Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wartości w polskim i ukraińskim językowym obrazie kwiatów

Lidiia Nepop-Aidachych

Język: PL | Data publikacji: 28-10-2025 | Abstrakt | s. 1-8

Relacje między językiem i wartościami od dawna przyciągają uwagę językoznawców, mimo to zagadnienie wartościowania w ramach językowego obrazu kwiatów na materiale języka polskiego i ukraińskiego nie było dotychczas przedmiotem analizy. Stereotypowe cechy kwiatów w polskim języku i polskiej kulturze zostały zbadane przez zespół etnolingwistów na czele z prof. Jerzym Bartmińskim, czego rezultatem jest część 3 (Kwiaty) tomu 2 (Rośliny) Słownika stereotypów i symboli ludowych. Z kolei w języku ukraińskim stereotypowe cechy kwiatów były opisywane przez Vitaliia Žajvoronka w słowniku Znaky ukrajins’koji etnokul’tury. Autorka bada przejawy wartościowania na poziomie językowej kategoryzacji kwiatu i ujmowania poszczególnych roślin jako kwiatów, a także na poziomie metaforyzacji i konotacji różnych zjawisk, przedmiotów, samego człowieka, jego życia itd., prezentowane w języku polskim i ukraińskim. W obu językach wartością jest sam kwiat, a konotacji aksjologicznych nabierają jego części (płatki, głowy). Kwiaty prezentują dodatnie człony opozycji aksjologicznych: życie – śmierć, góra – dół, piękno – brzydota, uczciwość (dziewictwo) – fałsz (kłamstwo), sacrum – profanum, jasność – ciemność, młodość – starość itd. Drugi, ujemny człon tych opozycji jest werbalizowany w językowym obrazie kwiatów poprzez brak / przesunięcie / zmianę członu dodatniego, czyli brak kwiatu lub jego części, odwrócenie na osi góra – dół.

2025-10-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Co humaniści mogą zrobić dla klimatu? Sprawozdanie z konferencji pt. Edukacja klimatyczna – kształcenie uniwersyteckie i szkolne

Maria Wacławek

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-10

Tekst jest sprawozdaniem z konferencji, która odbyła się 11 marca 2021 roku (platforma Microsoft Teams) i była jednym z wydarzeń organizowanych w ramach projektu The V4 Humanities Education for the Climate. Diagnoses – Best Practices – Recommendations (HEC). Relacja zawiera informacje na temat przebiegu konferencji i skrótowe przybliżenie zakresu tematycznego poszczególnych wystąpień. Prelegenci analizowali dokumenty oświatowe stanowiące podstawę nauczania wybranych przedmiotów oraz serii podręczników, a także przybliżyli niektóre zagadnienia (glotto)dydaktyki polonistycznej. Wagę poruszanej problematyki potwierdziło duże zainteresowanie ze strony słuchaczy. Ochrona przyrody jest ochroną wartości.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

关于中国高校波兰语专业教材使用及编写 的几点思考——以上海外国语大学波兰语 专业本科一、二年级为例 [Refleksje nad opracowaniem podręczników dla studentów polonistyki w Chinach – na przykładzie I i II roku studiów polonistycznych na Szanghajskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych]

Rui Mao , Tomasz Ewertowski

Język: PL | Data publikacji: 02-02-2023 | Abstrakt | s. 1-13

W niniejszym artykule omówiono wyzwania związane z wykorzystaniem podręczników do nauczania języka polskiego na zajęciach dla studentów chińskojęzycznych. W pierwszej części rozprawy, zatytułowanej Przegląd historii rozwoju nauczania języka polskiego na chińskich uniwersytetach, scharakteryzowano uwarunkowania glottodydaktyki polonistycznej w Chińskiej Republice Ludowej. Rozkwit chińskich polonistyk w ostatnich latach jest efektem współpracy między Polską i Chinami w ramach inicjatywy Pasa i Szlaku. Od 1954 roku przez niemal 60 lat Pekiński Uniwersytet Języków Obcych był jedynym ośrodkiem uniwersyteckim
prowadzącym studia polonistyczne, ale między 2012 a 2021 rokiem otwarto nowe kierunki zawierające w siatce studiów język polski na 17 innych uniwersytetach. Tak gwałtownej ekspansji towarzyszą też wielkie wyzwania – jednym z nich jest opracowywanie różnorakich materiałów dydaktycznych. Te wyzwania przedstawiono na podstawie studium przypadku w drugiej części artykułu: Wykorzystanie materiałów
dydaktycznych w nauczaniu języka polskiego na Szanghajskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych (SUSM/SISU – Shanghai International Studies University). Mimo iż język polski jest nauczany w Chinach na poziomie uniwersyteckim od 65 lat, to chiński rynek wydawniczy nie może poszczycić się zbyt wieloma lokalnymi podręcznikami. W związku z tym lektorzy sięgnęli po pozycje opublikowane w Polsce. Jednakże zostały one przygotowane z myślą o osobach dobrze znających kulturę europejską, ponadto nacisk kładziony na komunikację nie odpowiada przyzwyczajeniom studentów z Chin. Te i inne trudności skłoniły nauczycieli języka polskiego na SUSM do podjęcia pracy nad własnymi materiałami dydaktycznymi. Trzecia część artykułu, Podręczniki opracowywane na SUSM, omawia tworzone skrypty: Bliżej historii Polski oraz Praktyczna gramatyka języka polskiego. Pierwszy z nich ma dwa zasadnicze cele: zaznajomienie studentów z podstawowymi informacjami na temat historii Polski oraz rozwinięcie umiejętności rozumienia tekstów pisanych. Książka jest przeznaczona dla studentów z Chin, dlatego wyjaśnienia trudniejszego słownictwa podane są w języku chińskim, a prezentowane treści uwzględniają chiński kontekst kulturowy. Z kolei Praktyczna gramatyka języka polskiego jest opracowywana z zamiarem dostarczenia kompleksowego, przystępnego i praktycznego kompendium do nauczania gramatyki rodzimym użytkownikom języka chińskiego.

2023-02-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. Kobiety w drodze

Nina Augustynowicz , Maria Czempka-Wewióra

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 13-28

Dwujęzyczny numer, który oddajemy do rąk czytelników, to zbiór artykułów podejmujących motyw szeroko rozumianej podróży, drogi,
wędrówki zarówno bliskiej (nieopodal domu), jak i bardzo odległej (w nieznane rewiry czasu i przestrzeni). Podróżowanie wiąże się z odkrywaniem nowych miejsc, poznawaniem ludzi i kultur, zdobywaniem doświadczeń, docieraniem do celu nieraz krętymi i trudnymi ścieżkami. Innym razem podróż staje się celem samym w sobie, sposobem na życie, w którym ruch i zmiana to najważniejsze wartości. Nie wszystkie wyprawy przedstawione w tomie służyły wyłącznie rekreacji; nierzadko wynikały one bowiem z represji i sytuacji zagrożenia, wówczas skutkowały emigracją, wyobcowaniem i wyrzeczeniami odciskającymi piętno na wielu pokoleniach. Nieodłącznym elementem wojaży jest ryzyko, którego podejmuje się eksplorator lub tramp. Co jednak potwierdza przedstawiany zbiór artykułów, podróże wielokrotnie stawały się impulsem do tworzenia, odkrywania siebie i własnej kultury wskutek kontaktu ze spotkanymi ludźmi, ich obyczajami i poznawanymi przestrzeniami.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czytanie ekstensywne – 
tekst w perspektywie glottodydaktycznej

Anna Seretny

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 11-25

Graded readers are designed for students whose level of language proficiency is not sufficient to enable them to read authentic texts. Such materials are either written especially for glottodidactic purposes or they are created by simplifying works of literature. Such simplifying can take three different forms. The first one is called adaptation, the second can be described as simplification, that is made within the text, the last one combines adaptation and simplification. The aim of the article is to present the rules of preparing graded reader materials and to discuss the three types of simplification. It explains also the advantages for readers that result from reading texts which actually meet the level of their language proficiency.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kidult (nie tylko) językowy

Anna Wileczek

Język: PL | Data publikacji: 30-10-2020 | Abstrakt | s. 179-196

The article aims to analyse the phenomenon of kidult, that is, participating in life and culture combining elements that are typical for both children (kids) and adults. Postmodern cultural practices that glorify youth, flexibility, communicative strategies based on individualization, freedom of language, humour and effective communication are described in the article. The aim is to create an attractive and original utterance, while language rules are of secondary importance. Kidult as a conglomerate of many styles and socio­cultural patterns seems to be a fashionable element of contemporary lifestyle.

 

2020-10-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O możliwości kooficjalizacji języka polskiego na terenie brazylijskich municypiów

Marcin Raiman

Język: PL | Data publikacji: 01-09-2020 | Abstrakt | s. 187-199

The article aim is in presenting the possibilities that the latest Brazilian language policy creates for Polish as well as other minority languages. The most important seems to be the idea of co-oficialization [cooficialização] of minority languages at the Brazilian municipalities. It has been compared with the Polish Ethnic and National Minorities and Regional Languages Act. Such comparison enables emphasising the specificity of Brazilian legislation. The article also contains basic information concerning the presence of the Polish language in Brazilian public space.

2020-09-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Treści proekologiczne w glottodydaktyce polonistycznej na podstawie podręczników i badań ankietowych w perspektywie metodyki zadaniowej

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-24

Zmiany klimatyczne, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw na całym świecie, akcentowanie problemów klimatycznych w dyskursie publicznym – te zjawiska przyczyniły się do zmian w treściach podręczników do nauczania polszczyzny wśród cudzoziemców. To główne powody powstania niniejszego artykułu. Celem tekstu jest ukazanie kwestii związanych ze środowiskiem jako ważnego obszaru leksykalnego oraz prześledzenie sposobu jego realizacji we współczesnych podręcznikach z perspektywy podejścia zadaniowego. Zakłada ono nastawienie na celowe działanie o charakterze społecznym tak, aby prowadzić uczących się do uruchomienia pewnych procesów poznawczych oraz do rozwiązania danego problemu. W dalszej części artykułu na podstawie badań ankietowych przeanalizowano stosunek nauczycieli oraz uczących się do treści proekologicznych na zajęciach z języka polskiego jako obcego. W tekście przywołano badania z zakresu humanistyki ekologicznej i psychologii społecznej w kontekście procesu glottodydaktycznego.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Sapie, dyszy i dmucha”, czyli o interiekcjach 
w nauczaniu języka polskiego jako obcego i rodzimego

Agnieszka Madeja

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 219-230

The article discusses different roles that the name of noises, exclamations and other onomatopoeic lexems of expressive character that are inscribed in cultural patterns can play in developing a child’s speech and in teaching Polish as a foreign and native language. It gives examples of the exercises and didactic strategies that support students in taking part in effective communication and make them get used to vivd language, filled with emotions.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zoo Jana Brzechwy a uczenie dzieci języka polskiego jako odziedziczonego

Maria Wacławek

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 121-135

Literary texts presented to children during Polish as a foreign language classes must be suitable for the purposes of the lesson as well as the learners’ language competence, interests and intellectual and cognitive abilities. Brzechwa’s poems about animals are of great educational and didactic value. The animals represent different features reflected in certain idiomatic expressions that create the linguistic image of the world. Brzechwa’s poems can be used for various linguistic exercises; they can also inspire children to create their own texts.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Barceloński ośrodek polonistyczny: historia znikania, nadzieje i perspektywy w kontekście reformy struktury studiów filologicznych w Hiszpanii

Agnieszka Mejnartowicz , Pau Freixa Terradas

Język: PL | Data publikacji: 04-08-2022 | Abstrakt | s. 1-17

W roku 2013 rozpoczął się proces zamykania specjalizacji polonistycznej na Uniwersytecie Barcelońskim. Tym samym kończy się ponad trzydziestoletnia historia jej istnienia na uczelni. Pierwsze lektoraty języka polskiego były przedmiotami fakultatywnymi, nauczanymi w ramach specjalizacji slawistycznej, później uzyskały status obowiązkowych w programie kształcenia obowiązującym na filologii słowiańskiej, a następnie w roku 2009 polonistyka stała się osobną specjalizacją oferowaną na kierunku języki i literatury współczesne. W naszym artykule przedstawiamy wybitnych twórców barcelońskiego ośrodka polonistycznego oraz rozwijane przez nich badania literaturoznawcze i językoznawcze. Omawiamy aktualne funkcjonowanie ośrodka na powstałym w roku 2019 „nowym” Wydziale Filologii i Komunikacji. W części końcowej referatu dzielimy się refleksjami dotyczącymi perspektyw rozwoju studiów i badań polonistycznych w kontekście reformy struktury studiów filologicznych w Hiszpanii.

2022-08-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Nauczyć się sztuki przekładu”. Szkic do portretu Albrechta Lemppa (1953–2012)

Przemysław Chojnowski

Język: PL | Data publikacji: 22-01-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Posługując się metodologią z obszaru Translator Studies, w artykule przedstawiono postać niemieckiego tłumacza i wybitnego popularyzatora literatury polskiej w Niemczech Albrechta Lemppa. Tekst ukazuje jego biografię językową (w odniesieniu do polszczyzny) i zarysowuje wizerunek translatora, wskazując na główne obszary jego działalności (polska proza końca XX i początku XXI wieku). Artykuł dowodzi, że Lempp należy do wąskiego grona osób, które lansując i tłumacząc powieści, opowiadania i eseje współczesnych polskich pisarzy, stworzył skuteczne i nowoczesne narzędzia do promowania literatury polskiej na świecie. Tekst dotyka zagadnień recepcji literackiej, kontekstów funkcjonowania literatury poza rodzimym systemem kulturowym, a zarazem jej doniosłego znaczenia w dialogu europejskim.

2024-01-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dialog kultur, czyli o podręczniku dla dzieci 
do nauczania języka polskiego jako drugiego

Aleksandra Achtelik , Bernadeta Niesporek-Szamburska

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 199-218

The article is aimed at discussing the problem of teaching Polish as a foreign language to the children and teenagers of Polish origin. The authors point out to the specific situation of teaching bilingual children and present several contexts (socio­cultural, intercultural, psychological and pedagogical, local) that determine the character of such teaching aid as a textbook for children who want to learn Polish as a second language. The authors of the article discuss components of such textbook and methods of preparing them using their own work (a textbook Bawimy się w polski 1) as an example. They also present certain examples of developing an inspiration (for example an intercultural one) that this textbook contains.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kompetencja tekstotwórcza w języku odziedziczonym, czyli o kreacji i zabawie w procesie tworzenia tekstów

Bernadeta Niesporek-Szamburska

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 101-119

The article author presents the methods of developing text-creating competence of students in a Polish diaspora. The article begins with a short presentation of discourse specificity in Polish diaspora teaching. The author also defines such notions as text competence and text-creating competence and explains their specific position in teaching bilingual students for whom Polish is an inherited language. The author refers to Cumming’s theory of two levels of language competence. Next, she discusses creativity and games as important elements supporting education and developing text-creating skills. The article concludes with several examples of exercises for students.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literacki spacer po Katowicach. Reportaż Anny Malinowskiej pt. „Od Katowic idzie słońce" w glottodydaktyce

Tomasz Gęsina

Język: PL | Data publikacji: 05-12-2023 | Abstrakt | s. 1-18

W artykule poddano analizie książkę Anny Malinowskiej pt. Od Katowic idzie słońce pod kątem jej wykorzystania w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Autorka rozpoczyna reportaż od opisu losów Kazimierza Skiby, przedostatniego sołtysa wsi Katowice, oraz podąża szlakiem jego spaceru, konfrontując dawne i obecne obrazy śląskiej miejscowości. W opracowaniu odwołano się do koncepcji spaceru jako aktu lektury Franza Hessela z uwzględnieniem geopoetyckiego procesu czytania jako praktyki przestrzennej. Współczesne Katowice są obecnie jednym z najważniejszych miast w województwie śląskim, a także ośrodkiem akademickim, do którego każdego roku przyjeżdżają studenci nie tylko z Polski, ale i z całego świata. Dlatego też w tekście przedstawiono potencjał glottodydaktyczny reportażu Malinowskiej – zaprezentowano projekt zajęć z cudzoziemcami, którzy wybrali to miasto jako miejsce studiowania. Projekt ten składa się z dwóch części – opracowania wybranych fragmentów omawianego utworu pod kątem poszczególnych sprawności językowych oraz praktycznego wykorzystania informacji o mieście podczas zajęć terenowych. Celem artykułu jest zatem ukazanie reportażu literackiego jako źródła wiedzy o miejscu zamieszkania dla studenta-cudzoziemca, dla którego praca z tego typu tekstem jest okazją nie tylko do nauki języka polskiego, lecz także do poznania miasta, w którym przyszło mu mieszkać.

2023-12-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. „Nowości” w (glotto)dydaktyce polonistycznej

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-6

Pandemiczna rzeczywistość panuje na całym globie już od blisko dwóch lat. Wpływa ona na wszystkie obszary działalności człowieka, jego kondycję fizyczną i psychiczną. Rozmaite przejawy tej nowej rzeczywistości skłaniają do refleksji naukowej, w tym też do zastanowienia się nad różnie rozumianą „nowością” w (glotto)dydaktyce polonistycznej. O tak ukierunkowaną refleksję poproszono badaczki i badaczy z polskich i zagranicznych ośrodków akademickich. Zgromadzone teksty tematycznie oscylują wokół dwu „nowości”, które stają się już – jak można sądzić – codziennością w środowisku (glotto)dydaktycznym. Jednym z nowych trendów jest obecność nurtu humanistyki ekologicznej w podręcznikach do nauczania polszczyzny – zarówno jako mowy ojczystej, jak i jako języka obcego. Ten nowy, kształtujący się od lat 90. ubiegłego wieku paradygmat naukowy, wyznaczył narzędzia analizowania treści podręcznikowych i wpłynął na perspektywę oglądu funkcji, jakie powinny realizować podręczniki językowe w zakresie uwrażliwienia uczących się na problemy ekologiczne. Za drugą „nowość”, będącą tematem przewodnim kilku artykułów zamieszczonych w tym numerze, uznano kształcenie zdalne, które obecnie przestaje już być traktowane jako forma nadzwyczajna bądź zarezerwowana dla szczególnych typów kursów. Nagła konieczność szerokiego zastosowania narzędzi cyfrowych, znanych przecież w dydaktyce od lat, wpłynęła na działania i postawy zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Artykuły pomieszczone w niniejszym numerze zostały podzielone na trzy tematyczne sekcje. Znajduje się w nim też część Varia oraz Sprawozdanie.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Autostereotyp Polaków 
w wybranych podręcznikach języka polskiego 
dla cudzoziemców

Magdalena Brzezowska

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 47-62

The article discusses the self­stereotypes of Poles as presented in manuals for teaching Polish as a foreign language. The manuals which are designed for different levels of language proficiency are discussed here: Cześć, jak się masz? by W. Miodunka, Hurra!!! Po polsku 2 by A. Burkat, A. Jasińska, Hurra!!! Po polsku 3 by A. Burkat, A. Jasińska, M. Małolepsza, A. Szymkiewicz and Człowiek i jego świat w słowach i tekstach by A. Skudrzykowa and M. Kita. Elements of the stereotype of a Pole discussed in the article lead to an attempt at answering such questions as: how do Poles want to be seen? Is the stereotype of a Pole presented in manuals exaggerated or does it reflect the real image of Poles?

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wielojęzyczna Polska 
– język romski w kontakcie z polszczyzną

Anna Maria Meyer

Język: PL | Data publikacji: 31-10-2020 | Abstrakt | s. 145-155

There are a wide range of minority languages in Poland – including such languages as Karaite, Lemko and Romani. Polish and international linguists have been studying such minority languages and their relationship with Polish recently, but a lot remains to be done. Such languages are extremely valuable and they must be regarded by the Polonistic linguists as of importance. The article discusses in particular the case of the Romani language. The specifics of the relationship between Polish and Romani languages are discussed in comparison with the relationship between Polish and other languages in Poland.

2020-10-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czytanie realfantastyki. Najnowsza polska proza na zajęciach dla cudzoziemców

Monika Válková Maciejewska

Język: PL | Data publikacji: 28-06-2024 | Abstrakt | s. 1-18

W artykule skupiono się na najnowszej prozie polskiej i poddano pod rozwagę kwestię, czy odniesienia w tekstach literackich do polskich realiów (pojawiające się w beletrystyce nawiązania do osób ze świata polityki, religii, kultury; do ukonkretnień przestrzennych czy urbanistycznych) w zakresie szeroko pojętej fantastyki mogą być dla cudzoziemskiego odbiorcy uchwytne. Autorka przekonuje, że dekodowanie znaczeń nie tylko jest inspirujące i ciekawe językowo (słowotwórczo, w rozwijaniu kompetencji tworzenia tekstów-opisów), lecz także staje się przyczynkiem do mediacji i otwarcia na różne formy przekazu oraz Innego. W studium przytoczono fragmenty utworów Ignacego Karpowicza (Niehalo), Marcina Kołodziejczyka (Prymityw) i Zygmunta Miłoszewskiego (Jak zawsze).

2024-06-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Proces przystosowania materiałów dydaktycznych 
z języka polskiego jako obcego 
do zasad podejścia zadaniowego

Iwona Janowska

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 177-198

Reading CEFR texts that use the task­based approach to teaching/learning foreign languages enables teachers to develop a critical approach towards the teaching aids that they have at their disposal and the ways they can be used in didactic process. In order to be up­to­date and teach Polish as a foreign language according to the rules of task­based approach the teacher must prepare the teaching aids on his own. However, older textbooks must not necessarily be banned and rejected. They often contain interesting examples of exercises that can be used during language classes. The main topic of the article is to present several ways of adapting the traditional textbooks to teaching and learning through the task­based approach. The author of the article asserts that it is not the type of textbook that decides about the method of teaching; on the contrary, with a little effort the teacher can apply a task­based approach using ‘traditional’ materials.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Feminatywy w stanowiskach Rady Języka Polskiego. Język a ewolucja normy społecznej
Agnieszka Latos
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 227-242
Artykuł jest próbą refleksji na temat ewolucji normy społecznej oraz zmian językowych i kodyfikacyjnych w obrębie żeńskich nazw osobowych. Głównym celem jest problematyzacja zagadnienia feminatywów we współczesnej polszczyźnie na podstawie krytycznego porównania opinii na temat ich tworzenia i użycia sformułowanych przez Radę Języka Polskiego, publiczną instytucję opiniodawczo-doradczą w sprawach używania języka polskiego. Znaczące różnice w zajętych przez naukowców na przestrzeni zaledwie kilku lat stanowiskach wskazują, że kwestia feminatywów była i nadal jest w znacznym stopniu elementem społeczno-politycznej debaty o zabarwieniu ideologicznym, społecznym i emocjonalnym, a nie problemem wynikającym z rzeczywistych ograniczeń systemu językowego.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Pozycja języka polskiego i kultury polskiej w Szumenie

Racho Czawdarow

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 75-77

The article presents teaching of Polish language and Polish literature at Shumen University (Bulgaria) from 1975 until 2013, as well as the activities of Polish language lecturers in popularizing Polish culture: film and book presentations, lectures on Polish culture, painting and poster exhibitions, concerts.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa okiem kamery. Polscy operatorzy w Hollywood – artyści czy rzemieślnicy?

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 05-07-2024 | Abstrakt | s. 1-21

Z całą pewnością spośród polskich artystów filmowych największymi gwiazdami na światowym firmamencie są polscy operatorzy. To oni już w latach 60. budowali renomę polskich filmowców w Hollywood i otwierali drogę swoim młodszym kolegom. „Swego czasu Jack Nicholson pół żartem, pół serio twierdził, że bez udziału Polaków nie wyobraża sobie dobrze sfotografowanego filmu. Talent, warsztat i zaradność naszych operatorów przyniosły im uwielbienie hollywoodzkich reżyserów i producentów oraz uznanie na całym świecie” (Top 10…, 2013). Jednak wciąż relatywnie niewielu Polaków zdaje sobie sprawę z faktu, iż ludzie, o których mowa, brali udział w produkcji największych światowych hitów – filmów, które są uwielbiane przez publiczność na całym globie, zarabiają miliardy dolarów i zdobywają prestiżowe nagrody na największych światowych festiwalach. Autorka artykułu wymienia nazwiska tych, bez których światowe kino nie byłoby takie samo. Bohaterami tekstu są: Dariusz Wolski, Sławomir Idziak, Janusz Kamiński, Andrzej Sekuła i Łukasz Bielan. Wspomina się także o takich ważnych nazwiskach jak: Adam Holender, Łukasz Żal, Alexander Gruszynski i Andrzej Bartkowiak.

2024-07-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Socjodialektologia ilościowa. Zróżnicowanie regionalne i społeczne regiolektu śląskiego na przykładzie żywotności niemieckich zapożyczeń

Gerd Hentschel

Język: PL | Data publikacji: 19-06-2022 | Abstrakt | s. 1-28

Nie tylko w Polsce tradycyjna dialektologia staje się dialektologią historyczną – ze względu na fakt, że w wielu regionach dialekty coraz bardziej zanikają. Tradycyjna dialektologia opisuje sytuację sprzed kilkudziesięciu lat. Dzisiejsi użytkownicy dialektów są najczęściej „wielokodowi”: posługują się również językiem ogólnym. Z jednej strony oznacza to, że używanie gwary i języka ogólnego zależy od kryteriów społecznych, w tym sytuacyjnych, ale z drugiej gwara, jeśli w ogóle się utrzymuje, zmienia się pod wpływem języka ogólnego: dialekt i język ogólny wytwarzają mowę mieszaną, na którą mają wpływ także warunki społeczne. Młodsi przedstawiciele polskiej dialektologii wyrażają dziś pogląd, że (współczesna) dialektologia funkcjonuje de facto jako subdyscyplina socjolingwistyki.
Badania dowodzą, że dialektologia, która we wczesnej fazie poszukiwała dawnych plemion, musi częściowo odejść od dotychczasowego skupiania się na wiejskiej odmianie języka narodowego, podobnie jak znacznie nowsza dialektologia odeszła od pierwotnej koncentracji na zachowaniach językowych klas społecznych. Cechą wspólną obu dyscyplin jest to, że zajmują się odmianami „w obrębie konkretnego języka”, przy czym socjolingwistyka skupia się na uwarunkowaniach społecznych, a dialektologia na uwarunkowaniach terytorialnych. Jeśli we współczesnych, dynamicznych społeczeństwach ma zostać zarejestrowana aktualna sytuacja językowa, jedno podejście nie może obejść się bez drugiego. Ponieważ jednak w ostatnich dziesięcioleciach metody i teorie socjolingwistyczne znacznie się rozwinęły, dialektologia może bardziej skorzystać metodologicznie z ustaleń socjolingwistyki niż odwrotnie.
Na przykładzie żywotności zapożyczeń niemieckich w obecnym regiolekcie śląskim pokazano, jak taka dialektologia mogłaby wyglądać w badaniu społeczeństwa nawet w dużej mierze miejskiego, z zastosowaniem metod ilościowych. Nacisk położono na kwestię wielu kodów osób mówiących w odpowiednich kontekstach społecznych. Jeśli w typowej mowie śląskiej występują synonimiczne pary leksykalne (tutaj śląski germanizm lub polonizm ogólnopolski), to izoglosa jako centralny instrument różnic terytorialnych staje się bezwartościowa. Nie chodzi już o to, gdzie używany jest jeden z nich, a gdzie drugi, ale z jaką częstotliwością oba elementy takich par są stosowane w różnych miejscach kolekcji materiałów. Takie różnice w częstości użycia można następnie nanieść na poszczególne zjawiska, a większe podziały terytorialne językowych powinowactw strukturalnych wyabstrahować z map indywidualnych, które zastępują obraz tradycyjnych dialektów.

2022-06-19



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Język i psychoanaliza

Anna Turczyn

Język: PL | Data publikacji: 20-08-2025 | Abstrakt | s. 1-6

Artykuł porusza zagadnienie teorii psychoanalitycznej w kontekście języka i interpretacji tekstu, koncentrując się na jej wpływie na rozumienie ludzkiej egzystencji. Tematyka została podjęta w celu ukazania, jak różne podejścia interpretacyjne oddziałują na rozumienie procesu psychoanalizy i jego zastosowanie w badaniach literackich. Pierwsze, przyjęte za tradycyjne, postuluje interpretację tekstu jako hermeneutyczną metodę sensotwórczą. Wykładnia zawartych w tekście symboli umożliwia odkrywanie nieujawnionych wprost znaczeń. W bardziej rozbudowanym ujęciu zastąpiono hermeneutyczną wykładnię interpretacją bazującą na procesie translacji. Tłumacz-interpretator, wykorzystując metaforyczną nadwyżkę języka, wypracowuje nowy tekst. Ujęcie to wydobywa semantyczny aspekt procesu psychoanalitycznego. Drugie podejście wpisuje się w model strukturalistyczny i poststrukturalistyczny, traktując znak językowy jako centralny punkt analizy. Przyjęcie kluczowej roli elementu strukturyzującego tekst prowadzi do przekształcenia interpretacji psychoanalitycznej w metodę analizy językowej. W tym przypadku semiotyczny wymiar psychoanalizy wyznacza literalne determinanty tekstu. Artykuł ma charakter teoretyczny i opiera się na zestawieniu tych dwóch ujęć, ilustrując jednocześnie przejście od psychoanalizy Freuda do psychoanalizy Lacana. W tekście wskazano konsekwencję tej zmiany w obszarze polskiego literaturoznawstwa.

2025-08-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Historia polonistyki w Płowdiwie

Iliana Nowak

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 69-74

The article presents the history of Polish language, literature and culture studies at University ‘Paisyi Hilendarski’ in Plovdiv, Bulgaria. The beginnings of Slavic Studies at University of Plovdiv date back to 1978. In 1991 the separate profile of Polish Philology was formed. Nowadays the majority of the faculty are members of the Department of General Slavic Linguistics and the History of the Bulgarian Language.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Nauczanie języka polskiego w Australii

Marianna Łacek

Język: PL | Data publikacji: 01-11-2020 | Abstrakt | s. 151-163

Organised education in Polish has existed in Australia since the middle of the last century. In terms of primary and secondary education, these extracurricular language classes are held mostly on Saturday mornings, rather than weekday afternoons. Some schools come under local Polish organisations such as Związek Polski (Polish Association), others are part of the Polska Macierz Szkolna (Polish Educational Society). There are also many independent schools which are governed by Parent Associations. These schools continue to gain in popularity – and have particularly done so in recent years. At tertiary level, the Polish language has also been offered at the Department of International Studies at Macquarie University in Sydney since the 1980s.

2020-11-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Bezobrazkowe badanie poziomu rozwoju kompetencji narracyjnej u dzieci jedno- i dwujęzycznych

Aneta Nott-Bower

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 69-81

The article author presents the method of evaluating monolingual and bilingual children’s narrative competence in Polish without the use of pictures. A test created for the purpose of the research evaluates a child’s ability to recreate a story previously heard without using any visual materials. The author presents the advantages of such test and its usefulness in different disciplines, including pedagogy, psychology and speech therapy. In bilingual children’s education it can help one assess the level of Polish language knowledge.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Człowiek naturze zgotował ten los – rzecz o wybranej reklamie społecznej na lekcji języka polskiego jako obcego

Maria Wacławek

Język: PL | Data publikacji: 29-03-2023 | Abstrakt | s. 1-19

Prowokacyjnie przywołana w tytule artykułu parafraza motta Medalionów Zofii Nałkowskiej stanowi pretekst do rozważań na temat działania homo sapiens wobec przyrody, a także tego, jak takie zagadnienie przełożyć na konkretną sytuację (glotto)dydaktyczną. Artykuł koncentruje się wokół reklamy społecznej zatytułowanej Portret pamięciowy, będącej częścią kampanii mającej na celu zwrócenie uwagi na problem zanieczyszczania rzek i zbiorników wodnych. Spot można potraktować jako materiał dydaktyczny na lekcji języka polskiego jako obcego na poziomie B2. W artykule zaprezentowano opis propozycji takich zajęć. Komunikat reklamowy utrzymany jest w konwencji rzeczowego opisu wyglądu sprawcy (portretu pamięciowego) przedstawionego przez upodmiotowioną rzekę rejestrującą dokonywane na niej czyny. Spot warto odczytać w duchu nowej humanistyki z uwzględnieniem ekokrytyki i ekofeminizmu. Nasilanie się procesów migracyjnych sprawiło, że  w polskiej szkole konieczne stało się dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości uczniów zewnętrznych językowo i kulturowo. Omówiona reklama i rozważania wokół niej osnute mogą stać się zatem inspiracją dla nauczycieli języka polskiego pracujących z zespołami klasowymi, w których skład wchodzą nastoletni uczniowie z doświadczeniem migracyjnym.

2023-03-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Języki regionalne w Polsce na tle europejskim – z perspektywy glottopolitycznej i ekolingwistycznej

Tomasz Wicherkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 17-28

The paper discusses and analyses the situation of regional languages in Poland against the background of phenomena taking place in Europe. The phenomena discussed include language extinction, language revival and raising the prestige of linguistic varieties generally considered inferior to recognised languages, i.e. state, national or official ones.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Nauczyciel jpjo w czasach zarazy, czyli czego nauczyła nas pandemia

Ewa Komorowska

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule zostały przedstawione doświadczenia nauczycieli języka polskiego jako obcego (dalej: jpjo) ze zdalnym nauczaniem oraz ich autorefleksje na temat umiejętności zdobytych w trakcie pandemii. Problem ten, ze względu na swoją aktualność, nie został jeszcze dostatecznie zbadany. Zaprezentowane dane pozyskano w ankiecie internetowej (70 uczestników) oraz dwóch wywiadach z doświadczonymi nauczycielkami jpjo. Badani dydaktycy wskazali na skok kompetencyjny, który musieli wykonać w zakresie posługiwania się technologiami teleinformatycznymi w procesie edukacyjnym po rozpoczęciu pandemii COVID-19. Choć wskazali na początkowe trudności związane z przestawieniem się na pracę zdalną, po roku funkcjonowania w takim trybie większość z nich pozytywnie ocenia swoje doświadczenia we wspomnianym zakresie. Wskazują przede wszystkim na zdobycie wielu umiejętności technologicznych, poznanie interaktywnych narzędzi oraz technik nauczania. Dodatkowo przewidują, że nauczanie jpjo pozostanie
w znacznej mierze w trybie zdalnym, a nowe podręczniki będą przygotowywane w sposób umożliwiający edukację w przestrzeni internetowej.
Artykuł sytuuje się w zakresie glottodydaktyki polonistycznej, szczególnie pedeutologii. Porusza również kwestie związane z nauczaniem jpjo z wykorzystaniem technologii teleinformatycznych.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Typ rodziny a polskość dzieci za granicą

Ewa Lipińska

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 37-50

The article aims at discussing the strategies of maintaining Polish traditions in different types of families leaving abroad: migration families, disconnected single-parent families, broken families, mixed families leaving in a country of one of the parents’ origin or a country foreign to both parents, as well as multinational patchwork families. In each type there are certain difficulties in transmitting the Polish language and culture, but they are caused by different reasons. The social status also determines the used code (a limited or developed one). It results in great language diversity among children living abroad and determines their attitudes towards Polishness.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Niefikcyjność kryminału oraz jego potencjał glottodydaktyczny na przykładzie komedii kryminalnej „Morderstwo w hotelu Kattowitz" Marty Matyszczak

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 12-01-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Niniejszy szkic ma charakter funkcjonalny, a jego celem nadrzędnym jest wykazanie niefikcyjności oraz potencjału glottodydaktycznego komedii kryminalnej pt. Morderstwo w hotelu Kattowitz Marty Matyszczak. We wstępie omówiono kilka publikacji traktujących o wyznacznikach genologicznych powieści kryminalnej jako gatunku reprezentującego kulturę popularną. Przedstawiono ponadto wyniki ankiety potwierdzające zainteresowanie polskim kryminałem miejskim wśród osób uczących się języka polskiego jako obcego. Efekty badania ankietowego stały się impulsem do wyboru powieści kryminalnej na materiał dydaktyczny w nauczaniu JPJO z uwagi na jej funkcję poznawczą oraz ludyczną. W kolejnej części wskazano na te aspekty kryminału, które świadczą o jego zasadnym wykorzystaniu w nauczaniu linguakulturowym. Tekst wpisuje się w obszar badań nad recepcją literatury polskiej oraz w badania z zakresu glottodydaktyki polonistycznej.

2024-01-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Gimnazjalista czyta Redutę Ordona. 
O utworach z kontekstem historycznym 
w kształceniu polonistycznym

Ewa Horwath

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 231-240

The article raises an issue of students’ cognition of literary texts from the nineteenth century included in the core curriculum. The author draws attention to the difficulties associated with understanding the literal and metaphorical language that varies from the everyday language of the students. The author also introduces methods to mitigate these problems and proposes a form of classroom exercises which facilitate the analysis and interpretations of literary works.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Błędy w użyciu przyimków polskich

Stanka Bonowa Dojczynowa

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 311-319

The article describes some main problems that Bulgarian students meet during their study of Polish language. The main mistakes in usage of Polish prepositions are grouped in several typological categories and the possible reasons for those mistakes are briefly described. The article is based on a corpus of mistakes made by students that study Polish at the University of Veliko Turnovo. The analysis allows to classify the main difficulties in acquiring Polish prepositions and to build conscious strategy that allows avoiding them in the process of teaching Polish language.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O biegunie – językoznawczo (rozważania w kontekście tytułu powieści Olgi Tokarczuk Bieguni)

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 69-88

The paper contains a historical linguistic analysis of the noun biegun. It was prompted by the inflectional form of the plural nominative bieguni, the title of one of Olga Tokarczuk’s novels, a form unusual from the point of view of the contemporary Polish grammatical system. Tokarczuk used the form ending in -i, typical of masculine personal nouns, while the word biegun is commonly known to be used nowadays only in meanings that do not refer to people. This is why the paper attempts to gain insight into the semantics of the lexeme biegun in the history of the Polish language. The research carried out made it possible to determine that the examined unit used to function in many personal meanings in the past, meanings that would eventually become obsolete with the gradual lexicalization of the word biegun and in relation the appearance of its derivational synonyms in the Polish language. Tokarczuk thus revived some of the old meanings of the word biegun referring to people, and at the same time brought out new, metaphorical meanings embedded in it in potentia – thus delexicalizing the examined unit.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wzajemny transfer wiedzy językoznawstwo–glottodydaktyka w badaniach wariantywnej łączliwości składniowej w języku polskim (z uwzględnieniem perspektywy ukraińskiej)

Małgorzata Gębka-Wolak , Ałła Krawczuk

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2025 | Abstrakt | s. 1-25

Artykuł wpisuje się w nurt badań nad związkami językoznawstwa polonistycznego z glottodydaktyką. Stanowi odpowiedź na formułowany w literaturze postulat wzmocnienia dialogu tych dyscyplin. W tekście przedstawiono najważniejsze kroki procedury badawczej opartej na idei wzajemnego transferu wiedzy językoznawstwo – glottodydaktyka w odniesieniu do składniowego poziomu opisu języka polskiego.

Transfer rozumie się jako przeniesienie z jednego kontinuum językowego na drugie określonych doświadczeń i wiedzy, dotyczących zarówno materii językowej, jak i obserwacji oraz uogólnień badawczych. Transfer odnosi się do: 1) polszczyzny ogólnej i doświadczenia badawczego na jej temat, 2) polszczyzny osób z pierwszym językiem ukraińskim i doświadczenia badawczego na jej temat. Dzięki tandemowej pracy glottodydaktyka i językoznawcy, ich twórczej wymianie myśli i doświadczeń badawczych, relacja między dyscyplinami może być dwukierunkowa. Językoznawcze koncepcje teoretyczne i opisy stanowią dla glottodydaktyki rezerwuar wiedzy przetwarzanej następnie na potrzeby nauczania. Wyniki badań prowadzonych w ramach glottodydaktyki oraz wnioski płynące z analizy procesu dydaktycznego mogą być dla językoznawstwa źródłem inspiracji do poszerzania pola badawczego, weryfikacji hipotez czy też zwiększania eksplicytności opisów zjawisk językowych.

Sposób wykorzystania omawianej koncepcji został zilustrowany na konkretnym materiale z języka polskiego i ukraińskiego. Wykazano, że badania, których impulsem są potrzeby glottodydaktyki, przynoszą wymierne korzyści nie tylko dla glottodydaktyki, lecz także dla językoznawstwa polskiego i ukraińskiego. Uzupełniają bowiem wiedzę o systemach gramatycznych dwóch języków. To z kolei pozwala zaktualizować opisy zawarte w gramatykach i opracowaniach leksykograficznych, a także przygotować adekwatne materiały dydaktyczne na potrzeby nauczania języka polskiego jako obcego.

2025-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Słownik śląsko-chiński dla tłumaczy 
bez przygotowania

Karolina Pawlik

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 187-194

The author of the article writes about an unconventional reading of a small, amateurish Silesian­Chinese Dictionary by Marek Jachymski. By analysing the vocabulary, structure and the reliability of the translations the author of the article is lead to asking some important questions concerning prioritization and the political aspects of languages, mechanisms of word selection, the image of language, the world expressed by the selection of vocabulary and the specific character of a dictionary as a tool used in the process of translation and intercultural communication. The author pays close attention to the linguistic and cultural adequacy of some chosen word pairs. She highlights the need to consider such matters as schematic thinking about languages, the translating of cultures and the translator’s neutrality. By suggesting some excercises, the author also shows how this dictionary can be used in didactics that aim at developing students’ cultural and linguistic awareness, in terms of language and translation.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Słowo i życie: filologia translacyjna

Tomasz Bilczewski

Język: PL | Data publikacji: 13-11-2025 | Abstrakt | s. 1-16

Artykuł stanowi próbę rozpoznania pola zagadnień wyznaczanego przez polskich i zagranicznych badaczy w ramach projektu „Filologia – od/nowa. Język, literatura, kultura w epoce cyfrowej”, którego zwieńczeniem był VIII Światowy Kongres Polonistów odbywający się na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (12–14 lipca 2023 roku). Wyłaniają się z niego kluczowe problemy związane z określeniem miejsca filologii w nowoczesnej humanistyce: dyscyplinarne przemiany wiedzy o języku i jego wytworach, badawcze tradycje odzwierciedlone w biografiach uczonych, historia pojęć, terminów i instytucji bliskich tradycji filologicznej, wpływ na nią nowych technologii i form komunikacyjnych, sposoby badania reprezentacji łączących się z wyzwaniami cywilizacyjnymi i procesami identyfikowanymi w obrębie praktyk symbolicznych. Artykuł ma charakter przeglądowy i wprowadzający do zagadnień szczegółowych omawianych w wybranych do numeru tekstach, sytuuje centralną problematykę filologii w trzech perspektywach: afektywnego stosunku do profesji, praktyki konstruowania relacji wobec inności wpisanej w język oraz postrzegania jej jako części humanistyki translacyjnej, uprawianej w dobie „rozszerzonej teraźniejszości” (Ryszard Nycz), a więc specyficznej percepcji przeszłości naznaczonej dynamiką przemian technologicznych.

2025-11-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Błędy fleksyjne w tekstach pisanych 
przez słoweńskich studentów polonistyki w Lublanie

Maria Wtorkowska

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 125-139

The aim of the article is to analyse the inflectional errors in texts written by Slovenian students of Polish Studies in Ljubljana. The collision of two grammatical systems (in this case: Polish and Slovenian) leads to numerous mistakes. As a result the inflectional errors appear in both spoken and written texts. The incorrect forms have been analysed in the article and the reason for their occurance described. Special attention was paid to mistakes that can result from the influence of the Slovenian language. The analysed material was gathered by the author of the article herself and it comes from the written works of the Polish language students from Ljubljana. The analyses aim to explain the reasons for the errors. This should result in reflection on the effective methods of teaching that could prevent the occurance of such errors.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

System i formy polonistycznej edukacji dzieci polskich uchodźców we Francji w latach 1919-1945 (wybrane zagadnienia)

Anna Pachowicz

Język: PL | Data publikacji: 22-12-2022 | Abstrakt | s. 1-12

Celem artykułu jest charakterystyka systemu i form nauczania języka polskiego dzieci polskich emigrantów we Francji w latach 1919–1945. Cezury czasowe nie są przypadkowe – wyznaczają je dwie istotne daty. Rok 1919 to początek emigracji zarobkowej Polaków do Francji trwającej do wybuchu II wojny światowej, a rok 1945 to zakończenie tej wojny. Podstawę materiałową przedstawianych rozważań stanowią źródła archiwalne zgromadzone przede wszystkim w Bibliotece Polskiej w Paryżu oraz publikacje polsko- i francuskojęzyczne odnoszące się do omawianego zagadnienia. Nauka języka polskiego dzieci i młodzieży, bądź kontynuacja rozpoczętej w Polsce edukacji polonistycznej, stanowiła niezwykle ważny aspekt zachowania polskiej tożsamości i pozwalała przetrwać trudny okres emigracji. Polska zbiorowość emigracyjna dążyła do tego, aby nauczanie języka ojczystego było prowadzone systematycznie, intensywnie i skutecznie.

2022-12-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Sprawozdanie z projektu Wsparcie integracji cudzoziemców w województwie śląskim

English

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 309-315

The report concerns the principal assumptions and the first phase of the project entitled Supporting integration of foreigners in the Silesian Voivodeship, implemented thanks to co-financing obtained from the Asylum, Migration and Integration Fund. The text describes the activities undertaken by the main partners of the project, i.e. the Silesian Voivodeship Office and the School of Polish Language and Culture of the University of Silesia in Katowice. The report includes detailed information on linguis- tic and cultural education of adults and children, including a summing up of the most important content taught during Polish language classes, allowing the project partici- pants to function more easily within the Polish environment.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Glottodydaktyka a kompetencja komunikacyjna w dobie komunikacji elektronicznej
Aleksandra Walkiewicz
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 43-53
Upowszechnienie się aplikacji internetowych i komunikacji elektronicznej stawia przed glottodydaktyką nowe wyzwania. Uczący się mogą obecnie załatwić wiele spraw życia codziennego, nie spełniając wymagań określonych w standardach biegłości i nie dysponując rozwiniętą wiedzą gramatyczną i sprawnością mówienia. Treści leksykalne i gramatyczne zawarte w programach nauczania i podręcznikach nie zawsze odpowiadają zaś potrzebom związanym z komunikacją internetową. Celem artykułu jest refleksja nad wpływem upowszechnienia się Internetu na dydaktykę jpjo, w odniesieniu do opisu poziomów biegłości, treści programów nauczania, standardów egzaminacyjnych i podręczników oraz poziomu motywacji studentów.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Cudzoziemcy w świecie słów, czyli Wielki słownik języka polskiego PAN w perspektywie glottodydaktycznej

Anna Seretny

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2020 | Abstrakt | s. 275-287

Dictionaries have had a very important didactic function ever since they first appeared, and they have always been an indispensable help to learners of all languages. In this text, the author reflects whether the general, monolingual Polish Academy of Sciences Great Dictionary of Polish, which has been available on the Internet for several years now, might be a useful tool for developing linguistic competence of Polish language learners; in other words, whether this dictionary can be used as a learner’s one. The paper starts with a brief description of the monolingual learner’s dictionary as a specific lexicographic genre and then presents the thorough analyses of the Great Dictionary of Polish macro- and microstructure with the eye on the usefulness of solutions for language learners.

2020-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jaki jest piesek? Śliczny. 
O recepcji twórczości Wisławy Szymborskiej 
wśród japońskich studentów

Barbara Morcinek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 275-283

Poetry analysis is never easy. Especially when someone’s literary output is observed and read from a perspective of few thousands kilometers and completely different cultural and philosophical background. Such situation takes place when one attempts to read Wisława Szymborska’s poetry in Japan. Language and literature specialists are able to trace numerous connections between her texts and their own reading experience; but for students who have just learned Polish and attempt to become familiar with our culture it is an outstanding challenge. They have to conquer the barrier of language, culture and poetical presentation. But when they do that, their adventure with Polish poetry is just about to begin.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski i słowacki model grzeczności 
w ujęciu socjolingwistycznym 
(na przykładzie formuł początkowych i końcowych)

Gabriela Olchowa

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 15-25

The article aims at the confrontational presentation of the formulas that initiate and end contacts. The material that is being analysed comes from TV and Radio broadcasts, Internet, survey conducted among students and observations of Polish and Slovak official and unofficial language practices. The author pinpoints several rules of using the analysed formulas. These rules are determined by such factors as time, biology (age and sex), social context (views of the world and social roles). The article concludes itself with a proposal of the politeness model in Poland and Slovakia.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Języki regionalne: zagrożenie czy umocnienie polskiej wspólnoty językowej?

Gerd Hentschel

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2022 | Abstrakt | s. 1-13

Przedstawiony esej dotyczy pojęcia wspólnoty językowej. Pokazuje, że w niektórych dyskusjach politycznych, ale także naukowych, przyjmuje się je bez refleksji i naukowego namysłu. W takim rozumieniu jest wówczas podświadomie lub świadomie utożsamiane z pojęciem wspólnoty narodowej. Przywołane podejście wpisuje się w tradycję Leo Weisgerbera z jego koncepcjami, które dziś wydają się mgliste, takimi jak duch języka i światopogląd języka, które stanowią ideologiczne ramy dla odróżnienia jednych od drugich społeczności językowych i narodowych. W Europie XIX i XX wieku nie należy postrzegać tych koncepcji w zdecydowanie negatywnym świetle, wystarczy choć porównać różnorodność dzisiejszego europejskiego krajobrazu państwowego np. z sytuacją po Kongresie Wiedeńskim. Z drugiej strony, tego typu koncepcje mogą być również postrzegane jako przeszkoda w emancypacji językowej w odniesieniu do języków narodowych. Dialekty są początkowo jedynie konstruktami językowymi, którym przypisuje się dialektalność zgodnie z pewnymi cechami strukturalnymi. Czasami jednak użytkownicy różnych dialektów widzą siebie, swoją grupę jako coś większego, tj. jako wspólnotę językową lub etniczną, której podstawą są zwykle specyficzne wydarzenia o charakterze historycznym, społecznym i kulturowym. Na tym tle esej jest próbą konstruowania niewyłączającej koncepcji wspólnoty językowej, czyli takiej, w której duża wspólnota językowa akceptuje różne mniejsze i w której jednostki mogą należeć do więcej niż jednej, bez konfliktu lojalności.

2022-06-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dydaktyka kultury a podejście ukierunkowane 
na działanie w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Marzena Baran

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 185-194

The aim of the article is to discuss the possibilities of using the concept of task­based teaching and its methodology to improve intercultural competencies of people learning Polish as a foreign language. The author of the article claims that such methods and strategies within CERF can be extremely effective in improving intercultural competencies. The article concludes with a list of tasks suggested by the author as suitable to achieve this goal.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Różnorodność gatunkowa i tematyczna fan fiction w monografii Julii Eleny Goldmann pt. Fan Fiction Genres: Gender, Sexuality, Relationships and Family in the Fandoms “Star Trek” and “Supernatural”

Dorota Pudo

Język: PL | Data publikacji: 05-07-2024 | Abstrakt | s. 1-10

Niniejszy artykuł jest recenzją nowo opublikowanej monografii Julii Eleny Goldmann pt. Fan Fiction Genres: Gender, Sexuality, Relationships and Family in the Fandoms “Star Trek” and “Supernatural”. Rozprawa ta wydaje się ważna z kilku powodów. Jest interesującym wkładem w dziedzinę fan studies, która dopiero od niedawna rozwija się w Polsce ma interdyscyplinarny charakter; stanowi wypełnienie luki zwłaszcza w literaturoznawczych ujęciach działalności literackiej fanów; porusza problem reprezentacji w twórczości fanowskiej tak ważnych zjawisk społecznych jak płeć kulturowa, seksualność czy rodzina. Recenzja przybliża kolejne rozdziały publikacji, pochylając się przede wszystkim nad stroną metodologiczną. Goldmann omawia wytwory fanowskie na podstawie próby złożonej z kilku najpopularniejszych fanfikcji dotyczących dwóch wybranych fandomów, należących do określonych podgatunków w ramach slashu – gatunku fan fiction ukazującego romans dwóch mężczyzn. Celem analizy tych tekstów jest wyłonienie schematów narracyjnych typowych dla każdego z tych podgatunków, głównie poprzez weryfikowanie obecności motywów zaobserwowanych przez naukowców wcześniej badających slash. Równolegle autorka przygląda się reprezentacji płci kulturowej, seksualności i rodziny w próbkach każdego gatunku. Mimo pewnych zastrzeżeń metodologicznych opracowanie kończy się wnioskiem, iż recenzowana rozprawa stanowi bogatą i rzetelną analizę rozpatrywanych zjawisk, co przesądza o jej użyteczności dla wszystkich badaczy fandomu, a szczególnie jego amatorskiej twórczości literackie

2024-07-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Percepcja zmian w języku polskim u uczniów dwujęzycznych w Anglii (na przykładzie słownictwa młodzieżowego)
Kamila Kuros-Kowalska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 105-117
W artykule zostały zaprezentowane wyniki badań, które pozwolą zastanowić się m.in. nad tym, czy fakt przebywania w środowisku wielokulturowym zrywa więź z żywym językiem polskim. Narzędziem służącym poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie było badanie rozumienia najpopularniejszych słów młodzieżowych z ostatnich lat. Wybierane corocznie młodzieżowe słowo roku pozwala odkrywać cechy polszczyzny młodej generacji. Konkurs pozwala badać i podążać za językową modą. Słowa klasyfikowane jako młodzieżowe niekoniecznie są nowe, czy też slangowe, jednak zdecydowanie częściej używane są przez analizowaną grupę. Badaniem objęto ponad 200 uczniów szkół polonijnych w Wielkiej Brytanii. Wyniki porównano z grupą młodzieży z Polski.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Charakterystyka zbiorów Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego. Wybrane możliwości badawcze

Joanna Lustański

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2022 | Abstrakt | s. 1-18

Tematem artykułu są zbiory archiwalne Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego w Toronto, który jest jedną z niewielu organizacji stworzonych przez Polonię kanadyjską dysponujących archiwum, wydawnictwem oraz biblioteką. Celem niniejszego tekstu jest scharakteryzowanie poloników będących w posiadaniu Instytutu oraz przedstawienie technik gromadzenia i udostępniania zbiorów. Opisowi poddano różne grupy jednostek archiwalnych: zbiory mikrofilmów, skany gazet polonijnych, pamfletów i druków ulotnych, a także publikacje książkowe o tematyce związanej z polską grupą etniczną w Kanadzie: pamiętniki imigrantów, biografie i autobiografie, monografie i rejestry. Zbiory te – częściowo dostępne w wersji zdigitalizowanej – zostały rozpoznane i docenione przez nielicznych badaczy, głównie historyków i socjologów. Autorka artykułu postuluje, by stały się one przedmiotem bardziej systematycznej niż dotąd interdyscyplinarnej eksploracji naukowej.

2022-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ideologia płci 
w jednojęzycznych słownikach języka polskiego

Dennis Scheller-Boltz

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 163-177

The article discusses the relation between lexicography and ideology. It proves that the monolingual Polish language dictionaries are designed according to the ideology of gender and that gender stereotypes can take different forms in dictionaries. The dictionaries not only reflect, but also preserve social and cultural values and rules. The analysis leads to the question, how should the ideology of gender be presented in the future, in order to avoid stereotyping?

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wstęp do ekokrytyki filmowej: wyzwania dydaktyczne

Justyna Hanna Budzik

Język: PL | Data publikacji: 20-07-2023 | Abstrakt | s. 1-16

Główne cele artykułu to rozpoczęcie dyskusji nad tym, jak wprowadzać ekokrytykę w obręb uniwersyteckiej edukacji filmowej, oraz krytyczny namysł nad doświadczeniem autorki w zakresie prób przełożenia teoretycznych założeń posthumanistycznej dydaktyki filmowej na praktykę uniwersytecką. Część teoretyczna tekstu popularyzuje myśl Adriana Ivakhiva, teoretyka kultury i ekofilozofa zajmującego się filmoznawstwem, który poddaje refleksji także swoją działalność dydaktyczną. W dalszej części artykułu autorka opisuje zajęcia uniwersyteckie poświęcone ekokrytyce filmowej, których celem była implementacja postawy interpretacyjnej i badawczej wypracowanej w zielonych studiach nad filmem. Przedstawiony zostaje tu program zajęć, metody dydaktyczne, wnioski oraz postulaty przeprojektowania zajęć w kolejnym cyklu. Odrębna część tekstu dotyczy szczegółowego omówienia jednego z ćwiczeń dla studentów. Doświadczenia dydaktyczne zostają wpisane w kontekst założeń edukacji filmowej oraz posthumanistyki.

2023-07-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróż do Miasta Nadziei – imigracja, diaspora i tożsamość w powieści Larissy Lai Salt Fish Girl

Agnieszka Podruczna

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 139-153

Motyw podróży stanowi jeden z najważniejszych tropów literatury postkolonialnej, jak również literatury science fiction, której korzenie są niezaprzeczalnie zanurzone w dyskursie kolonialnym. Zależność ta prowadzi do rozrachunków z kolonialną przeszłością i przepisywaniem (writing back) na nowo narracji charakterystycznych dla science fiction. Autorka artykułu bada osobliwe związki między teorią postkolonialną a literaturą science fiction. Omawia, w jaki sposób fikcja spekulatywna pozwala na dogłębną analizę współczesnej kondycji diasporycznej oraz kwestii pamięci i tożsamości kulturowej w kontekście dialogu ze współczesnymi studiami nad diasporą i studiami postkolonialnymi.
Motyw podróży, rozumiany zarówno w sensie dosłownym, jak i metaforycznym, staje się punktem wyjścia do dyskusji na temat tego, jak doświadczenia migracji i diasporycznej egzystencji wpływają na tożsamość podmiotu, a także na jego relację z kulturą i językiem kraju przodków.
W artykule ukazano sposoby zaangażowania Larissy Lai w dyskusję na temat aktualnego stanu społeczności diasporycznych. Zaproponowano także nowe spojrzenie na skomplikowaną relację między diasporami, ich przeszłością i dziedzictwem przodków oraz językiem, a motywem podróży rozumianej zarówno przestrzennie (jako podróż z jednego miejsca do drugiego), jak i czasowo (jako powrót do korzeni lub niemożność powrotu). Wykorzystując teorię postkolonialną oraz teorię science fiction jako ramy teoretyczne, autorka dowodzi, że dla Lai podróż jednego z wcieleń głównej bohaterki, Nu Wa, na Wyspę Mgieł i Zapomnienia stanowi rozbudowaną metaforę doświadczenia chińskich imigrantów w Kanadzie. Motyw podróży jest tu nierozerwalnie związany z kluczowymi dla społeczności diasporycznych praktykami pamiętania i zapominania, a także z ciągłym poszukiwaniem nowej, granicznej tożsamości w poznawanej rzeczywistości. Co więcej, Lai sugeruje, że taka podróż stanowi dla jednostki traumatyczne doświadczenie, którego efektem jest utrata dostępu do dziedzictwa i języka przodków oraz konieczność zaakceptowania swojej liminalnej kondycji, co przyczynia się do poczucia wyobcowania i braku zakorzenienia.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Przepraszam, proszę, dziękuję 
– o polskiej i rosyjskiej etykiecie językowej*

Jaśmina Puchała

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 303-325

The author of the article discusses pragmatic functions of honorifics ‘excuse me’, ‘please’, ‘you are welcome’, ‘thank you’ in Polish and compare them with Russian language etiquette. Her aim is to reveal the potential sources of failures in gaining sociocultural competences by the Russians studying Polish and to define potential linguistic and cultural misunderstandings.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum

Anna Gawryś-Mazurkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-3

Najnowszy numer „Postscriptum Polonistycznego” poświęcony jest problematyce dziedzictwa kulturowego, literackiego i językowego. Pierwsza część zawiera siedem artykułów w języku angielskim, będących pokłosiem konferencji „Obmyślanie Dwudziestolecia na nowo. Dziedzictwo Drugiej Rzeczpospolitej po r. 1989” (2022). Autorzy analizują dziedzictwo Drugiej Rzeczpospolitej pod kątem literatury, językoznawstwa, muzealnictwa i alternatywnych historii. Tematy obejmują m.in.: postrzeganie dwudziestolecia, feminatywy, polską kulturę popularną w Izraelu i reinterpretacje historycznych narracji. Część druga (po polsku), Varia, składająca się z dziewięciu opracowań, dotyczy recepcji polskiej literatury za granicą, tożsamości, nauczania polskiego jako obcego i sztuki. W artykułach omawiane są następujące zagadnienia: odbiór polskiej literatury faktu we Włoszech, polskość w kinie europejskim, strategie autokreacyjne artystów, wyzwania glottodydaktyczne oraz kwestie tożsamościowe.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Dziedzictwo Stanisława Leszczyńskiego. O nauczaniu języka i kultury polskiej w Nancy – historia, wyzwania, zagrożenia

Patrycja Gardin

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2022 | Abstrakt | s. 1-18

Celem artykułu jest opisanie dziejów nauczania języka polskiego na Uniwersytecie Lotaryńskim w Nancy – jednym z nielicznych ośrodków polonistycznych we Francji, w którym zajęcia (wciąż) prowadzone są na  wszystkich poziomach nauczania – od licencjatu po studia doktoranckie. Punktem wyjścia analizy jest rok 1752, w którym Stanisław Leszczyński, król Polski i książę Lotaryngii i Baru, powołuje Collège Royal de Médecine – pierwszą jednostkę uniwersytecką w Nancy. Autorka, korzystając z francuskich źródeł archiwalnych, przedstawia zakrojone na dużą skalę działania podjęte przez Leszczyńskiego w Lotaryngii na rzecz promocji kultury i nauki polskiej. Opis wieloletniej tradycji nauczania języka polskiego na ziemi stanisławowskiej został oparty na analizie roczników i kronik emigracyjnych, a także czasopism francuskich z przełomu XIX i XX wieku. W tekście przywołane zostały najważniejsze wydarzenia i prace będące udziałem powołanej w 1961 roku Katedry Języka Polskiego: początki jej istnienia, zmiany w organizacji, kierunki nauczania oraz wyzwania i zagrożenia, przed którymi stoi. Prezentację uzupełniają charakterystyki założycieli i kierowników Katedry oraz zarys ich najważniejszej działalności badawczej. W tym celu autorka przedstawia najistotniejsze prace naukowe pochodzące z dwóch kolekcji zbiorów zgromadzonych na Uniwersytecie Lotaryńskim – Kolekcji Decaux oraz Kolekcji Lajarrige.

2022-06-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Badania eksperymentalne w zakresie semantyki jzyka naturalnego. Przyczynek do dyskusji nad realnoci psychologiczn hipotez lingwistycznych

Tomasz Nowak

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 11-26

The article presents the results of laboratory experiments on several linguistic hypotheses. The experiments were checked for their epistemological control of the psychological reality of the world description that they offer. The article refers to the psycholinguistic experiments that aim to define the explanatory adequacy of the semantic models that simulate the implementation of the representative function of the language. The two themes: philological (linguistic) and cognitive (neurolinguistic and psycholinguistic) are combined in the article.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Przygotowanie przyszłych polonistów do wyzwań edukacji ekologicznej

Małgorzata Latoch-Zielińska

Język: PL | Data publikacji: 19-07-2023 | Abstrakt | s. 1-17

Problematyka artykułu wpisuje się w nurt interdyscyplinarnych badań, których przedmiotem jest kształcenie przyszłych nauczycieli języka polskiego do wyzwań współczesnego świata. Należą do nich problemy związane ze zmianami klimatu i z wynikającymi z nich konsekwencjami dla ludzi i naszej planety. Efektywna edukacja ekologiczna zależy w dużym stopniu od przygotowania nauczycieli do jej realizacji. Język polski jako przedmiot szkolny pełni kluczową funkcję w edukacji młodego pokolenia, ponieważ uczy myślenia, wyrażania uczuć i poglądów, dialogu oraz dyskusji. Analizy podstawy programowej kształcenia ogólnego wykazały, iż nie zawiera ona satysfakcjonujących zapisów i nie spełnia oczekiwań nowoczesnej edukacji ekologicznej. Również standard kształcenia nauczycieli wymaga poszerzenia i uzupełnienia o niezbędne zapisy, zarówno w części ogólnej, jak i szczegółowej. Do katalogu efektów uczeni należy wpisać zagadnienia dotyczące edukacji ekologicznej oraz sposobów jej realizacji, projektowania i realizowania programów związanych z ekologią, kreowania sytuacji dydaktycznych służących popularyzacji wiedzy i zachowań proekologicznych, opracowania ekokrytycznego odczytania starych lektur czy wskazywania nowych kontekstów do znanych tekstów. Trzeba również zreformować praktyki pedagogiczne, tak, by studenci mogli w czasie ich realizacji obserwować i włączać się w działania proekologiczne polonistów i szkoły. W artykule zwrócono uwagę na konieczność kształcenia kompetencji komunikacyjnych niezbędnych w rozmowie o zmianach klimatycznych. Kształcenie merytoryczne powinno się wzbogacić o zagadnienia z obszaru ekokrytyki, praktyki interpretacyjne twórczości literackiej w aspekcie jej możliwości proekologicznych i postantropocentrycznych.

2023-07-19



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literackie obrazy miasta w nauczaniu polonistycznym cudzoziemców

Aleksandra Achtelik

Język: PL | Data publikacji: 21-12-2021 | Abstrakt | s. 1-18

Artykuł stanowi propozycję odkrywania w pracy z cudzoziemskim odbiorcą ważkich problemów kulturowych o charakterze uniwersalnym poprzez wykorzystanie tekstu literackiego. Najnowsza historia jednej z dzielnic Krakowa – Kazimierza – staje się pretekstem do podjęcia namysłu, jak (poprzez znaczące punkty w przestrzeni miejskiej) można deszyfrować zapis o (nie)obecnej społeczności, poruszać kwestie związane z procesami rewitalizacji miejskiego krajobrazu, jednocześnie ważąc płynące z nich korzyści i zagrożenia. Analizowany w artykule literacki projekt O_Kaz. staje się w intencji autorki płaszczyzną do odkrywania historycznego zapisu/znaczenia miejsca, ma inspirować odbiorcę nie tylko do rozpoczęcia dyskursu na temat polskiej kultury i lokalnych sposobów oswajania poczucia pustki/braku, ale również zachęcać obcokrajowca do kontrastywnego ujęcia tego zagadnienia. Krakowski kwartał – jako motyw literacki – staje się inspiracją do podjęcia narracji na temat otwartości polskiego społeczeństwa wobec kulturowo Innego. Tekst wpisuje się w dyskurs poświęcony miejscu tekstu literackiego w edukacji polonistycznej cudzoziemców oraz w badania humanistyczne analizujące kwestie tożsamości w kontekście miejsca, tu: zapisu śladów (nie)obecności społeczności w urbanistycznej tkance miasta.

2021-12-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Kłopoty z opisem rzeczy”, czyli (nie)możliwość 
mimesis w epoce relatywizacji podmiotu

Arent van Nieukerken

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 65-98

At first sight it appears that Miłosz’s poetry shares many features with modernist and postmodernist poetics. One of its main themes is the impossibility of verifying the veracity of man’s sensual impressions (i.e. their referring to an ‘external’ world), which seems to undermine the traditional concept of literature as ‘mimesis’. However, Miłosz expressly rejected the postmodernist point of view that literature as ‘mimesis’ is merely a textual effect. Even when the speakers in his poems expressly deny the possibility of recreating the external world of man’s sense-impressions by means of language, they seem to achieve the very thing they wanted to deny. One of Miłosz’s favourite devices in the poetry of his middle period was the so-called ‘irony of self-betrayal’. But this negative way of affirming the covenant between the self and the world did not satisfy him in the long run. Wishing to overcome the antinomies of mimesis he attempted to work out a poetical strategy allowing him to describe the astonishing richness of being more directly. This strategy required a metaphysical justification. The veracity of man’s sensual and intellectual involvement with the world turned out to be rooted in the religious perspective of ‘apokatastasis’. ‘Time past’ and ‘time present’ are one in a process that both redeems and transcends time, without annihilating the moments of which it consists. Miłosz’s long poems of the sixties and seventies should therefore not be simply understood as ‘literature’ or independent ‘works of art’ (poésie pure) that could be separated from other forms of being. In fact they are part of a process of redemption that occurs ‘here and now’, although it remains unclear when it will be completed. For that reason Miłosz’s longer poems should be read as ‘open texts’ or – but in a sense opposite to the postmodernist idea of ‘unfinishedness’ – ‘work in progress’. They purport to present the manifold phenomena of a man’s existential autobiography simultaneously.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa sezonu 2017

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 01-09-2020 | Abstrakt | s. 313-323

The article presents the summary of the 2017 season of Polish filmmaking. All movies mentioned in the article are chosen and described according to that which would be interesting for a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language. The following films are described in the article: Twój Vincent [Loving Vincent], Listy do M. 3 [Letters to Santa 3], Najlepszy [The Best], Zgoda [The Reconciliation], Pokot [Spoor], Komunia [Communion].

2020-09-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura non fiction nad Dunajem. Recepcja wybranych polskich utworów na Węgrzech

László Kálmán Nagy

Język: PL | Data publikacji: 25-06-2024 | Abstrakt | s. 1-19

W artykule zostały zaprezentowane wybrane zagadnienia dotyczące problematyki literatury non fiction na Węgrzech oraz recepcja niektórych polskich utworów. W kulturze węgierskiej literatura non fiction do dziś nie uzyskała właściwej pozycji i w pewnym sensie uważana jest za twórczość marginalną, która nie ma stałego miejsca w narodowym kanonie. Jest ona konsekwentnie pomijana w nowych opracowaniach historycznoliterackich i brakuje ciągłości w prezentacji tego dorobku. Gatunek ten uzyskał w latach 30. pewien rozgłos i popularność dzięki socjograficznemu nurtowi prozy węgierskiej reprezentowanemu przez Gyulę Illyésa. Natomiast od drugiej połowy XX wieku np. ojciec węgierskiego reportażu Árpád Pásztor należy już do kręgu zapomnianych pisarzy, choć na początku XX stulecia jako korespondent stołecznych pism przysyłał reportaże z różnych krajów świata. Literaturoznawcy zapomnieli także o zmarłym w 2022 roku Györgyu Moldovie, który w okresie realnego socjalizmu uchodził za najbardziej znanego i popularnego autora literatury non fiction. Wiele wybitnych polskich tekstów non fiction, np. Ryszarda Kapuścińskiego, było w stanie wypełnić pewną lukę w kulturze węgierskiej dzięki zaangażowanym w polską kulturę węgierskim tłumaczom-polonistom. Do najciekawszych pozycji non fiction z punktu widzenia kultury węgierskiej należą w ostatnim okresie książki Andrzeja Stasiuka, Ziemowita Szczerka i Krzysztofa Vargi.

2024-06-25



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Z zagadnień badawczych ostrawskiej polonistyki 
(na przykładzie działalności naukowej 
doc. PaedDr. Jany Raclavskiej, Ph.D.)

Jiří Muryc

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 161-169

The aim of this contribution is to present the filed of research explored by the staff members of the Department of Polish Studies at the University of Ostrava. Research activities of PaedDr. Jana Raclavska, serve as a good example of the department’s achievements and further growth. The article covers two basic fields of research – a history of Polish language at Cieszyn Silesia and comparative phraseology.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ekonomiczność innowacji składniowych 
w kontekście normy językowej

Ewa Kołodziejek

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 87-98

The author analyses contemporary syntactic innovations based on usus, but incorrect according to linguistic rules, such as: odnośnie czego, przed i po obiedzie, dwa lub więcej samochodów, szampon dla zdrowych włosów. She proves that such forms result from language economy and the level of their preservation leads to the possibility of their normative acceptance.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski dyskurs prywatności

Małgorzata Kita

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 93-103

The main hypothesis presented in this article is the very existence of the discourse of privacy that is rooted in culture. This research covers the area of Polish contemporary discourse. The author claims that certain parts of the world of discourse consist of specific genres of speech and cultural scripts that determine the subsequent language choices of those who communicate. The author also implies that privacy as a psycho­social feature is relative and it is revealed in a bipolar (PRIVATE – PUBLIC) structure. She implies that there is the migration of the discourse of privacy manifestations from their natural context („internal world“ of an individual, home, family, friends) to the public discourse. Such transgressive behaviour of participants of the „worlds of texts“ is one of the most important features of postmodern contemporaneity.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Planowanie jednostek lekcyjnych i metodycznych – 
modele i schematy

Iwona Janowska

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 63-88

The aim of the article is to point out the risk that lies in the uncontrolled freedom of choosing methods and techniques of teaching foreign languages. The author also tries to find solutions to this problem. In the first part of the article the main methodological conceptions are presented. The need to remain coherent is underlined here. Some of the most commonly used schemas of foreign language lessons are presented by the author. Characteristics of CEFR concludes the first part of the article. CEFR is regarded as an element, which links past and present in glottodidactics. The second part of the article contains hints and remarks on planning lessons and methodological units. The author concentrates on task­oriented teaching, she explains the specific character of task­based lessons and suggests how to keep such lessons coherent.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O niektórych możliwościach wykorzystania mandali 
w edukacji polonistycznej

Danuta Krzyżyk

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 149-162

The article presents the possibility of using mandala during the classes with children studying Polish as a foreign language. Some particular areas of Polonistic education have been discussed here, such areas where using this technique supporting passing the knowledge and developing skills is possible. The functions of educational mandala have been described along with the most important rules of using it. Working with the picture of mandala can help to liberate a child’s creative activity.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Instytut Polski w Sofii

Galina Georgiewa , Radostina Petrowa

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 30-44

Polish Institute in Sofia (former Polish Cultural and Information Centre) is one of the oldest cultural institutions of this type in the Balkans and the most important centre for promotion of Polish culture in Bulgaria. For many years it has been supporting Polish­Bulgarian contacts in the field of science and culture arranging courses of Polish language for Bulgarians, cooperating with Bulgarian universities, Slavic Studies Institutes and other cultural institutions. Paper presents history of the Institute, its activities in different fields (promotion of Polish literature, music, arts, science etc.) and its contribution to relations between the two countries.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zwierzęta a dydaktyka literatury. 
Wokół szkolnej lektury powieści Olgi Tokarczuk 
Prowadź swój pług przez kości umarłych

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 251-261

The author of the article proposes the way of reading and interpreting Olga Tokarczuk’s novel at high school. The choice of the novel results not only from the changes in curriculum, but also from a chance of enriching the lists of obligatory reading with the texts undertaking interesting problems such as relation between man and animals. The scholar sees here a counterweight for problems connected with liberation of the nation or social topics that seem to dominate in Polonistic discourse at high­school. The very presence of Olga Tokarczuk’s novel at Polish language classes would question an anthropocentric way of interpreting the world around.

2020-12-13