Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka w duchu ekokrytyki

Agnieszka Nęcka-Czapska

Język: PL | Data publikacji: 15-06-2023 | Abstrakt | s. 1-20

Szkic prezentuje najciekawsze książki prozatorskie i poetyckie wydane w ostatnim pięcioleciu (ze szczególnym uwzględnieniem 2021 i 2022 roku), które poruszają tematy proekologiczne. Omówiono teksty takich autorek i autorów, jak: Urszula Honek, Dominika Słowik, Olga Tokarczuk, Konrad Góra, Małgorzata Lebda, Joanna Roszak, Piotr Szewc. Twórcy ci ponawiają – stawiane od dłuższego czasu – pytania o rolę człowieka w ekosystemie i jego relacje z innymi istotami, o zmiany klimatyczne i konsekwencje różnoaspektowej destrukcji przyrody. Poszukują tego, co łączy, a nie dzieli ludzi i nie-ludzi. Przyroda przestaje być tylko tłem wydarzeń, a staje się (współ)twórczynią historii człowieka. Autorki i autorzy nie tylko zachęcają do pamiętania o tym, że wszystko – zarówno życie, jak i śmierć – należy do „zamkniętego cyklu”, ale i namawiają do zmiany optyki oraz rezygnacji z przemocy (także tej patriarchalnej). Mówią o konieczności zobaczenia zwierząt i traktowania ich jak współtowarzyszy. Symbioza z naturą pozwoli bowiem odnaleźć stabilizację, spokój wewnętrzny i w efekcie – samego siebie. Warto doceniać to, co się ma, i cieszyć się drobiazgami, ponieważ nie wiadomo, co przyniesie przyszłość. Szkic koncentruje się na siedmiu autorkach i autorach, ale odwołuje się do o wiele większej liczby nazwisk i tytułów, tworząc coś na kształt panoramy nazwisk podejmujących w ostatnich latach tematykę ekologiczną.

2023-06-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2021

Agnieszka Nęcka-Czapska

Język: PL | Data publikacji: 29-07-2022 | Abstrakt | s. 1-22

Szkic prezentuje najciekawsze lub też najbardziej doceniane przez recenzentów polskie książki prozatorskie i poetyckie opublikowane w 2021 roku. Jego celem jest swoiste podsumowanie tego, co działo się na polskim rynku wydawniczym w minionym roku. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytania dotyczące tego, jak kształtowały się listy bestsellerów i czy pandemia koronawirusa w jakiś sposób wpłynęła na pisarzy/pisarki, poetów/poetki i wydawców, pojawiając się w ich tekstach. Zamysłem było sprawdzenie, jakiego typu literaturę piękną najchętniej wydawano i jacy twórcy cieszyli się największym zainteresowaniem recenzentów. Krótka analiza i interpretacja dziesięciu wybranych książek prozatorskich i poetyckich pokazuje również, jak o nich pisali inni komentatorzy współczesnego życia literackiego. Wybór tekstów został oparty zatem nie tyle na subiektywnych odczuciach autorki, ile przede wszystkim na recepcji. Celem szkicu stało się ponadto zaprezentowanie różnorodności publikacyjnej oraz zwrócenie uwagi na najpopularniejsze tendencje twórcze. Wśród wymienionych prozaików i poetów znaleźli się: Łukasz Barys, Wioletta Grzegorzewska, Jakub Kornhauser, Joanna Mueller, Daniel Odija, Kira Pietrek, Maciej Płaza, Andrzej Stasiuk, Antonina Tosiek, Bohdan Zadura – a zatem w większości przypadków autorzy doskonale znani polskiej publiczności czytającej, którzy ogłosili swoje nowe książki niekiedy po kilku latach milczenia. Z przygotowanego zestawienia wynika, że szczególnym uznaniem (również „zawodowych”) czytelników cieszyły się zwłaszcza te utwory, w których twórcy próbowali scalać rozbite tożsamości, powracali do traumatycznej przeszłości, usiłując uporządkować „tu i teraz”, lub dyskutowali o problemach komunikacyjnych, a także te opowieści, które określić można mianem zaangażowanych społecznie. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.

2022-07-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2023

Agnieszka Nęcka-Czapska

Język: PL | Data publikacji: 20-06-2024 | Abstrakt | s. 1-19

Szkic prezentuje najciekawsze / najbardziej doceniane przez recenzentów polskie książki prozatorskie i poetyckie opublikowane w 2023 roku. Jego celem jest swoiste podsumowanie tego, co działo się na polskim rynku wydawniczym w minionym roku. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytania dotyczące tego, jak kształtowały się listy bestsellerów i czy poczucie zagrożenia wywołane choćby pandemią koronawirusa lub wojną w Ukrainie w jakiś sposób wpłynęło na pisarki/pisarzy, poetów/poetki, odbijając się w ich tekstach. Zamysłem było sprawdzenie, jakiego typu literaturę piękną najchętniej wydawano i jacy pisarze/pisarki, poeci/poetki cieszyli się największym zainteresowaniem recenzentów. Przedstawiona krótka analiza i interpretacja dziesięciu utworów prozatorskich i poetyckich pokazuje również, jak o nich pisali inni komentatorzy współczesnego życia literackiego. Wybór książek został zatem oparty nie tyle na subiektywnych odczuciach autorki, ile przede wszystkim na recepcji. Celem szkicu stało się ponadto zaprezentowanie różnorodności publikacyjnej oraz zwrócenie uwagi na najpopularniejsze tendencje twórcze. Wśród omówionych twórców znaleźli się: Martyna Bunda, Anna Cieplak, Darek Foks, Inga Iwasiów, Marcin Kurek, Bartłomiej Majzel, Zośka Papużanka, Marta Podgórnik, Joanna Roszak i Michał Witkowski – a zatem w większości przypadków autorzy doskonale znani polskiej publiczności czytającej, którzy ogłosili swoje nowe książki niekiedy po kilku latach milczenia. Z przygotowanego zestawienia wynika, że szczególnym uznaniem (także „zawodowych”) czytelników cieszyły się przede wszystkim te dzieła, w których twórcy usiłowali scalać rozbite tożsamości, powracali do traumatycznej przeszłości, próbując uporządkować „tu i teraz”. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.

2024-06-20



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

(Nie)uchwytna opowieść o sobie samej. Na marginesie „Rozmów w tańcu” Agnieszki Osieckiej

Agnieszka Nęcka-Czapska

Język: PL | Data publikacji: 19-04-2024 | Abstrakt | s. 1-15

Jedną z ciekawszych form opowieści o samym/samej sobie wydają się autobiografie i wywiady-rzeki, w których pisarze i pisarki starają się jednocześnie podrzucać i mylić tropy, wikłając się w – mniej lub bardziej „nadzorowane” – intymne wyznania. Intrygującym przykładem takiej strategii jest Agnieszka Osiecka, która w autobiograficznym wywiadzie z samą sobą zatytułowanym Rozmowy w tańcu próbuje o(d)słaniać własne „ja” i (z)mierzyć się nie tylko z demonami przeszłości, ale także ze swoimi rozterkami, słabościami, zawodami i upadkami. Powracając do wspomnień na temat swojego dzieciństwa, rodziców, trudnych lat dojrzewania i nie mniej trudnej dorosłości, szkicuje portret kobiety starającej się odnaleźć własne miejsce w destrukcyjnym świecie, poszukującej miłości, próbującej pogodzić rolę matki i poetki. Z tych opowieści wyłania się także pejzaż dojmującej rzeczywistości, jaka ją otaczała oraz anegdotki na temat ludzi, którzy pojawiali się w jej życiu. Mówiąc o innych, Osiecka starała się odciągać uwagę od siebie samej. Rozmowy w tańcu pokazują, że dla nie sposób stworzyć jednego, spójnego wizerunku Osieckiej, ponieważ poetka zadbała o to, by być w opowieściach i wspomnieniach innych nieuchwytną.

2024-04-19



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2020

Anieszka Nęcka-Czapska

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 365-384

Szkic prezentuje najciekawsze/najgłośniejsze polskie książki prozatorskie i poetyckie opublikowane w 2020 roku w celu swoistego podsumowania tego, co działo się na polskim rynku wydawniczym w minionym roku. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy pandemia koronawirusa w jakiś sposób wpłynęła na pisarki/pisarzy, poetów/poetki i wydawców. Jej celem jest sprawdzenie, jakiego typu literaturę piękną najchętniej wydawano i jacy pisarze/pisarki, poeci/poetki cieszyli się największym zainteresowaniem recenzentów. Krótko analizuje i interpretuje dziesięć wybranych przez siebie książek prozatorskich i poetyckich, pokazując również, jak o nich pisali inni komentatorzy współczesnego życia literackiego.
Wybór książek do omówienia oparł się zatem nie tyle na subiektywnych odczuciach autorki, ile przede wszystkim na recepcji. Celem szkicu stało się ponadto zaprezentowanie różnorodności publikacyjnej oraz pokazanie najpopularniejszych tendencji twórczych. Wśród omówionych autorów znaleźli się: Joanna Bator, Konrad Góra, Wioletta Grzegorzewska, Hanna Krall, Natalia Malek, Krystyna Miłobędzka, Marta Podgórnik, Zyta Rudzka, Szczepan Twardoch, Patrycja Sikora, a zatem w większości przypadków autorzy doskonale znani polskiej publiczności czytającej, którzy albo ogłosili swoje nowe książki, albo zaproponowali wybory dotychczasowej swej twórczości. Z przygotowanego zestawienia wynika, że szczególnym uznaniem (także „zawodowych”) czytelników cieszyły się przede wszystkim te utwory, w których twórcy próbowali scalać rozbite tożsamości, powracali do traumatycznej przeszłości, próbując uporządkować „tu i teraz” lub dyskutowali problemy komunikacyjne, a także te opowieści, które określić można mianem zaangażowanych społecznie. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.

2021-06-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Podróżując w głąb człowieczego wnętrza. Na marginesie twórczości Olgi Tokarczuk

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 21-07-2020 | Abstrakt | s. 23-33

The sketch focuses on two novels by Olga Tokarczuk (Flights and The Books of Jacob), seeking to show different ways of using the travel motif. In Tokarczuk’s case, in fact, this is not only about moving in the geographical space, but also about exploring one’s own self. The questions posed by the author of House of Day, House of Night are universal; addressing fundamental aspects, they reveal the 21st century human condition. The writer often uses the motif of time, of the book or of travelling as such, showing literature as a specific language of communication that makes it possible to experience other people’s lives.

2020-07-21



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2019

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 311-336

The essay presents an overview of the most important and most interesting prose and poetry publications that appeared on the Polish publishing market in 2019. The past year belonged mainly to artists perfectly rooted in the readers’ awareness. Particularly appreciated were especially works with underlying autobiographical themes, revisiting the often difficult past to try to sort out the “here and now”, socially engaged books, and books that remind us about shortcomings of the communication code. The authors of the recommended books included: Justyna Bargielska, Konrad Góra, Ewa Kuryluk, Mikołaj Łoziński, Krystyna Miłobędzka, Wojciech Nowicki, Jakub Pszoniak, Dominika Słowik, and Paweł Sołtys.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kulturowo-cywilizacyjne współrzędne Ukrainy we współczesnym polskim reportażu literackim („Imperium" Ryszarda Kapuścińskiego, „Biała gorączka" Jacka Hugo-Badera, „Zabić smoka" Katarzyny Kwiatkowskiej-Moskalewicz)

Olesya Nakhlik

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-22

Artykuł został poświęcony analizie wizerunku tożsamościowego Ukrainy i jej wyborów cywilizacyjnych w przekazach polskich reporterów: Ryszarda Kapuścińskiego, Jacka Hugo-Badera oraz Katarzyny Kwiatkowskiej-Moskalewicz. Reportaże literackie wymienionych autorów ukazują trzydziestoletnią perspektywę kształtowania kraju i społeczeństwa ukraińskiego w kontekście jego najnowszej historii: od ujawniania istnienia w poradzieckiej bezwładności na pozostałościach sowieckiej autoidentyfikacji w nowych po 1991 roku realiach gospodarczych i politycznych w Imperium, poprzez konstruowanie przez Ukraińców własnej, eklektycznej tożsamości w trudnych warunkach etnicznego, językowego i religijnego zróżnicowania w Białej gorączce, do namysłu nad powodami (nie)udanych prób ostrej rewizji postkolonialnych poglądów i punktów orientacyjnych podczas pomarańczowej rewolucji i później Euromajdanu skutkującego dramatycznymi wydarzeniami rosyjskiej agresji wojennej w 2014 roku z aneksją Półwyspu Krymskiego w Zabić smoka. Ukraińskie rewolucje. Poruszone kwestie najwyraźniej są warte osobnych rozważań naukowych, ponieważ mimo ukraińskich edycji tych zbiorów reportaży obecnie bardzo rzadko są one przedmiotem rozważań literaturoznawców ukraińskich, a polscy badacze w licznych rozprawach uwagę skupiają przede wszystkim na obrazie poradzieckiej Rosji, natomiast tereny ukraińskie włączają zazwyczaj w szerszy kontekst rozpatrywania współczesności byłych republik ZSRR.

2023-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wszystko jest możliwe

Adam Dziadek , Krzysztof Kłosiński , Magdalena Bąk , Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 119-125

brak

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Nic o nas bez nas

Włodzimierz Bolecki , Magdalena Bąk , Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 109-117

brak

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Doktorat nie powinien być 
rozszerzonym w rozmiarach magisterium

Danuta Opacka-Walasek , Magdalena Bąk , Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 131-139

brak

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Polonistyka (znowu) w przebudowie

Ryszard Nycz , Magdalena Bąk , Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 99-102

Rozmowa z prof. dr. hab. Ryszardem Nyczem

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Lektury odnowione i przeżyte na nowo, 
czyli o powinnościach krytyka. Recenzja książki Mariana Kisiela Critica varia

Jolanta Pasterska

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2020 | Abstrakt | s. 289-295

brak

2020-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Powieść uniwersytecka Alicji Iwańskiej

Anna Wal

Język: PL | Data publikacji: 22-07-2020 | Abstrakt | s. 251-260

The paper discusses the novel Baśń amerykańska [An American Fairy Tale] by Alicja Iwańska, a Polish writer and sociologist who worked at American universities for many years. The paper discusses the picture of the academic community at a state university in the USA in the 1960s and the way in which it is presented, which makes it possible to classify the text as a campus novel, which is an extremely popular genre in English-language literature. The paper also points to the author’s demythologising view of the USA, challenging the American myth characteristic of the Polish awareness.

2020-07-22



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Filologia – co dziś ten termin znaczy?

Stanisław Gajda , Magdalena Bąk , Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 127-129

brak

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne


Literackie figury domu w prozie Danuty Mostwin
Jolanta Pasterska
Język: PL | Data publikacji: 28-12-2020 | Abstrakt | s. 131-141
W artykule została podjęta próba opisu literackich figur domu w siedmiotomowej „sadze polskiej” Danuty Mostwin, (Dom starej lady, Londyn 1958, Ameryko! Ameryko!, Warszawa 1981, Cień księdza Piotra, Warszawa 1985, Szmaragdowa zjawa, Warszawa 1988, Tajemnica zwyciężonych, Londyn 1992, Nie ma domu, Lublin 1996, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, Londyn 1998). Biografia autorki Domu starej lady wpisuje się w życiorysy wielopokoleniowych polskich rodzin doświadczonych zaborami, wojnami, komunizmem, wychodźstwem. Ten rys autobiograficzny stał się pożywką większości utworów powieściowych Mostwin. Rozważania prowadzone w kontekście filozoficzno-aksjologicznych i teoretycznoliterackich ustaleń pokazują przemiany kreacji figury domu w tych prozach. Ewolucja obrazów domu obejmuje dom jako arkadię poprzez „anty-dom”, „dom-arkę” i dom odzyskany. Odpowiada to obranej postawie filozoficznej Danuty Mostwin, która owo połączenie wartości wyniesionych z kraju urodzenia i wartości nabytych w kraju osiedlenia uważała za najbardziej optymalną formę obrony polskości na emigracji.
2020-12-28



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kanadyjsko­polskie (roz)błyski.[rec.] Bożena Szałasta­-Rogowska: Literatura polska w Kanadzie. Studia i szkice

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 311-318

brak

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Literatura jest po prostu niezbędna

Małgorzata Czermińska , Magdalena Bąk , Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 103-107

brak

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2013

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 08-12-2020 | Abstrakt | s. 237-250

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2013. Last year was marked by a dominance of well known authors (such as Justyna Bargielska, Jacek Dehnel, Julia Hartwig, Ignacy Karpowicz, Wiesław Myśliwski, Jerzy Pilch, Eustacy Rylski or Marcin Świetlicki) and proved that books that consider identity problems and facing the demons of the past can gain positive readers’ response.

2020-12-08



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O(d)słanianie tajemnic 
„kraju w dole globusa” . Recenzja Książki Magdaleny Bąk: Gdzie diabeł (tasmański) mówi dobranoc. 
Wizerunek Australii w literaturze polskiej

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 251-255

brak

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2017

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 01-09-2020 | Abstrakt | s. 297-312

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2017. Last year was marked by a dominance of well known authors (such as: Roman Honet, Jerzy Jarniewicz, Ewa Lipska, Ignacy Karpowicz, Wojciech Kuczok, Zygmunt Miłoszewski, Marta Podgórnik, Mariusz Sieniewicz, Andrzej Sosnowski or Michał Witkowski) and proved that books that consider identity problems and facing the demons of the past can gain positive readers‘ response.

2020-09-01



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2016

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 30-10-2020 | Abstrakt | s. 289-302

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2016. Last year was marked by the dominance of well­known authors (such as Joanna Bator, Anna Dziewit­Meller, Gaja Grzegorzewska, Jerzy Sosnowski, Szczepan Twardoch, Zośka Papużanka, Andrzej Busza, Tadeusz Dąbrowski, Marcin Świetlicki or Eugeniusz Tkaczyszyn­Dycki) and proved that books that consider identity problems or facing the demons of the past can attract positive responses from readers.

2020-10-30



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2009

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 239-252

The author analyzes the situation in the field of publishing Polish belles lettres in 2009. She selects ten books that in her opinion represent the most interesting achievements in prose and poetry. Books that are discussed in the article have been written by the authors representing different generations: Andrzej Bart (Rewers), Joanna Bator (Piaskowa Góra), Zbigniew Kruszyński (Ostatni raport), Janusz Rudnicki (Śmierć czeskiego psa), Andrzej Stasiuk (Taksim), Olga Tokarczuk (Prowadź swój pług przez kości umarłych), Bartosz Konstrat (Samochody i krew), Tadeusz Pióro (Abecadło), Piotr Sommer (Dni i noce), Piotr Szewc (Moje zdanie).

2020-12-29



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Tropiąc „dyskretną obecność” Julii Hartwig. Recenzja książki Elżbiety Dutki Centra, prowincje, zaułki. Twórczość Julii Hartwig jako auto/bio/geo/grafia

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 25-09-2020 | Abstrakt | s. 277-281

brak

2020-09-25



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

W domowym kręgu Mirona [rec.] Miron Białoszewski: Tajny dziennik, Tadeusz Sobolewski: Człowiek Miron

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 259-264

brak

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2010

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 16-12-2020 | Abstrakt | s. 253-270

The article presents the most important and the most interesting prose and poetic works published in 2010. Most of them were written by well known authors. The ones that particularly deserve mentioning are Balladyny i romanse by I. Karpowicz, Da capo by J. Franczak, Dziennik pisany później by A. Stasiuk, Spiski by W. Kuczok, Miasto Szklanych Słoni by M. Sieniewicz, Wąż w kaplicy by T. Piątek, Ziemia nod by R. Kobierski, Do rozpuku by A. Mirahina, Dywan by A. Wiedemann, Koncentrat by K. Siwczyk, Nocne życie by B. Zadura, poems by A. Sosnowski and Pół by M. Sendecki.

2020-12-16



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2018

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 263-277

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2018. Last year was marked by a dominance of well-known authors (such as: Marek Bieńczyk, Wiesław Myśliwski, Zyta Rudzka, Eustachy Rylski, Szczepan Twardoch, Krzysztof Varga, Janusz Pasterski, Marzanna Bogumiła Kielar, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki) and proved that the Polish literary market was stable, but there was no place for new trends or spectacular literary debuts.

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2015

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 287-301

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2015. Last year was marked by a dominance of well­known authors (such as Janusz Anderman, Sylwia Chutnik, Michał Witkowski, Łukasz Orbitowski, Andrzej Sosnowski, Krzysztof Varga, Zenon Fajfer, Marta Podgórnik, Tadeusz Pióro, Marcin Świetlicki) and proved that books that consider identity problems can gain positive readers’ response.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2012

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 12-12-2020 | Abstrakt | s. 177-198

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry publications that appeared in 2012. Last year was marked by a dominance of well known authors (such as Joanna Bator, Tomasz Łubieński, Dorota Masłowska, Tomasz Piątek, Tomasz Różycki, Mariusz Sieniewicz, Andrzej Stasiuk, Szczepan Twardoch, Krzysztof Varga, Krzysztof Siwczyk, Justyna Bargielska, Andrzej Sosnowski, Dariusz Suska or Bohdan Zadura) and proved that books that consider identity problems and facing the demons of the past can gain positive readers‘ response.

2020-12-12



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Półka literacka 2011

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 15-12-2020 | Abstrakt | s. 267-281

The article presents the most important and the most interesting prose and poetry works published in 2011. Most of them were written by well known authors. Those that particularly deserve mentioning are Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn Goya by Jacek Dehnel, Bornholm, Bornholm by Hubert Klimko­Dobrzaniecki, Książka by Mikołaj Łoziński, Ziarno prawdy by Zygmunt Miłoszewski, Włoskie szpilki by Magdalena Tulli and Drwal by Michał Witkowski. In poetry, the works by Konrad Góra (Pokój widzeń), Szczepan Kopyt (Buch), Marta Podgórnik (Rezydencja surykatek) and Eugeniusz Tkaczyszyn­Dycki (Imię i znamię) were enthusiastically received by readers.
Apparently, year 2011 confirmed quite stabile preferences of the readers, which resulted in appreciation above all such publications that grounded in ‘middle literature’ tended to hybrid form, transgression of literary genres, artistic expressiveness. Works that received the warmest readers’ response were those dedicated to the identity problems or facing the demons of the past.

2020-12-15



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Na grobach Anhellich”. 
Zdzisława Stroińskiego inspiracje Słowackim

Agnieszka Nęcka

Język: PL | Data publikacji: 02-01-2021 | Abstrakt | s. 95-105

brak

2021-01-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jak napisać biografię miejsca „o wymienionej krwi”?

Elżbieta Dutka

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2020 | Abstrakt | s. 299-305

The paper briefly analyses representations of the city and “writing about the city” as reflected on in contemporary humanities, in relation to Katarzyna Taborska’s book Literatura miejsca. Piśmiennictwo postlandsberskie. [Literature of a place. Post-Landsberg writing].

2020-09-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Jak być ze świata? Zwrot geologiczny i polonistyka/humanistyka terenowa w szkole

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 04-07-2023 | Abstrakt | s. 1-21

Artykuł jest poświęcony zagadnieniu humanistyki terenowej oraz możliwościom jej zastosowania w edukacji szkolnej. Autorka, nawiązując do badań prowadzonych przez Monikę Bakke, przekonuje o konieczności ponownego odczytania kanonu lektur nie tylko w kontekście humanistyki zaangażowanej, korzystając z metodologii ekokrytycznej, ale przede wszystkim odnosząc znane tytuły szkolnych lektur do zwrotu geologicznego. Taka praktyka umożliwiłaby włączenie w interpretacje tekstów literackich refleksji geologicznej, dzięki której lekcje języka polskiego otworzyłyby się na nowego, do tej pory słabo obecnego
w szkolnej polonistyce aktanta fabuł: skały i ziemię. Zaproponowane przez autorkę artykułu odczytania cyklu o Muminkach, Kordiana Juliusza Słowackiego, Doliny Issy Czesława Miłosza oraz wskazówki interpretacyjne dotyczące innych utworów pokazują, w jaki sposób refleksja geologiczna może „odczarować” tekst, bez ryzyka utraty jego literackości. Celem propozycji lektury wybranych tekstów literackich z perspektywy zwrotu geologicznego jest umożliwienie podważenia antropocentrycznych pewników oraz wypracowania nowych sposobów percepcji. Ponadto taki sposób lektury prowadziłby do odsłonięcia ideologicznych źródeł nawarstwionych oraz znaturalizowanych zasad i konwencji obowiązujących w literaturze, rzadko w szkole poddawanych krytycznemu oglądowi.

2023-07-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Prescriptum. Sym-fonie „prującej się materii”

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 09-02-2024 | Abstrakt | s. 1-29

Artykuł stanowi refleksję nad koniecznością zmiany współczesnych opowieści, o co od dawna dopominają się naukowcy zajmujący się narracjami antropocenu. Autorka, odwołując się m.in. do prac Donny Haraway, Anny Tsing, Ewy Bińczyk, Ewy Domańskiej czy Małgorzaty Sugiery, wyraża przekonanie, że taka zmiana jest nie tylko potrzebna, ale i możliwa. Według śląskiej badaczki laboratorium nowego języka i opowieści alternatywnych wobec tradycyjnych narracji powinno być jednak wzbogacone praktykami nowych odczytań tych tekstów, które dziś zaliczane są już do rejestrów kanonicznych. Za kluczową dla lektury przełamującej marazm antropocenu autorka niniejszego opracowania uznaje metodologię krytycznej (Domańska) oraz aktywnej nadziei (Macy, Johnstone), pozwalającej nam w bliskości z Ziemią i w sojuszach z jej ekosystemami usytuować się na nowo.

2024-02-09



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Wędrujące pojęcie, 
czyli geopoetyka w teorii i w praktyce. Recenzja książki Elżbiety Rybickiej Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach 
i praktykach literackich

Elżbieta Dutka

Język: PL | Data publikacji: 04-11-2020 | Abstrakt | s. 281-287

brak

2020-11-04



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kim TERAZ jesteś Kopciuszku?

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2020 | Abstrakt | s. 371-376

Sprawozdanie z konferencji „Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań” organizowanej przez Katedrę Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego, 17–18 listopada 2011 r.

2020-12-13



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Migracje i ich konsekwencje. Prescriptum

Wioletta Hajduk-Gawron , Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 11-07-2020 | Abstrakt | s. 9-14

W czasie gdy Parlament Europejski odrzucił rezolucję zobowiązującą kraje Unii Europejskiej do sprawniejszego poszukiwania i ratowania uchodźców oraz imigrantów na Morzu Śródziemnym, autorzy tekstów zebranych w niniejszym numerze „Postscriptum Polonistycznego” podjęli refleksję nad migracjami i ich konsekwencjami. Zagadnienie to jest niezwykle ważne i aktualne zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami, a jego znaczenie ciągle rośnie.

2020-07-11



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Co było przed geopoetyką? 
Kategoria przestrzeni 
w literaturoznawstwie polskim – rekonesans

Tomasz Gęsina

Język: PL | Data publikacji: 02-11-2020 | Abstrakt | s. 167-178

The article presents Polish research on the category of ‘space’, which influenced the shaping of the concept of geopoetics in Polish literary studies. Geopoetics is understood, according to Elżbieta Rybicka’s guidelines, as ‘concept­in­action’. The author of the article begins with theoretical considerations, then presents contemporary foreign theories and finally analyses theoretical works of Michał Głowiński, Henryk Markiewicz, and Janusz Sławiński. He also discusses the concept of ‘new regional studies’ in the context of the spatial turn. Using Stefania Skwarczyńska’s works, the author of the article claims ‘new regional studies’ to be one of the crucial elements of geopoetics.

2020-11-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Kell-e nekünk magyar-lengyel irodalmi komparatisztika? [Czy jest nam potrzebna węgiersko-polska komparatystyka literacka?]

Lajos Palfalvi

Język: PL | Data publikacji: 02-02-2023 | Abstrakt | s. 1-11

W dwudziestoleciu międzywojennym, zanim rozwinęła się komparatystyka literacka, najważniejsi polscy pisarze byli ujmowani na Węgrzech w ramach kanonu literatury światowej. W wielkiej syntezie Mihálya Babitsa pt. Az europai irodalom története [Historia literatury europejskiej] znajdziemy tylko nazwiska Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza (bez tytułów ich utworów), bo Babits dzieli literatury poszczególnych narodów na „wielkie” i „małe”, a te ostatnie ma reprezentować literatura tak polska, jak i węgierska. Autor nadal popularnej A világirodalom története [Historia literatury światowej], Antal Szerb, w osobnym podrozdziale kompetentnie scharakteryzował romantyzm polski i krótko podsumował epoki wcześniejsze. Jego zdaniem rozwój iteratury polskiej i węgierskiej jest paralelny. W epoce odrodzenia w obu krajach powstaje poezja w języku narodowym na najwyższym poziomie.Szerbchwali psalmy Jana Kochanowskiego i Bálinta Balassiego, zwraca uwagę na postać Adama Czahrowskiego, który odegrał ważną rolę w polsko-węgierskich kontaktach literackich. Autor podsunął kilka interesujących pomysłów do badań komparatystycznych. Warto byłoby np. porównać Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego z Tarimenes utazása [Podróż Tarimenesa] Györgya Bessenyeigeo. Był przekonany nie tylko o tym, że pewne epoki i poszczególni twórcy są „zdumiewająco podobni”, lecz także o tym, że cała historia obu literatur jest budowana na podobnych zasadach. Z kolei w następnych dekadach zbierano materiał faktograficzny i dane dotyczące polsko-węgierskich kontaktów literackich w duchu pozytywistycznej nauki o literaturze oraz skupiano się na recepcji i imagologii. Dzięki wieloletniej i systematycznej pracy Endre Bojtára powstała w Instytucie Badań Literackich Węgierskiej Akademii Nauk (WAN) komparatystyka środkowoeuropejska. Badacz przyczynił się do zmiany paradygmatu: między literaturą światową a węgierską pojawiła się nowa kategoria – Europa Środkowa. Profesor Bojtár nauczył się kilku języków regionu (obok słowiańskich także bałtyckich). Napisał monografie o środkowo-wschodnioeuropejskiej awangardzie, a następnie o oświeceniu i romantyzmie w literaturach regionu. Również György Spiró zajmował się komparatystyką regionalną. Opracował historię dramatu „od oświecenia do syntezy Wyspiańskiego”, która po transformacji ustrojowej jednak straciła na znaczeniu, a większość historyków literatury wróciła do komparatystyki bilateralnej. W latach 80. czołowi prozaicy węgierscy, tacy jak Péter Esterházy czy Péter Nádas, pilnie czytali i komentowali utwory m.in. Witolda Gombrowicza, natomiast młodsze pokolenie straciło kontakt z literaturą polską.

2023-02-02



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

Edukacja/Migracja, czyli zamierzony rym

Małgorzata Wójcik-Dudek

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 255-264

The article aims at presenting a critical review of the book Edukacja. Migracja. Edukacja międzykulturowa w kontekście kryzysu migracyjnego z perspektywy krajów V4 [Education. Migration. Intercultural education in a context of migration crisis regarded from V4 countries perspective] edited by Emilia Kledzik and Małgorzata Parczyk and devoted to the issue of intercultural education. The review author tries to define the source of such reflection. She argues that John Dewey’s concept of education presented in his work Democracy and Education is essential for creating a contemporary model of intercultural education. The concept of the American pedagogue remains valid because it is based on viewing education as being a result of combining heritage with personal experience. It emphasises respect for otherness and the belief in universalizing different experiences, which must lead to communication. In the article author’s opinion, the reviewed book consists of texts constituting a contemporary commentary to John Dewey’s ideas.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

W poszukiwaniu paradygmatu, czyli wokół problemu granic obiektywizacji metody badawczej. Prolegomena do literaturoznawstwa eksperymentalnego

Marek Sznajder

Język: PL | Data publikacji: 25-09-2020 | Abstrakt | s. 233-253

The article discusses the problem of objectivity in humanistic (literary) research methodology. A starting point is Thomas Khun’s question concerning conditions that would initiate a paradigm. The author of the article refers to considerations on the influence of bodily integrity (attributes and modes of ‘the matter’) and on human thinking (on what can be logically thought). The author follows the path of logic investigations that lead to the concept of experimental literary criticism (three­‑dimensional reading of the texts), which is closely connected with the recently forgotten idea of truth, as defined by Charles Sanders Peirce.

2020-09-25



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

O uchodźcach z Grecji (i nie tylko) na lekcji we współczesnej szkole – Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji Dionisiosa Sturisa

Magdalena Ochwat

Język: PL | Data publikacji: 31-08-2020 | Abstrakt | s. 207-223

The article refers to the turn of the 1940s and 1950s of the 20th century, when the Greek refugees, the victims of the civil war, arrived in Poland. There were approximately 14 thousands of them. The article author refers to the concept of literature that delights with the good and the school that shapes minds and civic attitudes, which is essential in the contemporary world, marked with migration crises.

2020-08-31



Czasopismo: Postscriptum Polonistyczne

„Parcours de la reconnaissance”. 120 dni „Kultury” Wojciecha Karpińskiego w kontekście dialektyczności podmiotu Paula Ricoeura

Barbara Trygar

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2021 | Abstrakt | s. 343-362

W artykule analizuję ostatnią książkę Wojciecha Karpińskiego pt. 120 dni „Kultury” w kontekście filozofii człowieka Paula Ricoeura. Karpiński wybrał publikowane w paryskiej „Kulturze” teksty pisarzy, którzy go najbardziej inspirowali, uczyli patrzenia na świat i na drugiego człowieka, a przede wszystkim pokazywali, jak odkrywać piękno sztuki. „Ja” Karpińskiego kształtowało się w spotkaniu z innymi artystami. Tożsamość narracyjna jest pomostem prowadzącym do zaproponowanej przez francuskiego filozofa koncepcji otwartej dialektyki, która łączy dwa podejścia. Po pierwsze badacz przyjmuje porządek aposterioryczny, wychodząc od konkretu, czyli jednostkowego podmiotu umiejscowionego w określonych realiach życiowych, zanurzonego w konkretnej kulturze, posiadającego własną historię i doświadczenia, po drugie posługuje się kantowskim zwrotem, prowadząc refleksję o podmiocie w perspektywie transcendentalnej. Podmiotowość to zwrócenie się ku Innemu, a dzięki Innemu dokonuje się transcendowanie siebie. Jak dowodzi francuski filozof, w języku istnieje „siła ontologiczna”, która wskazuje na określony sposób bycia-w-świecie. Tożsamość podlega świadomym przeobrażeniom, a literatura jest artystycznym zapisem tego ruchu i zarazem dyskursem kulturowo-antropologicznym.

2021-06-30