Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tożsamość kulturowa w rusińskiej literaturze na Słowacji

Ivana Slivková

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 213-228

Cultural identity is a very important part of national identity, as it defines the individual’s place in society. The aim is to show the Rusyn national identity consolidated in the contemporary literary works and to define the symbolism used by the Rusyn authors to emphasise their belonging to that nation. The six basic areas into which post-1989 Rusyn literature in Slovakia is divided are the following: poetry dedicated to the emerging national identity; poetry and prose based on folklore; rural-themed prose; metaphorical poetry dealing with diverse themes; literature for children and young people; literary translations. Authors belonging to the individual groups prove with their works that aspects of national identity, self-identification and, in fact, national revival continue to resound strongly in contemporary Rusyn literature in Slovakia.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czesława Miłosza rodzinna Europa 
pomiędzy Szetejniami a zatoką San Francisco

Luigi Marinelli

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 15-28

The article takes up the essential motif of European identity and memory, in Czesław Miłosz’s creativity and biography. The author aims to reconstruct Miłosz’s ideas of his own sense of belonging to Central and Eastern part of the old continent, of ‘the other Europe’, that in the writer’s memory served as an important reference point, even in the periods of depression or feeling of loss of identity caused by long emigration. Having analysed the convictions expressed by Miłosz in Native Realm, the author of the article aims to present the specific way of viewing the Nobel Laureate’s concept of Polish identity as well as European identity. 

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Mozaika etniczna Ukrainy południowo-wschodniej – wzmianka historyczna i stan obecny na przykładzie Zaporoskiego Przyazowia

Olga Pavliuk

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 205-213

Migration and emigration processes have always had and continue to have a significant impact on the socioeconomic and political situation of the whole world. The Zaporizhia Oblast will serve as an example of a multicultural area of Ukraine, as an attractive area for many newcomers since the 15th century. The multicultural borderlands of south-eastern Ukraine discussed in the paper are to demonstrate the influence of migration processes on the formation of individual identity, including in particular Polish identity. Nowadays, many inhabitants of the studied area are unable to clearly define their cultural identity.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dzienniki szkockie Dorothy Wordsworth: kreacja autorki romantycznej

Gillian Beattie-Smith

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 51-67

Wzrost popularności „Home Tour” w XIX w. i publikacje wielu dzienników, wspomnień czy przewodników turystycznych po Szkocji (np. autorstwa Samuela Johnsona i Jamesa Boswella) sprawiły, że Szkocja zaczęła być uznawana za ciekawy cel podróży literackich. Wojaże po Szkocji coraz częściej owocowały dziennikami z drogi, w których kształtowała się tożsamość pisarza, podróżnika, obserwatora czy świadka. Tekst stawał się przestrzenią dla poszukiwań sensu, miejsca i tożsamości, a dla kobiet-podróżników dodatkowo stanowił okazję, by stać się uznaną pisarką i komentatorką. Dorothy Wordsworth odbyła dwie podróże do Szkocji: pierwszą w roku 1803 z Williamem Wordsworthem i Samulem Taylorem Coleridgem oraz drugą w 1822 r. z Joanną Hutchinson, siostrą Mary i żoną jej brata. W niniejszym tekście dokonano analizy konstrukcji tożsamości Dorothy Wordsworth zawartej w dziennikach z obu podróży.

Rozważania na temat Dorothy Wordsworth najczęściej skupiają się na badaniu tożsamości autorki przez pryzmat jej relacji rodzinnych, a w krytycznych ocenach twórczości pisarki kładzie się nacisk na pewne niedostatki widoczne w jej pracach. Zazwyczaj pisarstwo i teksty Dorothy są odczytywane równolegle z twórczością jej brata, jako „dzieła Wordsworthów”; w niniejszy szkicu „rozdzielono” twórczość obojga rodzeństwa i ukazano kreację indywidualnej tożsamości Dorothy Wordsworth w kontekście społecznej i przestrzennej architektury tożsamości zaprezentowanej w jej szkockich dziennikach.

 

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tożsamość i wolność w perspektywie postkolonializmu 
w Mimesis Pawła Huellego

Ewelina Palian­-Kobiela

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 201-208

The aim of this work is to interpret – by means of the postcolonial strategy of reading – a short story titled Mimesis, published in Paweł Huelle’s collection: Opowieści chłodnego morza. This kind of interpretation reveals a choice of new perspectives, aiming at the healing of trauma by explaining the symptoms and revealing hidden facts. In Mimesis by Huelle, this happens due to the character’s narration. The author of the article presents a process of the characters identity creation during their encounters with different cultures (Huelle exemplifies a multicultural mosaic in his short story). All the way through the imagery of the characters, the author of the article enhances the main axiological features and describes the process of identity creation, thus an act of liberating oneself from restrictions of one’s own culture.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

W poszukiwaniu tożsamości. Lwów w twórczości Adama Zagajewskiego

Zoriana Czajkowska

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 236-249

The paper devoted to an important theme in Adam Zagajewski’s work: the search for identity. Using the author’s biography as the background, the author of the paper refers to various works by the writer (including Two Cities, To Go to Lvov, and Should We Visit Sacred Places?) and draws attention to the fact that the author’s poetic declaration about homelessness is his identity status; consequently, the author of the paper focuses on the aspect of Lviv in Zagajewski’s work.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O roli języka w kształtowaniu tożsamości młodego pokolenia

Emilia Bańczyk

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 239-259

The author addresses the constantly relevant problem of the relationship between language and identity, gaining a new dimension in the context of transformations related to civilisation, globalisation and glocalisation. The research concerned students’ awareness of the role they believed language to play in the shaping of identity. For this purpose, surveys were conducted among 66 students of humanities. The paper fits in the field of ethnolinguistics and sociolinguistics.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróż do Miasta Nadziei – imigracja, diaspora i tożsamość w powieści Larissy Lai Salt Fish Girl

Agnieszka Podruczna

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 139-153

Motyw podróży stanowi jeden z najważniejszych tropów literatury postkolonialnej, jak również literatury science fiction, której korzenie są niezaprzeczalnie zanurzone w dyskursie kolonialnym. Zależność ta prowadzi do rozrachunków z kolonialną przeszłością i przepisywaniem (writing back) na nowo narracji charakterystycznych dla science fiction. Autorka artykułu bada osobliwe związki między teorią postkolonialną a literaturą science fiction. Omawia, w jaki sposób fikcja spekulatywna pozwala na dogłębną analizę współczesnej kondycji diasporycznej oraz kwestii pamięci i tożsamości kulturowej w kontekście dialogu ze współczesnymi studiami nad diasporą i studiami postkolonialnymi.
Motyw podróży, rozumiany zarówno w sensie dosłownym, jak i metaforycznym, staje się punktem wyjścia do dyskusji na temat tego, jak doświadczenia migracji i diasporycznej egzystencji wpływają na tożsamość podmiotu, a także na jego relację z kulturą i językiem kraju przodków.
W artykule ukazano sposoby zaangażowania Larissy Lai w dyskusję na temat aktualnego stanu społeczności diasporycznych. Zaproponowano także nowe spojrzenie na skomplikowaną relację między diasporami, ich przeszłością i dziedzictwem przodków oraz językiem, a motywem podróży rozumianej zarówno przestrzennie (jako podróż z jednego miejsca do drugiego), jak i czasowo (jako powrót do korzeni lub niemożność powrotu). Wykorzystując teorię postkolonialną oraz teorię science fiction jako ramy teoretyczne, autorka dowodzi, że dla Lai podróż jednego z wcieleń głównej bohaterki, Nu Wa, na Wyspę Mgieł i Zapomnienia stanowi rozbudowaną metaforę doświadczenia chińskich imigrantów w Kanadzie. Motyw podróży jest tu nierozerwalnie związany z kluczowymi dla społeczności diasporycznych praktykami pamiętania i zapominania, a także z ciągłym poszukiwaniem nowej, granicznej tożsamości w poznawanej rzeczywistości. Co więcej, Lai sugeruje, że taka podróż stanowi dla jednostki traumatyczne doświadczenie, którego efektem jest utrata dostępu do dziedzictwa i języka przodków oraz konieczność zaakceptowania swojej liminalnej kondycji, co przyczynia się do poczucia wyobcowania i braku zakorzenienia.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Parcours de la reconnaissance”. 120 dni „Kultury” Wojciecha Karpińskiego w kontekście dialektyczności podmiotu Paula Ricoeura

Barbara Trygar

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 343-362

W artykule analizuję ostatnią książkę Wojciecha Karpińskiego pt. 120 dni „Kultury” w kontekście filozofii człowieka Paula Ricoeura. Karpiński wybrał publikowane w paryskiej „Kulturze” teksty pisarzy, którzy go najbardziej inspirowali, uczyli patrzenia na świat i na drugiego człowieka, a przede wszystkim pokazywali, jak odkrywać piękno sztuki. „Ja” Karpińskiego kształtowało się w spotkaniu z innymi artystami. Tożsamość narracyjna jest pomostem prowadzącym do zaproponowanej przez francuskiego filozofa koncepcji otwartej dialektyki, która łączy dwa podejścia. Po pierwsze badacz przyjmuje porządek aposterioryczny, wychodząc od konkretu, czyli jednostkowego podmiotu umiejscowionego w określonych realiach życiowych, zanurzonego w konkretnej kulturze, posiadającego własną historię i doświadczenia, po drugie posługuje się kantowskim zwrotem, prowadząc refleksję o podmiocie w perspektywie transcendentalnej. Podmiotowość to zwrócenie się ku Innemu, a dzięki Innemu dokonuje się transcendowanie siebie. Jak dowodzi francuski filozof, w języku istnieje „siła ontologiczna”, która wskazuje na określony sposób bycia-w-świecie. Tożsamość podlega świadomym przeobrażeniom, a literatura jest artystycznym zapisem tego ruchu i zarazem dyskursem kulturowo-antropologicznym.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Narracja sztuki i tożsamości. Zdzisław Beksiński i Jerzy Grotowski

Klaudia Węgrzyn

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Zdzisław Beksiński od lat mianowany jest samozwańczo przez fanów i wielbicieli Mistrzem – jednak ten pozornie dowartościowujący komplement zaczyna pożerać w końcu własny ogon, konsumpcyjnie spłycając sedno jego sztuki i tożsamości. Fenomen ten nie występuje wszak w próżni i wydaje się wpasowywać w dynamikę innych osobowości twórczych, takich jak Jerzy Grotowski czy Witold Gombrowicz. Proponowana analiza komparatystyczna dotyczy Grotowskiego i Beksińskiego – wykorzystując modus tworzenia się / pisania o Gombrowiczu. Gombrowicz jako artysta nieustannie odtwarzający i dekonstruujący siebie i swoją sztukę, kreuje spoiwo między wspomnianymi artystami i dostarcza quazi-scenariusza autonarracji tożsamościotwórczych. Wspólny mianownik Grotowskiego i Beksińskiego wskazuje na bliskość historii Bildungsroman, ale również na ich pracę z tożsamością, cielesnością i transgresją. Biografie pisane przez artystów i o artystach podkreślają wielokrotność, rozproszenie, niesamowitość i intencjonalne (de)konstruowanie podmiotowości. Grotowski i Beksiński w podobny sposób sięgają także po reżyserowanie i montaż (siebie i świata) oraz korzystają z mowy/gestów pozornie zależnych. Stając się jednak popularnymi / popularyzatorskimi ikonami / mistrzami – z osobowości pełno- i ponad-wymiarowych (wychodzących poza formę) – zamieniani są w płytkie echa mitu o wielkości.

2024-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Како ја читам полската литература [Jak czytam literaturę polską]

Lidija Tanuševska

Język: PL | Data publikacji: 03-01-2023 | Abstrakt | s. 1-12

Artykuł jest pomyślany jako opis najciekawszych utworów literatury polskiej mający na celu zachęcenie czytelnika macedońskiego do zapoznania się z polską spuścizną literacką. Autorka na początku wskazuje na walory literatury polskiej, przede wszystkim na liczbę laureatów Nagrody Nobla i na to, że można do niej zaliczyć dzieła nie tylko napisane w Polsce w języku polskim, lecz także te tworzone w języku łacińskim, francuskim, angielskim itp. Do tego faktu nawiązuje, wyjaśniając powody podania jako pierwszych propozycji lekturowych legend z kronik staropolskich, m.in. Galla Anonima, i później wspominając Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego. Uważa, że zapoznawanie się z beletrystyką przypomina kształcenie dziecka przez literaturę: najpierw czyta ono bajki, baśnie, książki ilustrowane, potem literaturę realistyczną, a dopiero później wyszukuje formy bardziej wymagające, absurdalne, nadrealistyczne, jednym słowem – dziwne albo inne. W ten właśnie sposób autorka dokonuje wyboru dzieł polskich i ustala strukturę artykułu, od literatury średniowiecza, aż po współczesną prozę Olgi Tokarczuk. Wyjątkowym twórcą literatury polskiej według autorki jest największy poeta romantyczny, Adam Mickiewicz, którego w artykule przedstawiono jako autora fantastycznych historii z folkloru, ale też takich utworów, które budziły poczucie tożsamości narodowej i patriotyzmu, za które się cierpiało i ginęło. Następnie zaprezentowano eksperyment dydaktyczny przeprowadzony na Wydziale Filologicznym im. Blaže Koneskiego Uniwersytetu św. św. Cyryla i Metodego w Skopje mający na celu w ciągu jednego semestru zapoznać odbiorców z pięcioma tekstami z kanonu literatury polskiej, zamiast opracowywać konkretną epokę literacką. Wybrano następujące dzieła: Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza, Sklepy cynamonowe Brunona Schulza, Zniewolony umysł Czesława Miłosza,
Imperium Ryszarda Kapuścińskiego i Bieguni Olgi Tokarczuk. W trakcie omawiania kolejnych utworów ustalono, dlaczego właśnie te dzieła miałyby przedstawiać to, co najlepsze w literaturze polskiej. Bez dogmatu Sienkiewicza rysuje obraz polskiego społeczeństwa pod koniec XIX wieku, przedstawia problemy szlachty, rozwój kapitalizmu, upadek tradycyjnych wartości, rozczarowanie rozwojem wydarzeń światowych itp. Bohater jest reprezentantem dwóch pokoleń, których idee i podejścia do różnorakich problemów zderzają się ze sobą. Powieść ta nie tylko odzwierciedla minione czasy, lecz także stawia pytania uniwersalne, które mogą dotyczyć współczesnego człowieka, żyjącego nie tylko w Polsce. Schulz unika podejścia realistycznego i zanurza czytelnika w krainę wyobraźni i własnego spojrzenia na świat wokół siebie. Jego opowiadania pod względem oryginalności stylu i narracji stanowią przykład unikalnej prozy poetyckiej.
Należą do arcydzieł literatury polskiej, ale zyskały też sławę za granicami Polski jako światowa wartość literacka. Z kolei Zniewolony umysł podejmuje kwestię trudnego i skomplikowanego okresu w historii polskiej i życia w totalitaryzmie, co można odnieść zarówno do polskiej rzeczywistości, jak i do sytuacji we współczesnym świecie, gdzie widoczne są te same mechanizmy, które Miłosz tak sprawnie opisał w tej książce. Analiza systemu w Zniewolonym umyśle jest ponadczasowa i pochłania każdego czytelnika, nawet dzisiaj. Imperium Kapuścińskiego jest przykładem reportażu literackiego, który można uznać za gatunek specyficznie polski, może najbardziej intrygujący, najciekawszy i najbardziej popularny. Sposób łączenia przez autora faktów w wyjątkowo osobistej, wrażliwej i poruszającej narracji jest majstersztykiem, a jego książka lekturą obowiązkową, pozwalającą zrozumieć współczesny świat z udziałem w nim Rosji. Na końcu już całkiem nowa proza Tokarczuk nawiązuje do wspominanej czułości wobec świata, i Kapuścińskiego, i Miłosza, i Schulza; wszystko w jej opowieści ma duszę, każdy przedmiot, wspomnienie, roślina, w końcu ciało. Sposób opowiadania Tokarczuk jest bardzo bliski każdemu czytelnikowi, dla którego przekraczanie granic staje się codziennością, i właśnie za to twórczyni dostała Nagrodę Nobla. W podsumowaniu autorka konkluduje, że literatura polska stanowi niewyczerpane źródło nowych form literackich i pod wieloma względami dorównuje literaturze światowej.

2023-01-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Słoweniec jako wieczny student i nie tylko – wycinek z polsko-słoweńskich badań ankietowych

Maria Wacławek , Maria Wtorkowska

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 289-306

The educational system in a given country largely influences the process of shaping of the students’ identity. The text is a study on an excerpt from material which is part of research reconstructing the linguistic and cultural image of Poles and of Slovenians. An analysis of the operational categories of the linguistic image of the world is a valuable source of knowledge about the stereotypical image of the country and of its representatives, reflecting the subjective point of view of respondents. A binary model emerges clearly, with a positive – negative (unambitious) attitude of Slovenians towards science and education. The comparison of the auto- and heterostereotypical approach, in our case the Slovenian one with the Polish one (respondents who had had contact with Slovenians), yields a broader picture of the studied aspect.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski kabaret – tradycja i współczesność

Dorota Fox

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 123-141

Polish cabaret, while being inspired by European ancestors, has been evolving over years. It served many purposes, searched for new means of expression. The article presents significant stages of its evolution, which serves as the main context for describing the expansion of contemporary types of cabaret that have been developed under the influence of new media and culture that concentrates on entertainment. Rich cabaret life and significant presence of cabaret programs on TV provokes question concerning the identity of cabaret. An answer to such question enables understanding the reasons of its attractiveness and its presence in different means of popular culture.

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2014

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 249-264

The article presents both the most important and interesting prose and poetry publications that appeared in 2014. Last year was marked by the dominance of the well­known authors (such as Justyna Bargielska, Jacek Dehnel, Ignacy Karpowicz, Olga Tokarczuk, Mariusz Sieniewicz, Agnieszka Wolny­Hamkało, Piotr Szewc, Agnieszka Mirahina, Magdalena Tulli, Zbigniew Kruszyński) and proved that books that deal with identity problems and cast heroes who are facing the demons of the past can gain positive readers‘ responses.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Koncepcja dramatu wewnętrznego Szaloma Asza

Anna Sobiecka

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 183-198

The aim of the paper is to present the dramatic works of Sholem Asch with reference to the basic characteristics of the Young Poland period “interior drama”, further specified by Jerzy Waligóra as a manifestation of the processes of drama subjectivisation in the late 19th/early 20th century. Departing from the traditional perception of Asch’s dramatic works in the context of the literary heritage of the Polish-Jewish borderlands or the modernist symbolic drama makes it possible to interpret his works as identity drama, based on the need to choose between what was and what will be, between the past with its tradition on the one hand, and the present with the related modernity on the other hand.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Fenomen kreacyjny pogranicza: 
efekty pograniczności w biografiach twórczych, 
historii i geografii literatury

Margreta Grigorova

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 79-91

The article discusses Polish borderlands as a creative phenomenon. It considers their cultural and historical importance and the research that has been conducted from 1940 till today. The author uses the term „borderland“ (pogranicze) as defined by T. Bujnicki (Mechanizmy funkcjowania pogranicza kulturowego, 2006). The author explains how borderlands create important cultural situations, significant phenomena and she also proves the borderland character of Polish culture (C. Miłosz, Polskie kontrasty, 1995; Rodzinna Europa,2001; S. Bereś, Historia literatury polskiej w rozmowach, 2002).

The effects of such creativity can be observed in the history and the geography of literature as well as in the biographies of artists and the problem of their identity. These effects are found in the following issues: the role of borderland as a concept in the history of literature (regarding borderland as a „centre” in the period of Romanticism, „borderland” trend in literature); process of crossing the borders and conquering the world (exemplary biographies of the artists who come from the borderland areas); the effect of „repeated biography” Miłosz­Mickiewicz; the effects of literary self­creation.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Transferring Transnationally, Transforming Locally, Imagining Transnationally: The Transference of Interwar Poland’s Popular Culture to Israel and Its Rediscovery in the Last Decades

Marcos Silber

Język: EN | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-16

Artykuł podejmuje zagadnienie stosunku żydowskiej publiczności w mandatowej Palestynie/Izraelu do dziedzictwa II Rzeczpospolitej na przykładzie transferu polskiej międzywojennej kultury popularnej do Palestyny w epoce mandatowej i Izraela po roku 1948, a także odrodzenia zainteresowania nią współcześnie. Autor analizuje różne poziomy i formy kulturowego transferu. W analizie uwzględnia rolę środowisk artystycznych i publiczności, indywidualnych przedsięwzięć i infrastruktury instytucjonalnej, czynników społecznych i ekonomicznych. Komentowane są również zmiany, jakim podlegają uczestniczące w transferze teksty kultury, które adaptowane są ze względu na nowe potrzeby odbiorców i przekształcane w związku z funkcjonowaniem w nowym kulturowym kontekście. Teoretyczne ramy analizy tworzą kategorie transferu, transnarodowości, lokalności, adaptacji, tożsamości, kosmopolityzmu, przekładu, contact zone. Transfer polskiej kultury popularnej dokonuje się poprzez rozmaitego rodzaju praktyki kulturowe, wśród których kluczowa rola przypada przekładowi. Zachodzi on w przestrzeni stanowiącej transgeograficzną contact zone,
w obszarze wyznaczonym przez relacje pomiędzy Warszawą i Tel Awiwem jako ośrodkami kultury nowoczesnej. We współczesnym Izraelu odwołania do międzywojennej polskiej kultury popularnej oraz jej lokalnych adaptacji pełnią funkcję subwersywną i krytyczną wobec polityki tożsamościowej państwa.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kulturowo-cywilizacyjne współrzędne Ukrainy we współczesnym polskim reportażu literackim („Imperium" Ryszarda Kapuścińskiego, „Biała gorączka" Jacka Hugo-Badera, „Zabić smoka" Katarzyny Kwiatkowskiej-Moskalewicz)

Olesya Nakhlik

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-22

Artykuł został poświęcony analizie wizerunku tożsamościowego Ukrainy i jej wyborów cywilizacyjnych w przekazach polskich reporterów: Ryszarda Kapuścińskiego, Jacka Hugo-Badera oraz Katarzyny Kwiatkowskiej-Moskalewicz. Reportaże literackie wymienionych autorów ukazują trzydziestoletnią perspektywę kształtowania kraju i społeczeństwa ukraińskiego w kontekście jego najnowszej historii: od ujawniania istnienia w poradzieckiej bezwładności na pozostałościach sowieckiej autoidentyfikacji w nowych po 1991 roku realiach gospodarczych i politycznych w Imperium, poprzez konstruowanie przez Ukraińców własnej, eklektycznej tożsamości w trudnych warunkach etnicznego, językowego i religijnego zróżnicowania w Białej gorączce, do namysłu nad powodami (nie)udanych prób ostrej rewizji postkolonialnych poglądów i punktów orientacyjnych podczas pomarańczowej rewolucji i później Euromajdanu skutkującego dramatycznymi wydarzeniami rosyjskiej agresji wojennej w 2014 roku z aneksją Półwyspu Krymskiego w Zabić smoka. Ukraińskie rewolucje. Poruszone kwestie najwyraźniej są warte osobnych rozważań naukowych, ponieważ mimo ukraińskich edycji tych zbiorów reportaży obecnie bardzo rzadko są one przedmiotem rozważań literaturoznawców ukraińskich, a polscy badacze w licznych rozprawach uwagę skupiają przede wszystkim na obrazie poradzieckiej Rosji, natomiast tereny ukraińskie włączają zazwyczaj w szerszy kontekst rozpatrywania współczesności byłych republik ZSRR.

2023-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Język kaszubski jako element narodowotwórczy

Artur Jabłoński

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 45-56

Kashubian, as a Proto-Slavic dialect, was similar to the Greater Poland and Lesser Poland dialects which with time provided the foundations for the Polish language. However, as early as in the 13th century, differences became noticeable resulting from the autonomous development of Kashubian on the periphery of the Slavic world. Language is one of the most important ethnic building elements manifested by the Kashubian people since the dawn of ethnic emancipation which started in the mid-19th century, when Florian Ceynowa, physician and father of Kashubian national empowerment, created the first Kashubian alphabet, normalised the spelling, compiled the grammar rules and started to write journalistic, scientific and literary texts. In the past, the Kashubians had long lacked the conviction that their vernacular had value. The joint work of many communities, undertaken for the sake of the linguistic status of Kashubian in the 1990s, led first of all to a change of the attitude of the users towards their own language, and subsequently to its recognition as a separate Slavic language. Kashubian was granted the political and legal status of a regional language in 2005. It satisfies mainly those who have adopted a hybrid identity characterised by being Kashubian in the regional aspect and Polish in the national aspect. However, that status is insufficient for Kashubians representing the national option, who identify themselves as Polish citizens of Kashubian nationality.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polskość i europejskość 
w świadomości młodej prozy polskiej po 1989 roku

Irina Adelgejm

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 41-58

The article is an attempt to examine prose of younger generations after 1989 – in the era of globalization and consumption, on the one hand, and in the period when criterion of “Polishness” ceased to be the main way of self­identification, on the second – in the spatial aspect. The author of the text analyses main psychologically­artistic types of the experience of space as identity factor.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Transformatywna siła dziedzictwa – awangarda dwudziestolecia międzywojennego na wystawach Muzeum Sztuki w Łodzi wobec zwrotu konserwatywnego

Piotr Słodkowski

Język: EN | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł stanowi krytyczną reakcję na populistyczną politykę kulturalną prowadzoną w Polsce po 2015 roku. Przedmiotem tekstu jest refleksja nad reprezentacją sztuk wizualnych dwudziestolecia międzywojennego w wystawach muzealnych organizowanych w XXI wieku. Skupiając uwagę na ekspozycjach w Muzeum Sztuki w Łodzi, a zwłaszcza na dwóch reprezentatywnych pokazach: Polak, Żyd, artysta oraz Korespondencje, autor pyta, jakie metodologiczne założenia przyjęto dla tych ekspozycji i jak przekraczano w nich tradycyjny dyskurs polskiej historii sztuki. Na podstawie tych studiów przypadków autor dowodzi, że praktyka kuratorska w Muzeum Sztuki pozostawała w ścisłym związku z przewartościowaniami w akademickiej refleksji nad sztuką polską po 1989 roku. Następnie, nawiązując m.in. do myśli Michała Pawła Markowskiego i Laurajane Smith, w artykule stawia się problem aktualnej roli dziedzictwa awangardy. W tej perspektywie analiza wystaw Muzeum Sztuki pokazuje, że reprezentacje dwudziestolecia nie skupiają się na przeszłości, lecz są skierowane w przyszłość, gdyż dziedzictwo to może mieć charakter prewencyjny i siłę transformatywną. Dając odpór populistycznym wizjom kultury, nakłania do otwartości na różnicę, empatycznego dostrzegania wspólnot wartości oraz krytycznej uważności, potrzebnej do rozumienia koncepcyjnych fundamentów sztuki. Tekst sytuuje się w polu studiów nad alternatywnymi modernizmami oraz, drugoplanowo, krytycznych studiów nad dziedzictwem.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2011

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 267-281

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry works published in 2011. Most of them were written by well known authors. Those that particularly deserve mentioning are Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn Goya by Jacek Dehnel, Bornholm, Bornholm by Hubert Klimko­Dobrzaniecki, Książka by Mikołaj Łoziński, Ziarno prawdy by Zygmunt Miłoszewski, Włoskie szpilki by Magdalena Tulli and Drwal by Michał Witkowski. In poetry, the works by Konrad Góra (Pokój widzeń), Szczepan Kopyt (Buch), Marta Podgórnik (Rezydencja surykatek) and Eugeniusz Tkaczyszyn­Dycki (Imię i znamię) were enthusiastically received by readers.
Apparently, year 2011 confirmed quite stabile preferences of the readers, which resulted in appreciation above all such publications that grounded in ‘middle literature’ tended to hybrid form, transgression of literary genres, artistic expressiveness. Works that received the warmest readers’ response were those dedicated to the identity problems or facing the demons of the past.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dyskurs glottoedukacyjny a dyskurs glottodydaktyczny. W poszukiwaniu genus proximum i differentia specifica dyskursu dotyczącego nauki języków obcych (perspektywa lingwistyki historycznej)

Joanna Przyklenk , Irmina Kotlarska

Język: PL | Data publikacji: 02-07-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Artykuł wyrasta z przekonania o użyteczności kategorii dyskursu dla prezentacji przeobrażeń działań komunikacyjnych w tekstach dawnych oraz konieczności uzupełnienia lingwistycznych opisów procesu glottodydaktycznego o perspektywę diachroniczną. Opracowanie wpisuje się w polskie badania nad dyskursem o nachyleniu diachronicznym. Jego celem jest rozszerzenie siatki pojęć stosowanych do opisu procesu komunikowania się jednostek w zakresie kształtowania kompetencji w języku obcym oraz przekazywanej wiedzy na temat tego języka i jego użytkowników. Zaproponowanie innego niż glottodydaktyczny określenia do opisu praktyk komunikacyjnych w obszarze nauczania / uczenia się języków obcych wynika z przyjętej optyki diachronicznej. Obserwacja dawnych tekstów dokumentujących edukację obcojęzyczną wskazuje większy niż obecnie udział kształcenia nieformalnego. Kluczowe dla dyskursu glottodydaktycznego profesjonalizacja oraz instytucjonalizacja zaczynają dominować w XX wieku. To sprawia, że termin ten jest mniej adekwatny w odniesieniu do starszych poświadczeń opisujących przestrzeń dyskursywną kształcenia obcojęzycznego. Rozumienie wyrażenia dyskurs glottoedukacyjny zaprezentowano na tle funkcjonujących w literaturze polonistycznej taksonomii dyskursu oraz zakresów pojęciowych terminów: dydaktyka, glottodydaktyka i edukacja. Pozwoliło to ustalić, że dyskurs glottoedukacyjny mieści się w przestrzeni dyskursu edukacyjnego i jest określeniem zakresowo szerszym niż dyskurs glottodydaktyczny. Egzemplifikacją rozważań definicyjnych jest opis elementów innodyskursywnych w tekstach dyskursu glottoedukacyjnego na przykładzie źródeł ilustrujących edukację anglojęzyczną Polaków. Zaprezentowane źródła tekstowe wskazują na dużą chłonność dyskursu glottoedukacyjnego – kształtuje się on w ścisłej łączności z dyskursem instytucjonalnym i specjalistycznym, podlega wpływom ideologicznym; pełni też funkcje tożsamościowe.

2024-07-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2015

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 287-301

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2015. Last year was marked by a dominance of well­known authors (such as Janusz Anderman, Sylwia Chutnik, Michał Witkowski, Łukasz Orbitowski, Andrzej Sosnowski, Krzysztof Varga, Zenon Fajfer, Marta Podgórnik, Tadeusz Pióro, Marcin Świetlicki) and proved that books that consider identity problems can gain positive readers’ response.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Małe i duże kino. Europejskie wizje

Janina Falkowska

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2020 | Abstrakt | s. 197-202

The article contrasts small european cinemas and large such as Hollywood cinema. The author discusses the issues of the international conference European Visions. Small Cinemas in Transition to be held at the University of Western Ontario in June 2010. The analysis of contemporary Polish productions leads to the conclusion about how vague the border is between naming a cinema “big” or “small”, “universal” or “local” and how relevant issues of national identity have become in recent years.

2020-12-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Schulz post mortem: W świetle nieobecności

Paweł Pł. Petrow

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 191-198

The contemporary ‘face’ of Bruno Schulz is a result of the collaboration between several visions as well as the specific relation between presence and absence. To a large extent, this fact allows the treatment of Schulz’s reconstructed image not as the static whole, but rather as a dynamic and open identity, defined not only by the biographical reconstructions, but also by its fragmentation and incompleteness. One of the questions that the article evokes is, whether absence can serve as a factor in decoding Schulz’s nature.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zamieszkiwać w bezdomności, czyli motyw domu w powieści Olgi Tokarczuk Dom dzienny, dom nocny

Viktória Vas

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 55-68

Archetypal figures and themes inspired by myths have been present in Olga Tokarczuk’s prose from the beginning. The paper contains an interpretation of her early novel, House of Day, House of Night, and analyses the central theme of the text, that of home, to show the role of narrative creation in identity development.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kulturowe uwarunkowania nazw 
alkoholowych napojów mieszanych 
sprzed roku 1989 i po nim 
w perspektywie kognitywno-stylistycznej

Katarzyna Sujkowska-Sobisz

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 253-264

Research on the names of mixed alcoholic drinks was inspired by the conviction that they were an important part of the code of culture. It is due to this code that a nation or a society can communicate or create its own identity. In the beginning of the article the position of alcoholic drinks in Polish customs from Middle Ages till contemporary times was shortly discussed. The author analyzed the names of the drinks that she classified as the ‘creative’ ones, with evident authorship. Four hundred names of drinks listed in a handbook written by Polish authors (Brodziński, Brodzińska 1993) and names of drinks that appear in the menu of 50 contemporary pubs, clubs and restaurants from different areas of Poland have been analyzed in the article. The attempt to create a typology of such names led to discovering structural metaphors that inspired particular names.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja bez granic. Ania Walwicz

Andrzej Jaroszyński

Język: PL | Data publikacji: 01-11-2020 | Abstrakt | s. 61-79

This is a presentation of the prose poetry of Ania Walwicz, one of Australia’s best­known experimental writers and performers but unknown in Poland. Her two pieces: Australia and Poland are given special attention to show some of the fundamental features of her poems, i.e. loss of identity and transgressive forms of her language. A short recollection of the author’s encounter with the poet in 2012 is included as well.

2020-11-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Koncepcja przekładu artystycznego Dory Gabe 
i jej odzwierciedlenie 
w korespondencji z Anną Kamieńską

Adriana Kowaczewa

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 257-273

Dora Gabe’s concept of translation as a product and creative practice was formed by her cooperation with one of the most prominent Bulgarian scholars – Boyan Penev. Later on, after Penev’s death, the poetess has changed and modified her understanding of the process of translation significantly. In this article the author claims that a corporeal experience of the process of translation, spontaneity and a consciously recognized need to cooperate with the author are the most important characteristics of Gabe’s own translational project. Gabe’s long­lasting correspondence with Anna Kamieńska shows all those characteristics and proves that in the late period of Gabe’s work translation was a way to establish a feeling of communion and transgress her cultural and artistic identity.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ciało w ruchu – ekokrytyczna i postkolonialna lektura podróżującego ciała w rozrywce interaktywnej na przykładzie serii Tomb Raider

Tomasz Gnat

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 231-246

Kiedy Lara Croft podróżuje, podróżuje lekko – bez walizki, ale w większości przypadków z wystarczającą siłą ognia, by stawić czoła przeciwnikom, od dinozaurów począwszy a na krwiożerczych autochtonach skończywszy. Jednak jej pokaźna broń wydaje się często niepotrzebnym dodatkiem, ponieważ doskonale radzi sobie bez niej dzięki swoim wyśmienitym umiejętnościom akrobatycznym i walki wręcz. Potrafi przeskoczyć każdą przeszkodę, przepłynąć rwącą rzekę i zjechać po linie z najbardziej stromych wąwozów. Podróże Lary Croft są często tak fizyczne, jak tylko pozwala na to wirtualny świat. Ta fizyczność zwraca naszą uwagę na często zapominany aspekt podróżowania, a mianowicie na ciało podróżnika, nie tylko zdefiniowane przez jego położenie w przestrzeni, ale także przez zwykłe i niezwykłe okoliczności jego biologicznej interakcji z otaczającym środowiskiem.

Autor niniejszego szkicu stawia sobie za cel zbadanie wzajemnego oddziaływania pomiędzy ciałem podróżnika a kontekstami, w których się ono znajduje. Konteksty te obejmują narracyjne i gameplayowe aspekty serii Tomb Raider, ale wykraczają również poza granice gry i dają się poznać w transformatywnym i refleksyjnym środowisku kulturowym gry. W szczególności autor koncentruje się na reprezentacjach Lary Croft jako archetypowej bohaterki akcji i archeologa-poszukiwacza przygód oraz na tym, jak te reprezentacje są przedstawiane w odniesieniu do zmieniających się (dojrzewających?) środowisk gier wideo. W ramach teorii postkolonialnych i ekokrytycznych zamierza zbadać dualizmy ciało – rzekoma egzotyka, ciało – środowisko naturalne, a także fizyczne – mentalne aspekty podróżowania.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Obcy w poszukiwaniu domu: Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk dla współczesnej Ukrainy, Polski, Europy

Ostap Sływynski

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 35-43

The essay discusses Olga Tokarczuk’s novel Books of Jacob in the context of the topos of journey, featuring in the author’s earlier texts in various ways. Journey becoming an escape represents earlier approaches to this topos, which already focused on the figure of the Other. This becomes accentuated in the Books of Jacob which conveys a vital thought for the contemporary world by constructing an all inclusive narrative, encompassing different religions, nationalities and ethnic groupings. This is an important message, especially for the societies of Poland and Ukraine, nations who are in search for a new identity, which could secure a safe ideological and geopolitical “home”.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

U siebie. 
Literacki obraz Górnego Śląska jako swojskiej, 
ale nieoswojonej przestrzeni pogranicza

Karolina Pospiszil

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 215-234

Experience of living in borderlands is the most important Upper Silesian experience. Complicated geopolitical situation affects on Silesian history, local inhabitants’ identity, specific character of this place (periphery complex, pressure of ideological and cultural centres versus everyday relations with the Other, who often is homely and who is different from stereotypes disseminated by ideological centres are experienced here). Upper Silesia had to – and still has to – struggle with typical borderlands’ problems such as: borders’ inconstancy, feeling of homeliness, everyday relations with the Others, extreme ideologization, danger, fear, multiculturalism, other culture’s remains even after a resettlements and emigrations. All these problems are a great theme in literature about Upper Silesia, which is trying to describe and understand inconstancy and tragedy of the borderland.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2016

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 30-10-2020 | Abstrakt | s. 289-302

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2016. Last year was marked by the dominance of well­known authors (such as Joanna Bator, Anna Dziewit­Meller, Gaja Grzegorzewska, Jerzy Sosnowski, Szczepan Twardoch, Zośka Papużanka, Andrzej Busza, Tadeusz Dąbrowski, Marcin Świetlicki or Eugeniusz Tkaczyszyn­Dycki) and proved that books that consider identity problems or facing the demons of the past can attract positive responses from readers.

2020-10-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2013

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 237-250

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2013. Last year was marked by a dominance of well known authors (such as Justyna Bargielska, Jacek Dehnel, Julia Hartwig, Ignacy Karpowicz, Wiesław Myśliwski, Jerzy Pilch, Eustacy Rylski or Marcin Świetlicki) and proved that books that consider identity problems and facing the demons of the past can gain positive readers’ response.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tożsamość ukryta w imionach. O polskich imionach chińskich studentów z perspektywy glottodydaktycznej

Duola Long , Adriana Prizel-Kania

Język: PL | Data publikacji: 27-12-2024 | Abstrakt | s. 1-21

Artykuł podejmuje temat przyjmowania polskich imion przez studentów z Chin. W relacjach z Polakami imiona te stają się wizytówkami, częstokroć przysłaniając i zastępując imiona chińskie. Warto zatem przyjrzeć się zagadnieniom dotyczącym przybierania polskich imion, strategiom ich nadawania oraz kwestiom kulturowym, a nawet tożsamościowym, które są związane z ich używaniem. Badając te zjawiska, należy zwrócić uwagę na to, jaką rolę odgrywa tradycja nadawania imion w kulturze chińskiej i polskiej. Stosunek studentów do nowo przyjętych imion zależny jest w dużej mierze od recepcji tych imion (popularności, aktualności, mody) w Polsce, zwłaszcza w grupie rówieśniczej. Aby lepiej poznać i przedstawić zakreśloną problematykę,  przeprowadzono krótkie wywiady, na podstawie których powstały studia przypadków pokazujące, jakie mogą być odczucia i reperkusje związane z posługiwaniem się polskimi imionami przez studentów z Chin.

2024-12-27



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróżując w poprzek czasu (bez walizki) – zbiorcza tożsamość Audrey Parker w Haven

Sonia Front

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 215-230

W programach telewizyjnych dwudziestego pierwszego wieku wyodrębnił się osobny nurt: seriale, w których bohaterki podróżują pomiędzy równoległymi światami. Światy przedstawione w tych serialach na ogół naznaczone są terroryzmem, wojną lub innymi traumatycznymi doświadczeniami. Wspomniane bohaterki mają do odegrania wyjątkową rolę – są pośredniczkami między różnymi rzeczywistościami. Graniczność ich egzystencji umożliwia autonomię i opór wobec przemocy, śmierci i zawłaszczenia. Taką postacią jest Audrey Parker (Emily Rose) w serialu Haven. Zadaniem Audrey jest podróżowanie co dwadzieścia siedem lat przez międzywymiarowy portal do miasteczka Haven, gdzie jako policjantka pomaga w ochronie mieszkańców nękanych „Kłopotami”, czyli budzącymi się w nich nadprzyrodzonymi zdolnościami, które grożą nieuchronną zagładą. Wyjątkowość Audrey polega nie tylko na jej szczególnym statusie podróżniczki między światami, ale także na jej tożsamości składającej się z wielu segmentów, w których różne świadomości zamieszkują to samo niestarzejące się ciało przez 500 lat. Autorka artykułu analizuje wyjątkową temporalność postaci, rządzącą się kobiecymi wzorcami podróżowania i jej nomadyczną podmiotowością. Postać głównej bohaterki łączy ludzkie życia z geologicznymi eonami, których symbolem jest eter – pierwotna substancja Pustki, znajdującej się pomiędzy światami. To powiązanie czyni z Haven serial reprezentatywny dla epoki antropocenu – geologicznego okresu czasu naznaczonego wpływem ludzkości na Ziemię. Tak rozległa perspektywa geologiczna skłania do myślenia wykraczającego poza zwykłą czasowość ludzkiego życia i tak też jest w przypadku Haven. Zagłada spowodowana indywidualnym egoizmem prowadzącym do niewłaściwego wykorzystania eteru staje się metaforą zniszczenia naszej planety. Haven wykorzystuje postać Audrey Parker do przedstawienia sieci powiązań i reperkusji rozproszonych w ciągu wieków, aby zilustrować, jak skumulowane działania ludzi wpływają na planetę. W ten sposób, nielinearna struktura narracyjna serialu pozwala zilustrować obawy związane z coraz bardziej niestabilnym środowiskiem, ukazując nowe sposoby postrzegania i reagowania na nieuchronne zagrożenia prowadzące do katastrofy ekologicznej.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kozak w Brukseli, czyli Mariana Pankowskiego 
krytyczny zamysł na styku kultur

Jan Burnatowski

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 181-195

The article attempts to reinterpret Marian Pankowski’s literary project. The author that has been marginally present in Polish reception, read once again in the context of modern theories and discourses reveals the maturity and timeliness of his themes, asking difficult questions concerning the identity of man in the 20^th century. The author of Matuga is interested in the very foundations of pre­modern world; he asks questions about the sense of religion, meaning of the traditionally perceived concept of nationality and ‘functionality’ of pre­Victorian model of morality.

In the article author’s conviction, such artistic attitude was possible only due to constant existence between the home country and the exile, between East and West, due to some ‘world­being’ that enabled him to ask a reader some difficult questions about condition of the contemporary man, question missing in Polish literature at that time.

The author of the article is also convinced that the most important and interesting cultural (and literary) processes always take place at the borderlands, where different cultures, genres and identities meet. Such notion is based on postcolonial theory by Edward Said.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum

Anna Gawryś-Mazurkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-3

Najnowszy numer „Postscriptum Polonistycznego” poświęcony jest problematyce dziedzictwa kulturowego, literackiego i językowego. Pierwsza część zawiera siedem artykułów w języku angielskim, będących pokłosiem konferencji „Obmyślanie Dwudziestolecia na nowo. Dziedzictwo Drugiej Rzeczpospolitej po r. 1989” (2022). Autorzy analizują dziedzictwo Drugiej Rzeczpospolitej pod kątem literatury, językoznawstwa, muzealnictwa i alternatywnych historii. Tematy obejmują m.in.: postrzeganie dwudziestolecia, feminatywy, polską kulturę popularną w Izraelu i reinterpretacje historycznych narracji. Część druga (po polsku), Varia, składająca się z dziewięciu opracowań, dotyczy recepcji polskiej literatury za granicą, tożsamości, nauczania polskiego jako obcego i sztuki. W artykułach omawiane są następujące zagadnienia: odbiór polskiej literatury faktu we Włoszech, polskość w kinie europejskim, strategie autokreacyjne artystów, wyzwania glottodydaktyczne oraz kwestie tożsamościowe.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2017

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 01-09-2020 | Abstrakt | s. 297-312

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2017. Last year was marked by a dominance of well known authors (such as: Roman Honet, Jerzy Jarniewicz, Ewa Lipska, Ignacy Karpowicz, Wojciech Kuczok, Zygmunt Miłoszewski, Marta Podgórnik, Mariusz Sieniewicz, Andrzej Sosnowski or Michał Witkowski) and proved that books that consider identity problems and facing the demons of the past can gain positive readers‘ response.

2020-09-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Jestem ładna, czegoż mi trzeba więcej?” Dandysowski projekt Marii Baszkircew

Justyna Poznańska

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 63-80

This article presents an analysis of Maria Baszkircew’s dandyish project on the basis of her Diary (1858–1884). Diagnoses were made mainly in the context of Parnassianism as referred to in Wilde’s idea of life imitating art. The methodological­interpretative substructure is Goffman’s concept of self­presentation and Lacanian psychoanalysis. The purpose of these considerations was to present the essence of Baszkircew’s dandyism, and to prove that her aesthetic life project was closely connected with conditioning, which was dictated by her culture and customs. It concludes that her dandyism was a form of fighting for her own identity, liberty and self­determination.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2012

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 177-198

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2012. Last year was marked by a dominance of well known authors (such as Joanna Bator, Tomasz Łubieński, Dorota Masłowska, Tomasz Piątek, Tomasz Różycki, Mariusz Sieniewicz, Andrzej Stasiuk, Szczepan Twardoch, Krzysztof Varga, Krzysztof Siwczyk, Justyna Bargielska, Andrzej Sosnowski, Dariusz Suska or Bohdan Zadura) and proved that books that consider identity problems and facing the demons of the past can gain positive readers‘ response.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura non-fiction w Litwie w ostatnich dziesięcioleciach

Teresa Dalecka

Język: PL | Data publikacji: 06-06-2024 | Abstrakt | s. 1-13

Głównym celem artykułu jest zwięzłe przedstawienie literatury niefikcjonalnej w Litwie, która jest niejednorodna. Wśród popularnych pozycji czytelniczych dominują przekłady, w tym nieliczne z języka polskiego. Poza tym ukazują się książki non-fiction autorów litewskich oraz w niewielkiej liczbie propozycje twórców piszących po polsku. Z zastosowaniem metody opisowej zostało ukazane każde z tych zjawisk, większą uwagę poświęcono tekstom powstałym w języku polskim. Litewska proza niefikcjonalna, tworzona w języku zarówno litewskim, jak i polskim, oscyluje przede wszystkim wokół tematu utraty i przemijania. Jest efektem potrzeby jej autorów zachowania na kartach książek wspomnień dotyczących ojczyzny w stanie zagrożenia albo utraconej, rodziny, tożsamości i języka. W polskiej literaturze niefikcjonalnej, reprezentowanej głównie przez Ryszarda Kapuścińskiego, czytelnika litewskiego interesuje skomplikowane zjawisko XX wieku – mechanizm istnienia i rozpadu systemów totalitarnych, jak również związane z tym psychologiczne konsekwencje, które ponosi zbiorowość i pojedyncza osoba, oraz ich przemiana w określonej
historycznej przestrzeni społecznej. Istotne są obserwacje Kapuścińskiego dotyczące tego, jak kataklizmy historii zmieniają życie zwykłego człowieka, jak zacierają się granice między napastnikami a ofiarami. Mała liczba niefikcjonalnych pozycji prozatorskich pozwala wysnuć wniosek, że ten gatunek literacki dopiero toruje sobie drogę w Litwie. Jednak jego popularność wśród czytelników daje szansę na szybki rozwój w najbliższej przyszłości.

2024-06-06



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czy mówisz po polsku, sąsiedzie? Potrzeby i oczekiwania Czechów i Litwinów wobec platformy do nauki języka polskiego polski.info

Irena Masojć , Jiří Muryc

Język: PL | Data publikacji: 05-01-2023 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule autorzy prezentują wielojęzyczną platformę e-learningową www.polski.info. Jest ona innowacyjna,
interaktywna i przyjazna dla użytkownika. Jej celem jest ułatwienie dostępu osobom o różnych umiejętnościach, zainteresowaniach i potrzebach do technologii informacyjno-komunikacyjnych (Information and Communication Technologies – ICT). Platforma korzysta z nowoczesnych narzędzi ICT i pozwala na naukę języka od samego początku, oferując atrakcyjne ćwiczenia. Jest tworzona w kilkunastu językach i dostępna dla zainteresowanych z wielu krajów. Portal jest przeznaczony dla dorosłych, którzy chcą uczyć się języka polskiego i poszerzać swoją wiedzę o Polsce. Obejmuje m.in.: kurs języka polskiego na poziomie A1 i A2 (w przygotowaniu poziom B1), przewodnik po gramatyce języka polskiego, słownik z nagraniem poprawnej wymowy poszczególnych słów i zwrotów, narzędzia do komunikacji z odbiorcami i udostępniania postów w ramach sieci społecznościowych. Z jednej strony autorzy odnoszą się do szerszego kontekstu potrzeb potencjalnych użytkowników tej platformy, zwłaszcza w obszarze statystyk, postaw i rekomendacji Unii Europejskiej. Z drugiej zaś strony analizują ich oczekiwania na podstawie badań przeprowadzonych w dwu sąsiadujących z Polską krajach – w Czechach i na Litwie. Zastosowanie w analizie danych ankietowych metody ilościowej i jakościowej pozwala ustalić i porównać potrzeby Czechów i Litwinów w zakresie nauki języka polskiego oraz pokazać, w jakim stopniu struktura i treści powstającej platformy e-learningowej będą w stanie je zaspokoić.

2023-01-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Osoba i głos: 
postać w najnowszym polskim dramacie

Ewa Wąchocka

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 27-42

The disintegration of character in recent Polish drama is closely related to identity crisis and the ensuing negation of the basis and integrity of one's sense of self. A character can hardly be analysed as a person – more often than not, it resembles a linguistic or textual entity rather than a human being. The persona is replaced by a voice or a polyphonic collective body – a choir. In the dramatic works of contemporary Polish playwrights such as M. Koterski, M. Bieliński, M. Modzelewski, L. Amejko or D. Masłowska these forms can be realized as either a fragmented subject split into aspects that cannot be reconciled, or as the subject's external reality, which they perceive as fragmented, incomprehensible and hostile.

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Karolina i Dulębianka. Autorskie strategie biograficzne w Samotnicy. Dwóch życiach Marii Dulębianki Karoliny Dzimiry-Zarzyckiej*

Anna Pekaniec

Język: PL | Data publikacji: 28-06-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Głównym celem artykułu jest wyodrębnienie i opisanie strategii autorskich w Samotnicy. Dwóch życiach Marii Dulębianki Karoliny Dzimiry-Zarzyckiej. Biografia malarki i aktywistki społecznej, wpisująca się w coraz wyraźniejszy nurt odzyskiwania historii kobiet, stanowi także interesujący przykład kształtowania efektywnej strategii autorskiej. Odwołując się do teoretycznych ujęć biografii Jamesa L. Clifforda, Hermiony Lee, Michaela Bentona, Michaliny Krytowskiej, Lucyny Marzec, jak również do refleksji krytycznofeministycznej Ingi Iwasiów, Agnieszki Gajewskiej oraz historiograficznych uwag Joan Wallach Scott, w tekście przeanalizowano sposoby przejawiania się figury biografki. Autorka, umiejętnie łącząc informacje zaczerpnięte z różnych źródeł (dokumenty, rejestry, korespondencja, dzienniki, biografie, krytyczne omówienia twórczości artystycznej Dulębianki oraz wspomnienia o jej aktywności politycznej) oraz własne ustalenia, nie tylko konstruuje przekonującą opowieść o życiu wybranej bohaterki. Niejako usamodzielnia
ją, nie opisując np. jedynie w kontekście relacji z Marią Konopnicką czy jako jedną z polskich malarek w Paryżu przełomu XIX i XX wieku. Istotną kwestią jest również wskazanie, jak biografia Dulębianki staje się specyficzną autobiografią intelektualną Dzimiry-Zarzyckiej, będącej nie tylko narratorką, lecz także równoprawną bohaterką odtwarzanej przez siebie historii.

2024-06-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literackie obrazy miasta w nauczaniu polonistycznym cudzoziemców

Aleksandra Achtelik

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-18

Artykuł stanowi propozycję odkrywania w pracy z cudzoziemskim odbiorcą ważkich problemów kulturowych o charakterze uniwersalnym poprzez wykorzystanie tekstu literackiego. Najnowsza historia jednej z dzielnic Krakowa – Kazimierza – staje się pretekstem do podjęcia namysłu, jak (poprzez znaczące punkty w przestrzeni miejskiej) można deszyfrować zapis o (nie)obecnej społeczności, poruszać kwestie związane z procesami rewitalizacji miejskiego krajobrazu, jednocześnie ważąc płynące z nich korzyści i zagrożenia. Analizowany w artykule literacki projekt O_Kaz. staje się w intencji autorki płaszczyzną do odkrywania historycznego zapisu/znaczenia miejsca, ma inspirować odbiorcę nie tylko do rozpoczęcia dyskursu na temat polskiej kultury i lokalnych sposobów oswajania poczucia pustki/braku, ale również zachęcać obcokrajowca do kontrastywnego ujęcia tego zagadnienia. Krakowski kwartał – jako motyw literacki – staje się inspiracją do podjęcia narracji na temat otwartości polskiego społeczeństwa wobec kulturowo Innego. Tekst wpisuje się w dyskurs poświęcony miejscu tekstu literackiego w edukacji polonistycznej cudzoziemców oraz w badania humanistyczne analizujące kwestie tożsamości w kontekście miejsca, tu: zapisu śladów (nie)obecności społeczności w urbanistycznej tkance miasta.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rewizje tradycji II Rzeczypospolitej – dziedzictwo dwudziestolecia międzywojennego w Polsce po roku 1989

Anna Łebkowska , Eugenia Prokop-Janiec

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-16

Artykuł wprowadza w główne problemy związane z procesem interpretowania i reinterpretowania dziedzictwa II Rzeczpospolitej po przełomie 1989 roku, w tym przede wszystkim w kwestie formowania się dyskursów dziedzictwa oraz ich dynamiki. W tekście przedstawiono różnorodne strategie związane z tym zjawiskiem – zarówno rewizje i krytyczne interwencje, jak też reinterpretacje i kontynuacje, nastawienie inwencyjne i rekonstrukcyjne, potwierdzanie i dekonstruowanie stereotypów. W centrum zainteresowania znalazły się uwarunkowania rozmaitych sposobów konstruowania, wartościowania, rekonfigurowania obrazu dwudziestolecia obecnego zarówno w literaturze, jak i w innych obszarach kultury: języku, filmie, teatrze, muzealnictwie. Za najszersze pole odniesienia dla negocjacji i komunikowania dziedzictwa lat 1918–1939 uznane zostały praktyki pamięci społecznej (zwłaszcza konflikt pamięci afektywnej i oficjalnych polityk pamięci) oraz przemiany tożsamości zbiorowej i stosunek do europejskości. Wśród pytań badawczych znalazły się między innymi następujące zagadnienia: W jaki sposób wiąże się międzywojenną przeszłość z projektami współczesności? Jakie nurty budzą najżywsze zainteresowanie i okazują się najbardziej inspirujące? Jak ustosunkowują się do dziedzictwa II Rzeczpospolitej twórcy różnych generacji? W jakich gatunkach tekstów i w jakich obiegach kultury cieszą się popularnością obrazy dwudziestolecia?

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zrównoważony rozwój i kształcenie ustawiczne w szwedzkiej glottodydaktyce

Magdalena Slyk

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-12

Artykuł dotyczy zrównoważonego rozwoju. Po wstępnym zarysie historycznym i przedstawieniu założeń organizacji międzynarodowych, takich jak UNESCO czy ONZ, w zakresie pracy na rzecz ochrony środowiska autorka podaje definicję zrównoważonego rozwoju oraz omawia kwestię kształcenia ustawicznego. Szczególną uwagę poświęca szkolnictwu szwedzkiemu. Omawia pokrótce sytuację panującą w szkołach podstawowych i średnich, aby następnie skupić się na przykładach ze sfery szkolnictwa wyższego, przede wszystkim na kierunkach filologicznych na Uniwersytecie Uppsalskim. Podaje przykłady przedmiotów kursowych oferowanych w ramach germanistyki, polonistyki oraz języka francuskiego, których tematyka związana jest ze współczesnymi wyzwaniami społecznymi, globalizacją i ochroną środowiska. Istotną
rolę odgrywa tutaj kształcenie ustawiczne, rozwijanie umiejętności ogólnych oraz zdobywanie kompetencji kluczowych. Autorka dodatkowo prezentuje inne kursy oraz jedno z centrów naukowych w Uppsali, które oferuje studia interdyscyplinarne nad zrównoważonym rozwojem.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Nowy Jork w prozie Janusza Głowackiego
Agata Paliwoda
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 121-129
W artykule zarysowany został obraz Nowego Jorku jaki wyłania się z prozy Janusza Głowackiego. Pisarz skrupulatny w odtwarzaniu topografii metropolii, widział ją miastem wielkich kontrastów, nieograniczonych możliwości i całkowitej nieprzewidywalności. Zawsze krytyczne w twórczości Głowackiego spojrzenie na Nowy Jork zwłaszcza w ostatnich powieściach ujawniło całą swą ostrość i głębię. Miasto jawi się parabolą świata globalnego – chaosu i pomieszania wartości – rzeczywistości, w której nędza i bogactwo sąsiadują ze sobą, ludzie pozbawieni autentyczności instrumentalnie posługują się innymi, konfrontacja z innością rozmywa tożsamość, a wartości są kreowane przez rynek i pieniądz.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Elemente de cultură și civilizație polonă în povestirea Copiii verzi a Olgăi Tokarczuk [Aspekty kultury i cywilizacji staropolskiej w opowiadaniu Zielone dzieci Olgi Tokarczuk]

Cristina Godun

Język: PL | Data publikacji: 03-01-2023 | Abstrakt | s. 1-18

Praktyka posługiwania się tekstem literackim jako materiałem dydaktycznym w procesie nauczania języka obcego ma długą tradycję. Istotną rolę w kształceniu językowym odgrywają, obok podręczników, teksty historyczne, literackie czy publicystyczne, które w atrakcyjny i przystępny sposób ilustrują polską rzeczywistość i przedstawiają problematykę językową. Autorka niniejszego artykułu wychodzi zatem z założenia, że wykorzystanie potencjału dydaktycznego i funkcjonalnego tekstu literackiego na lekcjach języka polskiego jako obcego nie tylko przyczynia się do urozmaicenia czynności dydaktycznych poprzez rozbudzanie i pielęgnowanie zainteresowania poznawanym językiem i kulturą, lecz także usprawnia proces uczenia się i zaciekawia uczniów specyficznie polskimi zjawiskami kulturowymi. Oprócz walorów estetycznych tekst literacki oferuje wyraziste obrazy społeczeństwa, mentalności oraz duchowości Polaków na przestrzeni wieków. Stanowi przy tym – ze względu na proponowane odszyfrowanie i interpretację kodów społeczno-kulturowych, symboli etniczno-narodowych lub tożsamościowych – nieocenione źródło wiedzy o istocie polskości. Korzystanie z przekładów wybranych utworów literackich z dziedzictwa kultury polskiej znacznie wzbogaca i uzupełnia akt uczenia się. Celem artykułu jest wskazanie, jakie elementy polskiej kultury rumuńscy studenci odnajdują w opowiadaniu Olgi Tokarczuk Zielone dzieci, czyli Opis dziwnych zdarzeń na Wołyniusporządzony przez medyka Jego Królewskiej Mości Jana Kazimierza, Williama Davissona z tomu pt. Historie bizarne. Narracyjne uniwersum Tokarczuk zamieszkują często postaci realne, jednostki szczególne, które istniały kiedyś w rzeczywistości, pogrążone w cieniu zapomnienia, ale niezwykłe za życia. Pisarka wyciąga je z kosza historii, reinterpretuje, daje szansę na nowe istnienie, a przede wszystkim udziela im głosu, przywracając ich tym samym współczesności. W Księgach Jakubowych odkrywamy na nowo m.in. braci biskupów Załuskich – Józefa Andrzeja (bibliofila i bibliografa) i Andrzeja Stanisława (mecenasa sztuki) – Benedykta Chmielowskiego (pierwszego polskiego encyklopedystę) i barokową poetkę Elżbietę Drużbacką. Z kolei pojawiający się w Zielonych dzieciach William Davidson był szkockim lekarzem, chemikiem i biologiem – to jego oczami poznajemy polityczną, społeczną i kulturową rzeczywistość tamtych czasów. Dzięki tej postaci z tekstu opowiadania możemy wydobyć i omówić elementy staropolskiej kultury i cywilizacji, takie jak: sytuacja na arenie politycznej, wewnętrzne napięcia między królem a szlachtą, relacje między centrum a peryferiami czy między „Ja” a „Innym”, ciekawe zjawisko kołtuna oraz echa ideologii sarmackiej.

2023-01-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Literackie figury domu w prozie Danuty Mostwin
Jolanta Pasterska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 131-141
W artykule została podjęta próba opisu literackich figur domu w siedmiotomowej „sadze polskiej” Danuty Mostwin, (Dom starej lady, Londyn 1958, Ameryko! Ameryko!, Warszawa 1981, Cień księdza Piotra, Warszawa 1985, Szmaragdowa zjawa, Warszawa 1988, Tajemnica zwyciężonych, Londyn 1992, Nie ma domu, Lublin 1996, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, Londyn 1998). Biografia autorki Domu starej lady wpisuje się w życiorysy wielopokoleniowych polskich rodzin doświadczonych zaborami, wojnami, komunizmem, wychodźstwem. Ten rys autobiograficzny stał się pożywką większości utworów powieściowych Mostwin. Rozważania prowadzone w kontekście filozoficzno-aksjologicznych i teoretycznoliterackich ustaleń pokazują przemiany kreacji figury domu w tych prozach. Ewolucja obrazów domu obejmuje dom jako arkadię poprzez „anty-dom”, „dom-arkę” i dom odzyskany. Odpowiada to obranej postawie filozoficznej Danuty Mostwin, która owo połączenie wartości wyniesionych z kraju urodzenia i wartości nabytych w kraju osiedlenia uważała za najbardziej optymalną formę obrony polskości na emigracji.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

System i formy polonistycznej edukacji dzieci polskich uchodźców we Francji w latach 1919-1945 (wybrane zagadnienia)

Anna Pachowicz

Język: PL | Data publikacji: 22-12-2022 | Abstrakt | s. 1-12

Celem artykułu jest charakterystyka systemu i form nauczania języka polskiego dzieci polskich emigrantów we Francji w latach 1919–1945. Cezury czasowe nie są przypadkowe – wyznaczają je dwie istotne daty. Rok 1919 to początek emigracji zarobkowej Polaków do Francji trwającej do wybuchu II wojny światowej, a rok 1945 to zakończenie tej wojny. Podstawę materiałową przedstawianych rozważań stanowią źródła archiwalne zgromadzone przede wszystkim w Bibliotece Polskiej w Paryżu oraz publikacje polsko- i francuskojęzyczne odnoszące się do omawianego zagadnienia. Nauka języka polskiego dzieci i młodzieży, bądź kontynuacja rozpoczętej w Polsce edukacji polonistycznej, stanowiła niezwykle ważny aspekt zachowania polskiej tożsamości i pozwalała przetrwać trudny okres emigracji. Polska zbiorowość emigracyjna dążyła do tego, aby nauczanie języka ojczystego było prowadzone systematycznie, intensywnie i skutecznie.

2022-12-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Historia z morskim brzegiem. O pseudobiografii Brunona Schulza w powieści Dawida Grosmana „Patrz pod: Miłość”

Beata Tarnowska

Język: PL | Data publikacji: 04-04-2024 | Abstrakt | s. 1-18

Artykuł Historia z morskim brzegiem. O pseudobiografii Brunona Schulza w powieści Dawida Grosmana „Patrz pod: Miłość” jest komparatystyczną analizą ważnego wątku zawartego w pochodzącej z 1986 roku powieści izraelskiego pisarza Dawida Grosmana. Grosman przedstawia w swym utworze alternatywną wersję biografii Brunona Schulza, fakty biograficzne mieszając z oniryzmem. Bruno ucieka bowiem z drohobyckiego getta, jedzie do Gdańska i w morzu ulega transformacji w niższą formę bytu: zachowując ludzką tożsamość, staje się łososiem. Realizuje tym samym jedną z reguł Schulzowskiej ontologii, wedle której „wędrówka form jest istotą życia”. Punkt kulminacyjny powieści stanowi dialog bohatera-narratora i alter ego autora – Szlomy Neumanna – z Brunonem, który w głębinach morza przechowuje swoje nieznane dzieło Mesjasz. Szloma chce poznać sens Schulzowskiej „genialnej epoki” i związanej z tym pojęciem, kabalistycznej z ducha koncepcji progresywno-regresywnego ruchu ku przyszłości (czasom mesjaszowym), tożsamej z powrotem do mitycznego prapoczątku oraz wymazaniem ludzkiej historii. Porozumienie artystów niweczy Szloma, który – obciążony traumą Holocaustu – nie jest w stanie odrzucić pamięci. Otrzymuje jednakże od Schulza wskazówkę dotyczącą pisania powieści o Zagładzie: nie śmierć, ale miłość powinna być jej tematem. Powieść Grosmana, będąca hołdem złożonym drohobyckiemu artyście, jest przykładem oryginalnego odczytania jego
dzieła i zarazem kontynuacji pojawiających się w nim motywów i tematów.

2024-04-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polskość na zagranicznych ekranach. Polscy aktorzy a budowanie (ponad)narodowych tożsamości w kinie europejskim

Kris Van Heuckelom

Język: PL | Data publikacji: 20-12-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Niniejszy tekst koncentruje się na wkładzie polskich (i niepolskich) aktorów w budowanie polskości na emigracji w zagranicznych (europejskich) filmach fabularnych. Dwa zasadnicze pytania, które leżą u podstaw przeprowadzonych badań, brzmią: jacy aktorzy zostali obsadzeni w roli polskich emigrantów w europejskiej kinematografii? Jak przedstawiana na ekranie polskość tych aktorów przeplata się z innymi wyznacznikami tożsamości (takimi jak: klasa, płeć, pochodzenie etniczne, przynależność pokoleniowa, religia)? Główny nacisk jest położony na produkcje z okresu dwóch dekad (lata 90. – 2010), kiedy temat polskiej migracji zyskiwał coraz większe znaczenie w kinie europejskim. Jak wskazano na przykładzie kariery zawodowej znakomitych aktorek – Alicji Bachledy-Curuś i Agaty Buzek – ten rosnący korpus filmów redefiniuje polskość na emigracji wzdłuż dwóch linii tematycznych: romansu międzyetnicznego (jako formy europeizacji) oraz konfliktu międzypokoleniowego (jako formy antypatriarchalnego oporu). Podczas gdy drugi motyw służy rekonfiguracji polskości z pozycji konfrontacji (przeciwko ojcowskiej i patriarchalnej władzy), to pierwszy wątek robi to samo z wyraźnie pozytywnego i konstruktywnego punktu widzenia (ponieważ uosabia powrót do „europejskiej rodziny” poprzez formę ponadnarodowego pojednania).

2024-12-20