Wybrane aspekty ewolucji prozy kobiet — dwa pokolenia
Abstrakt
This article aims to present the evolution of the literary approach to womanhood which took place in the prose of women writers in Russia over the course of two decades (the 1990s of the twentieth century through the 2000s of the twenty-first century). The so-called ‘Mother Generation’ of the nineties (the New Amazons Group, Lyudmila Ulitskaya, Lyudmila Petrushevskaya), which appeared in literature during the decline of the Soviet Union, developed previously unknown strategies for the representation of womanhood, with a focus on the repressed female subject, a distinct conception of victimhood, mutilated corporeality, and the search for self-identity. The ‘Daughter Generation’ (Ekaterina Sadur, Irina Denezhkina), whose first works appeared in the early twenty-first century, broke with the traditional representation of womanhood as trauma. Instead of describing the pain of female existence, these writers adopted the language of ‘the lost generation’, as if suspended in a vacuum between the Soviet era and the age of transformation.
Słowa kluczowe
womanhood; the repressed female subject; women’s prose; gender performance; literary generation
Bibliografia
REFERENCES
Abasheva, Marina P., Vorob’yeva, Natal’ya V. Russkaya zhenskaya proza na rubezhe XX–XXI vekov. Perm’: Permskiy gosudarstvennyy pedagogicheskiy universitet, 2007 [Абашева, Марина П., Воробьева Наталья B. Русская женская проза на рубеже ХХ–ХХI веков. Пермь: Пермский государственный педагогический Университет, 2007].
Arbatova, Mariya. Menya zovut zhenshchina. Avtobiograficheskaya proza. Moskva: Eksmo-Press, 1999 [Арбатова, Мария. Меня зовут женщина. Автобиографическая проза. Москва: Эксмо-Пресс, 1999].
Arbatova, Mariya. Staryye p’yesy o glavnom. Moskva: Izdatel’stvo AST, 2008 [Арбатова, Мария. Старые пьесы о главном. Москва: Издательство АСТ, 2008].
Buksha, Kseniya. Alenka-partizanka. Sankt-Peterburg: Amfora, 2002 [Букша, Ксения. Аленка-партизанка. Санкт-Петербург: Амфора, 2002].
Butler, Judith. Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości. Transl. Krasuska, Karolina. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie, wyzwanie. Kraków: Universitas, 2000.
Dienieżkina, Irina. Daj mi!. Transl. Buchalik, Małgorzata. Warszawa: Świat Książki, 2004.
Hyży, Ewa. “‘Natura kobiety’: esencjalizm i konstrukcjonizm.” Kobieta, ciało, tożsamość. Teorie podmiotu w filozofii feministycznej końca XX wieku. 35–55. Kraków: Universitas, 2012.
Kisina, Yuliya. Prostyye zhelaniya. Sankt-Peterburg: Aleteyya, 2001 [Кисина, Юлия. Простые желания. Санкт-Петербург: Алетейя, 2001].
Komisaruk, Ewa. Od milczenia do zamilknięcia. Rosyjska proza kobieca na początku XX wieku. Wybrane aspekty. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
Kuźmina, Irina. “Święto Kobit…, czyli twórczość Tatiany Tołstoj.” Literatury słowiańskie po roku 1989. Nowe zjawiska, tendencje, perspektywy. Vol. II. Ed. Kraskowska, Ewa. 95–105. Warszawa: Kolor Plus, 2005.
Niedziela, Marta. “(Nie)szczęśliwa miłość: relacje damsko-męskie w twórczości Niny Sadur (na przykładzie wybranych utworów).” Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze, no. 21, 2011: 102–120.
Nowakowska, Jana. “Spetsifika ‘zhenskogo pis’ma’ v povesti Lyudmily Ulitskoy ‘Sonechka’.” Kultury Wschodniosłowiańskie — Oblicza i Dialog, no. 3, 2013: 65–73 [Новаковска Яна. “Специфика ‘женского письма’ в повести Людмилы Улицкой ‘Сонечка’.” Kultury Wschodniosłowiańskie — Oblicza i Dialog, № 3, 2013: 65–73].
Petrushevskaya, Lyudmila. Tayna doma. Moskva: Kvadrat, 1995 [Петрушевская, Людмила. Тайна дома. Москва: Квадрат, 1995].
Petrushevskaya, Lyudmila. Vremya noch’. https://www.rulit.me/books/vremyanoch-read–21801–10.html. Accessed 20 Sep. 2020 [Петрушевская, Людмила. “Время ночь.” https://www.rulit.me/books/vremya-noch-read–21801–10. html. Дата обращения: 20 сентября 2020].
Pushkar’ Galina А. “Gendernoye svoyeobraziye russkoy zhenskoy prozy rubezha XX–XXI vekov.” Vestnik Stavropol’skogo gosudarstvennogo universiteta, no. 50, 2007: 242–248 [Пушкарь, Галина A. “Гендерное своеобразие русской женской прозы рубежа ХХ–ХХI веков.” Вестник Ставропольского государственного университета, № 50, 2007: 242–248].
Roven’skaya, Tat’yana A. Zhenskaya proza kontsa 1980-kh — nachala 1990-kh godov (problematika, mental’nost’, identifikatsiya). Dissertatsiya na soiskaniye
uchenoy stepeni kandidata filologicheskikh nauk. Moskva: Moskovskiy gosudarstvennyy universitet im. M.V. Lomonosova, 2001 [Ровенская, Татьяна A. Женская проза конца 1980-х — начала 1990-х годов (проблематика, ментальность, идентификация). Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Москва: Московский государственный университет им. М.В. Ломоносова, 2001].
Rowieńska, Tatiana. “Historia prozy kobiecej w epoce transformacji, czyli ‘oczy szeroko zamknięte’ rosyjskiego feminizmu.” Transl. Kuźmina, Irina. Literatury słowiańskie po roku 1989. Nowe zjawiska, tendencje, perspektywy. Vol. II: Feminizm. Ed. Kraskowska, Ewa. 84–94. Warszawa: Kolor Plus, 2005.
Ryutkenen, Mariya. “Gender i literatura: problema ‘zhenskogo pis’ma’ i ‘zhenskogo chteniya’.” Filologichekiye nauki, no. 3, 2000: 5–17 [Рюткенен, Мария. “Гендер и литература: проблема ‘женского письма’ и ‘женского чтения’.”Филологические науки, № 3, 2000: 5–17].
Sadur, Nina. Sad. Vologda: Izdatel’stvo Vologda, 1997 [Садур, Нина. Сад. Вологда: Издательство Вологда, 1997].
Sadur, Yekaterina. “Prazdnik starukh na more.” http://sadur.info/prazdnik-staruxna-more/. Accessed 29 Jul. 2020 [Садур, Екатерина. “Праздник старух на море.” http://sadur.info/prazdnik-starux-na-more/. Дата обращения: 29 июля 2020].
Sałajczykowa, Janina. “Współczesna proza kobiet: Marina Palej i Ludmiła Ulicka.” Studia Rossica, no. 7, 1999: 269–278.
Skotnicka, Anna. Szczelina. Bohater współczesnej prozy rosyjskiej i jego światy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020.
Ulitskaya, Lyudmila. Doch’ Bukhary. https://www.rulit.me/books/doch-buharyread–113224–1.html. Accessed 19 Sep. 2020 [Улицкая, Людмила. Дочь Бухары. https://www.rulit.me/books/doch-buhary-read–113224–1.html. Дата обращения: 19 сентября 2020].
Ulitskaya, Lyudmila. Sonechka. https://topreading.ru/bookread/126244-lyudmila-ulickaya-sonechka/page–5. Accessed 17 Sep. 2020 [Улицкая, Людмила. Сонечка. https://topreading.ru/bookread/126244-lyudmila-ulickaya-sonechka/page–5. Дата обращения: 20 сентября 2020].
Zherebkina, Irina. “Feministskaya literaturnaya kritika.” http://www.owl.ru/library/004t.htm. Accessed 20 Jul. 2020 [Жеребкина, Ирина. “Феминистская литературная критика.” http://www.owl.ru/library/004t.htm. Дата обращения: 20 июля 2020].
Zherebkina, Irina. Gendernyye 90-ye, ili fallosa ne sushchestvuyet. Sankt-Peterburg: Aleteyya 2003 [Жеребкина, Ирина. Гендерные 90-е, или фаллоса не существует. Алетейя: Санкт-Петербург, 2003].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
