Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czytanie realfantastyki. Najnowsza polska proza na zajęciach dla cudzoziemców

Monika Válková Maciejewska

Język: PL | Data publikacji: 28-06-2024 | Abstrakt | s. 1-18

W artykule skupiono się na najnowszej prozie polskiej i poddano pod rozwagę kwestię, czy odniesienia w tekstach literackich do polskich realiów (pojawiające się w beletrystyce nawiązania do osób ze świata polityki, religii, kultury; do ukonkretnień przestrzennych czy urbanistycznych) w zakresie szeroko pojętej fantastyki mogą być dla cudzoziemskiego odbiorcy uchwytne. Autorka przekonuje, że dekodowanie znaczeń nie tylko jest inspirujące i ciekawe językowo (słowotwórczo, w rozwijaniu kompetencji tworzenia tekstów-opisów), lecz także staje się przyczynkiem do mediacji i otwarcia na różne formy przekazu oraz Innego. W studium przytoczono fragmenty utworów Ignacego Karpowicza (Niehalo), Marcina Kołodziejczyka (Prymityw) i Zygmunta Miłoszewskiego (Jak zawsze).

2024-06-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Promieniowanie K (komputerowe), 
czyli o oddziaływaniu rzeczywistości informatycznej 
na polszczyznę

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 30-10-2020 | Abstrakt | s. 197-211

The article concerns the influence of the IT sector on the evolution of the Polish language. The author discusses changes in vocabulary: the introduction of new terms concerning computers (usually of English origin), into the Polish language and Polish dictionaries that have been published recently. He analyses the influence of virtual reality on communicative patterns of behaviour of contemporary Poles. He explains how the words that refer to computers and the Internet have become metaphors in contemporary Polish language and how they are being used in poetry.

2020-10-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dyskurs glottoedukacyjny a dyskurs glottodydaktyczny. W poszukiwaniu genus proximum i differentia specifica dyskursu dotyczącego nauki języków obcych (perspektywa lingwistyki historycznej)

Joanna Przyklenk , Irmina Kotlarska

Język: PL | Data publikacji: 02-07-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Artykuł wyrasta z przekonania o użyteczności kategorii dyskursu dla prezentacji przeobrażeń działań komunikacyjnych w tekstach dawnych oraz konieczności uzupełnienia lingwistycznych opisów procesu glottodydaktycznego o perspektywę diachroniczną. Opracowanie wpisuje się w polskie badania nad dyskursem o nachyleniu diachronicznym. Jego celem jest rozszerzenie siatki pojęć stosowanych do opisu procesu komunikowania się jednostek w zakresie kształtowania kompetencji w języku obcym oraz przekazywanej wiedzy na temat tego języka i jego użytkowników. Zaproponowanie innego niż glottodydaktyczny określenia do opisu praktyk komunikacyjnych w obszarze nauczania / uczenia się języków obcych wynika z przyjętej optyki diachronicznej. Obserwacja dawnych tekstów dokumentujących edukację obcojęzyczną wskazuje większy niż obecnie udział kształcenia nieformalnego. Kluczowe dla dyskursu glottodydaktycznego profesjonalizacja oraz instytucjonalizacja zaczynają dominować w XX wieku. To sprawia, że termin ten jest mniej adekwatny w odniesieniu do starszych poświadczeń opisujących przestrzeń dyskursywną kształcenia obcojęzycznego. Rozumienie wyrażenia dyskurs glottoedukacyjny zaprezentowano na tle funkcjonujących w literaturze polonistycznej taksonomii dyskursu oraz zakresów pojęciowych terminów: dydaktyka, glottodydaktyka i edukacja. Pozwoliło to ustalić, że dyskurs glottoedukacyjny mieści się w przestrzeni dyskursu edukacyjnego i jest określeniem zakresowo szerszym niż dyskurs glottodydaktyczny. Egzemplifikacją rozważań definicyjnych jest opis elementów innodyskursywnych w tekstach dyskursu glottoedukacyjnego na przykładzie źródeł ilustrujących edukację anglojęzyczną Polaków. Zaprezentowane źródła tekstowe wskazują na dużą chłonność dyskursu glottoedukacyjnego – kształtuje się on w ścisłej łączności z dyskursem instytucjonalnym i specjalistycznym, podlega wpływom ideologicznym; pełni też funkcje tożsamościowe.

2024-07-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Glottodydaktyka polonistyczna w perspektywie przemian
Romuald Cudak
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 11-29
Artykuł jest refleksją nad rozwojem i nad przemianami, przed którymi staje współczesna glottodydaktyka polonistyczna i wobec których musi się jakoś opowiedzieć w ciągu następnych lat. Pierwsza część zawiera omówienie książki W. Miodunki poświęconej powstaniu, stanowi obecnemu i perspektywom rozwojowym glottodydaktyki polonistycznej, jak również opis zbiorowej pracy na temat nauczania języka polskiego w świecie i perspektyw rozwojowych edukacji polonistycznej. Druga część omawia konieczność ustosunkowania się glottodydaktyki wobec dokonującego się zwrotu w naukach humanistycznych, jak również wobec kryzysu ekologicznego, migracji i pandemii.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O biegunie – językoznawczo (rozważania w kontekście tytułu powieści Olgi Tokarczuk Bieguni)

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 69-88

The paper contains a historical linguistic analysis of the noun biegun. It was prompted by the inflectional form of the plural nominative bieguni, the title of one of Olga Tokarczuk’s novels, a form unusual from the point of view of the contemporary Polish grammatical system. Tokarczuk used the form ending in -i, typical of masculine personal nouns, while the word biegun is commonly known to be used nowadays only in meanings that do not refer to people. This is why the paper attempts to gain insight into the semantics of the lexeme biegun in the history of the Polish language. The research carried out made it possible to determine that the examined unit used to function in many personal meanings in the past, meanings that would eventually become obsolete with the gradual lexicalization of the word biegun and in relation the appearance of its derivational synonyms in the Polish language. Tokarczuk thus revived some of the old meanings of the word biegun referring to people, and at the same time brought out new, metaphorical meanings embedded in it in potentia – thus delexicalizing the examined unit.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rola komunikacji niewerbalnej podczas zdalnej nauki języka obcego (na podstawie badań ankietowych)

Iryna Bundza , Chrystyna Nikołajczuk, dr

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-28

Zdalny tryb nauczania wymusił pewne zmiany w prowadzeniu zajęć, w tym lekcji języka obcego. W sali zwykle posługujemy się dwoma kodami przekazywania informacji: werbalnym i niewerbalnym. Przestrzeń wirtualna w pewnym stopniu ogranicza pozasłowne komunikaty. W artykule zastanawiamy się zatem nad znaczeniem komunikacji niewerbalnej w nowych warunkach – na zdalnych zajęciach z języka obcego, nad zmianami tej komunikacji i ewentualnym wpływem zmian na interakcję między lektorem a studentami oraz między samymi studentami. Przedstawione są wyniki badań ankietowych, w których wzięły udział dwie grupy respondentów z Ukrainy. Jedna ankieta została skierowana do 25 nauczycieli akademickich uczących m.in. języka obcego (zwykle polskiego, choć także czeskiego, perskiego, japońskiego, serbskiego, bułgarskiego, angielskiego). Druga – do 57 studentów polonistyki lwowskiej, którzy na studiach licencjackich mają lektorat języka polskiego. Na podstawie odpowiedzi lektorów wnioskujemy, że podczas nauki zdalnej: 1) zmieniły się relacje ze studentami; 2) ze względu na brak bezpośredniego kontaktu wzrokowego trudniej wejść w interakcję ze studentami; 3) komunikacja niewerbalna samych lektorów zmieniła się w większym lub mniejszym stopniu. W końcowej części artykułu zostały porównane odpowiedzi lektorów z opiniami studentów. Wyniki analizy potwierdzają, że nauczanie zdalne wpłynie na zmianę komunikacji niewerbalnej podczas tradycyjnych zajęć w sali.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Klimat i środowisko naturalne w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego przeznaczonych dla Słowaków

Magdalena Zakrzewska-Verdugo

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-14

Niniejszy tekst stanowi pokłosie konferencji zorganizowanej w ramach projektu VF pt. The V4 Humanities Education for the Climate, która odbyła się 11 marca 2021 r. online. W obliczu coraz gwałtowniejszych zmian klimatu wpływających na życie nas wszystkich również glottodydaktyka polonistyczna nie może pozostać obojętna. Aktualnym problemem staje się to, w jaki sposób zaangażować ją do celów humanistyki ekologicznej. Autorka artykułu próbuje znaleźć odpowiedź na to pytanie na płaszczyźnie lokalnej, analizując materiały przeznaczone do nauczania języka polskiego jako obcego powstałe z myślą o odbiorcach uczących się tego języka na Słowacji. W drugiej części tekstu formułuje rekomendacje dotyczące wzbogacenia wspomnianych pomocy o dalsze treści środowiskowe. Podstawę dla powyższych badań stanowi przede wszystkim Rozporządzenie MNiSW z dnia 26 lutego 2016r. w sprawie egzaminów z języka polskiego jako obcego, a pod względem identyfikacji treści leksykalnych – Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych. Aneks 2 (Seretny, 2011).

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dobry klimat do nauki polskiego. Standardy prostej polszczyzny w glottodydaktyce (na przykładzie tekstów dotyczących kryzysu klimatycznego)

Magdalena Zakrzewska-Verdugo

Język: PL | Data publikacji: 19-07-2023 | Abstrakt | s. 1-18

Niniejszy tekst stanowi pokłosie projektu VF pt. „The V4 Humanities Education for the Climate”. W obliczu coraz gwałtowniejszych zmian klimatu, wpływających na życie nas wszystkich, również glottodydaktyka polonistyczna nie może pozostać obojętna. Aktualnym problemem staje się to, w jaki sposób zaangażować ją do celów humanistyki ekologicznej. Autorka artykułu przedstawia pomysł na to, jak sprawić, by autentyczne treści dotyczące kryzysu klimatycznego gościły jak najczęściej na zajęciach języka polskiego jako obcego. Proponuje zaadaptowanie reguł prostego języka polskiego (plain language) oraz zastosowanie narzędzi redakcyjnych Jasnopis i Logios do celów glottodydaktycznych. Aplikacje te stosują metody jakościowo-ilościowe, które pozwalają na obiektywną ocenę przystępności tekstu, a także uproszczenie go do pożądanego poziomu zaawansowania. W drugiej części artykułu zaś zaprezentowano autorskie materiały na poziomie B2 dotyczące ochrony środowiska, przygotowane na podstawie autentycznych tekstów prasowych, z wykorzystaniem wspomnianej metodologii i aplikacji internetowych. Są one opatrzone komentarzem metodycznym, który ma za zadanie zachęcenie innych lektorów do wykorzystywania materiałów autentycznych, reguł prostej polszczyzny oraz narzędzi Jasnopis i Logios.

2023-07-19



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja frazeologiczna cudzoziemców 
wspomagana komputerowo

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2020 | Abstrakt | s. 229-236

The article reviews a computer programme called Frazpol which is a teaching aid designed especially for foreigners. The name comes from the phrase “Frazeologia polska” (Polish phraseology). The author begins with some observations on the significance of teaching phraseology of a foreign language. Detailed description of the programme is provided along with an explanation of how its tools can be used in the teaching process.

2020-12-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wielonurtowość 
polonistycznych badań językoznawczych. 
Próba typologii

Magdalena Pastuch

Język: PL | Data publikacji: 31-10-2020 | Abstrakt | s. 135-144

The article aims at creating a schema that can be used to structure Polonistic linguistic research. The author suggests basic categories, such as METHODOLOGY and METHOD, SUBJECT and SOURCES. Each category, though derived from a different area has specific and relevant information. Each research project described according to such categories would be clearly depicted and placed in an appropriate position within Polonistic linguistics.

2020-10-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. Polonistyka nie tylko po polsku

Jolanta Tambor

Język: PL | Data publikacji: 02-02-2023 | Abstrakt | s. 1-6

Prescriptum zatytułowane Polonistyka nie tylko po polsku wyjaśnia genezę powstania wielojęzycznego numeru „Postscriptum Polonistycznego”, który wieńczy 30-lecie międzynarodowego charakteru czasopisma. 30 lat temu w piśmie – wtedy jeszcze będącym biuletynem Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego – ukazał się pierwszy artykuł zagranicznej polonistki z Republiki Czeskiej, Haliny Klimszy. Niniejszy tekst bardzo krótko relacjonuje dzieje umiędzynarodowienia treściowego periodyku oraz etapy rozwoju, które doprowadziły do przekształcenia biuletynu w „pismo krajowych i zagranicznych polonistów” i do ostatnich decyzji redakcji o dopuszczeniu publikacji także w języku angielskim. Prescriptum stanowi objaśnienie motywacji stworzenia niniejszego numeru jako zbioru polonistycznych tekstów w językach ojczystych/pierwszych autorów-polonistów zagranicznych. Chcieliśmy i chcemy, by wiedza o interesujących zjawiskach i badaniach polskich i polonistycznych dotarła także do osób ciekawych świata, które w różnych krajach z powodu bariery językowej nie mogłyby jej nabyć. Pamiętamy też o młodym pokoleniu polonijnym, które nie zawsze już zna język przodków.

2023-02-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kompetencja międzykulturowa 
w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Urszula Żydek-Bednarczuk

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 19-30

In the article the following terms have been revised: competences, communicative competence, intercultural competence. The classification of some new competences required in glottodidactics has been suggested. In the presented model the intercultural competence has been included and its relationship with other competences has been described. The guidelines of Common European Framework of Reference for Languages have been discussed here. Educational application has shown how the new competences should be developed.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Różnorodność gatunkowa i tematyczna fan fiction w monografii Julii Eleny Goldmann pt. Fan Fiction Genres: Gender, Sexuality, Relationships and Family in the Fandoms “Star Trek” and “Supernatural”

Dorota Pudo

Język: PL | Data publikacji: 05-07-2024 | Abstrakt | s. 1-10

Niniejszy artykuł jest recenzją nowo opublikowanej monografii Julii Eleny Goldmann pt. Fan Fiction Genres: Gender, Sexuality, Relationships and Family in the Fandoms “Star Trek” and “Supernatural”. Rozprawa ta wydaje się ważna z kilku powodów. Jest interesującym wkładem w dziedzinę fan studies, która dopiero od niedawna rozwija się w Polsce ma interdyscyplinarny charakter; stanowi wypełnienie luki zwłaszcza w literaturoznawczych ujęciach działalności literackiej fanów; porusza problem reprezentacji w twórczości fanowskiej tak ważnych zjawisk społecznych jak płeć kulturowa, seksualność czy rodzina. Recenzja przybliża kolejne rozdziały publikacji, pochylając się przede wszystkim nad stroną metodologiczną. Goldmann omawia wytwory fanowskie na podstawie próby złożonej z kilku najpopularniejszych fanfikcji dotyczących dwóch wybranych fandomów, należących do określonych podgatunków w ramach slashu – gatunku fan fiction ukazującego romans dwóch mężczyzn. Celem analizy tych tekstów jest wyłonienie schematów narracyjnych typowych dla każdego z tych podgatunków, głównie poprzez weryfikowanie obecności motywów zaobserwowanych przez naukowców wcześniej badających slash. Równolegle autorka przygląda się reprezentacji płci kulturowej, seksualności i rodziny w próbkach każdego gatunku. Mimo pewnych zastrzeżeń metodologicznych opracowanie kończy się wnioskiem, iż recenzowana rozprawa stanowi bogatą i rzetelną analizę rozpatrywanych zjawisk, co przesądza o jej użyteczności dla wszystkich badaczy fandomu, a szczególnie jego amatorskiej twórczości literackie

2024-07-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O tekstach i podtekstach

Urszula Żydek-Bednarczuk

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 269-274

brak

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zrobić innym trochę miejsca koło siebie. 
Wyzwania uniwersyteckiej dydaktyki polonistycznej: 
między presją a misją

Anna Janus-Sitarz

Język: PL | Data publikacji: 31-10-2020 | Abstrakt | s. 113-123

The education of teachers at university is a task that is being undertaken at a time of social and cultural changes, external unrest and political transformation that are affecting education itself. However, maintaining a humanistic approach to education is important. Therefore Polish language teachers at schools need to be responsible for educating young people who are sensitive to the welfare of the others, do not use the language of hate, but are critical thinkers; while at the same time university teachers are responsible for educating teachers who are resistant to political pressure. The author of the article presents a selection of literary works that refer to exclusion on grounds of nationality that can be read with students at different levels of education. Such a strategy proves that Polish language teachers can use literature to uphold humanistic values.

2020-10-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Charakterystyka zbiorów Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego. Wybrane możliwości badawcze

Joanna Lustański

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2022 | Abstrakt | s. 1-18

Tematem artykułu są zbiory archiwalne Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego w Toronto, który jest jedną z niewielu organizacji stworzonych przez Polonię kanadyjską dysponujących archiwum, wydawnictwem oraz biblioteką. Celem niniejszego tekstu jest scharakteryzowanie poloników będących w posiadaniu Instytutu oraz przedstawienie technik gromadzenia i udostępniania zbiorów. Opisowi poddano różne grupy jednostek archiwalnych: zbiory mikrofilmów, skany gazet polonijnych, pamfletów i druków ulotnych, a także publikacje książkowe o tematyce związanej z polską grupą etniczną w Kanadzie: pamiętniki imigrantów, biografie i autobiografie, monografie i rejestry. Zbiory te – częściowo dostępne w wersji zdigitalizowanej – zostały rozpoznane i docenione przez nielicznych badaczy, głównie historyków i socjologów. Autorka artykułu postuluje, by stały się one przedmiotem bardziej systematycznej niż dotąd interdyscyplinarnej eksploracji naukowej.

2022-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Telewizja tematyczna w obliczu nowych mediów

Aleksandra Kalisz

Język: PL | Data publikacji: 07-12-2020 | Abstrakt | s. 279-290

The article describes two television channels: a general one (TVN) and its thematic variation (TVN Style) in the context of transformations observed in the genological and discursive character of television itself. Analysis of the programme schedules of both TV channels reveals a tendency to create specific genres, it distinguishes certain types of speech that appear in both channels and presents the style of some magazines. Such presentation leads to certain conclusions on the essence of thematic television and the task it is to fulfil.

2020-12-07



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Glottodydaktyka a kompetencja komunikacyjna w dobie komunikacji elektronicznej
Aleksandra Walkiewicz
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 43-53
Upowszechnienie się aplikacji internetowych i komunikacji elektronicznej stawia przed glottodydaktyką nowe wyzwania. Uczący się mogą obecnie załatwić wiele spraw życia codziennego, nie spełniając wymagań określonych w standardach biegłości i nie dysponując rozwiniętą wiedzą gramatyczną i sprawnością mówienia. Treści leksykalne i gramatyczne zawarte w programach nauczania i podręcznikach nie zawsze odpowiadają zaś potrzebom związanym z komunikacją internetową. Celem artykułu jest refleksja nad wpływem upowszechnienia się Internetu na dydaktykę jpjo, w odniesieniu do opisu poziomów biegłości, treści programów nauczania, standardów egzaminacyjnych i podręczników oraz poziomu motywacji studentów.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja w kręgu Polskiego Funduszu Wydawniczego. Kronika, archiwum, mecenat, odkrycia

Bożena Szałasta-Rogowska

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2022 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł koncentruje się na pracy i dorobku Polskiego Funduszu Wydawniczego w Kanadzie – instytucji, która od przeszło 40 lat prężnie działa na forum kultury, wydając książki i organizując różnego rodzaju spotkania i wydarzenia, promujące literaturę polską za granicą. PFW to stowarzyszenie kształtujące życie kulturalne i literackie przede wszystkim polskiej społeczności emigracyjnej w Kanadzie. Celem artykułu jest wyodrębnienie i przedstawienie najważniejszych publikacji  poetyckich w dorobku PFW. Analizie zostały poddane głównie tomy poezji wydawane przez PFW zarówno samodzielnie, jak i w koedycji z partnerami krajowymi. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują dwie antologie: Seven Polish Canadian Poets i Antologia poezji polskiej na obczyźnie 1939–1999 oraz wiersze „kanadyjskich kontynentczyków” (Bogdana
Czaykowskiego, Floriana Śmiei i Andrzeja Buszy) czy poetów emigracji postsolidarnościowej (np. Marka Kusiby, Edwarda Zymana i Grażyny Zambrzyckiej). Przedstawiony w artykule przegląd oraz opis publikacji poetyckich, wraz z krótkim rysem historycznym, dowodzi, że PFW pełni nie tylko funkcję wydawcy, lecz także kronikarza, archiwisty, mecenasa sztuki czy wreszcie „odkrywcy” talentów poetyckich.

2022-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Obrady Sejmu Wielkiego 
z perspektywy językoznawczej. Recenzja książki Małgorzaty Kładocznej Językowe aspekty kultury politycznej Sejmu Wielkiego

Bogdan Walczak

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2020 | Abstrakt | s. 297-299

brak

2020-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Problemy 
(cudzoziemców i lektorów języka polskiego) 
z wymową liczebników

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 109-124

The article presents problems, which are encountered by foreigners and native speakers when pronouncing and accentuating Polish numerals. The most common phonetic mistakes are described and the mechanism that leads to their occurance explained. The article concludes with a list of Polish numerals with their phonetic transcription, which shows their correct pronunciation – the one that should be considered as the model pronunciation in official statements and/or accepted in everyday speech.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. GEOlogos. Edukacja humanistyczna w czasach antropocenu

Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2023 | Abstrakt | s. 1-13

Autorka artykułu podejmuje namysł nad rolą nowoczesnej edukacji humanistycznej mierzącej się z problemami współczesnego świata, przede wszystkim z kryzysem klimatycznym. Edukacja, w tym edukacja humanistyczna i glottodydaktyka, znalazła się w niezwykle interesującym momencie, w którym dochodzi do zmiany paradygmatów opowieści o świecie, podawania w wątpliwość obowiązującego dotąd antropocentrycznego punktu widzenia czy dualistycznego konceptualizowania świata, w którym oddzielono człowieka od przyrody. Edukacja humanistyczna stawia również przed nami nowe pytania: Czy da się uprawiać humanistykę użyteczną, przydatną społecznie? Jaka jest rola nauk humanistycznych w czasach kryzysu klimatycznego? Czy nauki humanistyczne i o sztuce są w stanie budzić zaangażowanie, wyzwalać emocje, empatię, wrażliwość, zmuszać do myślenia? Czy humanistyka, głosząc hasła sprawczości i odpowiedzialności, zapobiega kolejnym kryzysom? Celem artykułu jest namysł nad przyszłością edukacji humanistycznej i poszukiwanie odpowiedzi na pytania o projekt mogący przezwyciężyć kryzysy ludzkiej wyobraźni w czasach aberracji klimatu. Na taki projekt składają się teksty złożone do niniejszego numeru „Postscriptum Polonistycznego”, któremu przyświecają przełożenie postulatów nowoczesnej humanistyki (zwłaszcza nowej humanistyki, a w jej ramach humanistyki środowiskowej) na współczesny dyskurs edukacyjny, zarówno ten akademicki, jak i szkolny, oraz zamiar wypracowania zróżnicowanych ścieżek dotarcia do szerokiego grona odbiorców z Polski i zagranicy.

2023-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Kompetencja fonologiczna w nauczaniu języka polskiego Słowaków. Trudne miejsca w wymowie (i ortografii)
Magdalena Zakrzewska-Verdugo
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 55-64
Artykuł analizuje miejsca trudne dla Słowaków w polskim systemie fonetycznym, a także prezentuje, jak niedostatki w kompetencji fonologicznej mogą rzutować również na poprawność ortograficzną tekstów pisanych przez studentów. Praca ma charakter porównawczy, a więc osobno prezentowane są kwestie problematyczne w polskim systemie wokalicznym, konsonantycznym oraz akcentowym w zestawieniu ze słowackim. W każdej z trzech części przedstawiane są typowe błędy w wymowie i pisowni pojawiające się w wypowiedziach ustnych i pisemnych studentów. Celem przyczynku jest przedstawienie wagi kształcenia kompetencji fonologicznej na lektoracie w taki sposób, aby zminimalizować negatywny transfer językowy.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Emancypowanie się słów.
Nauczanie słownictwa a procesy leksykalizacyjne

Magdalena Pastuch

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 31-43

This article discusses the possibility of using the concept of lexicalization in teaching Polish as a foreign language. The author presents different views of lexicalization in the works of linguists and she advocates that there is a need for a broad understanding of this phenomenon. The suggested strategy refers to glottodidactic practice. The discussed examples prove that processes that are common (such as breaking ethymological and formative ties) lead to the emancipation of a lexical item, which is no longer regarded as belonging to a certain semantic field. A similar situation occurs when graphic conventions interfere – they can disguise the semantic or formal origin of a lexem. The aim of the strategies suggested in the article is to restore the awareness of the very existence of some ties between words. According to the author it makes the process of building vocabulary easier for foreigners.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Głos ze świata...

Natalia Ananiewa , Olga Leszkowa

Język: PL | Data publikacji: 14-12-2020 | Abstrakt | s. 337-339

brak

2020-12-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Delta czasu" Floriana Śmiei – dokument, wspomnienie, współczesna sylwa?

Bożena Szałasta-Rogowska

Język: PL | Data publikacji: 23-11-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł koncentruje się na Delcie czasu – ostatnim z prozatorskich tomów Floriana Śmiei – poety-emigranta,
który zmarł w 2019 roku w Mississauga w Kanadzie. Śmieja znany jest przede wszystkim ze swej twórczości
poetyckiej, translatorskiej i krytycznoliterackiej. Twórczość prozatorska tego autora jest rzadziej poddawana analizie i interpretacji, a jest ona równie ciekawa jak poezja. Delta czasu, wydana przez Bibliotekę Śląską
w 2018 roku, to zbiór tekstów trudnych do jednoznacznego zakwalifikowania gatunkowego. Miesza się tu
m.in. forma pamiętnika, dokumentu, reportażu, eseju, felietonu, szkicu, recenzji, ale też autobiografii i liryki. Prezentowana w tomie imponująca panorama wydarzeń (począwszy od narodzin w Kończycach w 1925 roku aż po spotkania „ostatnie”), miejsc (np. Zabrze, Londyn, Toronto, Mexico City, Monachium) i postaci (np. Czesław Miłosz, Al Purdy, Anna Janko, Zdzisław Najder, Bogdan Czaykowski) tworzy mozaikę historii XX i XXI
wieku, opowiedzianą rzetelnie i z poszanowaniem obiektywizmu, lecz także z dużą dozą humoru, autoironii
i subiektywnych sądów.

2023-11-23



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Grzeczność wszystkim należy, lecz każdemu inna”. 
O wielości odmian grzeczności językowej

Małgorzata Kita

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 193-212

The diversity of language etiquette forms has already been noted by linguists (the author presents the evolution of the way it has been defined in their works). However, this issue does not appear very often in the works of scholars. The article aims at presenting several different types of politeness that have been defined on the basis of various different criteria. For example the substance of expression, which involves distinguishing between two types of politeness: one expressed in language and the other expressed by non­linguistic means. Another criterion refers to social commonness and according to this criterion we can distinguish between elementary politeness, courtesy and formal etiquette. Diversity of language etiquette can be regarded as resulting form the pragmatic features of a speaker. Culture­based differentiation enables us to talk about ‘traditional’ and ‘new’ politeness. According to the author, teaching different types of language etiquette is an important part of teaching Polish as a foreign language.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Sposoby zapobiegania zespołowi deficytu natury na gruncie słoweńskim – przykłady dobrych praktyk

Maria Wtorkowska

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-16

W wyniku rozwoju techniki i powszechnej dostępności do jej darów oraz ich nieustannego wykorzystywania w życiu codziennym czas wolny spędzamy częściej przed ekranami telefonów komórkowych, komputerów i telewizorów niż na świeżym powietrzu, na łonie natury. Brak kontaktu z przyrodą – szczególnie u dzieci – może być przyczyną problemów zgrupowanych pod nazwą: zespół deficytu natury (słoweń. motnja pomanjkanja narave). Niejednokrotnie nie zdajemy sobie sprawy z konsekwencji braku natury, jakimi są różnorodne zaburzenia, np. ograniczenia w wykorzystaniu zmysłów, trudności z koncentracją, tendencje do przybierania na wadze, skłonność do zapadania na choroby fizyczne i emocjonalne, znieczulica na problemy związane z ochroną środowiska. W 2016 roku Lublana jako miasto wyróżniające się w kategoriach wzrostu gospodarczego, poprawy jakości życia mieszkańców i ochrony środowiska otrzymała miano Zielonej Stolicy Europy, nagrodę przyznawaną przez Komisję Europejską. W artykule przedstawiono wybrane sposoby zapobiegania zaburzeniom łączącym się z brakiem kontaktu z naturą podjęte na gruncie słoweńskim
wśród populacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Zaprezentowano konkretne przykłady dobrych praktyk, które funkcjonują m.in. w stołecznych przedszkolach, w tym w lublańskim przedszkolu Pod Zamkiem (Pod gradom), znajdującym się w centrum Lublany, i skutecznie przyczyniają się do zapobiegania zaburzeniom wynikającym z braku kontaktu z naturą. Przedstawiono Instytut Pedagogiki Leśnej (Inštitut za gozdno pedagogiko) i działającą w jego obrębie Sieć Leśnych Przedszkoli i Szkół Słoweńskich(Mreža gozdnih vrtcev in šol Slovenije), a także Instytucję Edukacji i Doradztwa Špelinice(Zavod za izobraževanje in svetovanje Špelinice), założoną przez pedagożkę i antropolożkę Špelę Klofutar, która prowadzi szereg działań w przyrodzie z dziećmi i dla dzieci, np. Leśne Kruszyny (Gozdne drobtinice) i Plecak Przyrodniczy (Naravoslovni
nahrbtnik), oraz Instytucję Publiczną Mała ulica – Centrum dla Dzieci i Rodzin w Lublanie (Javni zavod Mala ulica – Center za otroke in družine v Ljubljani) i organizowane przez nią leśne ścieżki (Gozdna pot). Osoba doświadczająca od wczesnego dzieciństwa świata przyrody jako przestrzeni rozwojowej w wieku dojrzałym nada jej rangę ważności, co zaowocuje dbałością o środowisko. Wprowadzając zatem programy edukacyjne w terenach leśnych na etapie przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, w większej mierze zapobiegamy zaburzeniom związanym z deficytem natury, niż się z nimi zmagamy, a jak często pokazują nasze doświadczenia, lepiej jest zapobiegać niż leczyć.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polskiego nauczę się sam (?) [rec.] Natalia Ananiewa, T. Tichomirowa: Польский язык. Самоучитель для иачинающих

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 383-295

brak

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum

Anna Gawryś-Mazurkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-3

Najnowszy numer „Postscriptum Polonistycznego” poświęcony jest problematyce dziedzictwa kulturowego, literackiego i językowego. Pierwsza część zawiera siedem artykułów w języku angielskim, będących pokłosiem konferencji „Obmyślanie Dwudziestolecia na nowo. Dziedzictwo Drugiej Rzeczpospolitej po r. 1989” (2022). Autorzy analizują dziedzictwo Drugiej Rzeczpospolitej pod kątem literatury, językoznawstwa, muzealnictwa i alternatywnych historii. Tematy obejmują m.in.: postrzeganie dwudziestolecia, feminatywy, polską kulturę popularną w Izraelu i reinterpretacje historycznych narracji. Część druga (po polsku), Varia, składająca się z dziewięciu opracowań, dotyczy recepcji polskiej literatury za granicą, tożsamości, nauczania polskiego jako obcego i sztuki. W artykułach omawiane są następujące zagadnienia: odbiór polskiej literatury faktu we Włoszech, polskość w kinie europejskim, strategie autokreacyjne artystów, wyzwania glottodydaktyczne oraz kwestie tożsamościowe.

2024-12-30