Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

(Re)wizje naturalizmu w świetle badań nad zwierzętami (animal studies). Rekonesans

Dariusz Piechota

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 165-173

The main question discussed in this article is: Can we re-interpret naturalism’s novels or short stories from a non-human perspective? The researchers of animal studies perceive the world as an ecosystem where humans, animals, and plants live in a symbiosis. They also perceive the human as a part of nature. Moreover, with regard to Charles Darwin’s discoveries, it is worth to mention that the theorists of naturalism called the human being an animal. Naturalists introduce a new protagonist into literature called the animal hero. Thanks to animal studies, he is perceived as a subject, not a thing (as was the case earlier). What is more, we can reconstruct different relations between species. One of the most important problems for naturalism and animal studies is empathy towards other creatures. Naturalists, as well as the researchers of animal studies, use different tools to analyse and interpret novels and short stories. First of all, they introduce different narrators in order to be objective. Furthermore, they indicate parallelisms between the human and animal world, they avoid subjective comments, and sometimes they use the strategy called the stream of consciousness to present other creatures’ thoughts.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Bóg-człowiek, bóg-zwierzę. Zwierzęce twarze religii

Alina Mitek-Dziemba

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 29-36

The aim of this short article is to discuss the state of research in a field which attempts to combine animal studies with theology and religious studies, and to map its discourse, tentatively called “critical ecotheology” and construed as environmental ethics accompanied by a religious inspiration and theological justification which is derived from dogmas and religious attitudes of different world religions. The attempt at providing a theoretical framework for ecotheology was inspired by the pioneering work of scholars who came in September 2014 to Bonn, Germany, for a conference on human-animal relations in religious traditions. The problems brought up by their presentations provoked a discussion of the presence of animals in the thinking, practices, and rituals of various religions and their theologies, highlighting the role of religious culture in negotiating different senses of the animal. The article concludes with the idea that a review of religious and theological issues from the perspective of animal studies may lead to the revision of many concepts and theoretical paradigms within the history and anthropology of religion, while helping to articulate the significance of animals and the need for their protection in the activity of religious groups and individuals.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Słoń a sprawa literaturoznawców, czyli o zoofilologii słów kilka. Rekonesans

Piotr Krupiński

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 13-23

This article is entirely dedicated to zoophilology—a new discipline of research, which emerged with the fusion of philological sciences and modern, ethically deepened animal studies. The author— following Aleksander Nawarecki, who coined the term—is trying to define the genesis, subject of research, and methodology of zoophilology. Its most important intellectual context is the non-anthropocentric humanities, also called posthumanities. One of the main tasks of zoophilology studies is to show how writers question the evaluative opposition between men and animals. More and more often getting to know the perspective of animals—their non-human point of view, which is so difficult to imagine— is becoming one of the ambitions of modern literature and art. The role of zoophilologists is conceived as trying to analyze and interpret such “postanthropocentric” texts. It is an attempt to reach a deeper understanding of how literature enables us to put ourselves in the position of others.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Myślistwo i religia. O religioznawczej ocenie praktyk łowieckich w perspektywie animal studies

Alina Mitek‑Dziemba

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 71-87

The main aim of the article is to consider the presence and function of religion (in most cases, the Christian religion) in the broadly conceived hunting practices at the turn of the 21st century, as well as the presence of religious motivation and ideological commitment in the hunters’ community from the perspective of religious studies inspired by the empirical research into the human-animal relationship (known as animal studies). The hunting narrative is shown, on the one hand, as eagerly seeking legitimacy and support from institutional religion (evidenced by the patron saints of hunting, the hunting ceremonial that has close parallels in the church ceremonial, and the argument in favour of “ecological balance” and “nature management” based on theological sources) and, on the other hand, as disguising an unethical and religiously unacceptable element of the arbitrary taking of life and inflicting pain without a shadow of empathy or without respecting the right to existence of what is a vulnerable being, even more so because it is devoid of human tools and rationality. The author’s examination of the issues leads to the discussion of the hunters’ religious mythologizing of their own status which draws on the ancient origin of hunting practices in prehistoric times: a period when the human-animal relationship was not yet marked by dualistic division and ontological asymmetry. The paper ultimately aims at the analysis of the way hunting is presented in religious studies research, of the difference between the implications of hunting activities for the human-animal relationship in premodern tribal communities (which practised subsistence hunting) and contemporary industrialized ones, and of the possibility of granting religious subjecthood to animals which stems from the return to the non-dichotomous, relational and dynamic view of the world typical of hunter-gatherers’ times.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Jak to jest być nietoperzem? Refleksje przy lekturze eseju Thomasa Nagela

Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 83-94

The article asks questions about the human cognitive abilities – how it is to be an animal of a species
different from one’s own. Using as a basis the doubts of the philosopher Thomas Nagel, the author proceeds to discuss the standpoint of ethnologists Frans de Waal and Konrad Lorenz, who accept the limitations of the human cognitive apparatus and language, with the help of which we describe what we call the “animal.” The author suggests that the problem of contemporary humanities and animal studies lies not in anthropodenial, but in anthropomorphism, rooted in the centrism typical of our species, which seems impossible to overcome. The author also proposes a thesis that the way to overcome this issue is for people to gain knowledge about these limitations. This knowledge, supported by interspecies empathy, developed in the process of coevolution of animal species (humans being one of them), is the most effective tool of heuristics.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Słoma (dla zwierząt). Subiekcje etymologiczne

Piotr Bogalecki

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 13-21

 The article is an attempt to utilize the pre-philosophical etymological meanings of the word subject
in a proposal for the reflection that fits into the discussion on the possibilities of new posthumanistic
approaches to the matter of subject. Its first part comprises etymological inquiry, inspired by the philosophy of M. Heidegger and the proposal of K. Okopien, into the Greek word ὑποκείμενον, the Latin subiectum and the Polish podmiot. In the second part, three new, ethically oriented proposals for perceiving the problem in the perspective of studying animals have been derived from the three former meanings of the Polish subject – a foundling, fraud, and bedding.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Afekt i defekt atlasu zwierząt. Narracyjny wymiar historii naturalnej w malarstwie Waltona Forda

Justyna Schollenberger

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 139-149

This paper aims at the problem of realism in the artistic representation of animals. Contemporary animal studies recognize the problem of narratives in which animals serve as a negative point of reference to humans or as a symbol, always referring to some cultural story. In this context the anthropocentric art of Walton Ford is particularly interesting. The painter is openly enthusiastic about the symbolic and narrative uses of animals in culture, and yet in his paintings he manages to represent animals’ otherness, and their ability not to be „tamed” by our schemes.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Czy zwierzęta mają język?

Barbara Rode

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 129-142

The belief that only humans use language has dominated in science for years. Linguists are especially sensitive to the notion that animals can use or create language. They argue that all species other than human can communicate but they do not use language, as it is reserved for people only. It is important to notice that animal psychology is a new and still far underdeveloped scientific field. More and more studies are revealing that animals can and do think, feel and communicate in a meaningful way. Recently, new studies have supported the hypothesis that some animals do use language. The communication systems that they use have all or most of the characteristics of a language. Con Slobodchikoff has shown that prairie dogs have grammar, can create language and use dialects in their communication with one another. Their pups learn their language in a similar way as human babies do. This article is meant to question the notion that animals do not use and create language.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Dostrzegając więcej: sposoby reprezentacji zwierząt innych niż ludzie w audiowizualnych materiałach o wojnie w Ukrainie

Patrycja Chuszcz

Język: EN | Data publikacji: 05-05-2025 | Abstrakt | s. 1-21

Artykuł analizuje, w jaki sposób zwierzęta pozaludzkie są ukazywane w materiałach audiowizualnych związanych z wojną w Ukrainie. Wykorzystując literaturę z dziedziny studiów filmowych i studiów nad zwierzętami, opisuje historyczne powiązania między kinem a wojną, śledząc rolę zwierząt w konfliktach zbrojnych. Poprzez analizę filmów ocenia, w jaki sposób filmowcy wykorzystują zwierzęta do przekazywania wiadomości o wojnie i jak zmieniają się ich reprezentacje. Zwraca uwagę, że zwierzęta pełnią zarówno rolę tła, jak i protagonistów, wpływając na postrzeganie wojny przez widzów. Ponadto omawia, w jaki sposób wojna wpływa reprezentacje zwierząt w filmach, poruszając tematy takie jak uchodźctwo, okupacja i narodowość zwierząt. Artykuł przybliża rolę zwierząt w kształtowaniu narracji wojennych i analizuje możliwość ich upodmiotowienia poprzez audiowizualne dzieła związane z tematyką wojny w Ukrainie.

2025-05-05



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęce początki muzyki. O Ptasim radiu Juliana Tuwima

Anna Filipowicz

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 187-203

The essay is concerned with the topic of archaic “ethological tales”, which often present non-anthropocentric definitions of an animal as an emotional, rational, aesthetic creature – not formulated in opposition to the human. This point of view also appears in the poetry of Julian Tuwim, who connects the mythical idea of interspecies community with the Darwinian theory of evolution. In Ptasie radio/Bird radio (1938) he shows, for example, that the concept of melic poetry inherited from the ancient Greeks, has a biological base and comes from birds’ vocalisation. Analysing birds’ mating songs leads him to the idea that not only does man have the ability to generate aesthetic sounds, but that he also shares this ability also with other animals. Today, his intuition can be confirmed also in the field of genetic research.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Naturalna technika: swarming i komunikacja międzygatunkowa

Ekaterina Nikitina

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 149-163

The article is devoted to the phenomenon of swarming and its expression in modern technologies and art. The main focus of this work is a philosophical comprehension and interpretation of the performance Mind-Controlled Cyborgroach created by the Moscow art-group “18 Apples.” The author discusses the phenomenon of the uncanny as a manifestation of entomophobia and technophobia, and she explores the ontological questions of human and animal being and compares categories of “natural” and “human” technics. The article also focuses on the problem of the Other in the context of the basic tasks of bioethics.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Kilka uwag o obecności zwierząt w filmie i literaturze science fiction

Agnieszka Nieracka

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 107-117

 Jednym z najważniejszych tematów literatury i filmu science-fiction jest spotkanie człowieka z inną, obcą istotą. Sens tego spotkania nie tylko ukazuje dylematy antropocentryzmu, ale także podkreśla samotność człowieka wobec innych, nie-ludzkich istot. Zarówno animal studies jak i wyobrażone światy science-fiction stawiają podobne podstawowe pytania o możliwość komunikowania się z przedstawicielami innych gatunków. Dlatego też w niniejszym artykule analizuję wybrane teksty literatury i filmów science-fiction, które rozważają konsekwencje wynikające ze spotkania człowieka i zwierzęcia. Wskazuję na prymat myśli feministycznej w tej dziedzinie technokultury (Donna Haraway) i jednocześnie przedstawiam przykłady zwierząt bio-technologicznych w cyberpunku. Przywołuję także postać King Konga, charakterystyczną dla gatunku filmu fantasy, aby podkreślić obecność dyskursu feministycznego w tym "spotkaniu Pięknej i Bestii".

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Rola obrazów mentalnych w procesie myślenia zwierząt. Czy język jest warunkiem koniecznym myślenia?

Honorata Korpikiewicz

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 109-132

In the article it is argued that the conviction that verbally expressed language (as commonly employed by humans) is necessary for thinking is not justified. Animals have been found to employ various communication systems (languages) and, though these are different from human language, they testify to consciousness and thought. Recent research among autistic people has indicated that they frequently think in images rather than words, and it is suggested that this was the original feature of human thinking and may also be the basis of animal thinking.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Mieszkańcy „opacznego miniaturowego uniwersum”. Zwierzęta w twórczości W.G. Sebalda

Katarzyna Kończal

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 227-250

The aim of this article is to examine the ways in which the forms and presence of animals are presented in the works of the German writer, Sebald, through selected approaches in animal studies. The article shows that animalistic discourse plays an important, if not central, part in Sebald’s literary imagination, which has gone largely unnoticed by critics for a long time, due to their predominant focus on the issues of memory, the Holocaust, and melancholia. The main subjects of analysis here are the novels The Rings of Saturn and Austerlitz, which are focused predominantly on the issue of human-animal relationships both on a textual and on a visual level. Firstly, the author will characterise the images of animals depicted in Sebald’s prose, then she will examine the animal cartographies, i.e. spaces where the writer locates his non-human protagonists, and in the end, the text will analyse the poetics of contrast and analogy through which Sebald describes the entanglement of the human’s mind in the exploitation of animals. The analysis will demonstrate that the coexistence of humans and animals in Sebald’s works is not linear, but rather creates sophisticated constellations of ostensibly distanced events from various periods and sources. Sebald places an animal’s suffering right at the centre of the turbulent and disastrous history of the 19th and 20th centuries and, through this inclusive gesture of empathy towards non-human animals, strictly breaks with the anthropocentric perspective of writing.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Bezdomność psów w Polsce, Holandii i we Włoszech w ujęciu komparatystycznym

Hanna Mamzer , Magdalena Ziółkowska , Paweł P. Nowak

Język: PL | Data publikacji: 27-05-2025 | Abstrakt | s. 1-23

Tekst prezentuje porównawczą analizę sytuacji psów bezdomnych w trzech wybranych krajach: Polsce, Włoszech i Holandii. Celem artykułu jest przeanalizowanie sytuacji bezdomnych w relacji do specyfiki kulturowej danego kraju. Taka analiza ma pomóc zidentyfikować czynniki, jakie mogą pomagać w ograniczaniu zjawiska bezdomności zwierząt, które jest problemem nie tylko ze względu na dobrostan zwierząt, ale też ze względu na dobrostan ludzi. Zwierzęta bezdomne są narażone na choroby, śmierć w wypadkach komunikacyjnych, brak pożywienia, a także na nieżyczliwe podejście ze strony ludzi. Z kolei dla ludzi bezdomne psy generują zagrożenie pogryzieniami, rozprzestrzenianie się zoonoz, konieczność realizowania programów opłacanych ze środków publicznych, a mających na celu ograniczanie bezdomności zwierząt. Największym wyzwaniem w tej sytuacji jest zapewnienie dobrostanu zwierzętom – czy pozostawanie przez całe życie w schronisku jest dla zwierząt lepsze niż bytowanie jako zwierzę bezdomne? Holandia nie ma problemu bezdomnych zwierząt (wszystkie są wyłapywane, umieszczane w schroniskach i przekazywane do adopcji), w Polsce występują nieliczne zwierzęta wolno bytujące, ale jest potężny problem przepełnionych schronisk, w których zwierzęta są zamykane na całe życie. Włochy mają zwierzęta bezdomne wolno bytujące i schroniskowe. Porównanie sytuacji tych trzech krajów umożliwia powielenie dobrych praktyk w zapobieganiu bezdomności zwierząt.

2025-05-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Problem dopuszczalności stosowania przemocy w obronie zwierząt w teorii praw zwierząt Toma Regana

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 71-82

The article analyzes the position of Tom Regan (the author of a theory of animal rights) toward the admissibility of the use of force in defense of animals. The key issue here is the definitional dispute about the legitimacy of violent actions directed towards things and defining the criteria that justify such violence. Regan’s conclusion is presented in the context of different forms of violence as well as its definition, the contemporary realities of animal exploitation, and the history of direct action in defense of animals.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta pozaludzkie jako podmioty polityki. Koncepcja zoopolis i jej krytyka

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 253-262

The interests of nonhuman animals within political philosophy have been and are still overlooked and underestimated. Recognition by modern science, and – increasingly – ethics, of the subjectivity and vulnerability of many animals does not extend to recognizing them as anything more than a secondary object of politics. In recent years, however, new concepts have emerged emphasizing the subjectivity and political agency of nonhuman animals. One of them is the concept of zoopolis by Sue Donaldson and Will Kymlicka. It postulates the use of political and legal categories that previously defined only men: citizenship, denizenship and sovereignty. Through citing earlier attempts at politicization of the animal detriment issue, the article presents the major hypothesis of the zoopolis concept and discusses some examples of its previous criticism.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Śmierć małych drapieżców – „zwierzęce” pisarstwo Krystyny Kofty

Krzysztof Witczak

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 275-285

The article presents the problem of animal death in the perspective of contemporary posthuman research in the field of animal studies. Manifestations of animal characters were discussed on the example of works by a contemporary Polish writer – Krystyna Kofta. Selected topics from Kofta’s works (Kot, Syf and Pawilon małych drapieżców) serve to illustrate the relationship between the fate of a woman and an animal as victims of patriarchal culture.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Literackie odzwierciedlenie niewoli zwierząt: Czytanie snu Hannah przez pryzmat Foucaulta

Moumita Bala , Smriti Singh

Język: EN | Data publikacji: 26-05-2025 | Abstrakt | s. 1-24

Ogrody zoologiczne to przestrzenie interakcji między ludźmi a zwierzętami. Uważa się, że zapewniają ludziom ograniczony kontakt z dziką przyrodą i dają przebłysk wrodzonej wspaniałości królestwa zwierząt. Pojawiają się jednak pytania dotyczące stopnia, w jakim zwierzęta są faktycznie widoczne w tych środowiskach. Skłania to nas do refleksji nad kluczowym pytaniem: czy zamknięte zwierzę miejskie, oddzielone od swojego naturalnego środowiska, może naprawdę zagwarantować zrozumienie naturalnego stanu gatunku, zachowując jednocześnie jego podmiotowość? Randy Malamud, Bob Mullan i Garry Marvin dokonują krytycznej oceny sposobu przedstawiania zwierząt trzymanych w niewoli w ogrodach zoologicznych, a także badają obecność kultury ogrodów zoologicznych w społeczeństwach miejskich. Bierna obserwacja zwierząt w zoo sprowadza je do zwykłych eksponatów służących celom rozrywkowym, zamiast pozwolić nam naprawdę docenić je takimi, jakie są. W artykule wykorzystano koncepcję biowładzy Foucaulta w celu interpretacji powieści Sen Hannah autorstwa Diane Hammond jako narracji o zoo, w której Hannah jawi się jako odbiorca biowładzy kształtującej jej poczucie siebie w podwójnej roli: zwierzęcia do towarzystwa i zwierzęcia w zoo. Główne badanie koncentruje się na sprawdzeniu, w jaki sposób tożsamość Hannah jest konstruowana przez antropocentryczny dyskurs dominacji i kontroli nad zwierzętami.

2025-05-26



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Obrazy zwierząt udomowionych i dzikich w paremiach polskich, rosyjskich i ukraińskich

Nadiia Melnyk

Język: RU | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 237-249

dów w paremiologii. Analiza porównawcza i kontrastywna animalizmów w składzie polskich, rosyjskich i ukraińskich paremii w ujęciu biocentrycznym pozwala opisać ogólne oraz szczegółowe cechy zachowania i charakteru, znajdujące się w najbardziej rozpowszechnionych obrazach paremiologicznych zwierząt dzikich i udomowionych. Obrazy animalistyczne typowe są dla każdej z kultur: polskiej, rosyjskiej bądź ukraińskiej. Opis specyfiki poszczególnych kategorii zwierząt występujących w jednostkach paremiologicznych wspiera próbę rekonstrukcji fragmentu językowego obrazu świata i pozwala na obserwację korelacji konceptów człowiek – zwierzę.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Dlaczego fleksiweganizm? [Recenzja książki Petera Singera Why Vegan? Eating Ethically. New York–London: Liveright Publishing Corporation, 2020]

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 22-06-2022 | Abstrakt | s. 1-6

Peter Singer jest jednym z najbardziej wpływowych żyjących filozofów. Od połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku jego rozważania etyczne związane z relacjami człowieka z innymi czującymi zwierzętami stanowią niezwykle istotny punkt odniesienia dyskusji, nie tylko akademickich. W ciągu dziesięcioleci aktywności filozofa zmieniły się jednak warunki społeczne i status niektórych praktyk, choćby weganizmu, któremu z pozoru jest poświęcona książka Singera Why Vegan? Eating Ethically. Filozof w żadnej z dotychczasowych publikacji nie analizował w sposób pogłębiony i wyczerpujący teorii i praktyki weganizmu. Tym większe były oczekiwania wobec Why Vegan? Niestety, analiza tej publikacji odsłania jej niedociągnięcia i braki.

2022-06-22



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Tierisches” Eugena Drewermanna. W kierunku teologicznym

Zbigniew Kadłubek

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 25-28

The author’s essay is a collection of several short, seemingly casual reflections which contain more profound themes, giving the reader much food for thought. Starting from a personal wish to explore the question of animality, the author delves into the issues of biopoetics and zootheology, before once more returning to personal reflections, which lead him to the negation of the human and the animal as equal existences under law.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Od teorii etycznej do politycznej [Sue Donaldson, Will Kymlicka: Zoopolis: A Political Theory of Animal Rights. Oxford University Press, 2011 (publikacja anglojęzyczna w miękkiej oprawie, 352 strony)]

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 327-328

 

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęce cmentarze jako miejsca performansu kulturowego

Arkadiusz Kwiecień

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 73-82

Using the tools and definitions provided by performance studies (Richard Schechner, Jon McKenzie, Erika Fischer-Lichte, Małgorzata Sugiera, Dariusz Kosiński and others) as well as by newer post-human turn (Ewa Domańska) the author analyses the phenomenon of burying domestic animals on sites located on the outskirts of populated areas (resembling the old cholera graveyards). Animal burial sites are denied the term ‘cemetery’ by official legislation which reserves the notion only for human necropolises. Almost every suggestion of establishing an animal cemetery in Poland is met with highly emotional reactions and protests. Itself being acts of social performance, the protests evoke burial as a social performance art, where the community participates in an event based on a standard Christian funeral ceremony. The unstandardized character of the animal’s funeral challenges this view. In the act of animal burial an oppressive gaze of a society is juxtaposed with an intimate one. The confrontation becomes a chance for the society for a self-reflection and transformation. Hence one may prove that the animal burials have a significant performative power and can have social and cultural impact.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ni kaczka, ni bóbr, czyli słów kilka o dziobaku w symbolice i wierzeniach Aborygenów

Dawid R. Wesołowski

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 85-108

Since ancient times, people have been fascinated by animals. They are such a close element of the biosphere, that it is not possible for them to go unnoticed. Treating animals as sacred beings is one of the primary elements of totemism – belief in kinship with the class of objects (in this case animals). It is clearly visible in the culture of Australian aborigines. The paper presents, through the scope of mystic relation aborigines-animals, the role of platypus in the culture of indigenous inhabitants of Australia. It is also an attempt to fill the gap in the humanist discourse about animals because to this day platypus haven’t had any monographic study in the field of religious studies, cultural studies or even animal studies. By analyzing the stories from the Dreamtime, the text shows the mythical genesis of this mammal, the origin of its characteristic features, and it functions in the life of a tribe, especially in the light of aquatic symbolism.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wprowadzenie

Dobrosława Wężowicz‑Ziółkowska , Justyna Tymieniecka‑Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | s. 9-10

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Obserwowanie cierpienia? O traumatyczności doświadczeń dzieci i zwierząt związanych z polowaniami na podstawie wybranych utworów literackich

Anna Naplocha

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 245-258

The paper deals with the problem of traumatic experiences of children and animals related to hunting from the point of view of animal studies. The subject of hunting covers usually only the ethical side of this hobby. In the defense of animals which are the object of hunting activities, the emphasis is mainly on human interference in the law of nature and its influence on reducing the local wildlife population. The article presents a topic related to the psychological aspect of hunting, which is often overlooked in the general social discourse. The subject of the survey was to present one of the aspects of the human psyche – traumatic experience as the influence of hunting on the participating children. Based on selected examples of literary works on hunting the impact of those traumatic experiences of children is outlined. The effects of traumatic experiences and the situations of transferring the trauma from one’s experience and considering it as its own are presented. In addition, the article presents the problems of traumatic experiences in animals and their suffering not only related to the somatic but also to the psychic side. Based on ethology, the hunting influence on mental suffering animals is shown with particular emphasis on those which live in the herd. The issues presented in the article are testimony to the similarity of humans and animals’ mental experiences in humans and animals.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wprowadzenie

Dariusz Gzyra , Justyna Tymieniecka‑Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | s. 9-10

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Reprezentacje

Redakcja Zoophilologica

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt

Wraz z rozwojem postkolonializmu, zwłaszcza jego drugiej generacji, wyraź- nie zwiększyła się tendencja do przełamywania hegemonii dominujących dyskursów, narzucających kulturowe znaczenia i budujących zideologizowane reprezentacje „Innego”. Choć centralnym „Innym” tej krytyczno-kulturowej orientacji był i nadal jest człowiek, to wywodząca się z derridiańskiej, dekonstruktywistycznej koncepcji „różni” idea podmiotu mówiącego i podmiotu mówionego, jak się zdaje, coraz skuteczniej może służyć też animal studies. W nich bowiem – właśnie szczególnie – niemożność wypowiedzenia się podmiotu (milczącego Innego), w dramatyczny i spektakularny sposób zyskuje swoisty kształt, bez mała nieprzezwyciężony. Dzięki radykalnej, inteligentnej i twórczej kry- tyce reprezentacji (od Frantza Fanona przez Edwarda Saida po Stuarta Halla i Homi Bhabhę), „dziki” – obiekt europocentrycznego dyskursu – przemówił wreszcie własnym głosem. Zyskał zdolność do działania, której nie można już lekceważyć; zdolność i możliwość wypowiadania, tworzenia kontr-reprezentacji przeciw produkowanej dotąd o nim (ale nie z nim) wiedzy. Stał się podmiotem mówiącym.

Mimo licznych i przekonujących danych o zdolnościach komunikacyjnych i symbolicznych zwierząt, wysuwanych zwłaszcza przez etologów (od Konrada Lorenza po Fransa de Waala), Animal – przedmiot animal studies – wciąż nie może liczyć na taką emancypację. W jego imieniu nieodmiennie mówią/ wypowiadają się humaniści, przedstawiciele, jak to ujął już ongiś Charles P. Snow, drugiej kultury. Mówią językiem prozaików, poetów, filozofów, plastyków, kulturoznawców, religioznawców, literaturoznawców, analizując, ale też budując i tak już gęstą, wręcz przytłaczającą warstwę dyskursu w „cudzym imieniu”. Nie można mieć złudzeń, że zapośredniczenie zapośredniczenia to głos równoważny głosowi podmiotu mówiącego, ale czy istnieje inna forma, w której zwierzęce mogłoby znaleźć język niezależny od jego ludzkich reprezentacji?

Oddajemy do rąk Czytelników drugi numer monograficzny interdyscyplinarnego czasopisma, zatytułowany Reprezentacje, który zawiera artykuły filo- logów i neofilologów (literaturoznawców i językoznawców), kulturoznawców, filmoznawców, filozofów i psychologów. Wszyscy oni próbują – każdy w inny sposób i na użytek własnej dyscypliny naukowej – penetrować, rozważać i ukazywać reprezentacje samych zwierząt bądź relacje człowiek – zwierzę(ta), zarówno w ludzkiej mentalności/mózgu/umyśle, jak i w szeroko rozumianej kulturze. Co więcej, niektórzy autorzy próbują głębiej wnikać w zagadnienia dotyczące sposobu rozumowania/myślenia i komunikacji w świecie zwierząt, poszukując odpowiedzi na pytanie, czy mają one umysł i „język”.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Za pan brat ze ślimakiem. O pewnym zwierzęcym motywie w poezji Ryszarda Krynickiego

Anna Filipowicz

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 207-226

A poetic interest in animals is one result of Ryszard Krynicki’s being inspired by Japanese haiku, which he combines with the distinctive meanings of Western culture. Buddhist tradition allows him to see an animal as a representative of the universe in common with humans, and as a real existencein-itself. In his poems the Eastern sensitivity and way of thinking become an opportunity to revise humanity’s imaging of nature. Paradoxically, therefore, what is spiritual allows Krynicki to experience an empirical encounter with the animal and show the conditions for the questioning of the anthropocentric paradigm.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Żresz jak świnia! Jedz jak człowiek! – czyli o niektórych stereotypach językowych dotyczących jedzenia

Agnieszka Gasz

Język: PL | Data publikacji: 14-12-2021 | Abstrakt | s. 1-18

Jedzenie (odżywianie się) to czynność (życiowa) właściwa zarówno ludziom, jak i zwierzętom. Wyznacza więc ono pewien wspólny obszar łączący dwie różne perspektywy interdyscyplinarnych badań, określanych odpowiednio jako: food studies i animal studies.  Celem niniejszego artykułu jest omówienie ważniejszych stereotypów językowych dotyczących jedzenia. Na podstawie analizy najczęściej używanych w polszczyźnie frazeologizmów zawierających komponenty jeść i żreć zostanie podjęta próba wykrycia podstawowych składników konotacyjnych ich znaczenia, a zarazem rekonstrukcji wyłaniającego się z nich obrazu jedzenia. W trakcie analizy zgromadzonego materiału językowego zostaną wykorzystane wybrane procedury badawcze wypracowane w obrębie semantyki kulturowej (elementy definicji kognitywnej, metafora pojęciowa, animalizacja).

2021-12-14



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Dyskurs wegański i wegetariański a szowinizm gatunkowy w memach internetowych

Anna Woźniak

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 151-164

The Internet is one of the most important inventions of the 20th century. The virtualization of social
life is a growing process. In this article the author examines memes via vegan and vegetarian perspectives to analyze how speciesism occurs in them.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Problematyczne związki ludzi i zwierząt: „zezwierzęcanie człowieka” jako gest władzy i przemocy w powieściach Marieke Lucasa Rijnevelda

Magdalena Stoch

Język: PL | Data publikacji: 16-05-2025 | Abstrakt | s. 1-16

The article deals with the „animalization of man” as a form of power and violence in Marieke Lukas Rijneveld’s novels The Discomfort of Evening (2021) and My Heavenly Favorite (2022). Rijneveld uses animal metaphors to depict hierarchical relationships between species that legitimize violence and domination in society. The narratives of the characters, especially a pedophile veterinarian, show how discourses of animal oppression permeate into human relationships, leading to the dehumanization and exploitation of the most vulnerable, such as children. Rijneveld exposes the illusory nature of interspecies boundaries, suggesting that violence against animals and humans is based on the same mechanisms. Using a zoocritical perspective, the author of the article shows how language and culture in Rijneveld’s novels shape social approval of violence, linking the fates of humans and animals in the context of domination and subordination.

2025-05-16



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Podmiototwórczy potencjał intersubiektywności międzygatunkowej

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 179-190

Intersubjectivity, understood as a relationship between different perspectives, that creates a common space, accessible to more than one cognizing subject, is the basic trait of our presence in the world. The realization of our capability potential for intersubjective relations is related to the realization of a similar potential of the other subject of such relationships. We recognize the subjectivity of others through the reference to ourselves – out of necessity. This process is connected with the recognition of similarities and differences. In the article I am analyzing the nature of this process and the risks associated with possible underestimation and overestimation of the value of the other. The principle of seeking sufficient similarity apparently results in the automatic exclusion of a certain scope of dissimilarity – for example, of what is too different for the creation of subjective, intersubjective relations. I am trying to show that the recognition of the dissimilarities of the others does not have to involve their devaluation. On the contrary, it presents a challenge to the ethical imagination and is an indispensable component of intersubjectivity. I am pointing out that effective interspecific communication, which takes into account the importance of the affective component and the meeting of the diverse experiencing corporeality, is also an important aspect of the described relationships. I am also pointing out that the question about the subjectivity occurring in relationships is also an ethical and political problem of great importance.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Od Redakcji

Readakcja Zoophilologica

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 7

Czasopismo naukowe – rocznik internetowy – „Zoophilologica. Polish Journal of  Animal Studies” ma na celu interdyscyplinarne badania nad  znaczeniami, jakie przypisuje się zwierzętom. Sposób uzgadniania tej wiedzy oraz rekonstrukcja nowoczesnych obszarów węzłowych dla  myślenia o  świecie zwierząt i  ludzi wiążą się z  potrzebą wytworzenia środowiska wymiany treści niemieszczących się w  ramach jednej dziedziny. Czasopismo to  ma stanowić forum wypowiedzi zarówno dla teoretyków i historyków kultury, jak i  specjalistów z zakresu zoologii i historii nauki. Jedną z  hipotez założycielskich czasopisma jest przekonanie, że perspektywa studiów nad zwierzętami (animal studies) pozwala na bezpośrednie powiązanie dyskusji światopoglądowych ze zmianami kulturowymi w relacji ludzie – zwierzęta. Poświadczają to już opracowane badania anglojęzyczne, a niniejsze czasopismo postawiło sobie za cel rekonstrukcję relacji ludzi i zwierząt w  krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz innych obszarach kulturowych. Zaproponowana perspektywa ma w  kolejnych publikacjach odsłonić niedostrzegane dotąd przemiany wzorów kultury i moralności, które są obecne w  najnowszych dyskusjach ekologicznie zorientowanej humanistyki i jej wersji„post”.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Konsumowanie weganizmu

Agata Sitko

Język: PL | Data publikacji: 16-04-2024 | Abstrakt | s. 1-17

Obserwując rozwój rynku wegańskiego można zacząć się zastanawiać na ile to jest konsumowanie idei oraz do jakiego stopnia sama idea stała się towarem. Mając na uwadze rynkowe znaczenie weganizmu, artykuł odnosi się do takich pojęć jak towar (według definicji Karola Marksa) i konsumpcja symboliczna oraz zwróci uwagę na urynkowienie buntu (tu rozumianego jako sprzeciwianie się dominującej kulturze mięsożerców). Poruszona zostanie kwestia charakterystyki społeczeństwa konsumpcyjnego (definiowanego według Zygmunta Baumana). Natomiast Kat von D, która jest amerykańską celebrytką i weganką, posłuży jak przykład połączenia weganizmu i komercji. Artykuł nawiązuje też do kwestii akceptacji przedsiębiorstw komercyjnych, które mogą się przyczynić do stworzenia wegańskiego świata, a także rynkowego znaczenia samego weganizmu w XXI wieku.

2024-04-16



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ofiara dobrych intencji. Trzymane w zoo likaony w biopolityce ochrony gatunkowej

Alicja Gryguc

Język: PL | Data publikacji: 27-05-2025 | Abstrakt | s. 1-16

Wraz z rosnącym tematem dobrostanu zwierząt w ogrodach zoologicznych pojawia się pytanie o znaczenie zwierząt trzymanych w zoo dla ochrony gatunków. Niniejszy artykuł porusza kwestię likaonów. Autorka łączy dane z różnych badań w następujących sekcjach - biopolityka zagrożenia gatunków, wysiłki na rzecz ochrony i kwestie likaonów trzymanych w ogrodach zoologicznych. Z tej perspektywy artykuł argumentuje, że gatunki o dużych potrzebach środowiskowych nie powinny być trzymane w niewoli. W kontekście biopolityki ochrony przyrody autorka przywołuje badania, które służą jako dowód na to, że likaony trzymane w ogrodach zoologicznych nie są wystarczająco przydatne w reintrodukcji, aby usprawiedliwić ich negatywny dobrostan.

2025-05-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Stosunek do problematyki psychologii interakcji międzygatunkowej ludzi i zwierząt jako wskaźnik dojrzałości badacza

Galina Shookova

Język: RU | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 97-105

 

Psychologia kontaktów ludzi ze zwierzętami domowymi (interakcja człowiek – zwierzę) to prężnie rozwijająca się na Zachodzie dziedzina psychologii. Natomiast we współczesnej psychologii rosyjskiej prace poświęcone aspektom psychologicznym komunikacji międzygatunkowej z udziałem człowieka nie stanowią odrębnego nurtu badawczego. W celu zbadania fenomenu relacji człowiek – zwierzę domowe z punktu widzenia ich przyczynowości i osobowościowej sfery psychicznej, przeprowadzono badania porównawcze właścicieli pupili (n = 44) i osób nieposiadających zwierząt (n = 39). U przedstawicieli pierwszej kategorii uczestników badań odkryto potrzebę upodmiotowienia zwierząt i dążenie do określonego typu komunikacji. Prezentacja wyników badań w gronie rosyjskich psychologów pozwoliła zwrócić uwagę na problem wyraźnego i aktywnego zróżnicowania stanowisk naukowców wobec modusu oceny aktualności i znaczenia badania problematyki międzygatunkowej. Może to być uwarunkowane nie tyle kwestiami teoretyczno-metodologicznymi, ile emocjonalnymi oraz osobistą dojrzałością jednostki.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Fantastyczne zwierzęta / niezwykli nie‑ludzie [Recenzja książki: Czytanie menażerii. Zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej. Red. A. Mik, P. Pokora, M. Skowera. Wydawnictwo SBP. Warszawa 2016]

Paulina Rydz

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | s. 255-258

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

We are IGP World! Czy potrzebny jest dialog między osobami uprawiającymi sporty kynologiczne, obrońcami praw zwierząt i twórcami prawa?

Olga Chrzan

Język: PL | Data publikacji: 28-12-2022 | Abstrakt | s. 1-38

W artykule „We are IGP World! Czy potrzebujemy dialogu między sportowcami, obrońcami prawa i jego twórcami?” autorka stara się zestawić ze sobą teorie obrońców praw zwierząt, przede wszystkim propozycję autorów Zoopolis. Ową teorię polityczną praw zwierząt konfrontuje z praktykami z dziedziny sportów kynologicznych oraz sposobami pracy z psami służbowymi. Analizując poszczególne wyznaczniki zaproponowane przez Donaldson i Kylmick autorka przedstawia sposoby podejścia do tematu nowego obywatelstwa obrońców praw zwierząt oraz miłośników kynologii, a także dokonuje analizy porównawczej, która zdaje się wykluczać możliwość istnienia obok siebie tych dwóch kierunków myślenia o zwierzętach udomowionych. 

2022-12-28



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Śmierć zwierząt a religia: próba redefinicji zwierzęcego cierpienia, żałoby i ofiary

Alina Mitek-Dziemba

Język: EN | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 97-118

Choć kwestia zwierzęcej śmierci i umierania od dawna zwraca uwagę badaczy z kręgu animal studies, coraz częstsze jej pojawianie się w obszarze studiów religioznawczych jest zjawiskiem interesującym i stosunkowo nowym, które domaga się rozważenia. W badaniach ogniskujących się na religii coraz więcej uwagi poświęca się ostatnio nie tyle rozmaitym znaczeniom, jakie przypisywane są obecności zwierząt w ludzkim doświadczeniu religijnym (gdzie figurują one jako przedmioty, symbole i ciała), ile bardziej kontrowersyjnej kwestii samych zwierzęcych reakcji na śmierć istot im bliskich. Zdaniem niektórych badaczy, ta ostatnia może być także rozpatrywana jako rytualna i protoreligijna, co daje szansę na rewizję antropocentrycznego ujęcia religii jako fenomenu czysto kognitywnego. Sposoby przeżywania śmierci przez wyższe zwierzęta (jak dokumentuje to etologia), w dużej mierze zbiorowe i ceremonialne, podkreślające cielesną kruchość (vulnerability) i potrzebę wyrażenia żalu w rytuałach żałoby, wydają się bliskie ludzkiemu rozumieniu religijności jako szeregu społecznych zachowań, które stanowią odpowiedź na doświadczenie cierpienia, utraty i tajemnicy otaczającej czyjeś odejście. W tym kontekście istotne więc wydaje się zadanie pytania, dlaczego wszelka próba określenia zwierzęcych zachowań mianem religijnych budzi – wśród większości ludzi deklarujących swoją przynależność do wiary – niemal instynktowne negatywne reakcje. Jakie procesy semiotyczne, filozoficzne i polityczne przyczynić się mogły do uznania, że religia to obszar czysto ludzki, a co więcej, definiowany przez pryzmat różnicy ludzko-zwierzęcej? Czy istnieje coś, co Derrida nazwałby trwałą ofiarniczą strukturą zachodniego myślenia (gdzie pojęcie ofiary oznaczałoby nie tylko powszechną zgodę na przemoc wobec zwierząt, usankcjonowanie faktu ich śmierci na potrzeby człowieka, ale także zamknięcie przed zwierzętami możliwości udziału w tym, co religijne w charakterze innym niż przedmiot ofiary)? Artykuł podejmuje te kwestie, argumentując na rzecz zwierzęcej religijności, opierając się na nieantropocentrycznym ujęciu żałoby w pracach Judith Butler oraz analizując literackie i artystyczne strategie przedstawiania śmierci zwierząt, które poprzez swoje akcentowanie wymiaru religijnego zyskują emancypacyjny charakter, w utworach D.H. Lawrence’a oraz Iana McEwana.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Reprezentacja zwierząt w opowiadaniu Sewera Gansowskiego Małe zwierzę (1969)

Karolina Gansovskaya

Język: RU | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 191-201

Twórczość Sewera Gansowskiego jest znakomitym przykładem współczesnej ekoliteratury. Autor przez wiele lat zajmował się gatunkiem eko-science fiction, który najpełniej ujmuje badanie natury ludzkiej egzystencji oraz interakcje pomiędzy ludźmi i nie-ludzkimi zwierzętami. Wykorzystanie metodologii z obszaru human-animal studies w badaniu gatunku science fiction pozwoliło na przeanalizowanie tekstu pisarza w kontekście najnowszych badań z zakresu ekoliteratury i bioetyki. Przedmiotem analizy jest opowiadanie Małe zwierzę (1969), przedstawiające historię małego chłopca i jego okrutne zachowanie wobec zwierząt. Według autorki artykułu opowiadanie ukazuje kreację człowieka jako przedstawiciela nowej ekokultury oraz kształtowanie się nowego modelu poznawczego świata, w którym zwierzę odgrywa rolę pośrednika między człowiekiem a przyrodą, przekraczającą granice ludzkiego doświadczenia.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ludzkie i Nie-ludzkie. Antropologia Czesława Miłosza: człowiek wobec zwierząt

Małgorzata Roeske

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 195-205

Considerations about the human condition and humankind’s place in nature are a vital part of the works of Czesław Miłosz. Miłosz’s cosmological vision is based on a deeply dualistic structure. On the one hand, we have got the human and civilisation – which is a synonym of purposefulness and divine order; on the other hand, there is the wild, cruel and untameable nature, whose activity is full of chaos and is meaningless from the metaphysical point of view. There is a sort of inconsistency in this seemingly ordered structure of reality, which seems to constitute the principle of Miłosz’s anthropology. The human in his essence is a “paradoxical being”; it is difficult to classify him in an unambiguous way. He is considered as the only creature that is composed of God’s elements – immortal soul, consciousness, and intellect. These properties detach him from nature and bring him closer to God in the hierarchy. Still, he is a biological creature and that disgraceful fact is difficult to accept for Miłosz; therefore, an attempt to draw a clear line between
man and nature is reflected so clearly in Miłosz’s works. The purpose of the article is to analyse a few works of Czesław Miłosz with regard to the issues mentioned above. Undeniably, the ideas presented by Miłosz are deeply rooted in Western philosophy.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Dobrostan zwierząt gospodarskich w PRL

Gabriela Jarzębowska

Język: PL | Data publikacji: 27-06-2023 | Abstrakt | s. 1-22

Przedmiotem niniejszej analizy są warunki bytowania zwierząt w hodowli wielkostadnej w czasach PRL oraz to, jakie odbicie znajdowały one w ówczesnym dyskursie hodowlanym i zootechnicznym. Moim celem jest zrozumienie, czym były tak zwane dobre praktyki w hodowli przed upowszechnieniem się pojęcia dobrostanu i jak rozumiano wówczas właściwą opieką nad zwierzętami gospodarskimi. Dowodzę, że ewolucja praktyk hodowli pociągała za sobą zmiany w dyskursie hodowlanym, a zwłaszcza w retoryce stosowanej do opisu nie-ludzkich zwierząt i ich relacji z ludźmi. Próbuję zarazem wyznaczyć czasowe cezury definiujące przesunięcia dyskursywne, które ukształtowały późniejsze praktyki hodowlane. Artykuł pozwala ukazać warunki życia zwierząt gospodarskich w tamtej epoce, ale także „wejść w głowy” ludzi zajmujących się, bezpośrednio lub pośrednio, tworzeniem i nadzorowaniem ich dobrostanu. Uchwycenie, co rozumieli oni pod pojęciem dobrej opieki nad zwierzętami wydaje się fundamentalne dla prześledzenia zmian, jakie zaszły w opisywaniu relacji między ludźmi a zwierzętami hodowlanymi w czasie ostatnich 70 lat.

2023-06-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ewolucja polityki legislacyjnej w zakresie karnoprawnej ochrony zwierząt

Diana Dajnowicz-Piesiecka

Język: PL | Data publikacji: 07-04-2025 | Abstrakt | s. 1-21

The article deals with the activities of the Polish legislator within the scope of protecting animals against selected crimes committed against them. It presents the results of the analysis of legislative policy, which apart from penal and executive policies, constitutes a component of the state’s criminal policy. Legislative policy categorizes behaviors to be combated with criminal punishment and other instruments of criminal-legal response after a prior analysis of the crime and an exhaustive study of the effectiveness of specific crime prevention measures. The study presents the evolution of legislative policy that has taken place over the years, beginning with the first piece of legislation that laid the cornerstone for systemic animal protection in Poland. It also discusses the most important measures taken under the current applicable Law on Animal Protection, which led to the current shape of legal protection of animals against crimes. The very analyses also take into account the complexity of interactions between changes that have occurred over the years not only in legislation, but also in philosophy, social movements and society’s awareness of the status of animal protection.

2025-04-07



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ciało (nie)ludzkie. Motyw cielesności w tomiku Anny Adamowicz Animalia

Adriana Joanna Mickiewicz

Język: PL | Data publikacji: 27-12-2022 | Abstrakt | s. 1-18

Celem artykułu jest analiza motywu cielesności w tomiku poetyckim  młodej autorki Anny Adamowicz Animalia. W tekście stosuję metodologię opracowaną na gruncie zookrytyki, subdyscypliny Animal Studies. Wiersze Adamowicz wyrażają niezgodę na traktowanie nie-ludzkiej cielesności jako gorszej, oraz redukowania jej do bezwartościowego, pasywnego „mięsa”. W swojej twórczości Adamowicz dokonuje destrukcji antropocentrycznej hierarchii oraz pokazuje tragiczne konsekwencje ludzkiej działalności dla całości świata zwierzęcego. Autorka porusza także tematykę nieodwracalnych zmian klimatycznych, które posiadają wpływ na świat zwierząt nie-ludzkich.

2022-12-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Nie taki rekin straszny, jak go malują… Wywiad z Justyną Szumacher – polską podróżniczką i miłośniczką nurkowania z rekinami

Justyna Szumacher , Justyna Tymieniecka-Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 13-12-2024 | Abstrakt | s. 1-14

An interview with Justyna Szumacher – a traveler who dives (not in a protective cage!) with sharks in various places around the world – aims to show that these fish do not pose such a threat to humans as is commonly believed. Szumacher is considered an expert in diving with sharks in Poland, with extensive theoretical and practical knowledge about the behavior of these fascinating fish in their natural environment. It carries out activities aimed at raising awareness of the necessary protection of this apex predator, which is in danger of extinction, and shaping the appropriate perception of these animals by refuting the ethologically false image of a man-eating shark established in popular consciousness by the

2024-12-13



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wybrane doświadczenia w realizacji przepisów dotyczących hodowli zawartych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt na przykładzie sprzedaży psów za pośrednictwem Internetu w województwie pomorskim

Julia Knak , Lucyna Grzelec

Język: PL | Data publikacji: 04-06-2025 | Abstrakt | s. 1-15

Poniższy tekst przedstawia badanie jakościowe przeprowadzone przy użyciu metody wielokrotnego studium przypadku, w którym za pomocą niejawnych wywiadów swobodnych próbowano ukazać występowanie nielegalnych praktyk związanych ze sprzedażą psów przez sieć Internet. W celu zobrazowania zjawiska posłużono się zapisami zawartymi w Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt, która reguluje prawne aspekty sprzedaży zwierząt. Ponadto, odwołano się do zjawiska przedmiotowego traktowania zwierząt i miejsca psa w relacji pies-człowiek. Zdefiniowano pojęcie pseudohodowli jako miejsca nielegalnej i/lub nieetycznej sprzedaży i chowu zwierząt. W ramach badań ujawniono praktyki sprzedaży psów przez Internet: charakterystyczne zachowania, rys ogłoszeń oraz poziom zrozumienia psich potrzeb gatunkowych przez ogłoszeniodawców.

2025-06-04



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Co to znaczy być „dobrym wilkiem”? O dyskursach ogrodu zoologicznego

Katarzyna Szalewska

Język: PL | Data publikacji: 22-06-2022 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule idea ogrodu zoologicznego została odczytana w kontekście Foucaultowskiej koncepcji uprzestrzennienia dyskursu. Inspiracją do refleksji stała się książka Larsa Bergego Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo. Autorka tekstu odnosi się do historii ogrodów zoologicznych, starając się osadzić tę placówkę na tle historii idei, zwłaszcza dziewiętnastowiecznych konceptów ekonomizacji, scjentyzmu, kolekcjonowania i taksonomii. W dalszej części rozważań sytuuje ogród zoologiczny w kontekście praktyk wizualnych, zwłaszcza roli spojrzenia w dialektyce władzy/wiedzy. Pokazuje, że ogród zoologiczny, funkcjonując w odniesieniu do spojrzenia politycznego, hierarchizującego, zawsze pozostanie domeną tego, co kulturowe i antropocentryczne. Podejmuje również kwestie postrzegania ogrodów zoologicznych w dobie antropocenu jako nowoczesnych arek Noego i etycznego wymiaru „socjalizacji” zwierząt.

2022-06-22



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Leo zmienia świat. Wegańska literatura dziecięca wobec wyzwań antropocenu

Marzena Kubisz

Język: PL | Data publikacji: 14-02-2022 | Abstrakt | s. 1-19

W artykule badane są reprezentacje weganizmu w kontekście dyskusji na temat sposobów zapobiegania degradacji środowiska naturalnego. Jednocześnie stawiana jest teza o instrumentalizacji weganizmu przez dyskurs antropocenu, która z kolei prowadzi do marginalizowania kwestii zwierzęcego cierpienia. Na przykładzie omówienia wybranych aspektów książki Donaty Marfiak i Jerzego Reya Mamo, tato – dlaczego nie jemy zwierząt, czyli o tym, jak dzieci ratują świat pokazano, że jedną z przestrzeni, w której związek pomiędzy weganizmem, dobrostanem zwierząt i troską o środowisko wybrzmiewa w sposób podkreślający współzależność i wspólnotowość żyjących organizmów, jest wegańska literatura dziecięca.

2022-02-14



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Trześniewska Agnieszka, Dariusz Piechota (eds.): Ekomodernizmy. Lublin 2016 (language of publication: Polish, paperback, 174 pages)

Anna Czarnowus

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 293-295

Anna Czarnowus's notes on Ekomodernizmy. Trześniewska Agnieszka, Dariusz Piechota (eds.), Lublin 2016

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Święte zwierzęta (fragmenty)

Tatiana Michajłowna Goriczewa , Alina Mitek-Dziemba , Ekaterina Nikitina

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 69-81

Fragment nietłumaczonej dotąd książki Tatiany M. Goriczewej pt. „Święte zwierzęta", wydanej w Sankt Petersburgu w 1993 roku. Jej autorka jest jedną z niewielu postaci obszaru rosyjskojęzycznego, zajmujących się łącznie prawosławiem i kwestią praw zwierząt. Dołączony we wcześniejszym artykule komentarz zawiera wprowadzenie do jej poglądów, przedstawiając je na tle panoramy myśli wschodniego chrześcijaństwa. W tradycji tej, odmiennie od teologii zachodniej, wskazuje się na kosmiczny wymiar chrześcijańskiej idei zbawienia oraz możliwość religijnej identyfikacji i uświęcenia zwierząt. Ta interpretacja chrześcijańskiego przesłania pozwala na odmienne spojrzenie na sytuację zwierząt i ich cierpienie we współczesnym świecie, oraz daje podstawy do działania na rzecz ich upodmiotowienia.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

W stronę hermeneutyki postantropocentrycznej

Patryk Szaj

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 47-62

The author of the article asks whether it is possible to practice post-anthropocentric hermeneutics. He expresses the need for opening the hermeneutic thought to the problem of what is non-human, especially in the context of contemporary diagnoses of the Anthropocene, climate crisis, ecological crisis, etc. Such a postanthropocentric correction of hermeneutics is possible due to the notion of “understanding” which can be extended towards understanding of non-human others and towards understanding with non-human others. This coincides with insights which have been formulated within animal studies, ecocriticism, posthumanism, etc. In order to make such an extension happen, however, a biopolitical correction of hermeneutics is also required, which would restore the hermeneutic subject to the biological and material life.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zielone oko tygrysa i kto w nie patrzy. O „Realizmie ekologicznym" Anny Barcz

Paulina Rydz

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 347-352

 

Paulina Rydz's review of Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej by Anna Barcz, published by Śląsk Wydawnictwo Naukowe, Katowice, 2016.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O dawnych zwierzyńcach i menażeriach [Recenzja książki Aleksandry Jakóbczyk-Goli Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Historii Polski, 2021]

Natalia Rezmer-Mrówczyńska

Język: PL | Data publikacji: 06-09-2024 | Abstrakt | s. 1-7

Najnowsza monografia Aleksandry Jakóbczyk-Goli pt. Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie omawia zwierzyńce i menażerie w czasach dawnej Rzeczypospolitej i u progu nowoczesności. Autorka osadziła swoje badania dotyczące historii kolekcji zwierząt w szerokim kontekście społecznym i historycznym, a także muzealnym i przyrodniczym. Prezentowana książka prezentuje wynik najnowszych badań rodzimej i pozaeuropejskiej fauny w epoce nowożytnej. Książka Aleksandry Jakóbczyk-Goli jest opracowaniem struktury i zasobów dawnych zwierzyńców, obejmującym analizę rozwoju i budowania relacji człowiek – zwierzę w perspektywie kulturowej, od czasów starożytnych. Zawiera historię zwierzęcych kolekcji z rejonów Mezopotamii, Chin, Afryki i Ameryk. 

2024-09-06



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

W stronę zielonej historii literatury i kultury [Emancypacja zwierząt? Red. Eugenia Łoch, Agnieszka Trześniewska, Dariusz Piechota. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 2015 (publikacja polskojęzyczna, wydana w miękkiej oprawie, 279 stron)]

Agnieszka Trześniewska , Dariusz Piechota

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | s. 317-319

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Etyka w epoce człowieka Minimal Ethics for the Anthropocene Joanny Żylińskiej z perspektywy animal studies [Recenzja książki Joanny Żylińskiej Minimal Ethics for the Anthropocene Open Humanities Press, University of Michigan Library, Ann Arbor 2014]

Gabriela Jarzębowska

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2020 | s. 519-526

2020-12-30



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O zwrocie zwierzęcym we współczesnej Rosji [Альманах „Русский мiръ. Пространство и время русской культуры”. Мiръ животных. Тематический выпуск. «Русская культура», Санкт- -Петербург 2015 (publikacja rosyjskojęzyczna, wydana w twardej oprawie, 379 stron)]

Justyna Tymieniecka-Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 313-316

Nota Justyny Tymienieckiej-Suchanek na temat almanachu „Русский мiръ. Пространство и время русской культуры” Мiръ животных. Тематический выпуск «Русская культура», Sankt Petersburg 2015 (w języju rosyjskim).

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Nagrobki zwierzęce Jana Gawińskiego w perspektywie ekokrytyki

Agata Knopik

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł Nagrobki zwierzęce Jana Gawińskiego w perspektywie ekokrytyki podejmuje próbę wykorzystania optyki human-animal studies, ukształtowanej w nurcie, tej współczesnej metodologii do weryfikacji dotychczasowych odczytań barokowych epitafiów Jana Gawińskiego poświęconych zwierzętom. Przeprowadzono polemikę z sądami, iż nagrobki zwierzęce Jana Gawińskiego są przejawem nihilizmu, groteski lub wariacją na temat bajki zwierzęcej. Zwrócono też uwagę na ważną dla interpretacji pojedynczych utworów rolę kompozycji zbioru. Zastosowanie perspektywy ekokrytycznej pozwoliło pokazać, iż mimo panującej w kulturze epok przednowoczesnych wizji natury z hierarchicznym porządkiem łańcucha bytów, pisarze odnajdywali w konwencjach „szczelinę” dla wyrażenia wspólnoty doświadczenia losu śmiertelności biologicznej, empatię, wrażliwość sumienia i odpowiedzialność za braci mniejszych.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wołanie o wspólnotę w Post-koiné Anity Jarzyny

Beata Mytych-Forajter

Język: PL | Data publikacji: 30-12-2020 | Abstrakt | s. 503-515

The text is an attempt to reflect on the possibility of going beyond a language focused on human interests and human perspective. The pretext is the extensive and very learned book by Anita Jarzyna Post-koiné. Studies on Non-anthropocentric (Poetic) Languages (Łódź 2019), the author of which is looking for unobvious places (in selected literary works), enabling talking about some non-violent forms of contact with the animal, and even about the possibility of expressing its otherness in the human language. The most contentious topics are the problem of the subject (also the writer), the issue of the creative human/animal difference and the balance between the duties of the interpreter and the dreams of the activist.

2020-12-30



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ubój rytualny jest niehumanitarny

Andrzej Elżanowski

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-18

W reakcji na opublikowanie artykułu P.T. Skoczykłody (Zoophilologica nr 2 (10)/2022), który na podstawie religijnych źródeł dowodzi, że szechita nie powoduje więcej cierpienia zwierząt niż ubój standardowy, i pozoruje zgodność tego poglądu z nauką, zestawiono obecny stan wiedzy o obydwu sposobach uboju. Wyniki badań fizjologicznych i systematycznych obserwacji przebiegu uboju  nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że prawidłowo wykonany ubój zaczynający się od ogłuszenia (pozbawienia świadomości) zadaje dużo mniej cierpienia niż jakiekolwiek choćby najdoskonalsze podrzynanie przytomnego zwierzęcia i czekanie na śmierć przez wykrwawienie. Badania samego wykrwawianie dowodzą, że uprzednie ogłuszenie nie osłabia ani jego tempa ani ostatecznego efektu, co przeczy religijnym przekazom i podważa religijne uzasadnienie uboju rytualnego. Badania rzeczywistego przebiegu uboju pokazują jednocześnie, że przy obu sposobach uboju regularnie występują nieprawidłowości powodujące dodatkowe męczarnie zwierząt.  Jednak w uboju standardowym po nieudanym strzale z aparatu bolcowego krowa powinna i zwykle jest ogłuszana drugim strzałem, a przy szechicie męczy się nawet do paru minut (zwykle 20-80 sekund). Ponadto, poderżnięcie przytomnego zwierzęcia wymaga pełnego unieruchomienia – obecnie w rzeźni krowa jest ściśnięta w klatce ubojowej (i często jest odwracana nawet do góry nogami co  powoduje dodatkowy dystres), a w tradycyjnej szechicie krowa miała pysk przykuty łańcuchem do podłogi i resztę ciała podnoszoną za nogę, co było męczarnią jeszcze przed poderżnięciem. Szerokie stosowanie tej techniki (shackle and hoist), w Izraelu i USA zabronionej dopiero bardzo niedawno (w drugiej dekadzie XXI w.) pod naciskiem opinii publicznej dzięki nagłośnieniu tej praktyki przez obrońców zwierząt, przeczy tezie o nastawieniu szechity na złagodzenie cierpień zabijanych zwierząt.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wilcze wołanie w antropocenie. Niewola i wolność wilków we wspomnieniach Lois Crisler i Teresy Martino

Paulina Szymonek

Język: EN | Data publikacji: 22-06-2022 | Abstrakt | s. 1-18

W artykule ukazano zmianę postrzegania wilka, jaka nastąpiła w Ameryce Północnej w latach 1950–1990, poprzez historie Lois Crisler i Teresy Martino – dwóch kobiet, które nawiązały bliskie relacje ze swoimi wilkami. Choć wilki Lois Crisler – Lady, Trigger, Alatna, Arctic, Barrow, Killik i Tundra – urodziły się dzikie, ich
życie było zależne od ludzi. Natomiast Mckenzie, wilczyca urodzona w niewoli i wychowana przez Teresę Martino, została wypuszczona na wolność. Historie Crisler i Martino ukazują czas, w którym w Stanach Zjednoczonych nienawiść do wilków ustępowała publicznej ich akceptacji oraz podjęto pierwsze próby reintrodukcji tego gatunku po uprzednim niemal doszczętnym wytępieniu wilków na terenie USA.

2022-06-22



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Donald Wesling: Animal Perception and Literary Language. Palgrave Studies in Animals and Literature. Cham: Palgrave Macmillan, 2019. 286 pp.

Anna Czarnowus

Język: EN | Data publikacji: 25-12-2019 | s. 427-428

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ćwiczenia z empatii. Wieloryb The Globe w reżyserii Evy Rysovej i Ostatnie zwierzęta w reżyserii Magdy Szpecht w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie

Anna Filipowicz , Anna Jazgarska

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 309-321

The performances: Wieloryb The Globe and Ostatnie zwierzęta show the whole scale of difficulties that accompany the entering into ethical relationships with the Other. From the point of view of traditional culture, making them is a story of stumbles, mistakes and errors that result in an uncertain encounter at best. The “exercises in empathy” designed by these performances are oriented towards the bottom-up emancipation of the excluded beings, both human and non-human once. According to their creators, it is possible only through education, not through revolution.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Żydowski ubój rytualny w Polsce – okrucieństwo czy humanitarne traktowanie zwierzęcia?

Paweł T. Skoczykłoda

Język: PL | Data publikacji: 27-12-2022 | Abstrakt | s. 1-36

Spór o ubój rytualny toczy się od lat, nie tylko w polskim dyskursie. Powszechnie wskazuje się, że praktyka ta jest nieetyczna i nieludzka. Jednak ten spór zupełnie nieuwzględnia żydowskiego podejście do tej kwestii. Żydzi uważają, że jest to najbardziej humanitarna metoda uboju zwierząt i została nakazana przez Boga dla ich ochrony od cierpienia. Podkreślają, że prawo Boże nie może ulec zmianie. Celem artykułu jest wykazanie, że żydowski ubój rytualny jest praktyką etyczną i dopuszczalną na mocy prawa pozytywnego w Polsce. Autor zwraca również uwagę, że dyskusja o dopuszczalności takiego uboju opiera się głównie na argumentach ekonomicznych. W tekście omówiono, czym jest szechita, a następnie, w jaki sposób reguły Tory chronią zwierzęta przed cierpieniem. Ukazuje on również aktualny stan prawny dotyczący uboju rytualnego, przekonania Polaków na ten temat, a także społeczną naukę Kościoła katolickiego dotyczącą rzezi religijnej.

2022-12-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Święta zwierzęcość”: Tatiany Goriczewej przyczynek do prawosławnej ekoteologii

Alina Mitek‑Dziemba

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 57-67

 The aim of the publication is to acquaint the Polish reader with a fragment of the most famous book by Tatiana M. Goricheva, Holy Animals (published in Saint Petersburg in 1993), which has not been translated into Polish so far. The author of the book is one of the few Russian‑speaking thinkers dealing both with Orthodox Christianity and the question of animal rights. The attached commentary offers an introduction to her philosophy, which is here presented at the broad background of Eastern Orthodox thinking. In contradistinction to Western theology, it is the tradition that discusses the Christian idea of redemption in cosmic terms and points to the possibility of religious identification and sanctification of animals. Therefore, it seems that the Eastern Orthodox interpretation of the Christian doctrine provides a different perspective on the situation of animals and their suffering in the contemporary world and may lead to action to secure their status as individual subjects.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Próba podejścia transdyscyplinarnego do żałoby zwierząt. Rozważania o zwierzęcej śmierci – między naukowością a osobistym doświadczeniem

Łucja Lange

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 153-165

The aim of the article is to present the dilemmas that researchers may face, combining more than one research perspective. We are starting from sociological or ethnological research that focus on the stories of animals’ caregivers after the animal experiencing death of a companion. They are anthropomorphic and close to the urban legends. Although correct from the point of view of social research, they do not take into account the biological and psychological context. Examining the experience of mourning animals other than human requires giving a voice to those who will not answer researchers’ questions. However, having a wider perspective and trying to do transdisciplinary science, it becomes a duty to take into account even such knowledge, which will be inconsistent with the current research results. Another problem arises when trying to combine these points of view in such a way as not to alienate the respondents or researchers and at the same time get the most probable version of reality.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Addendum do przewodnika po współczującym myślistwie

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 163-179

Miles Olson is the author of two books: The Compassionate Hunter’s Guidebook: Hunting from the Heart and Unlearn, Rewild: Earth Skills, Ideas and Inspiration for the Future Primitive. The paper consists of a critical analysis and an ethical evaluation of Olson’s particular version of anarcho-primitivism and ideological assumptions of his concept of “rewilding”. The question of hunting and the motives for Olson’s rejection of veganism are analyzed in detail.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Za ścianą. O kobiecie, zwierzętach i (nie)codzienności w powieści Ściana Marlen Haushofer

Estera Głuszko-Boczoń

Język: PL | Data publikacji: 28-09-2022 | Abstrakt | s. 1-19

Wydana w 1963 roku powieść Marlen Haushofer Ściana przyniosła autorce duży rozgłos i zyskała uznanie czytelników i krytyków nie tylko w krajach niemieckojęzycznych. Bohaterka, na skutek niezrozumiałego i niepojętego zrządzenia losu, zostaje odcięta od świata zewnętrznego przez niewidzialną przeszkodę – ścianę. Za ścianą życie ludzi i zwierząt zamiera w sensie dosłownym. Jedyną ocalałą z katastrofy jest bohaterka. Od tej pory kobieta musi żyć w całkowitym odosobnieniu, zdana wyłącznie na siebie. Jedynymi jej towarzyszami jest kilka zwierząt, które nadają sens jej egzystencji. Poczucie odpowiedzialności za żywe stworzenia, troska o nie, a także całkowita izolacja oraz poczucie beznadziei determinują codzienność bohaterki. Samotność jednostki w obliczu katastrofy i strach przed nieznanym to tematyka powieści, która dzisiaj wydaje się być szczególnie aktualna.

2022-09-28



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Śmierć zwierzęcia w powieści Timbuktu Paula Austera

Paulina Rydz

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 287-296

Tematem artykułu jest problematyka ludzkiej/nie-ludzkiej śmierci, zwierzęcej żałoby, mimetycznego pragnienia oraz popędu śmierci w powieści Paula Austera, Timbuktu. Na szczególną uwagę zasługuje relacja między (człowiekiem) Willy’m G. Christmasem a Gnatem (psem), przedstawiona w kontekście koncepcji gatunków stowarzyszonych Donny Haraway. Losy Gnata po śmierci Willy’ego ukazują odmienne propozycje stosunków międzygatunkowych: od opieki nad psem bezpańskim po jego adopcję oraz wtłoczenie w schemat zwierzęcia edypalnego. Samobójcza śmierć głównego nie-ludzkiego bohatera może być odczytywana jako pragnienie ponownego spotkania z Willy’m w zaświatach (Timbuktu), wyraz tęsknoty za utraconym przyjacielem, akt-powtórzenie (ludzkiej) śmierci Willy’ego, ale też świadomy wybór psa.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O krzywdzie odbierania życia. Głosy wybrane

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 309-319

Artykuł jest szkicowym ujęciem wybranych stanowisk filozoficznych związanych z etycznym problemem odbierania życia. Na podstawie prac i wypowiedzi Johna Sanbonmatsu, Petera Singera, Toma Regana i Elizabeth Harman, zostaje poddane analizie związek pomiędzy określeniem wartości życia a kwestią ciągłości w czasie indywidualnej tożsamości psychofizycznej jednostki (zwierzęcia, w tym człowieka) oraz zależność przyjmowania określonego stanowiska w kwestii dopuszczania zabijania od jego relacji do potocznych, powszechnych intuicji.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wprowadzenie

Dobrosława Wężowicz‑Ziółkowska , Justyna Tymieniecka‑ Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 9-10

-

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

O posthumanistycznym i transhumanistycznym postrzeganiu świata [Магдалена Кожевникова: Гибриды и химеры человека и животного: от мифологии к биотехнологии. «ИФРАН». Москва 2017 (publikacja rosyjskojęzyczna, wydana w miękkiej oprawie, 151 stron)]

Justyna Tymieniecka-Suchanek

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 375-377

Justyna Tymieniecka-Suchanek's notes on Гибриды и химеры человека и животного: от мифологии к биотехнологии by Magdalena Kożewnikowa, Moscow 2017

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Rozwój możliwości wykorzystania jaj dla potrzeb człowieka – kontekst naukowy i społeczny

Anna Tomańska

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-30

Jajo jest strukturą, która pozwala na rozwój i rozmnażanie wielu organizmów. Nazywane jest także jedną z form rozwoju zwierząt. Poza tym, że umożliwia rozmnażanie to stanowi produkt przeznaczony do konsumpcji przez człowieka. Praca ma na celu przedstawić główne różnice w jajach występujących w królestwie zwierząt oraz wskazać występujące w nich czynniki bioaktywne. Jajo nie jest już tylko produktem spożywczym dla konsumenta, jego rola nabiera znaczenia super-żywności. Umożliwia kontrolowane wzbogacanie jego składu w czynniki bioaktywne, sprzyjające zdrowiu człowieka a nawet mogące wpływać terapeutycznie lub leczniczo. Pomimo dużych możliwości związanych z produkcją jaj konsumenci przejawiają różne preferencje i nie zawsze obdarzają nowy produkt zaufaniem.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Tłuste koty i czerwone świnie - animalizmy w języku polityki

Edyta Koncewicz-Dziduch

Język: PL | Data publikacji: 25-03-2025 | Abstrakt | s. 1-16

Politycy w wystąpieniach medialnych często używają porównań, frazeologizmów z nazwami zwierząt. Animalizmy  służą legitymizacji niekorzystnych zjawisk w świecie ludzi, utrwalając stereotypy narosłe wokół zwierząt, ocenianych z antropocentrycznej perspektywy. Określenia z nazwą świni odnoszą się do zachłanności, nieuczciwości i manipulacji, kota – fałszu, przebiegłości; tłuste koty, ang. fat cats – to synonim lenistwa, nepotyzmu. Sformułowania  z nazwami zwierząt, użyte w języku polityki, niekiedy zostają w języku jako „skrzydlate słowa”, jednostki frazeologiczne, stają się tworzywem memów. Często kojarzone są z danym zjawiskiem lub politykiem – autorem wypowiedzi, jak np.: tłuste partyjne koty, pakujcie swoje kuwety, zatoka czerwonych świń czy jastrząb na czele jastrzębi. Celem artykułu jest refleksja nad funkcją animalizmów w języku polityki, służącym do metaforycznego wyrażania emocji, opisu zjawisk związanych z ludzką sferą działalności, jaką jest polityka.

2025-03-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Uwolnienie zwierząt i rezygnacja z diety mięsnej w powieści La penultima magia Tiziana Scarpy

Karolina Kopańska

Język: PL | Data publikacji: 11-04-2024 | Abstrakt | s. 1-19

Celem artykułu jest zaprezentowanie, w jaki sposób Tiziano Scarpa promuje idee wegetarianizmu i weganizmu oraz dialogu międzygatunkowego w powieści La penultima magia. Autorka zaproponuje ekokrytyczną lekturę, która pozwoli prześledzić wartości tekstu związane z relacją człowiek-zwierzę. W pierwszej części autorka zastanowi się nad zasadnością hodowli zwierząt. Druga część będzie poświęcona idei weganizmu.

2024-04-11



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Recenzja książki: Barbara J. King: Jak zwierzęta przeżywają żałobę. Przeł. K. Kozłowski. Wydawnictwo Purana, Lutynia 2018

Łucja Lange

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | s. 391-399

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Fauna wyspy Taprobane i Oceanu Indyjskiego w relacji Klaudiusza Eliana (NA XVI 17–18)

Elwira Kaczyńska

Język: PL | Data publikacji: 06-09-2024 | Abstrakt | s. 1-14

Artykuł zawiera opatrzony komentarzem polski przekład dwóch kolejnych rozdziałów dzieła Klaudiusza Eliana pt. O właściwościach zwierząt (De natura animalium XVI 17–18), poświęconych wyspie Sri Lanka (w starożytności zwanej Taprobane, potem Cejlon), Rozdział XVI 17 opisuje olbrzymie żółwie morskie, identyfikowane z żółwiami skórzastymi (Dermochelys coriacea Vandelli), zabijane przez miejscową ludność. Rozdział XVI 18 przedstawia wielkie słonie cejlońskie (Elephas maximus maximus L.), a także potwory morskie, żyjące w Oceanie Indyjskim. Zawarty w tym rozdziale zwięzły opis diugonia przybrzeżnego (Dugong dugon, Müller) jest jedynym zachowanym w literaturze grecko-rzymskiej świadectwem znajomości tego zwierzęcia.    

2024-09-06



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Splatając to, co ludzkie, i to, co zwierzęce. Kilka uwag o utworach Żabińskiej i Pufelskiego

Szymon Kamiński

Język: PL | Data publikacji: 06-09-2024 | Abstrakt | s. 1-14

Artykuł skupia się na przemianach, jakie zachodzą w ramach ogrodów zoologicznych, zatracających swój antropocentryczny charakter. Wpływ na to mają nowe, etyczne podejścia osób, działających w ramach tychże instytucji. Analiza dotyka również świadomości dyskryminacji pewnych grup ludzi i wpływie tego na opresyjny sposób traktowania zwierząt. Splecenie losów ludzi i nie-ludzi sprawia, że ich losy są podobne. Nawiązują do tego twórcy literackich świadectw. Za pomocą swojej twórczości i wcześniejszych działań próbują dokonać subwersji, pozwalającej na zmianę znaczeń oraz humanizacji ludzkich i zwierzęcych podmiotów. Za podstawę wywodu przyjęto prozę Antoniny Żabińskiej „Ludzie i zwierzęta” (1968) oraz pamiętnik Patryka Pufelskiego, „Pawilon małych zwierząt” (2022).



2024-09-06



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Problem konkurencji – dobrostan koni, pięcioboiści i jazda wyczynowa

Aviva Vincent , Ruth Burke , Kaylynn Coates

Język: EN | Data publikacji: 09-06-2023 | Abstrakt | s. 1-23

Equestrian sports vary in degree of human-animal bond and affiliation, from catch-ride to perceptions of ownership. The Modern Pentathlon has not garnered mainstream media coverage until the 2020 Olympics in Tokyo. Unfortunately, the rise in conversation and coverage was in response and reaction to poor horsemanship, negative behavior, and aggressive coaching. The events of the 2020 Modern Pentathlon were
profound in that they highlighted the extreme juxtaposition of competitions that focus on bonded relationships and catch-riding experiences. The implications are far reaching with increased critique of equestrian sports, transparency about the lack of riding training athletes engaged in prior to competition, and the omission of partnership between horse and rider. The Modern Pentathlon is discussed in the context
of the human-equine bond. The standards for equine welfare and wellbeing is considered in regard to the role of the rider in supporting their equine partner in the face of competition, including the implications of emotional distress in reaction to disappointment, and tragedy. Additionally, the role of riders when they are not engaged in the competitive sport (e.g., training and general care of their equine partners). Recommendations for the process and guidelines of the sport are delineated, as well as professional opportunities to strengthen the sport.

2023-06-09



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Of Rats and Men II: A Pragmatist Reconstruction of the Basis of Agency via the Free-Energy Principle

Utilising the Pragmatistic Take on the Free-Energy Principle to Expand the Scope of Agency Beyond Homo sapiens

Zbigniew Słuszkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 13-06-2025 | Abstrakt | s. 1-37

In the second instalment of the Of Rats and Men triptych, the foundations of agency are reconstructed as a positive follow-up to the previous paper’s conclusions. For this task, the article draws on pragmatic insights and interpretations of fundamental physical principles – derived from unorthodox contemporary theoretical approaches such as process metaphysics, the extended evolutionary synthesis, and frameworks associated with ‘the pragmatic turn’ in the cognitive sciences – namely the free-energy principle (FEP) and its operationalisation in predictive processing theory (PP). The aim is to defend the thesis that agency, understood as a capacity to act for reasons, is not a hallmark of human meta­physical exceptionalism but rather an inherent property of life itself, anchored in the organism’s internally generated existential imperative to maintain temporal homeodynamics against the entropic tendency towards dispersal. The author defends the use of intentional terminology in explaining animal behaviour, arguing that FEP and PP enable such an approach. This perspective is also consistent with the pluralistic stance of pragmatism and the anti-reductionist direction of processual metaphysics in the philosophy of biology. The article lays the groundwork for further analysis of advanced forms of agency, which will be explored in the final part of the triptych.

2025-06-13



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwiastuni śmierci, żałobnicy i ostatni towarzysze podróży. Zachowania zwierząt domowych w obliczu śmierci człowieka w polszczyźnie ludowej

Olga Kielak

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 35-45

The subject of the article is a scientific reflection on the behaviours of domestic animals in the face of human death. Using the rich folkloristic and ethnographic material, the author has distinguished three types of roles in which – in folk beliefs – animals are incarnated: (a) death harbingers, (b) mourners, feeling sad and regret after losing a loved one, (c) the last travelling companions. The analysis proved that the roles played by animals in the face of the death of a loved one implement the principle of „solidarity with life” – a key principle of traditional peasant culture, the basis of life and a keystone of existence in the group.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Świadectwo Eliana o rogatych zwierzętach Indii

Elwira Kaczyńska

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-21

W artykule omawia się rogate zwierzęta, opisane przez Klaudiusza Eliana w jego zoologicznym traktacie O właściwościach zwierząt (De natura animalium, XV 15; XVI 20). Elian prawdopodobnie powtarza relację Megastenesa o orientalnych zwierętach, występujących na Półwyspie Indyjskim. Autorka wnikliwie analizuje trzy gatunki zwierząt, wymienione pod lokalnymi (tj. niegreckimi) nazwami: 1) μέσοι, (2) καρτάζωνος and (3) ὑά<ρ>ιναι. Konkluduje, że zoologiczna nomenklatura Eliana jest pochodzenia średnioindyjskiego i odnosi się do trzech gatunków rogatych ssaków takich jak: (1) urial indyjski lub dzika owca orientalna (Ovis orientalis vignei vignei Blyth, 1841); (2) nosorożec indyjski lub nosorożec pancerny (Rhinoceros unicornis L., 1758); (3) gazela indyjska, zwana także czinkarą lub gazelą Bennetta (Gazella bennettii Sykes, 1831).

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Leczenie traumy z wykorzystaniem metody „Horse Assisted Education” w Polsce

Karolina Czarnecka , Kathleen Farkas , Jaroslaw R. Romaniuk

Język: EN | Data publikacji: 09-06-2023 | Abstrakt | s. 1-18

Praca z traumą wymaga nawiązania solidnej relacji terapeutycznej, która ma na celu zaopiekowanie się z objawami traumy. Osoby z symptomami traumy często nie potrafią wykorzystać swoich umiejętności komunikacyjnych, są rozbite emocjonalnie co uniemożliwia im rozmowę z innymi i podjęcie terapii, w związku z tym wiele z nich rezygnuje z leczenia. Horse Assisted Education ( HAE), terapia wspierana przez konie wykorzystuje partnerstwo konia i człowieka, które prowadzi do zaangażowania i uczestnictwa w doświadczalnej i narracyjnej terapii traumy, prowadzącej do trwałej zmiany i wyzdrowienia. Niniejszy artykuł ilustruje model HAE w Polsce i jego zastosowanie w leczeniu objawów traumy. Trzy studia przypadków są wykorzystane do omówienia w jaki sposób partnerstwo człowieka i zwierzęcia sprzyja zaangażowaniu terapeutycznemu i ułatwia uczenie się poprzez doświadczenie oraz wgląd w symptomy traumy i powrót do zdrowia.

2023-06-09



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Timothy Morton w kontekście ekokrytyki materialnej

Donald Wesling

Język: EN | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 61-69

Krótki raport autorstwa Donalda Weslinga powstał w oparciu o cztery monografie i dwie antologie tekstów napisanych po 2007 roku. Timothy Morton to – zdaniem Weslinga—modelowy przykład teoretyka i stylisty działającego w obszarze stosunkowo nowej dziedziny, jaką jest ekokrytyka materialna. Wesling rozpoczyna omówienie od wprowadzenia diagramu obrazującego kierunki wpływu od filozofów po krytyków literackich. Głównym teoretykiem w pionowym wymiarze diagramu jest Bruno Latour kładący nacisk na sprawczość podmiotów nie-ludzkich (zwierzęta, przedmioty). W wymiarze poziomym kategorie oscylują pomiędzy studiami nad zwierzętami z jednej strony a ontologią zorientowaną na przedmiot z drugiej. Morton wiele uwagi poświęcił definiowaniu relacji pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem, ale jego ostatnie prace i eseje sytuują go zdecydowanie w obszarze szkoły przedmiotu. Wesling formułuje trzy pytania dotyczące roli, jaką w ekokrytyce odgrywają narracja, język duchowy oraz fakt naukowy. Pytania te, które są wynikiem lektury tekstów Mortona, mają znaczenie również dla studiów nad zwierzętami.

 

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Tanatos

Redakcja Zoophilologica

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt

Publikacja niniejsza stanowi pokłosie refleksji nad poznaniem nie-istnienia (śmierci) zwierząt, zwłaszcza w perspektywie zmian, jakie zachodzą w humanistyce (filologii), pod wpływem odkryć, które dokonują się w przyrodoznawstwie (zoologii); w gruncie rzeczy tom rejestruje (i charakteryzuje) proces (r)ewolucji świato(p)oglądu.

Prace, jakie tom zbiera, wpisują się w ramy (w porządku alfabetycznym), m.in. etnologii, filozofii, kognitywistyki, literatury, prawa, sztuki, teologii. Prezentowane w zeszycie teksty stanowią plon studiów, jakie prowadzą badacze rozmaitych orientacji i proweniencji, którym – co decydujące – bliska (a przynajmniej: nieobca) jest koncepcja zoofilologii zaklętej w ideę animal studies. Tym samym zawartość numeru wyznacza sui generis jednogłos w wielogłosie.

Tom, jaki oddajemy do rąk Czytelnika, zawiera zarówno artykuły i komunikaty, jak i recenzje oraz sprawozdania. Teksty, jakie zeszyt gromadzi, realizują nierzadko odległe od siebie wzorce gatunkowe: od bardziej zdyscyplinowanych rozpraw naukowych po mniej rygorystyczne formy interpretacyjne. Tym, co wszystkie te prace łączy, jest nie tylko podejmowana tematyka i przyjęty profil oglądu, ale również ranga poruszanych zagadnień i naukowy poziom ich opracowania.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Identyfikacja - kategoryzowanie organizmów żywych a ludzkie praktyki kulturowe

Hanna Mamzer , Jan Marcin Węsławski

Język: EN | Data publikacji: 29-12-2022 | Abstrakt | s. 1-12

Autorzy szeroko nagłośnionego raportu IPBES z 2019 roku ostrzegają, że liczba gatunków, które wyginęły na Ziemi, wkrótce przekroczy milion. W debatach prowadzonych zarówno w mediach, jak i wśród profesjonalistów porusza się jednak jeszcze inny problem – nie wiemy mianowicie, ile w ogóle gatunków żyje na Ziemi. Na podstawie wyników szeroko zakrojonych badań i modelowania statystycznego szacuje się, że istnieje jeszcze co najmniej sześć milionów gatunków, które nie zostały opisane ani nazwane. Termin „opisany gatunek” oznacza, że zwierzę lub roślina otrzymały niepowtarzalną nazwę naukową, która potwierdza jego/jej tożsamość i pokrewieństwo z innymi organizmami. Powstaje zatem pytanie, czy, a jeśli tak, to jak cenimy gatunki, które nie zostały jeszcze odkryte ani tym bardziej nazwane. Najczęstszą praktyką jest docenianie tylko tych stworzeń, które są bezpośrednio związane z ludzką egzystencją, coraz częściej jednak pojawiają się refleksje, że powinniśmy cenić zwierzęta ze względu na ich istnienie, ich wartość samą w sobie, a nie tylko ze względu na ich wartość dla człowieka. W związku z tym należy ponownie rozważyć antropocentryczne koncepcje takich pojęć jak „szkodnik” czy „gatunek inwazyjny”.

2022-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Interdyscyplinarne podejście do zagadnienia dobrostanu zwierząt na przykładzie badań zaburzeń behawioralno-poznawczych u psów i kotów

Adriana Schetz

Język: PL | Data publikacji: 09-09-2024 | Abstrakt | s. 1-27

Artykuł stanowi próbę zastosowania narzędzia nazywanego za Danielem Dennettem inżynierią odwróconą do próby odpowiedzi na pytanie, jak można opisać umysł zwierząt, wykorzystując pojęcia z zakresu filozofii umysłu i kognitywistyki. W związku z tym, że filozofia umysłu w centrum swoich dociekań umieściła człowieka, może się wydawać, że charakterystyczny dla niej system pojęciowy nie jest adekwatny do opisu stanów mentalnych istot pozaludzkich. Tymczasem, pokazując, jak kategorie stworzone do klasyfikacji ludzkich zaburzeń behawioralno-poznawczych sprawdzają się w wypadku opisu zaburzeń tego rodzaju u zwierząt domowych, a dokładniej psów i kotów, można przyjąć, że uprawnione jest rozszerzenie aplikacji teorii opracowanych na gruncie filozofii umysłu oraz kognitywistyki – jako dziedziny interdyscyplinarnej, w której skład wchodzi refleksja filozoficzna – tak, by obejmowały one swoim zakresem również umysły zwierząt innych niż człowiek.

2024-09-09



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Asymetria powinności etycznych, czyli o nierównym traktowaniu różnych grup zwierząt w badaniach naukowych

Paweł Koperski

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-24

Zwierzęta należące do różnych grup taksonomicznych traktowane są w badaniach naukowych w bardzo odmienny sposób, bardzo różne są bowiem zakres i powszechność powinności moralnych którymi są one obdarzane. Ptaki, ssaki i głowonogi mają status uprzywilejowany względem pozostałych a ryby zajmują w tej hierarchii stanowisko pośrednie. Ogromna większość obecnych w biosferze zwierząt wciąż pozbawiona jest jakiejkolwiek ochrony podstawowych życiowych interesów. W ostatnich latach empirycznie potwierdzono obecność zaawansowanych funkcji poznawczych u wielu przedstawicieli bezkręgowców. Jednoznacznie nakazuje to porzucenie nawyku traktowania ich jako prymitywnych, niewrażliwych istot, których zachowanie oparte jest wyłącznie na zautomatyzowanych instynktach. Nowe koncepcje etyczne wyznaczają nowy paradygmat w zrozumieniu ich miejsca w sferze moralnych powinności. Szczególne miejsce zdobywa sobie wśród nich koncepcja etyki ewolucyjnie inkluzywnej.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta z Ukrainy w obliczu wojny. O działaniach polskich organizacji pozarządowych i administracji publicznej po agresji Federacji Rosyjskiej

Animals from Ukraine Facing War: On the Activities of Polish Non-Governmental Organizations and Public Administration after the Aggression of the Russian Federation

Julia Klimczuk , Michał Pręgowski

Język: PL | Data publikacji: 02-04-2025 | Abstrakt | s. 1-22

Niniejszy artykuł został poświęcony międzygatunkowemu aspektowi konfliktów zbrojnych na przykładzie wojny w Ukrainie. Jego celem jest przybliżenie form pomocy niesionej ukraińskim zwierzętom przez polską administrację publiczną i organizacje trzeciego sektora, jak również przedstawienie administracyjno-prawnych uwarunkowań tej pomocy. Działania, o których mowa, dotyczyły przede wszystkim zwierząt towarzyszących przybywających do Polski wraz z rodzinami ukraińskich uchodźców wojennych, jak również zwierząt bezdomnych w Ukrainie. W pracy wykorzystano metodę desk research (analiza doniesień prasowych, analiza zawartości stron internetowych organizacji trzeciego sektora i administracji publicznej), jak również badanie jakościowe w formie 12 wywiadów częściowo ustrukturyzowanych z przedstawicielami organizacji biorących udział w niesieniu pomocy ukraińskim zwierzętom. Autorzy koncentrują uwagę na pierwszych miesiącach działań wojennych z 2022 roku, kiedy zarówno fala uchodźcza jak i zryw pomocowy były największe.

2025-04-02



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Aristajos i Tanatos. Owadzia poetyka Samuela Becketta

Michał Kisiel

Język: EN | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 211-226

Celem niniejszego artykułu jest próba nakreślenia sposobów, za pomocą których Samuel Beckett wiąże śmierć z figurami owadów, stanowiącymi jeden z najbardziej dopracowanych i konsekwentnych tropów zwierzęcych w jego literackim uniwersum. Jak się okazuje, w przeładowanych antropocentryzmem dziełach irlandzkiego pisarza zwierzęta zaskakują czytelnika tym, jak wiele z ich gatunków oraz okazów zamieszkuje jałowe i martwe przestrzenie Becketta. Owady nie stanowią w tej kwestii wyjątku: w światach Becketta spotykamy muchy, pszczoły, szerszenie, osy czy mrówki. Wychodząc od antropocentrycznego odczytania dzieł autora Końcówki przez Alaina Badiou, autor przesiewa tę interpretację przez maszynę antropologiczną Giorgio Agambena oraz posthumanistyczne rozważania Rosi Braidotti. W odróżnieniu od figur ludzkich, które skazane są na niekończącą się agonię pozbawioną wieńczącego ją wydarzenia, owady zostają odczytane jako byty przynależące w pełni do śmierci, sporadycznie przebijające się poprzez jej mur do świata żywych. Podążając za tym rozpoznaniem, autor stara się ukazać powyższą tezę na kilku różnych planach. W artykule zostaje zinterpretowana rola Worma (dosłownie: Robaka) w Nienazywalnym, a także jego niejasny status ontologiczny. W Molloyu zanalizowana zostaje relacja Morana do jego pszczół: obserwacja ich tańca oraz odkrycie ich śmierci oraz zwłok. W końcu, w dalszych częściach artykułu odczytana zostaje fascynująca Becketta logika roju, a także metonimiczne związki owadów z technologią, których tanatyczne aspekty ujawniają intrygujące związki ludzi i nieludzi w dziełach autora Końcówki.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Przegląd programów resocjalizacyjnych z udziałem psów w zakładach penitencjarnych

Hanna Mamzer

Język: EN | Data publikacji: 09-06-2023 | Abstrakt | s. 1-12

Zaobserwowanie pozytywnego wpływu obecności zwierząt i relacji z nimi na ludzi stało się powodem projektowania programów terapeutycznych i resocjalizacyjnych z ich udziałem. Tego rodzaju programy są więc wdrażane w domach opieki dla seniorów, w ramach terapii zajęciowej dla osób z niepełno sprawnościami oraz mając charakter resocjalizacyjny są także realizowane w więzieniach. Mają na celu wspieranie osadzonych we wzmacnianiu kompetencji społecznych takich jak empatia, odpowiedzialność, sprawna komunikacja, cierpliwość. Uczestnicy tych programów oceniają je pozytywnie wskazując na podniesienie subiektywnie odczuwanego dobrostanu. W tekście przedstawiam krótki rys historyczny wykorzystania relacji ze zwierzętami dla poprawiania stanu psycho-społecznego ludzi, korzyści płynące z takich programów oraz znaczenie tych programów w jednostkach penitencjarnych.

2023-06-09