do dyskusji na temat tego, jak doświadczenia migracji i diasporycznej egzystencji wpływają na tożsamość podmiotu, a także na jego relację z kulturą i językiem kraju przodków.
W artykule ukazano sposoby zaangażowania Larissy Lai w dyskusję na temat aktualnego stanu społeczności diasporycznych. Zaproponowano także nowe spojrzenie na skomplikowaną relację między diasporami, ich przeszłością i dziedzictwem przodków oraz językiem, a motywem podróży rozumianej zarówno przestrzennie (jako podróż z jednego miejsca do drugiego), jak i czasowo (jako powrót do korzeni lub niemożność powrotu). Wykorzystując teorię postkolonialną oraz teorię science fiction jako ramy teoretyczne, autorka dowodzi, że dla Lai podróż jednego z wcieleń głównej bohaterki, Nu Wa, na Wyspę Mgieł i Zapomnienia stanowi rozbudowaną metaforę doświadczenia chińskich imigrantów w Kanadzie. Motyw podróży jest tu nierozerwalnie związany z kluczowymi dla społeczności diasporycznych praktykami pamiętania i zapominania, a także z ciągłym poszukiwaniem nowej, granicznej tożsamości w poznawanej rzeczywistości. Co więcej, Lai sugeruje, że taka podróż stanowi dla jednostki traumatyczne doświadczenie, którego efektem jest utrata dostępu do dziedzictwa i języka przodków oraz konieczność zaakceptowania swojej liminalnej kondycji, co przyczynia się do poczucia wyobcowania i braku zakorzenienia.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Coś jest ze światem nie tak. Recepcja twórczości Olgi Tokarczuk po otrzymaniu Literackiej Nagrody Nobla

Sandra Habrych

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 113-121

The paper discusses the reception of Olga Tokarczuk’s works after the author received the Nobel Prize in Literature. It addresses the issue of politicisation of literature – the Nobel Prize winner’s novels are read through the angle of her left-wing views, with less importance attributed to the quality of the works as such. The paper answers the question as to what the Nobel Prize winner enchanted the Swedish Academy with, explains how Tokarczuk structures her novels and what makes them stand out (the psychological approach), and also discusses the author’s view on the role of literature in today’s world.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O uchodźcach z Grecji (i nie tylko) na lekcji we współczesnej szkole – Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji Dionisiosa Sturisa

Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 207-223

The article refers to the turn of the 1940s and 1950s of the 20th century, when the Greek refugees, the victims of the civil war, arrived in Poland. There were approximately 14 thousands of them. The article author refers to the concept of literature that delights with the good and the school that shapes minds and civic attitudes, which is essential in the contemporary world, marked with migration crises.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Bardziej medialne są kościoły niż gazety, 
które się rozproszyły

Magdalena Ślawska

Język: PL | Data publikacji: 07-12-2020 | Abstrakt | s. 307-315

Interview with a sociologist, media specialist, professor of Economics at Krakow University and University of Silesia in Katowice, on the position of the media in the modern world.

2020-12-07



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa 2019

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 285-308

The paper presents the most important and the most interesting Polish films of 2019. The text covers titles such as: Corpus Christi, Icarus. The Legend of Mietek Kosz, (Nie)znajomi, Mr Jones, Politics, Their Lucky Stars, Spoor, and Playing Hard. The author presents particular films from a point of view interesting for foreigners – people learning Polish as a foreign language and interested in Polish culture.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Nauczyciel jpjo w czasach zarazy, czyli czego nauczyła nas pandemia

Ewa Komorowska

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule zostały przedstawione doświadczenia nauczycieli języka polskiego jako obcego (dalej: jpjo) ze zdalnym nauczaniem oraz ich autorefleksje na temat umiejętności zdobytych w trakcie pandemii. Problem ten, ze względu na swoją aktualność, nie został jeszcze dostatecznie zbadany. Zaprezentowane dane pozyskano w ankiecie internetowej (70 uczestników) oraz dwóch wywiadach z doświadczonymi nauczycielkami jpjo. Badani dydaktycy wskazali na skok kompetencyjny, który musieli wykonać w zakresie posługiwania się technologiami teleinformatycznymi w procesie edukacyjnym po rozpoczęciu pandemii COVID-19. Choć wskazali na początkowe trudności związane z przestawieniem się na pracę zdalną, po roku funkcjonowania w takim trybie większość z nich pozytywnie ocenia swoje doświadczenia we wspomnianym zakresie. Wskazują przede wszystkim na zdobycie wielu umiejętności technologicznych, poznanie interaktywnych narzędzi oraz technik nauczania. Dodatkowo przewidują, że nauczanie jpjo pozostanie
w znacznej mierze w trybie zdalnym, a nowe podręczniki będą przygotowywane w sposób umożliwiający edukację w przestrzeni internetowej.
Artykuł sytuuje się w zakresie glottodydaktyki polonistycznej, szczególnie pedeutologii. Porusza również kwestie związane z nauczaniem jpjo z wykorzystaniem technologii teleinformatycznych.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura polska 
w komiksowych planszach

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 173-180

Comics as one of the texts of culture becomes a mediating element between cultures. The article attempts to answer the question whether the history of Polish literature presented in a form of a comics can influence the way in which Polish literature is regarded and enlarge its readers’ number that is very limited outside of Poland. The author of the article also attempts to study the presence of Polish literary works (mostly novels) in multiple­panel comics, both in Poland and abroad.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Percepcja zmian w języku polskim u uczniów dwujęzycznych w Anglii (na przykładzie słownictwa młodzieżowego)
Kamila Kuros-Kowalska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 105-117
W artykule zostały zaprezentowane wyniki badań, które pozwolą zastanowić się m.in. nad tym, czy fakt przebywania w środowisku wielokulturowym zrywa więź z żywym językiem polskim. Narzędziem służącym poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie było badanie rozumienia najpopularniejszych słów młodzieżowych z ostatnich lat. Wybierane corocznie młodzieżowe słowo roku pozwala odkrywać cechy polszczyzny młodej generacji. Konkurs pozwala badać i podążać za językową modą. Słowa klasyfikowane jako młodzieżowe niekoniecznie są nowe, czy też slangowe, jednak zdecydowanie częściej używane są przez analizowaną grupę. Badaniem objęto ponad 200 uczniów szkół polonijnych w Wielkiej Brytanii. Wyniki porównano z grupą młodzieży z Polski.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 17-06-2024 | Abstrakt | s. 1-5

Najnowsze wydanie czasopisma zawiera przede wszystkim teksty poświęcone szerokiemu spektrum zagadnień związanych z polską literaturą non fiction, które są pokłosiem VIII Międzynarodowej Konferencji „Literatura polska w świecie. Polska literatura non fiction – perspektywa nadawcy i odbiorcy”, zorganizowanej przez Uniwersytet Śląski w Katowicach. Autorzy wzięli na warsztat takie gatunki jak biografia, autobiografia, reportaż czy bedeker, wskazując na przesunięcie tych gatunków w stronę literackiego centrum zarówno ze względu na preferencje czytelników, jak i strategie pisarskie. Pomieszczone w niniejszym numerze artykuły poddają naukowej refleksji obecność polskiej literatury non fiction poza granicami Polski, poszerzając tym samym stan badań nad mechanizmami recepcji literatury oraz strategii translatorskich.

2024-06-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Sarmata w oczach Samuraja 
– kilka słów o stereotypie 
Polaka w Japonii i autostereotypie Japończyka

Barbara Morcinek-Abramczyk

Język: PL | Data publikacji: 05-01-2021 | Abstrakt | s. 115-134

brak

2021-01-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. GEOlogos. Edukacja humanistyczna w czasach antropocenu

Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2023 | Abstrakt | s. 1-13

Autorka artykułu podejmuje namysł nad rolą nowoczesnej edukacji humanistycznej mierzącej się z problemami współczesnego świata, przede wszystkim z kryzysem klimatycznym. Edukacja, w tym edukacja humanistyczna i glottodydaktyka, znalazła się w niezwykle interesującym momencie, w którym dochodzi do zmiany paradygmatów opowieści o świecie, podawania w wątpliwość obowiązującego dotąd antropocentrycznego punktu widzenia czy dualistycznego konceptualizowania świata, w którym oddzielono człowieka od przyrody. Edukacja humanistyczna stawia również przed nami nowe pytania: Czy da się uprawiać humanistykę użyteczną, przydatną społecznie? Jaka jest rola nauk humanistycznych w czasach kryzysu klimatycznego? Czy nauki humanistyczne i o sztuce są w stanie budzić zaangażowanie, wyzwalać emocje, empatię, wrażliwość, zmuszać do myślenia? Czy humanistyka, głosząc hasła sprawczości i odpowiedzialności, zapobiega kolejnym kryzysom? Celem artykułu jest namysł nad przyszłością edukacji humanistycznej i poszukiwanie odpowiedzi na pytania o projekt mogący przezwyciężyć kryzysy ludzkiej wyobraźni w czasach aberracji klimatu. Na taki projekt składają się teksty złożone do niniejszego numeru „Postscriptum Polonistycznego”, któremu przyświecają przełożenie postulatów nowoczesnej humanistyki (zwłaszcza nowej humanistyki, a w jej ramach humanistyki środowiskowej) na współczesny dyskurs edukacyjny, zarówno ten akademicki, jak i szkolny, oraz zamiar wypracowania zróżnicowanych ścieżek dotarcia do szerokiego grona odbiorców z Polski i zagranicy.

2023-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Pamięć i… troska (S.J. Żurek, Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021)

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 24-11-2022 | Abstrakt | s. 1-15

Pamięć i… troska to artykuł recenzyjny poświęcony książce Sławomira Jacka Żurka Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, która ukazała się w roku 2021 nakładem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Publikacja lubelskiego badacza stanowi wielopłaszczyznowe rozpoznanie najnowszych ustaleń w zakresie memory studies oraz próbę zastosowania narzędzi interpretacyjnych do lektury konkretnych tekstów literackich podejmujących problematykę relacji polsko-żydowskich. W kręgu zainteresowań Żurka pozostają więc m.in.: poetycki dialog między Franciszką Arnsztajnową a Józefem Czechowiczem, twórczość Arnolda Słuckiego, wizja Polski w tekstach żydowskich poetów działających na emigracji czy współczesne narracje literackie o Zagładzie wchodzące często w popkulturowy dialog z tradycyjnymi toposami judajskimi. Autor przekonuje, że od ponad 30 lat praca nad pamięcią w ramach analiz historycznych, kulturoznawczych i literaturoznawczych pomaga nie tylko przywrócić właściwe proporcje wkładowi polskich Żydów w rozwój polskiej kultury, ale przede wszystkim zweryfikować stereotypy dotyczące relacji między Żydami a nie-Żydami. Publikacja została wysoko oceniona przez literaturoznawców skupionych wokół badań nad relacjami polsko-żydowskimi oraz pamięcią o Holokauście, a niniejszy artykuł recenzyjny jest krytycznym omówieniem tez stawianych przez Żurka.

2022-11-24



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Skażenie i konsumpcja w „Goblin Market” Christiny Rossetti w ujęciu studiów nad jedzeniem

Nina Augustynowicz

Język: EN | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-16

Celem artykułu jest analiza twórczości angielskiej poetki Christiny Rossetti w perspektywie wiktoriańskich norm genderowych obowiązujących dziewczęta. W swoim poemacie „Goblin Market” opisuje ona siostry Laurę i Lizzie, których sielankowe życie zakłócone zostaje przez nadejście złowrogich goblinów – sprzedawców owoców. Podczas gdy Lizzie zachowuje przepisową wstrzemięźliwość, Laura zachłannie pochłania soczyste owoce, za co spotyka ją kara – traci siły i pogrąża się w apatii. Ratuje ją tylko poświęcenie siostry, która naraża własne życie, by zdobyć więcej przysmaków i nakarmić nimi osłabioną Laurę. Fantastyczne przygody sióstr są interpretowane w przeróżnych kontekstach, od historii o grzechu i zbawieniu, przez zatrucie pokarmowe, po alegorię procesu twórczego. Wszystkie te podejścia opisują jednak zjedzenie słodkich owoców jako formę występku, w wyniku którego Laura wyrzucona zostaje poza obszar idyllicznej samowystarczalności ich małej farmy, gdzie dziewcząt nie trapiły żadne smutki. Poznawszy słodki smak, Laura nie chce już bez słowa skargi doić krów, karmić kur i piec ciast. W perspektywie studiów nad jedzeniem, wzbogaconej o narzędzia teorii metafory pojęciowej, artykuł udowadnia, że skażenie, którego doznaje Laura poprzez zakazaną konsumpcję, nie jest przez Rossetti ukazane jako jednoznacznie negatywne. Taka interpretacja staje się możliwa dzięki porównaniu utworu Rossetti ze sposobem definiowania przez inne pisarki wiktoriańskie roli młodej kobiety w relacji do jedzenia, włączając w to szczególnie aspekt przyuczania do roli gospodyni domowej. W przywołanym ujęciu owoce goblinów zyskują nowy wymiar: ich spożycie uświadamia opresyjny charakter norm, którym podporządkowane były młode kobiety w epoce wiktoriańskiej.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Filmowa półka 2009 roku

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2020 | Abstrakt | s. 239-250

The article deals with the ten most interesting films shown in cinemas in 2009. The author analyzes strong and weak points of each film and tries to justify her choice. The reader will find reviews of such titles as: Dom zły (The Dark House), Rewers (Reverse), Wszystko co kocham (All That I Love), Tatarak (Sweet Rush), Wojna polsko­ruska (Polish Russian War/Snow­White and Russian Red), Kochaj i tańcz (Love and Dance), Drzazgi (Splinters), Królik po berlińku (Rabbit à la Berlin), Ile waży koń trojański (How Much Does the Trojan Horse Weight?), and Galerianki (Mall Girls).

2020-12-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Równościowe upodmiotowienia i różnica płciowa. Jak poezją wyjść z podrzędności

Anna Kałuża

Język: PL | Data publikacji: 23-09-2020 | Abstrakt | s. 27-41

The aim of the article is to present recent fundamental changes in thinking about poetry. Authors of books published in the years 2010–2016 are much more aware of the political and social situation than those who were debuting right after the year 2000. They are also aware of the context of artistic creation and aesthetic criteria. They seek to redefine the production and distribution of poetic works and react (as their predecessors did) with resistance to social and political oppression.

2020-09-23



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dyglosja a proces socjalizacji

Aldona Skudrzyk

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 229-237

The author discusses the concept of diglossia in the sociolinguistic aspect, but also in the cognitive one, assuming the significance of the opposition between the language of primary socialisation (unofficial and spoken) and the language of secondary socialisation (official and written) for the cognitive development of an individual functioning in a situation of diglossia. A broad interpretation of the concept is supported in the paper, with the author extending it to cover also the simultaneous presence of a minority language (as the language of primary socialisation) and the general language of the dominant culture (as the language of secondary socialisation) due to the clearly separate nature of their functioning.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kobiece spotkania z Islandią. Prolegomena

Dariusz Rott

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 249-264

W artykule autor podejmuje tematykę sposobu przedstawiania kobiet w relacjach podróżniczych o Islandii, których autorami są mężczyźni (m.in. Daniel Vetter, Edmund Chojecki i Ferdynand Goetel), a także kobiecego pisania o Islandii w piśmiennictwie polskim. Zagadnienie to nie było w ogóle podejmowane w dotychczasowej refleksji naukowej. Dokonano chronologicznego i syntetycznego przeglądu oraz zinwentaryzowania literatury podmiotowej z wykorzystaniem elementów feministycznej krytyki literackiej. Wypowiedzi przestawiające kobiece doświadczenie i poetykę kobiecego pisania o Islandii pojawiają się w praktyce twórczej polskich autorów dopiero w 1977 roku (pierwsza kobieca relacja autorstwa Haliny Ogrodzińskiej), by w ostatnich latach znacznie się rozwinąć (ilościowo i jakościowo) w licznych reportażach książkowych autorstwa m.in. Magdaleny Anny Węcławiak, Agnieszki Rezler, czy projekcie z pogranicza sztuk plastycznych i książki artystycznej autorstwa Soni Rammer. Dokonany przegląd pokazuje, że praktyka kobiecego pisania o Islandii rozwinęła się w ostatnich latach i wymaga szczegółowych analiz i interpretacji badawczych. Otworzy to niewątpliwie nowe perspektywy badawcze penetrujące również inne, intersemiotyczne obszary: fotografię, muzykę (Hania Rani i jej płyta Esja) czy plastykę (Magdalena Armanda Kołakowska i Sonia Rammer).

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Ekonomia niedoboru na nieludzkiej ziemi. O wspomnieniach polskich zesłańców z lat czterdziestych XX wieku do Kazachstanu
Anna Gawryś-Mazurkiewicz
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 195-205
Artykuł omawia problemy szczególnego typu wymiany ekonomicznej, które pojawiły się w sowieckim Kazachstanie lat czterdziestych dwudziestego wieku – ukazuje różne aspekty tej wymiany, jej podstawy i wartości, jej jednostki i obiegi. Problematyka ta ukazana zostaje w swym wycinku, na przykładzie wspomnień Polaków przymusowo deportowanych do Kazachstanu w latach 1939–1941. Wprowadzenie ustroju totalitarnego – w jego wyjątkowej, brutalnej, stalinowskiej postaci – na terenach zamieszkiwanych przez nomadycznych Kazachów, których wymieszano z falami przymusowych przesiedleńców, wywołało bezprecedensową dysfunkcję życia społecznego, której ofiarą padli wszyscy uczestnicy wymiany ekonomicznej, w tym zesłani tam Polacy. By opisać tę sytuację, korzystam z dwóch dopełniających się konstrukcji teoretycznych: rozważań Janosa Kornaia (ekonomia niedoboru), a także Pierre’a Bourdieu (kapitały kulturowy). Tekst podejmuje rozważania nad pozapieniężnymi i niemonetarnymi środkami płatniczymi na „nieludzkiej ziemi”.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Koncepcja przekładu artystycznego Dory Gabe 
i jej odzwierciedlenie 
w korespondencji z Anną Kamieńską

Adriana Kowaczewa

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 257-273

Dora Gabe’s concept of translation as a product and creative practice was formed by her cooperation with one of the most prominent Bulgarian scholars – Boyan Penev. Later on, after Penev’s death, the poetess has changed and modified her understanding of the process of translation significantly. In this article the author claims that a corporeal experience of the process of translation, spontaneity and a consciously recognized need to cooperate with the author are the most important characteristics of Gabe’s own translational project. Gabe’s long­lasting correspondence with Anna Kamieńska shows all those characteristics and proves that in the late period of Gabe’s work translation was a way to establish a feeling of communion and transgress her cultural and artistic identity.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Klimat – konflikty – migracje. Scenariusze przyszłości

Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 51-71

The paper addresses the issue of refugees in the broad sense of the term, i.e. people forced to leave their homes and seek conditions for a normal life due to climate change and to the excessive environment footprint left by humans. The numerous reasons for this type of displacement include drought, the growing scarcity of natural resources in seas and oceans, and the unfair distribution of water. These three climate plagues are analysed on the basis of non-fiction literature – Wykluczeni [The Excluded], which is a book of reportage by Artur Domosławski, Ben Rawlence’s City of Thorns. Nine Lives in the World’s Largest Refugee Camp, and Stefano Liberti’s South of Lampedusa. In the public consciousness, migrations motivated by climate change and human interference in the ecosystem have been functioning since recently, but they will actually become the greatest challenge of our day and age. This is why the important role played by humanities is to speak about them, to comment on their performative power, to debate on potential solutions, and to trigger warning discourses leading to the development of a habit of imagining “scenarios for the future”. Acts of imagination provide the possibility to shape the world in an unlimited way and to play out in a virtual manner some key social, cultural and political situations, in order to live well on an overcrowded planet, where water, land and food may be lacking a few decades from now.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Etykiety: Kobieta, Żyd – Inny w przestrzeni szkolnej

Kobieta, Żyd - Inny w przestrzeni szkolnej

Sylwia Kuraś

Język: PL | Data publikacji: 02-06-2022 | Abstrakt | s. 1-20

Artykuł podejmuje problem Inności w literaturze oraz stygmatyzacji i wykluczenia z przestrzeni publicznej tego, co odmienne, a przez to rozumiane jako zagrażające wszystkiemu, co swojskie i bliskie. Na podstawie dwóch powieści Isaaca Bashevisa Singera: Dwór i Spuścizna autorka wskazuje na uniwersalny mechanizm budowania obrazu Innego, definiowanego jako wroga. Stosunki polsko-żydowskie, kultura żydowska, a w niej zaakcentowana rola kobiet, stają się punktem wyjścia do rozmowy o współczesnych procesach społecznych. Kwestią priorytetową w kontekście kształcenia postaw otwartości, szacunku i akceptacji w kontakcie z Innym jest edukacja – zawężona tutaj do lekcji języka polskiego. Szkoła, w swoim instytucjonalnym i obligatoryjnym wymiarze, oraz świadomy swej roli nauczyciel mają moc inicjowania zmian w świadomości, przyzwyczajeniach i poglądach uczniów. Podczas lekcji z powieściami Singera autorka proponuje wykorzystać nauczanie bazujące na „utożsamianiu się”, szukaniu uniwersalnego wymiaru w działaniach i emocjach ludzi w określonych sytuacjach życiowych bez względu na przynależność kulturową czy płeć. Priorytetem tak rozumianej edukacji jest wyjście poza przestrzeń narracji i politycznego dyskursu wykluczenia. Celem zaś jest otwarty na odmienność, krytyczny wobec kultury własnej, ale i świadomy jej wartości obywatel.

2022-06-02