Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Niektóre „akademickie” pluralia tantum 
– semantyka, pragmatyka, struktura

Jolanta Tambor

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 53-69

The article presents the issue of nouns with a problematic relation between semantic reference and inflexional indicator of grammatical number, that is, such nouns which have only plural form while referring to a single object. The author analyses changes in adapting inflexional indicators in cases when belonging to the group of nouns with both singular and plural form or to the group of pluralia tantum makes a significant difference in meaning. It is one of the most difficult problems of Polish declination. The grammatical category of number, which accumulates important grammatical and semantic information, is difficult not only for foreigners studying the Polish language, but also for native speakers. The author of the article concentrates on such pluralia tantum that are being used either in singular or plural form at the moment: warsztaty/warsztat (workshop), ćwiczenia/ćwiczenie (seminar), zajęcia/zajęcie (calss), badania/badanie (research). The author tries to explain why pluralia tantum, such as ćwiczenia, zajęcia, warsztaty, badania are being used increasingly often as nouns with both singular and plural forms by the young generation of academics. The explanation is based on dictionary analyses, system considerations, as well as semantic and social analysis.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kobieca rewolucja za kamerą

Agnieszka Tambor

Język: EN | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 193-214

Artykuł porusza problem dyskryminacji kobiet w świecie filmu. Autorka przygląda się kolejnym etapom walki kobiet kina o równouprawnienie i sprawiedliwe traktowanie w zdominowanej i rządzonej przez mężczyzn branży. Omówione zostają najważniejsze z perspektywy problematyki dyskryminacji płciowej akcje i ruchy, jak: amerykańskie #MeToo czy europejskie #nobodysdoll, ale także przełomowe z punktu widzenia autorki wydarzenia m.in.: Oscar dla Kathryn Bigelow – pierwszej w historii kobiety reżyserki wyróżnionej tą nagrodą, skazanie Harveya Weinsteina za molestowanie aktorek czy wyciek tajnych dokumentów finansowych firmy Sony. Ujawnienie wielu faktów rozpoczęło proces, który należałoby nazwać wyrównywaniem szans między płciami w branży filmowej. Autorka przywołuje także ostatnie wydarzenia, do których doszło w świecie kina, np. wybór Agnieszki Holland na prezydentkę Europejskiej Akademii Filmowej. W artykule zamieszczono ponadto komentarz dotyczący feminatywów w języku polskim i stosunku kobiet do nazw żeńskich. W tekście można znaleźć informacje zarówno o amerykańskim, jak i europejskim rynku kinowym, a także diagnozy dotychczasowych problemów i propozycje ich rozwiązań.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Twórczość Henryka Sienkiewicza w Chinach

Yi Lijun

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 97-107

The author of the article – Yi Lijun, a distinguished translator of Polish literary works into Chinese – attempts to present the reception of Henryk Sienkiewicz’s works in China, concentrating on the issues concerning translations. She presents vignettes of the greatest scholars’ discussing Sienkiewicz’s works, the history of reception of Sienkiewicz’s writings, as well as the methods of popularizing his novels. She concentrates on problematics concerning the process of translating Trylogy from Polish language into Chinese, pointing out the difficulties and mistakes made by translators. She discusses her own work on translating the novels of the author of Quo vadis.

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Nauczanie fonetyki języka polskiego z perspektywy logopedycznej – studium przypadku studentów z Chin
Iwona Kaproń-Charzyńska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 65-75
W artykule poruszono zagadnienie włączania etapów postępowania logopedycznego oraz stosowanych w ramach logopedii metod do procesu nauczania fonetyki języka polskiego jako obcego. W ramach studium przypadku ukazano, że ich zastosowanie ułatwiło ustalenie charakteru występujących u słuchaczy odstępstw od normy oraz zaprojektowanie kompleksu celowych działań służących podnoszeniu kompetencji fonetyczno-fonologicznych. Zaproponowane rozwiązania odnoszą się do grupy osób z pierwszym językie
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O teatrze wilamowskim

Justyna Szlachta-Ignatowicz , Tomasz Wicherkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 89-103

The paper dedicated to the phenomenon of Wilamowicean theatre is composed of two parts presenting a different research approach. A review written by a literature scholar of the latest performance in the Wilamowicean repertoire serves as the basis for commentary built around it by a sociolinguist, dedicated to the situation of the Wilamowicean language, its history and revival. The paper also presents other processes of revival of minor languages using theatrical tools.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Macedońska recepcja polskiej literatury non-fiction

Lidija Tanuševska

Język: PL | Data publikacji: 04-04-2024 | Abstrakt | s. 1-12

Artykuł koncentruje się na opisaniu recepcji polskiej literatury non-fiction w kraju różniącym się od kraju powstania oryginału nie tylko liczbą czytelników, lecz także sytuacją rynkową. Ze względu na brak macedońskich recenzji wybranych dzieł odbiór poszczególnych utworów należących do omawianego gatunku przedstawiono w sposób subiektywny. W Macedonii do tej pory ukazały się przekłady twórczości Ryszarda Kapuścińskiego, Mariusza Szczygła, Agaty Tuszyńskiej, Kamila Bałuka i Wojciecha Jagielskiego. Okazuje się, że na popularność promowanej książki wpływa zarówno obecność pisarza w terenie, jak i dobra reklama oraz nagrody autorów i ich tłumaczy. Do zwiększenia sukcesu w sprzedaży przyczynia się także identyfikowanie się czytelników z treścią. Popularność danego utworu wiąże się nieraz z aktualną polityką, a niekiedy dopiero po jakimś czasie książka zaczyna być promowana. Recepcja polskiej literatury non-fiction ujęta została przez pryzmat tłumacza, a także naukowych odczytań macedońskich literaturoznawców i problemów wydawczych. Celem tekstu jest pokazanie, że konkretne dzieło za granicą może mieć zupełnie inną recepcję niż w kraju i że wpływa na to wiele czynników niezwiązanych z jakością utworu albo przekładu. Celem tekstu jest pokazać, że utwór za granicą powstania może mieć zupełnie inną recepcję niż ta w kraju i że na to wpływają dużo czynników niezwiązanych z jakością utworu albo przekładu.

2024-04-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Trudne miejsca w nauczaniu wymowy polskiej 
w środowisku bułgarskojęzycznym

Wirginia Mirosławska

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 303-309

The article deals with phonetic mistakes made by the students of Polish at The University of Veliko Turnovo (Bulgaria). The research covers over 50 students who studied Polish in 2008–2012, with the main focus on the recurrent mistakes and their sources. Language interference is the cause of the most frequent mistakes, such as the reduction of unstressed vowels, the confusion of [ł], [l] i [ṷ], the reduction in articulation of the geminates into one short sound, incorrect palatalisation or dispalatalisation of consonants. Another source of these mistakes lies in the difficulties in recognition and articulation of sounds that do not exist in Bulgarian: nasal vowels, [y], alveolo­palatals [ś], [ź], and the affricates [ć] and [1].

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa 2015

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 273-285

The article presents the summary of the 2015 season of Polish filmmaking. All movies mentioned in the article are chosen and described according to that which would be interesting for a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language. The following films are described here: Król życia, Chemia, Obce niebo, Demon, Klub włóczykijów, Panie Dulskie, Disco polo, Listy do M. 2, Moje córki krowy, Mur.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróżując w głąb człowieczego wnętrza. Na marginesie twórczości Olgi Tokarczuk

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 23-33

The sketch focuses on two novels by Olga Tokarczuk (Flights and The Books of Jacob), seeking to show different ways of using the travel motif. In Tokarczuk’s case, in fact, this is not only about moving in the geographical space, but also about exploring one’s own self. The questions posed by the author of House of Day, House of Night are universal; addressing fundamental aspects, they reveal the 21st century human condition. The writer often uses the motif of time, of the book or of travelling as such, showing literature as a specific language of communication that makes it possible to experience other people’s lives.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Przekłady literatury polskiej w Korei

Choi Sung-Eun

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 67-83

The history of translating Polish literature in South Korea goes almost 100 years back. In the article Polish literary works translated into Korean have been presented in chronological order. The first Polish literary work offered to Korean readers was Quo vadis by Henryk Sienkiewicz. It was translated from Japanese into Korean language in 1916. Since then Korean translators have been presenting Polish literature to their compatriots almost constantly and in many different ways. This also applies to the very difficult moments in the history of Korea such as Japanese occupation (1910–1940) or so called „cold war” period. Around 70 works of Polish literature have been published in Korea so far (not mentioning re­‑editions and several different translations of the same work). Some works have been published several times, translated by different people and published by different publishing houses (for example Quo vadis by Henryk Sienkiewicz, Eighth day of a week by Marek Hłasko, Solaris by Stanisław Lem).

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podmiot autorski 
w Wojnie polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną 
Doroty Masłowskiej

Agnieszka Wójtowicz

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 111-134

The author of the article suggests reading Dorota Masłowska’s debut novel Wojna polsko­ruska pod flagą biało­czerwoną from the perspective of the feminist literary critics. She uses Nancy K. Miller’s concept of arachnology. The author concentrates on parts of the novel that have been overlooked so far in reviews and interpretations. She examines a character in the book, a young girl, who is the author’s alter ego. The auctorial subject is revealed on different levels in the text: as a character in the novel, the author of the text that is being read and in a monologue of the narrator, Silny, whose narration is influenced by elements beyond his own consciousness and language. The experience of growing mature and writing is developed in the plot, through the consciousness of the main character and only revealed gradually. It is at the end of the novel that the author finally gives up the mask of the character and speaks for herself.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja bez granic. Ania Walwicz

Andrzej Jaroszyński

Język: PL | Data publikacji: 01-11-2020 | Abstrakt | s. 61-79

This is a presentation of the prose poetry of Ania Walwicz, one of Australia’s best­known experimental writers and performers but unknown in Poland. Her two pieces: Australia and Poland are given special attention to show some of the fundamental features of her poems, i.e. loss of identity and transgressive forms of her language. A short recollection of the author’s encounter with the poet in 2012 is included as well.

2020-11-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Odwleka spotkanie czy tylko je oddala? 
O sposobach konceptualizowania zmiany terminu 
na późniejszy

Karolina Lisczyk

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 27-39

The article presents the differences in conceptualizing the idea of moving planned activities or events to a later time. The author of the article refers to the cognitive semantics and considers five Polish verbs: oddalić, odłożyć, odciągnąć, odsunąć and odwlec. The author uses lexicographical explanations and material gathered from the National Corpus of Polish Language and Internet.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Śląszczyzna w perspektywie współczesnych metod badawczych. Postępy i postulaty

Wojciech Hofmański

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 77-87

The paper attempts to discuss the Silesian ethnolect from two different points of view. The first one is determined by the current status of research, including above all the identifiable areas of shortcomings in the field. The other goes beyond the Polish perspective that prevails in the Silesian studies discourse. The author discusses the progress of work on a Silesian language corpus, interactive research into Slavic languages in the context of intercomprehension, as well as the matched-guise technique, potentially making it possible to assess the perception of the Silesian ethnolect in the area where it is present. The research scopes indicated are considered to be of key importance in the context of the description of the condition and status of the ethnolect.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Non verba, sed amicitia – 
polsko-węgierskie słowa Feliksa Netza

Zbigniew Kadłubek

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2020 | Abstrakt | s. 223-233

It is an obituary notice of Feliks Netz, a great translator from the Hungarian language, a writer, a poet, an art of words admirer. The author of the obituary refers to the translation works of Feliks Netz and deliberates on the art of translation itself and a special friendship between an author and a translator, which appears to be impossible to describe with words.

2020-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O budowaniu zaplecza teoretycznego glottodydaktyki polonistycznej. Uwagi na marginesie Podstaw dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne

Wioletta Hajduk-Gawron

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 291-298

The article attempts to sum up the progress of research on glottodidactics in Polish studies, with particular regard to the inclusive approach in the context of students who have experienced migration. The basic source used was the book by P.E. Gębal Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne. [Fundamentals of teaching Polish as a second language. An integration- and inclusion-based approach]

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czesława Miłosza ślady (nie)przypadkowe. 
O recepcji czeskiej

Lucie Zakopalová

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 315-326

The article presents translations of Czesław Miłosz’s works into Czech language, in the context of socio­political situation in Czechoslovakia before 1989 and after the downfall of communist regime. In the second part of the article the author presents her own interpretations of the following texts by Czesław Miłosz: Naive Realm, The Year of the Hunter, Miłosz’s Alphabet.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja frazeologiczna cudzoziemców 
wspomagana komputerowo

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2020 | Abstrakt | s. 229-236

The article reviews a computer programme called Frazpol which is a teaching aid designed especially for foreigners. The name comes from the phrase “Frazeologia polska” (Polish phraseology). The author begins with some observations on the significance of teaching phraseology of a foreign language. Detailed description of the programme is provided along with an explanation of how its tools can be used in the teaching process.

2020-12-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa 2014

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 237-247

The article presents the summary of the season 2014/2015 in Polish filmmaking. All movies described in the article are presented from the perspective of what would be interesting for a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language. The following films are described here: Ida, Bogowie, Fotograf, Hardkor disko, Jurek, Kebab i horoskop, Miasto 44, Służby specjalne, Zbliżenia.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Macedoński imiesłów nieodmienny 
a polski imiesłów przysłówkowy uprzedni. 
Czy brak symetrii formalnej 
stanowi przeszkodę w przekładzie?

Natalia Łukomska

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 99-116

The article discusses the possibility of translating Polish sentences with perfect adverbial participle into the Macedonian language where such a participle does not exist. The first part of the article presents the research on semantics and syntax of the Macedonian glagolski prilog (participle). The second part of the article compares the adverbial participles in Polish and Macedonian languages. The analyses are based on comparing adverbial participles used in Polish literary texts with their Macedonian equivalents used in translation.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa 2018

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 279-288

The article presents a summary of the 2018 season of Polish filmmaking. All movies mentioned in the article are chosen and described according to that which would be interesting for a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language. The following films are described in the article: Zimna wojna [Cold War], Kler [The Clergy], Jeszcze dzień życia [Another Day of Life], Jak pies z kotem [A Cat with a Dog], Kamerdyner [The Butler], 303. Bitwa o Anglię [Hurricane: Squadron 303], Dywizjon 303. Historia prawdziwa [Squadron 303. A True Story].

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Charakterystyka fonetyczna kontrastu homoorganicznych spółgłosek zwartych w językach: polskim i koreańskim

Emilia Szalkowska-Kim

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 31-57

Article presents the laryngeal contrast of homo­‑organic plosives in Polish and Korean and its acquisition in Polish by Korean students. There are three laryngeal series of stops in Korean: fortis (tense), lenis (lax) and aspirated. All of them are phonologically voiceless, although the lenis series typically becomes voiced intervocalically. The three­‑way laryngeal contrast among voiceless stops is very unusual and Korean is regarded as the only language which makes use of such distinction. Polish, to obtain the phonological contrast between stops having the same place of articulation, exploits the binary system of presence or absence of laryngeal vibration during the closure stage of stop production. The results of the present study show that so­‑called long prevoicing of Polish voiced stops in word­‑initial position is difficult to acquire by Koreans. Polish word­‑initial voiced stops were produced by some Korean speakers as Korean lenis stops but by the majority of speakers as stops with intermediate VOT between typical values of VOT in L1 and L2. Koreans usually pronounce Polish voiceless stops with aspiration in order to contrast them with Polish voiced stop series which is unfortunately devoiced in word­‑initial position by these speakers.

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Filmowa półka sezonu 2012/2013. 
Część II

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 199-212

This article presents the second part of the summary of the season 2011/2012 of Polish film­making. The following films are decribed here: 80 milionów dir. Waldemar Krzystek; Big Love dir. Barbara Białowąs; Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć dir. Patryk Vega; Imagine dir. Andrzej Jakimowski; Jesteś Bogiem dir. Leszek Dawid; Lęk wysokości dir. Bartosz Konopka; Mój rower dir. Piotr Trzaskalski; Nad życie dir. Anna Plutecka­Mesjasz; Obława dir. Marcin Kryształowicz; Paths of Hate dir. Damian Nenow; Pokłosie dir. Władysław Pasikowski; Róża dir. Wojciech Smarzowski; Rzeź dir. Roman Polański; Supermarket dir. Maciej Żak. The author concentrates mainly on the premieres for the second half of the year 2012. All the movies that are described in the article are presented from the perspective of how interesting they would be to a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Działania samorządu miejskiego jako narzędzie budowania świadomości ekologicznej wśród mieszkańców – na przykładzie Bratysławy

Zuzana Obertová

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Tematem artykułu są działania samorządu miejskiego Bratysławy, stolicy Słowacji, na rzecz środowiska naturalnego od 2018 do 2022 roku. Ramy czasowe zostały wybrane ze względu na zmianę politycznej reprezentacji miasta w 2018 roku, która zobowiązała się do wprowadzenia ekologicznych rozwiązań w zakresie gospodarowania odpadami, ochrony miejskich lasów i ekosystemów nad Dunajem, opieki nad miejską zielenią, ochrony czystego powietrza i wód. Autorka zarówno wskazuje na projekty, które nie doczekały się pełnej realizacji, jak i prezentuje działania zachęcające ludzi do aktywnego udziału w gospodarce obiegowej lub motywujące do zmiany postawy oraz, co za tym idzie, również zachowania. Charakterystyczną cechą wszystkich rozwiązań jest wymiar edukacyjny – zawsze towarzyszy im kampania wyjaśniająca pozytywny wpływ zmian na środowisko i życie mieszkańców.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Kłopoty z opisem rzeczy”, czyli (nie)możliwość 
mimesis w epoce relatywizacji podmiotu

Arent van Nieukerken

Język: PL | Data publikacji: 17-12-2020 | Abstrakt | s. 65-98

At first sight it appears that Miłosz’s poetry shares many features with modernist and postmodernist poetics. One of its main themes is the impossibility of verifying the veracity of man’s sensual impressions (i.e. their referring to an ‘external’ world), which seems to undermine the traditional concept of literature as ‘mimesis’. However, Miłosz expressly rejected the postmodernist point of view that literature as ‘mimesis’ is merely a textual effect. Even when the speakers in his poems expressly deny the possibility of recreating the external world of man’s sense-impressions by means of language, they seem to achieve the very thing they wanted to deny. One of Miłosz’s favourite devices in the poetry of his middle period was the so-called ‘irony of self-betrayal’. But this negative way of affirming the covenant between the self and the world did not satisfy him in the long run. Wishing to overcome the antinomies of mimesis he attempted to work out a poetical strategy allowing him to describe the astonishing richness of being more directly. This strategy required a metaphysical justification. The veracity of man’s sensual and intellectual involvement with the world turned out to be rooted in the religious perspective of ‘apokatastasis’. ‘Time past’ and ‘time present’ are one in a process that both redeems and transcends time, without annihilating the moments of which it consists. Miłosz’s long poems of the sixties and seventies should therefore not be simply understood as ‘literature’ or independent ‘works of art’ (poésie pure) that could be separated from other forms of being. In fact they are part of a process of redemption that occurs ‘here and now’, although it remains unclear when it will be completed. For that reason Miłosz’s longer poems should be read as ‘open texts’ or – but in a sense opposite to the postmodernist idea of ‘unfinishedness’ – ‘work in progress’. They purport to present the manifold phenomena of a man’s existential autobiography simultaneously.

2020-12-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka filmowa sezonu 2017

Agnieszka Tambor

Język: PL | Data publikacji: 01-09-2020 | Abstrakt | s. 313-323

The article presents the summary of the 2017 season of Polish filmmaking. All movies mentioned in the article are chosen and described according to that which would be interesting for a foreigner or a person who studies Polish as a foreign language. The following films are described in the article: Twój Vincent [Loving Vincent], Listy do M. 3 [Letters to Santa 3], Najlepszy [The Best], Zgoda [The Reconciliation], Pokot [Spoor], Komunia [Communion].

2020-09-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Z zagadnień badawczych ostrawskiej polonistyki 
(na przykładzie działalności naukowej 
doc. PaedDr. Jany Raclavskiej, Ph.D.)

Jiří Muryc

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 161-169

The aim of this contribution is to present the filed of research explored by the staff members of the Department of Polish Studies at the University of Ostrava. Research activities of PaedDr. Jana Raclavska, serve as a good example of the department’s achievements and further growth. The article covers two basic fields of research – a history of Polish language at Cieszyn Silesia and comparative phraseology.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Ekonomiczność innowacji składniowych 
w kontekście normy językowej

Ewa Kołodziejek

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2020 | Abstrakt | s. 87-98

The author analyses contemporary syntactic innovations based on usus, but incorrect according to linguistic rules, such as: odnośnie czego, przed i po obiedzie, dwa lub więcej samochodów, szampon dla zdrowych włosów. She proves that such forms result from language economy and the level of their preservation leads to the possibility of their normative acceptance.

2020-10-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura non fiction nad Dunajem. Recepcja wybranych polskich utworów na Węgrzech

László Kálmán Nagy

Język: PL | Data publikacji: 25-06-2024 | Abstrakt | s. 1-19

W artykule zostały zaprezentowane wybrane zagadnienia dotyczące problematyki literatury non fiction na Węgrzech oraz recepcja niektórych polskich utworów. W kulturze węgierskiej literatura non fiction do dziś nie uzyskała właściwej pozycji i w pewnym sensie uważana jest za twórczość marginalną, która nie ma stałego miejsca w narodowym kanonie. Jest ona konsekwentnie pomijana w nowych opracowaniach historycznoliterackich i brakuje ciągłości w prezentacji tego dorobku. Gatunek ten uzyskał w latach 30. pewien rozgłos i popularność dzięki socjograficznemu nurtowi prozy węgierskiej reprezentowanemu przez Gyulę Illyésa. Natomiast od drugiej połowy XX wieku np. ojciec węgierskiego reportażu Árpád Pásztor należy już do kręgu zapomnianych pisarzy, choć na początku XX stulecia jako korespondent stołecznych pism przysyłał reportaże z różnych krajów świata. Literaturoznawcy zapomnieli także o zmarłym w 2022 roku Györgyu Moldovie, który w okresie realnego socjalizmu uchodził za najbardziej znanego i popularnego autora literatury non fiction. Wiele wybitnych polskich tekstów non fiction, np. Ryszarda Kapuścińskiego, było w stanie wypełnić pewną lukę w kulturze węgierskiej dzięki zaangażowanym w polską kulturę węgierskim tłumaczom-polonistom. Do najciekawszych pozycji non fiction z punktu widzenia kultury węgierskiej należą w ostatnim okresie książki Andrzeja Stasiuka, Ziemowita Szczerka i Krzysztofa Vargi.

2024-06-25



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski dyskurs prywatności

Małgorzata Kita

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 93-103

The main hypothesis presented in this article is the very existence of the discourse of privacy that is rooted in culture. This research covers the area of Polish contemporary discourse. The author claims that certain parts of the world of discourse consist of specific genres of speech and cultural scripts that determine the subsequent language choices of those who communicate. The author also implies that privacy as a psycho­social feature is relative and it is revealed in a bipolar (PRIVATE – PUBLIC) structure. She implies that there is the migration of the discourse of privacy manifestations from their natural context („internal world“ of an individual, home, family, friends) to the public discourse. Such transgressive behaviour of participants of the „worlds of texts“ is one of the most important features of postmodern contemporaneity.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Planowanie jednostek lekcyjnych i metodycznych – 
modele i schematy

Iwona Janowska

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 63-88

The aim of the article is to point out the risk that lies in the uncontrolled freedom of choosing methods and techniques of teaching foreign languages. The author also tries to find solutions to this problem. In the first part of the article the main methodological conceptions are presented. The need to remain coherent is underlined here. Some of the most commonly used schemas of foreign language lessons are presented by the author. Characteristics of CEFR concludes the first part of the article. CEFR is regarded as an element, which links past and present in glottodidactics. The second part of the article contains hints and remarks on planning lessons and methodological units. The author concentrates on task­oriented teaching, she explains the specific character of task­based lessons and suggests how to keep such lessons coherent.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O niektórych możliwościach wykorzystania mandali 
w edukacji polonistycznej

Danuta Krzyżyk

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 149-162

The article presents the possibility of using mandala during the classes with children studying Polish as a foreign language. Some particular areas of Polonistic education have been discussed here, such areas where using this technique supporting passing the knowledge and developing skills is possible. The functions of educational mandala have been described along with the most important rules of using it. Working with the picture of mandala can help to liberate a child’s creative activity.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Instytut Polski w Sofii

Galina Georgiewa , Radostina Petrowa

Język: PL | Data publikacji: 10-12-2020 | Abstrakt | s. 30-44

Polish Institute in Sofia (former Polish Cultural and Information Centre) is one of the oldest cultural institutions of this type in the Balkans and the most important centre for promotion of Polish culture in Bulgaria. For many years it has been supporting Polish­Bulgarian contacts in the field of science and culture arranging courses of Polish language for Bulgarians, cooperating with Bulgarian universities, Slavic Studies Institutes and other cultural institutions. Paper presents history of the Institute, its activities in different fields (promotion of Polish literature, music, arts, science etc.) and its contribution to relations between the two countries.

2020-12-10



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zwierzęta a dydaktyka literatury. 
Wokół szkolnej lektury powieści Olgi Tokarczuk 
Prowadź swój pług przez kości umarłych

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 251-261

The author of the article proposes the way of reading and interpreting Olga Tokarczuk’s novel at high school. The choice of the novel results not only from the changes in curriculum, but also from a chance of enriching the lists of obligatory reading with the texts undertaking interesting problems such as relation between man and animals. The scholar sees here a counterweight for problems connected with liberation of the nation or social topics that seem to dominate in Polonistic discourse at high­school. The very presence of Olga Tokarczuk’s novel at Polish language classes would question an anthropocentric way of interpreting the world around.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zakład Polonistyki Uniwersytetu Ostrawskiego – 
działalność naukowo-dydaktyczna

Jiří Muryc , Jana Raclavská

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 127-130

The authors of the article present the most important facts about Department of Polish Studies at University of Ostrava (Czech Republic). They focus on research, didactics and departmental activities aiming at the promotion of Polish language abroad.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Emancypowanie się słów.
Nauczanie słownictwa a procesy leksykalizacyjne

Magdalena Pastuch

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 31-43

This article discusses the possibility of using the concept of lexicalization in teaching Polish as a foreign language. The author presents different views of lexicalization in the works of linguists and she advocates that there is a need for a broad understanding of this phenomenon. The suggested strategy refers to glottodidactic practice. The discussed examples prove that processes that are common (such as breaking ethymological and formative ties) lead to the emancipation of a lexical item, which is no longer regarded as belonging to a certain semantic field. A similar situation occurs when graphic conventions interfere – they can disguise the semantic or formal origin of a lexem. The aim of the strategies suggested in the article is to restore the awareness of the very existence of some ties between words. According to the author it makes the process of building vocabulary easier for foreigners.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Psychologiczne aspekty pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym

Paulina Szydłowska , Joanna Durlik

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 157-169

The article summarises the most important issues concerning working with students with migration experiences: foreign teenagers and children, young refugees and children of repatriated persons. The article authors underline the psychological aspects and not only refer to changes in school curricula or language differences, but also discuss the cultural differences and issues such as cultural shock (experienced also by people who come back to the country of their origin), adaptive stress or post-traumatic stress. The authors also highlight the unique abilities of the migrant students and suggest effective ways of using them in school education. The article concludes with a short presentation of the legal acts that define they ways of supporting this group of students and with a list of publications that may become a source of inspiration for anyone interested in the matter.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Parcours de la reconnaissance”. 120 dni „Kultury” Wojciecha Karpińskiego w kontekście dialektyczności podmiotu Paula Ricoeura

Barbara Trygar

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 343-362

W artykule analizuję ostatnią książkę Wojciecha Karpińskiego pt. 120 dni „Kultury” w kontekście filozofii człowieka Paula Ricoeura. Karpiński wybrał publikowane w paryskiej „Kulturze” teksty pisarzy, którzy go najbardziej inspirowali, uczyli patrzenia na świat i na drugiego człowieka, a przede wszystkim pokazywali, jak odkrywać piękno sztuki. „Ja” Karpińskiego kształtowało się w spotkaniu z innymi artystami. Tożsamość narracyjna jest pomostem prowadzącym do zaproponowanej przez francuskiego filozofa koncepcji otwartej dialektyki, która łączy dwa podejścia. Po pierwsze badacz przyjmuje porządek aposterioryczny, wychodząc od konkretu, czyli jednostkowego podmiotu umiejscowionego w określonych realiach życiowych, zanurzonego w konkretnej kulturze, posiadającego własną historię i doświadczenia, po drugie posługuje się kantowskim zwrotem, prowadząc refleksję o podmiocie w perspektywie transcendentalnej. Podmiotowość to zwrócenie się ku Innemu, a dzięki Innemu dokonuje się transcendowanie siebie. Jak dowodzi francuski filozof, w języku istnieje „siła ontologiczna”, która wskazuje na określony sposób bycia-w-świecie. Tożsamość podlega świadomym przeobrażeniom, a literatura jest artystycznym zapisem tego ruchu i zarazem dyskursem kulturowo-antropologicznym.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Anamorfoza literatury: kobieca eseistyka jako gatunek hybrydowy na przykładzie eseju Joanny Mueller

Andrea F. De Carlo

Język: PL | Data publikacji: 17-07-2024 | Abstrakt | s. 1-12

Opierając się na najbardziej znaczącym w literaturze polskiej eseju o macierzyństwie, Powlekać rosnące. Apokryfy prenatalne (2013) pióra Joanny Mueller, autor omawia rolę, jaką w procesie autodeterminacji odgrywa kobieca eseistyka oraz jej hybrydowy charakter. Ponadto prezentuje, jak eseistyka literacka – poprzez kreowanie opowiadania, historii percypowanej przez struktury narracyjne – wpływa na indywidualne kształtowanie każdego dzieła i na osobiste doświadczenie twórcze.

2024-07-17



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Wykorzystanie podejścia międzykulturowego w nauczaniu języka polskiego w Chinach na przykładzie kuchni
Jagna Malejka
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 77-90
W artykule przedstawiono zagadnienia związane z wykorzystaniem podejścia międzykulturowego w nauczaniu języka polskiego jako obcego w Chinach. Rozważania skupiają się wokół kuchni i jedzenia w ogóle. Warunkiem skutecznej komunikacji jest nie tylko opanowanie reguł gramatycznych i słownictwa, ale także znajomość zasad panujących w kraju rozmówcy, uwarunkowań socjolingwistycznych i socjokulturowych. Materiał przykładowy pochodzi ze zbiorów autorki zgromadzony podczas pracy na uniwersytetach azjatyckich. Podejście międzykulturowe w nauczaniu polskich zachowań językowo-kulturowych w Państwie Środka wymaga zastosowania innych praktyk i rozwiązań niż w europejskim kręgu kulturowym.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jakiej syntezy literatury najnowszej potrzebuje slawistyka?

Karoline Thaidigsmann

Język: PL | Data publikacji: 20-08-2025 | Abstrakt | s. 1-9

Na podstawie obserwacji, że brakuje dostępnych pod względem treści i języka syntez współczesnej literatury polskiej dla studentów i innych zainteresowanych czytelników za granicą, podejmuję rozważania nad tym, jakiej syntezy literatury najnowszej potrzebuje slawistyka – dokładniej rzecz ujmując: polonistyka za granicą. Problematykę tę ujmuję z perspektywy badacza i wykładowcy literatury polskiej na uniwersytecie niemieckim. Próby odpowiedzi na postawione pytania są ściśle związane z dwoma projektami, w które jestem zaangażowana. Jednym z nich jest polsko-niemiecki projekt dotyczący historii współczesnej literatury polskiej dla niemieckojęzycznych czytelników. Drugi to badania nad funkcją literatury dziecięcej w zróżnicowanych kontekstach kulturowych. Oba traktuję w tym opracowaniu jako próbę przekraczania granic i otwierania nowych perspektyw dla tworzenia syntez literatury. Pokazuję, że pierwszy z projektów jest zgodny z myśleniem konstelacyjnym i z przekonaniem, że dziś zadanie historii literatury można rozumieć przede wszystkim jako propozycje, jak myśleć o rozwoju literatury, a tym samym – jak pomagać w kształtowaniu dojrzałych odbiorców (historii) literatury. Zwracam również uwagę na to, że pisanie syntezy współczesnej literatury polskiej dla niemieckiego czytelnika wymaga wielu pragmatycznych decyzji, które wpływają na kształt i zakres tematyczny prezentowanych treści. Polsko-niemiecki projekt dotyczący historii literatury znosi podział na literaturę popularną i wysoką oraz fikcję i literaturę faktu. Znosi również – przynajmniej do pewnego stopnia – podział między dziećmi i odbiorcami dorosłymi. Odwołując się do czterech aspektów literatury „dziecięcej” (multimodalność, crossover, kod kulturowy, estetyka eksperymentalna), argumentuję, dlaczego to ostatnie jest konieczne.

2025-08-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Sposoby zapobiegania zespołowi deficytu natury na gruncie słoweńskim – przykłady dobrych praktyk

Maria Wtorkowska

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-16

W wyniku rozwoju techniki i powszechnej dostępności do jej darów oraz ich nieustannego wykorzystywania w życiu codziennym czas wolny spędzamy częściej przed ekranami telefonów komórkowych, komputerów i telewizorów niż na świeżym powietrzu, na łonie natury. Brak kontaktu z przyrodą – szczególnie u dzieci – może być przyczyną problemów zgrupowanych pod nazwą: zespół deficytu natury (słoweń. motnja pomanjkanja narave). Niejednokrotnie nie zdajemy sobie sprawy z konsekwencji braku natury, jakimi są różnorodne zaburzenia, np. ograniczenia w wykorzystaniu zmysłów, trudności z koncentracją, tendencje do przybierania na wadze, skłonność do zapadania na choroby fizyczne i emocjonalne, znieczulica na problemy związane z ochroną środowiska. W 2016 roku Lublana jako miasto wyróżniające się w kategoriach wzrostu gospodarczego, poprawy jakości życia mieszkańców i ochrony środowiska otrzymała miano Zielonej Stolicy Europy, nagrodę przyznawaną przez Komisję Europejską. W artykule przedstawiono wybrane sposoby zapobiegania zaburzeniom łączącym się z brakiem kontaktu z naturą podjęte na gruncie słoweńskim
wśród populacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Zaprezentowano konkretne przykłady dobrych praktyk, które funkcjonują m.in. w stołecznych przedszkolach, w tym w lublańskim przedszkolu Pod Zamkiem (Pod gradom), znajdującym się w centrum Lublany, i skutecznie przyczyniają się do zapobiegania zaburzeniom wynikającym z braku kontaktu z naturą. Przedstawiono Instytut Pedagogiki Leśnej (Inštitut za gozdno pedagogiko) i działającą w jego obrębie Sieć Leśnych Przedszkoli i Szkół Słoweńskich(Mreža gozdnih vrtcev in šol Slovenije), a także Instytucję Edukacji i Doradztwa Špelinice(Zavod za izobraževanje in svetovanje Špelinice), założoną przez pedagożkę i antropolożkę Špelę Klofutar, która prowadzi szereg działań w przyrodzie z dziećmi i dla dzieci, np. Leśne Kruszyny (Gozdne drobtinice) i Plecak Przyrodniczy (Naravoslovni
nahrbtnik), oraz Instytucję Publiczną Mała ulica – Centrum dla Dzieci i Rodzin w Lublanie (Javni zavod Mala ulica – Center za otroke in družine v Ljubljani) i organizowane przez nią leśne ścieżki (Gozdna pot). Osoba doświadczająca od wczesnego dzieciństwa świata przyrody jako przestrzeni rozwojowej w wieku dojrzałym nada jej rangę ważności, co zaowocuje dbałością o środowisko. Wprowadzając zatem programy edukacyjne w terenach leśnych na etapie przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, w większej mierze zapobiegamy zaburzeniom związanym z deficytem natury, niż się z nimi zmagamy, a jak często pokazują nasze doświadczenia, lepiej jest zapobiegać niż leczyć.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Inte/gracja a granice dyscypliny

Wojciech Kalaga

Język: PL | Data publikacji: 14-12-2020 | Abstrakt | s. 21-28

brak

2020-12-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Narracja sztuki i tożsamości. Zdzisław Beksiński i Jerzy Grotowski

Klaudia Węgrzyn

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Zdzisław Beksiński od lat mianowany jest samozwańczo przez fanów i wielbicieli Mistrzem – jednak ten pozornie dowartościowujący komplement zaczyna pożerać w końcu własny ogon, konsumpcyjnie spłycając sedno jego sztuki i tożsamości. Fenomen ten nie występuje wszak w próżni i wydaje się wpasowywać w dynamikę innych osobowości twórczych, takich jak Jerzy Grotowski czy Witold Gombrowicz. Proponowana analiza komparatystyczna dotyczy Grotowskiego i Beksińskiego – wykorzystując modus tworzenia się / pisania o Gombrowiczu. Gombrowicz jako artysta nieustannie odtwarzający i dekonstruujący siebie i swoją sztukę, kreuje spoiwo między wspomnianymi artystami i dostarcza quazi-scenariusza autonarracji tożsamościotwórczych. Wspólny mianownik Grotowskiego i Beksińskiego wskazuje na bliskość historii Bildungsroman, ale również na ich pracę z tożsamością, cielesnością i transgresją. Biografie pisane przez artystów i o artystach podkreślają wielokrotność, rozproszenie, niesamowitość i intencjonalne (de)konstruowanie podmiotowości. Grotowski i Beksiński w podobny sposób sięgają także po reżyserowanie i montaż (siebie i świata) oraz korzystają z mowy/gestów pozornie zależnych. Stając się jednak popularnymi / popularyzatorskimi ikonami / mistrzami – z osobowości pełno- i ponad-wymiarowych (wychodzących poza formę) – zamieniani są w płytkie echa mitu o wielkości.

2024-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja w kręgu Polskiego Funduszu Wydawniczego. Kronika, archiwum, mecenat, odkrycia

Bożena Szałasta-Rogowska

Język: PL | Data publikacji: 14-07-2022 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł koncentruje się na pracy i dorobku Polskiego Funduszu Wydawniczego w Kanadzie – instytucji, która od przeszło 40 lat prężnie działa na forum kultury, wydając książki i organizując różnego rodzaju spotkania i wydarzenia, promujące literaturę polską za granicą. PFW to stowarzyszenie kształtujące życie kulturalne i literackie przede wszystkim polskiej społeczności emigracyjnej w Kanadzie. Celem artykułu jest wyodrębnienie i przedstawienie najważniejszych publikacji  poetyckich w dorobku PFW. Analizie zostały poddane głównie tomy poezji wydawane przez PFW zarówno samodzielnie, jak i w koedycji z partnerami krajowymi. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują dwie antologie: Seven Polish Canadian Poets i Antologia poezji polskiej na obczyźnie 1939–1999 oraz wiersze „kanadyjskich kontynentczyków” (Bogdana
Czaykowskiego, Floriana Śmiei i Andrzeja Buszy) czy poetów emigracji postsolidarnościowej (np. Marka Kusiby, Edwarda Zymana i Grażyny Zambrzyckiej). Przedstawiony w artykule przegląd oraz opis publikacji poetyckich, wraz z krótkim rysem historycznym, dowodzi, że PFW pełni nie tylko funkcję wydawcy, lecz także kronikarza, archiwisty, mecenasa sztuki czy wreszcie „odkrywcy” talentów poetyckich.

2022-07-14



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Zrównoważony rozwój i kształcenie ustawiczne w szwedzkiej glottodydaktyce

Magdalena Slyk

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-12

Artykuł dotyczy zrównoważonego rozwoju. Po wstępnym zarysie historycznym i przedstawieniu założeń organizacji międzynarodowych, takich jak UNESCO czy ONZ, w zakresie pracy na rzecz ochrony środowiska autorka podaje definicję zrównoważonego rozwoju oraz omawia kwestię kształcenia ustawicznego. Szczególną uwagę poświęca szkolnictwu szwedzkiemu. Omawia pokrótce sytuację panującą w szkołach podstawowych i średnich, aby następnie skupić się na przykładach ze sfery szkolnictwa wyższego, przede wszystkim na kierunkach filologicznych na Uniwersytecie Uppsalskim. Podaje przykłady przedmiotów kursowych oferowanych w ramach germanistyki, polonistyki oraz języka francuskiego, których tematyka związana jest ze współczesnymi wyzwaniami społecznymi, globalizacją i ochroną środowiska. Istotną
rolę odgrywa tutaj kształcenie ustawiczne, rozwijanie umiejętności ogólnych oraz zdobywanie kompetencji kluczowych. Autorka dodatkowo prezentuje inne kursy oraz jedno z centrów naukowych w Uppsali, które oferuje studia interdyscyplinarne nad zrównoważonym rozwojem.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Uchwycić stratę, 
albo „kamyki cmentarne” z Melbourne

Katarzyna Kwapisz-Williams

Język: PL | Data publikacji: 01-11-2020 | Abstrakt | s. 81-96

Migration always involves loss, which inspires potential writers and is itself often the focus of migrants’ narratives. Seen through this monodimensional attachment to things left behind and hence not particularly valued, written and unwritten stories of migrants’ experiences are themselves prone to disappear, together with the memory of their authors. This paper examines the work of a biographer and poet, Bogumiła Żongołłowicz, commited to recovering and preserving achievements of Polish post­war migrants in Australia, reclaiming forgotten or unappreciated literary works for future readers, and celebrating life and memory of those who would otherwise perish as well.

2020-11-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Przekład w perspektywie kryzysu ekologicznego i klimatycznego: w kierunku krytycznej ekotranslatoryki

Alina Mitek-Dziemba

Język: PL | Data publikacji: 23-11-2023 | Abstrakt | s. 1-17

Celem artykułu jest rozpatrzenie kwestii funkcjonowania translacji – zarówno jako konkretnego działania podejmowanego na styku różnych systemów komunikacji, jak i całego obszaru badań nad przebiegiem tego językowo-kulturowego procesu – w przestrzeni pojęciowej wyznaczonej ramami ekologii, katastrofy klimatycznej i antropocenu. Wychodząc od analizy konkretnego przekładu i przyglądając się sposobom tłumaczenia metaforyzacji w opisach działań nie-ludzkich aktorów w terenie dotkniętym klęską ekologiczną, niniejsze opracowanie podejmuje tematykę strategii translatorskich, które sprzyjają (lub nie) ekologizacji języka. Jest to punktem wyjścia do dalszych rozważań, które zmierzają do uwzględnienia translatoryki w spektrum dyscyplin humanistyki środowiskowej jako konsekwencji rozwijającego się od dłuższego czasu zainteresowania ekolingwistyką oraz jako jeszcze jednej odsłony kulturowego zwrotu w studiach tłumaczeniowych. Na bazie tych ustaleń, w oparciu o wykładnię „politycznego zaangażowania” przekładu według Marii Tymoczko (2000), artykuł rozwija refleksję nad istniejącym słownikiem translacji, który domaga się przeformułowania na potrzeby posthumanistyki. Naszkicowana w ten sposób „krytyczna ekotranslatoryka” pozwolić ma na wypracowanie konkretnych strategii tłumaczeniowych, służących pogłębianiu eko- i biocentrycznej świadomości czytelnika oraz promowaniu językowej różnorodności i ochrony języków mniejszościowych.

2023-11-23



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Historia polonistyki 
na Uniwersytecie Macieja Bela w Bańskiej Bystrzycy

Anita Račáková

Język: PL | Data publikacji: 03-11-2020 | Abstrakt | s. 105-111

The article concerns itself with a history of Polish Studies at Matej Bel University in Banská Bystrica. The author introduces some earlier and present academic members of the university staff, discusses Polish Studies curricula, and promotes the most important achievements of the employees, their research and cultural activities as well as their cooperation with various educational and cultural institutions in Slovakia and abroad.

2020-11-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Dwupiśmienność (biliteracy) szansą na zrównoważony rozwój dziecka dwujęzycznego
Aneta Nott-Bower
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 91-104
Autorka zwraca uwagę na zjawisko dwupiśmienności (biliteracy), czyli umiejętności czytania i pisania w dwóch językach. Prezentuje sposoby rozumienia tego zjawiska na tle badań nad bilingwizmem oraz alfabetyzacją. Podkreśla wysoką wartość naukową oraz praktyczną konceptu. Proponuje szerokie i zintegrowane ujęcie dwupiśmienności. Zdobywanie biliteracy prezentuje jako wieloletni, niekończący się proces. Autorka ukazuje potencjał dwupiśmienności do poprawy funkcjonowania dwujęzycznego (wzmacniania motywacji do nauki języka mniejszości, wspomagania rozwoju językowego i poznawczego, podnoszenia komfortu emocjonalnego oraz społecznego osób bilingwalnych).
 
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Od pamięci XX wieku do świadectwa współczesności. Trzydzieści lat polskiej literatury faktu we Włoszech

Dario Prola

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Przedmiotem artykułu jest analiza obecności polskiej literatury faktu we Włoszech od 1990 roku z ograniczeniem się do dwóch dominujących nurtów. Z jednej strony będzie to gatunek określany po włosku mianem memorialistica: jest to obszerna kategoria, w której oprócz „pamiętnikarstwa” mieszczą się również wspomnienia, biografie, autobiografie itp. Drugim nurtem jest polski reportaż, począwszy od włoskiego odkrycia Ryszarda Kapuścińskiego ponad 30 lat temu. Właściwym celem badania nie jest wskazanie, jacy autorzy i jakie dzieła są obecne na włoskim rynku wydawniczym, ani też ustalenie hipotetycznego kanonu gatunku, lecz przede wszystkim refleksja nad „siłami” determinującymi odbiór literatury faktu we Włoszech. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest rola, jaką odgrywają tłumacze, instytucje zapewniające finansowanie publiczne oraz strategiczne wybory domów wydawniczych, ściśle związane z horyzontem oczekiwań coraz to bardziej zglobalizowanego czytelnika włoskiego (na co wskazuje m.in. międzynarodowy fenomen popularności reportażu). Przeprowadzone analizy statystyczne pokazują, że Włoscy odbiorcy nadal widzą polską kulturę przez pryzmat wielkich i tragicznych wydarzeń XX wieku (stąd nieustanne powodzenie wśród
włoskiej publiczności gatunków autobiograficznych), przy czym mają dość ograniczoną wiedzę i raczej mgliste pojęcie o całości i złożoności polskiej historii. Ponadto badania potwierdzają międzynarodowe zjawisko stopniowej utraty zainteresowania literaturą piękną na rzecz literatury faktu, postrzeganej przez czytelników jako lektura gwarantująca rzetelny obraz wydarzeń i, tym samym, dostęp do prawdy.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Czytanie skandalu. Na marginesie polskiej prozy po 2000 roku

Katarzyna Hanik

Język: PL | Data publikacji: 06-07-2022 | Abstrakt | s. 1-14

Celem niniejszego artykułu jest analiza taktyk stosowanych przez współczesnych autorów mierzących się z tabu powiązanym z przypisywanym im autorytetem pisarza. Podczas gdy różnorakie ujęcia krytyczne zwolniły już osobę pisarza z rozlicznych oczekiwań, w rozumieniu wielu polskich odbiorców wciąż pozostaje on utożsamiany ze swoistym nienaruszalnym zbiorem postaw wynikających z konieczności reprezentowania rangi swego rzemiosła. Autorka bada podejście i refleksję czytelnika niebędącego literaturoznawcą ani osobą ściśle obeznaną z rynkiem literackim, a więc mogącą uznawać pisarza za autorytet, któremu nie wypada być kontrowersyjnym. W artykule postawione zostają pytania o to, w jaki sposób i dlaczego autorzy decydują się posłużyć jednym z najbardziej skutecznych, a zarazem niebezpiecznych narzędzi marketingowych, jakim jest skandal. Refleksja dotyczy dwóch wyjątkowo kontrowersyjnych postaci polskiego rynku literackiego ostatnich dekad: Blanki Lipińskiej i Michała Witkowskiego. Analizie poddano głównie ich wypowiedzi autotematyczne, w których ustosunkowywali się zarówno do swej kontrowersyjnej twórczości, jak i obranej na pewnym etapie prowokacyjnej persony, swoistego image’u. Wiedząc, jak łatwo zostać uznanym przez grono polskich odbiorców za „skandalistę”, pisarze starają się przejąć język skandalu i posłużyć się nim, by podkreślić prometejski lub nowatorski charakter swoich poczynań i zagwarantować powiązanie własnej praktyki pisarskiej i postępowania z bezkompromisowością oraz odwagą. Niejednokrotnie kwestionują też status i rolę pisarza, traktując rezygnację z owego ograniczającego tytułu jako przejaw dojrzałości. Autorka zadaje ponadto pytanie o nieuchronność pewnych zmian i stosunek doń przejawiany przez polskich odbiorców kultury i literatury oraz o miejsce polskiego pisarza w przestrzeni „celebryckiej”. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.

2022-07-06



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

W służbie słowa…

Małgorzata Anna Packalén Parkman

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 343-356

brak

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura non-fiction w Litwie w ostatnich dziesięcioleciach

Teresa Dalecka

Język: PL | Data publikacji: 06-06-2024 | Abstrakt | s. 1-13

Głównym celem artykułu jest zwięzłe przedstawienie literatury niefikcjonalnej w Litwie, która jest niejednorodna. Wśród popularnych pozycji czytelniczych dominują przekłady, w tym nieliczne z języka polskiego. Poza tym ukazują się książki non-fiction autorów litewskich oraz w niewielkiej liczbie propozycje twórców piszących po polsku. Z zastosowaniem metody opisowej zostało ukazane każde z tych zjawisk, większą uwagę poświęcono tekstom powstałym w języku polskim. Litewska proza niefikcjonalna, tworzona w języku zarówno litewskim, jak i polskim, oscyluje przede wszystkim wokół tematu utraty i przemijania. Jest efektem potrzeby jej autorów zachowania na kartach książek wspomnień dotyczących ojczyzny w stanie zagrożenia albo utraconej, rodziny, tożsamości i języka. W polskiej literaturze niefikcjonalnej, reprezentowanej głównie przez Ryszarda Kapuścińskiego, czytelnika litewskiego interesuje skomplikowane zjawisko XX wieku – mechanizm istnienia i rozpadu systemów totalitarnych, jak również związane z tym psychologiczne konsekwencje, które ponosi zbiorowość i pojedyncza osoba, oraz ich przemiana w określonej
historycznej przestrzeni społecznej. Istotne są obserwacje Kapuścińskiego dotyczące tego, jak kataklizmy historii zmieniają życie zwykłego człowieka, jak zacierają się granice między napastnikami a ofiarami. Mała liczba niefikcjonalnych pozycji prozatorskich pozwala wysnuć wniosek, że ten gatunek literacki dopiero toruje sobie drogę w Litwie. Jednak jego popularność wśród czytelników daje szansę na szybki rozwój w najbliższej przyszłości.

2024-06-06



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Cyfrowe edytorstwo naukowe w stronę infrastruktury

Magdalena Komorowska

Język: PL | Data publikacji: 13-11-2025 | Abstrakt | s. 1-17

Cyfrowe edytorstwo naukowe to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, której celem jest udostępnienie w środowisku cyfrowym naukowo opracowanych tekstów. Wymaga ono interdyscyplinarnego podejścia, łączącego tradycyjne metody filologiczne z nowoczesnymi technologiami, takimi jak języki znaczników XML i standard TEI. Przenoszenie tekstów z postaci rękopiśmiennej i drukowanej do formatu cyfrowego wiąże się z głęboką remediacją, modelowaniem danych oraz dostosowaniem ich do interaktywnej prezentacji. Cyfrowe edycje nie tylko umożliwiają nowatorskie sposoby analizy tekstów, lecz także zwiększają ich dostępność i funkcjonalność edycji naukowych. Rozwój tej dziedziny otwiera nowe perspektywy dla badań nad literaturą i edytorstwem naukowym. W Polsce realizowane są różne projekty, m.in. Naukowa edycja pism Piotra Skargi czy Jagiellońska Platforma Cyfrowa. Kluczowe wyzwania to finansowanie, długoterminowe utrzymanie zasobów oraz formalizacja procedur publikacyjnych.

2025-11-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Swoja wśród obcych. Wielogłosowe narracje o kobietach migrujących na przykładzie wybranych reportaży radiowych Anny Dudzińskiej

Katarzyna Nakonieczna

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Niniejszy artykuł zawiera analizę narracji prowadzonych w dwóch reportażach radiowych Anny Dudzińskiej, podejmujących problematykę emigracji współczesnych Polek i ich adaptowania się do odmiennych realiów kulturowych (Karolina w świecie Ekspatrii, 2018; Trudno być sobą w japońskich ogrodach, 2019). Celem pracy jest opisanie, w jaki sposób w wielogłosowym utworze audialnym kreowany jest obraz życia głównych bohaterek, w którym ogniskują się ważne problemy XXI wieku: ekspatriacja, globalizacja i zderzenie kultur. Istotnym elementem studium jest również przyjrzenie się głosowi samej reporterki, która tworząc reportaż dźwiękowy, wchodzi w nim w najróżniejsze role. Podstawę metodologiczną tekstu stanowi koncepcja podmiotowości w ujęciu Jerzego Bartmińskiego; w toku analiz wykorzystane zostały także publikacje Anny Wierzbickiej podejmujące zagadnienia relatywizmu językowo-kulturowego.

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kompetencja międzykulturowa 
w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Urszula Żydek-Bednarczuk

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 19-30

In the article the following terms have been revised: competences, communicative competence, intercultural competence. The classification of some new competences required in glottodidactics has been suggested. In the presented model the intercultural competence has been included and its relationship with other competences has been described. The guidelines of Common European Framework of Reference for Languages have been discussed here. Educational application has shown how the new competences should be developed.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Problemy 
(cudzoziemców i lektorów języka polskiego) 
z wymową liczebników

Marcin Maciołek

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 109-124

The article presents problems, which are encountered by foreigners and native speakers when pronouncing and accentuating Polish numerals. The most common phonetic mistakes are described and the mechanism that leads to their occurance explained. The article concludes with a list of Polish numerals with their phonetic transcription, which shows their correct pronunciation – the one that should be considered as the model pronunciation in official statements and/or accepted in everyday speech.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Il dantismo di Józef Ignacy Kraszewski [Dantyzm Józefa Ignacego Kraszewskiego]

Andrea F. de Carlo

Język: PL | Data publikacji: 05-01-2023 | Abstrakt | s. 1-10

Postać i twórczość Dantego Alighieri bardzo wcześnie wzbudziły w Józefie Ignacym Kraszewskim (1812–1887) niesłabnące zainteresowanie oraz wielką pasję, ożywioną głębokim i pełnym czci podziwem. Twórczość Kraszewskiego żywi się motywami dantejskimi zaczerpniętymi z XIX-wiecznej kultury, która była nimi przesiąknięta. Wiek XIX rządzony jest przez wybitną postać Dantego i charakteryzuje się prawdziwym kultem nie tylko dzieła, lecz także osoby poety, często ujmowanej w kluczu politycznym. W narracyjnym i lirycznym dorobku polskiego pisarza silnie wyczuwalna jest pamięć Boskiej Komedii – niewyczerpanego źródła inspiracji, z którym autor prowadzi nieustanny dialog poprzez odniesienia, cytaty, sugestie, przepracowywanie tematów i motywów. Po przyjrzeniu się reminiscencjom Boskiej Komedii rozpoznawalnym w twórczości Kraszewskiego artykuł skupia się na echach pochodzących z pierwszej księgi, w szczególności z pieśni V, i ich relacji ze źródłem. W związku z tym w świetle niezwykłego losu epizodu Paola i Franceski analizowana i kontekstualizowana jest powieść poetycka Paolo. Powieść wenecka (1843) oraz powieść Pod włoskim niebem (1845) Kraszewskiego.

2023-01-05



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Poezja polska w Rumunii. Przekład i recepcja (2000–2024)

Marina Ilie

Język: PL | Data publikacji: 06-11-2025 | Abstrakt | s. 1-14

Przekłady polskiej poezji na język rumuński w ostatnich dwóch dekadach charakteryzują się rosnącą dynamiką oraz różnorodnością głosów poetyckich – od klasyków po współczesnych autorów. Tendencja ta znajduje odzwierciedlenie zarówno w praktykach translatorskich, jak i w lokalnej recepcji, co świadczy o znaczącym postępie w porównaniu z poprzednim stuleciem, kiedy to przekłady poezji były stosunkowo nieliczne na tle tłumaczeń innych form literackich. Od 2000 roku ukazało się kilka antologii, ponad 40 tomów autorskich oraz liczne wybory wierszy publikowane w czasopismach, które – wraz z ich omówieniami krytycznymi – stanowią solidną podstawę do podsumowania aktualnego stanu wiedzy oraz identyfikacji kluczowych trendów i wyzwań kształtujących przyszłe prace translatorskie i ich odbiór w Rumunii. Artykuł koncentruje się na rozwijającej się panoramie współczesnej polskiej poezji w Rumunii oraz na roli tłumacza, który nie tylko przekłada, lecz także dokonuje selekcji utworów i opracowuje teksty towarzyszące (przedmowy, posłowia, szkice krytyczno-literackie), znacząco wpływając na sposób postrzegania tłumaczonego dzieła. W opracowaniu zastosowano podejście analityczno-dokumentacyjne, uwzględniające zarówno ilościową, jak i jakościową analizę przekładów polskiej poezji na język rumuński. Wnioski płynące z tego przeglądu bibliograficznego mogą posłużyć jako punkt wyjścia do dalszych badań i syntez dotyczących literackich transferów między Polską a Rumunią. Dla pełniejszego kontekstu dołączono aneks z przekładami poezji polskiej na rumuński z lat 2000–2024, ograniczony do tomów autorskich i antologii.

2025-11-06



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polski kryminał milicyjny jako literatura faktu

Alla Kozhinowa

Język: PL | Data publikacji: 12-01-2024 | Abstrakt | s. 1-14

Niniejsze opracowanie poświęcone jest wykryciu cech gatunku „literatura faktu” w powieści milicyjnej popularnej w Polsce ludowej w latach 50.–80. XX wieku. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej części przedstawiono ogólną definicję literatury non-fiction oraz jej ujęcie w polonistyce, anglistyce i rusycystyce. Określono czas powstania tego gatunku i wskazano, że takie teksty pojawiały się już wcześniej. Za główną cechę odróżniającą literaturę faktu od nieliterackich opisów wydarzeń uznano obecność artystycznego stylu prezentacji. Zwrócono uwagę na możliwość wplatania fikcji w tkankę dzieł literatury non-fiction. Druga część opracowania stanowi analizę polskiej powieści milicyjnej dokonywaną na tle podobnych dzieł literatury sowieckiej. Mowa tutaj o głównych cechach powieści milicyjnej, a mianowicie o powiązaniu toczącej się w niej akcji z konkretnym czasem i miejscem wydarzeń. Właśnie to dokładne czasowe i przestrzenne przedstawienie rzeczywistości pozwala zaklasyfikować powieść milicyjną do literatury non-fiction, a obecność fikcji uzasadnia mistyfikację obowiązkową dla literatury detektywistyczne.

2024-01-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tematyka Zagłady na lekcjach polskiego – szansa budowania otwartości

Ewa Jaskółowa

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 239-251

The article author claims that Ida Fink’s The Journey can help attract young readers’ attention to the traumatic experiences of Jews during World War II. The analysis of the events described in the novel and, above all, the behaviour of the main character and the narrator, helps to create an understanding and empathic attitude towards the suffering of others. The article author claims that reading texts written by people who survived the Holocaust can initiate reflection that condemns racist and xenophobic behaviour and statements.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Rewizje tradycji II Rzeczypospolitej – dziedzictwo dwudziestolecia międzywojennego w Polsce po roku 1989

Anna Łebkowska , Eugenia Prokop-Janiec

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2024 | Abstrakt | s. 1-16

Artykuł wprowadza w główne problemy związane z procesem interpretowania i reinterpretowania dziedzictwa II Rzeczpospolitej po przełomie 1989 roku, w tym przede wszystkim w kwestie formowania się dyskursów dziedzictwa oraz ich dynamiki. W tekście przedstawiono różnorodne strategie związane z tym zjawiskiem – zarówno rewizje i krytyczne interwencje, jak też reinterpretacje i kontynuacje, nastawienie inwencyjne i rekonstrukcyjne, potwierdzanie i dekonstruowanie stereotypów. W centrum zainteresowania znalazły się uwarunkowania rozmaitych sposobów konstruowania, wartościowania, rekonfigurowania obrazu dwudziestolecia obecnego zarówno w literaturze, jak i w innych obszarach kultury: języku, filmie, teatrze, muzealnictwie. Za najszersze pole odniesienia dla negocjacji i komunikowania dziedzictwa lat 1918–1939 uznane zostały praktyki pamięci społecznej (zwłaszcza konflikt pamięci afektywnej i oficjalnych polityk pamięci) oraz przemiany tożsamości zbiorowej i stosunek do europejskości. Wśród pytań badawczych znalazły się między innymi następujące zagadnienia: W jaki sposób wiąże się międzywojenną przeszłość z projektami współczesności? Jakie nurty budzą najżywsze zainteresowanie i okazują się najbardziej inspirujące? Jak ustosunkowują się do dziedzictwa II Rzeczpospolitej twórcy różnych generacji? W jakich gatunkach tekstów i w jakich obiegach kultury cieszą się popularnością obrazy dwudziestolecia?

2024-12-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Како ја читам полската литература [Jak czytam literaturę polską]

Lidija Tanuševska

Język: PL | Data publikacji: 03-01-2023 | Abstrakt | s. 1-12

Artykuł jest pomyślany jako opis najciekawszych utworów literatury polskiej mający na celu zachęcenie czytelnika macedońskiego do zapoznania się z polską spuścizną literacką. Autorka na początku wskazuje na walory literatury polskiej, przede wszystkim na liczbę laureatów Nagrody Nobla i na to, że można do niej zaliczyć dzieła nie tylko napisane w Polsce w języku polskim, lecz także te tworzone w języku łacińskim, francuskim, angielskim itp. Do tego faktu nawiązuje, wyjaśniając powody podania jako pierwszych propozycji lekturowych legend z kronik staropolskich, m.in. Galla Anonima, i później wspominając Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego. Uważa, że zapoznawanie się z beletrystyką przypomina kształcenie dziecka przez literaturę: najpierw czyta ono bajki, baśnie, książki ilustrowane, potem literaturę realistyczną, a dopiero później wyszukuje formy bardziej wymagające, absurdalne, nadrealistyczne, jednym słowem – dziwne albo inne. W ten właśnie sposób autorka dokonuje wyboru dzieł polskich i ustala strukturę artykułu, od literatury średniowiecza, aż po współczesną prozę Olgi Tokarczuk. Wyjątkowym twórcą literatury polskiej według autorki jest największy poeta romantyczny, Adam Mickiewicz, którego w artykule przedstawiono jako autora fantastycznych historii z folkloru, ale też takich utworów, które budziły poczucie tożsamości narodowej i patriotyzmu, za które się cierpiało i ginęło. Następnie zaprezentowano eksperyment dydaktyczny przeprowadzony na Wydziale Filologicznym im. Blaže Koneskiego Uniwersytetu św. św. Cyryla i Metodego w Skopje mający na celu w ciągu jednego semestru zapoznać odbiorców z pięcioma tekstami z kanonu literatury polskiej, zamiast opracowywać konkretną epokę literacką. Wybrano następujące dzieła: Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza, Sklepy cynamonowe Brunona Schulza, Zniewolony umysł Czesława Miłosza,
Imperium Ryszarda Kapuścińskiego i Bieguni Olgi Tokarczuk. W trakcie omawiania kolejnych utworów ustalono, dlaczego właśnie te dzieła miałyby przedstawiać to, co najlepsze w literaturze polskiej. Bez dogmatu Sienkiewicza rysuje obraz polskiego społeczeństwa pod koniec XIX wieku, przedstawia problemy szlachty, rozwój kapitalizmu, upadek tradycyjnych wartości, rozczarowanie rozwojem wydarzeń światowych itp. Bohater jest reprezentantem dwóch pokoleń, których idee i podejścia do różnorakich problemów zderzają się ze sobą. Powieść ta nie tylko odzwierciedla minione czasy, lecz także stawia pytania uniwersalne, które mogą dotyczyć współczesnego człowieka, żyjącego nie tylko w Polsce. Schulz unika podejścia realistycznego i zanurza czytelnika w krainę wyobraźni i własnego spojrzenia na świat wokół siebie. Jego opowiadania pod względem oryginalności stylu i narracji stanowią przykład unikalnej prozy poetyckiej.
Należą do arcydzieł literatury polskiej, ale zyskały też sławę za granicami Polski jako światowa wartość literacka. Z kolei Zniewolony umysł podejmuje kwestię trudnego i skomplikowanego okresu w historii polskiej i życia w totalitaryzmie, co można odnieść zarówno do polskiej rzeczywistości, jak i do sytuacji we współczesnym świecie, gdzie widoczne są te same mechanizmy, które Miłosz tak sprawnie opisał w tej książce. Analiza systemu w Zniewolonym umyśle jest ponadczasowa i pochłania każdego czytelnika, nawet dzisiaj. Imperium Kapuścińskiego jest przykładem reportażu literackiego, który można uznać za gatunek specyficznie polski, może najbardziej intrygujący, najciekawszy i najbardziej popularny. Sposób łączenia przez autora faktów w wyjątkowo osobistej, wrażliwej i poruszającej narracji jest majstersztykiem, a jego książka lekturą obowiązkową, pozwalającą zrozumieć współczesny świat z udziałem w nim Rosji. Na końcu już całkiem nowa proza Tokarczuk nawiązuje do wspominanej czułości wobec świata, i Kapuścińskiego, i Miłosza, i Schulza; wszystko w jej opowieści ma duszę, każdy przedmiot, wspomnienie, roślina, w końcu ciało. Sposób opowiadania Tokarczuk jest bardzo bliski każdemu czytelnikowi, dla którego przekraczanie granic staje się codziennością, i właśnie za to twórczyni dostała Nagrodę Nobla. W podsumowaniu autorka konkluduje, że literatura polska stanowi niewyczerpane źródło nowych form literackich i pod wieloma względami dorównuje literaturze światowej.

2023-01-03



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Bruno Schulz w Chinach

Wu Lan

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 253-260

Bruno Schulz has recently been discovered as a writer in China. The first volume of his short stories Ulica Krokodyli [Crocodile Street] was published in 2009. From the very beginning Schulz’s writing became fascinating especially for young readers. Many Chinese experts claim that it is similar in some aspects to Kafka’s writing, although direct comparison of the works of these two writers reveals substantial differences. Yu Hua, young and popular writer in China, wrote an introduction to Ulica Krokodyli.

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Między autobiografią a bedekerem. Pisarki jako przewodniczki

Justyna Zych

Język: PL | Data publikacji: 24-05-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Celem artykułu jest zasygnalizowanie i przeanalizowanie symptomatycznego zjawiska na polskim rynku wydawniczym, sytuującego się na pograniczu turystyki i literatury oraz odzwierciedlającego rozmaite powiązania i wzajemne inspiracje zachodzące między użytkową literaturą podróżniczą (przewodniki, spacerowniki), zaliczaną do non-fiction, a beletrystyką. Poświęcony jest on mianowicie serii bedekerów po miastach i wyspach, głównie europejskich, pt. „Podróż Nieoczywista”, ukazującej się od 2019 roku. Szczegółowej analizie poddane zostały przewodniki autorstwa trzech znanych pisarek: Grażyny Plebanek, Manueli Gretkowskiej i Katarzyny Tubylewicz. Studium koncentruje się przede wszystkim na współistnieniu w ich bedekerach i spacerownikach niefikcjonalności topografii miejskiej, autobiograficznych reminiscencji dotyczących opisywanych miejsc oraz nawiązań do fabuły utworów literackich – własnych i cudzych, których akcja rozgrywa się w tych lokalizacjach. Do przeprowadzenia analizy zastosowane zostały pojęcia i koncepcje zaczerpnięte z geopoetyki, studiów miejskich oraz gender studies. Artykuł stanowi przyczynek do zarysowania aktualnego obrazu literatury polskiej, w którym wyraźną tendencją jest przesunięcie gatunków peryferyjnych (przewodnik) w stronę literackiego centrum.

2024-05-24



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Metafory w plakatach teatralnych Jerzego Czerniawskiego
Elwira Bolek
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 217-226
W artykule przeprowadzono analizy i interpretacje artystycznych plakatów teatralnych J. Czerniawskiego. Celem tych działań badawczych była weryfikacja założenia, że multimodalne metafory mają charakter konceptualny, sprawdzenie przystawalności szczegółowych założeń teorii metafor pojęciowych G. Lakoffa i M. Johnsona do analiz artystycznych komunikatów wielokodowych oraz konfrontacja tejże teorii z koncepcją metafor multimodalnych C. Forceville’a. Celem szczegółowym była natomiast próba autorskiego zdefiniowania metafor multimodalnych. Badacz stawia hipotezę, którą weryfikuje działaniami analitycznymi, że w procesie dekodowania znaczeń plakatu obrazy są odczytywane w połączeniu ze słowami – tytułami przedstawień, a odbiór wielokodowego przekazu to mentalna (rozgrywająca się w umyśle odbiorcy) negocjacja sensów wielopoziomowych metafor, w których analogie językowe i obrazowe wynikają nie tylko ze znaczeń definicyjnych, ale też z cech konotacyjnych znaków werbalnych i pozawerbalnych. Tekst sytuuje się w obszarze interdyscyplinarnych kognitywnych badań nad dyskursem artystycznym.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Delta czasu" Floriana Śmiei – dokument, wspomnienie, współczesna sylwa?

Bożena Szałasta-Rogowska

Język: PL | Data publikacji: 23-11-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł koncentruje się na Delcie czasu – ostatnim z prozatorskich tomów Floriana Śmiei – poety-emigranta,
który zmarł w 2019 roku w Mississauga w Kanadzie. Śmieja znany jest przede wszystkim ze swej twórczości
poetyckiej, translatorskiej i krytycznoliterackiej. Twórczość prozatorska tego autora jest rzadziej poddawana analizie i interpretacji, a jest ona równie ciekawa jak poezja. Delta czasu, wydana przez Bibliotekę Śląską
w 2018 roku, to zbiór tekstów trudnych do jednoznacznego zakwalifikowania gatunkowego. Miesza się tu
m.in. forma pamiętnika, dokumentu, reportażu, eseju, felietonu, szkicu, recenzji, ale też autobiografii i liryki. Prezentowana w tomie imponująca panorama wydarzeń (począwszy od narodzin w Kończycach w 1925 roku aż po spotkania „ostatnie”), miejsc (np. Zabrze, Londyn, Toronto, Mexico City, Monachium) i postaci (np. Czesław Miłosz, Al Purdy, Anna Janko, Zdzisław Najder, Bogdan Czaykowski) tworzy mozaikę historii XX i XXI
wieku, opowiedzianą rzetelnie i z poszanowaniem obiektywizmu, lecz także z dużą dozą humoru, autoironii
i subiektywnych sądów.

2023-11-23



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Tematyka migracyjna na przykładzie filmu Der Junge Siyar / Before snowfall kurdyjskiego autora Hishama Zamana
Artur Jacek Jędrzejewicz
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 207-215
Artykuł jest próbą opisu tekstów kultury kreowanych przez twórców ze współczesnych kręgów migracyjnych. Dzieła te są ważne z kilku powodów: brak stereotypów, klisz i zapośredniczeń, za pomocą autorskiego języka ukazują doświadczenia (często traumy i przeżycia graniczne) oraz świadectwa; w sensie narratologicznym, łączą przekaz dawnej kultury oralnej ze współczesnym językiem autorskim, który pozwala zrozumieć treści nieuchwytne dla form dziennikarskich i skrótowości nowych mediów. Odnotowuje również powstawanie podgatunku refugee story, jaki kształtuje się w początkach XXI w., oraz stosunek kultury polskiej do tego zjawiska.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wspomnienia o Danielu C. Gerouldzie

Elwira Grossman

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 329-332

brak

2020-12-15