https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/feed Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość 2023-03-01T13:48:32+00:00 Katarzyna Niesporek rana@us.edu.pl Open Journal Systems <p>Profil czasopisma wpisuje się w&nbsp;badania nad&nbsp;tropami egzystencji w&nbsp;literaturze, istotne jest dla niego pytanie o&nbsp;jej jednostkowy wymiar, rozpoznawany w&nbsp;zapisach doświadczenia i&nbsp;podmiotowych projekcjach tożsamości. Pojęcie „rany”, kluczowe dla naszej propozycji lektury i&nbsp;zarazem jej „znak firmowy”, stanowi specyficzny sposób spojrzenia na&nbsp;literaturę i&nbsp;kulturę, a&nbsp;także – co równie ważne – relację człowieka z&nbsp;szeroko rozumianym środowiskiem. Widząc w&nbsp;„ranie” potencjał daleko wykraczający poza treść i&nbsp;tematykę czytanych i&nbsp;pisanych tekstów, wiążemy ją z&nbsp;ważnymi obecnie nurtami humanistyki, zwłaszcza humanistyką zaangażowaną, opartą na&nbsp;empatii, trosce i&nbsp;wrażliwości.</p> <p>Czasopismo jest indeksowane w&nbsp;bazach: <strong><a href="https://silesian.academia.edu/RanaLiteraturaDo%C5%9BwiadczenieTo%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87">ACADEMIA</a>,&nbsp;</strong><strong><a href="https://arianta.pl/#/czasopismo/93794">ARIANTA,</a>&nbsp;<a href="https://www.base-search.net/Search/Results?type=tit&amp;lookfor=Rana.+Literatura+-+Do%C5%9Bwiadczenie+-+To%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87&amp;ling=0&amp;oaboost=1&amp;name=&amp;thes=&amp;refid=dcrespl&amp;newsearch=1">BASE&nbsp;(Bielefeld Academic Search Engine)</a>, <a href="https://bibliotekanauki.pl/journals/2264">Bibliotekanauki.pl</a>,&nbsp;</strong><strong><a href="https://www.ceeol.com/">CEEOL</a>,&nbsp;<a href="http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/search/article.action?cid=c552345b-42e3-411d-9058-d2f47024ac56">CEJSH,&nbsp;</a><a class="ng-binding ng-scope" href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=69753">ICI World of Journals,&nbsp;</a><a href="https://pbn.nauka.gov.pl/core/#/journal/view/5f8d67c82467f00cdd83b0f4/current">PBN&nbsp;(Polska Bibliografia Naukowa)</a><a class="ng-binding ng-scope" href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=69753">.</a></strong></p> <p>Artykuły publikowane w "Ranie" są gromadzone i archiwizowane za pomocą narzędzia LOCKSS.&nbsp; Dane o poszczególnych numerach czasopisma są także przekazywane do Biblioteki Narodowej.</p> <p>Polityka Open Access<strong>&nbsp;</strong>– realizujemy politykę otwartego, nieodpłatnego dostępu do wszystkich numerów „Rany”. Znajdą je Państwo w zakładkach:&nbsp;<a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/view/1224">Aktualny numer</a>&nbsp;i&nbsp;<a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/archive">Archiwum</a>.&nbsp;Czasopismo jest na licencji&nbsp;<a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)</a>.</p> <p>Redakcja nie pobiera od Autorów opłat za przyjęcie i publikację tekstu.</p> <p>Archiwalne numery czasopisma znajdują się w zakładce&nbsp;<a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/archive">Archiwum</a>&nbsp;oraz na stronach&nbsp;<a href="https://www.ceeol.com/search/journal-detail?id=219">CEEOL</a>.</p> <p>Strona domowa czasopisma:&nbsp;<a href="https://www.rana.us.edu.pl/">https://www.rana.us.edu.pl/&nbsp;</a></p> <p>Poszczególne numery i artykuły czasopisma są promowane w mediach&nbsp;społecznościowych:&nbsp;&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/Rana-Literatura-Do%C5%9Bwiadczenie-To%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87-106591274422323">FACEBOOK</a>.</p> <p>Autor przesyłając materiały do „Rany”, zgadza się na ich licencjonowanie na podstawie Międzynarodowej Licencji Attribution-ShareAlike 4.0 (CC BY-SA 4.0).</p> <p>Wydawcą czasopisma jest Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.</p> https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13372 Dzieci króla olch. Analiza przypadków z gościńca śląskiego oraz innych 2023-03-01T13:48:31+00:00 Krystian Węgrzynek krystian.wegrzynek@gmail.com <p>Treścią artykułu jest analiza losu górnośląskiego dziecka w okresie totalitarnym (okupacja hitlerowska, okres stalinowski). Fizycznie porwane przez okupanta i przejęte przez jego rodzinę albo narażone na indoktrynację <br>w szkole lub innej instytucji wychowawczej poddawane było ono najczęściej&nbsp;wykluczającym modelom nauczania w duchu polskim lub niemieckim. Niejednokrotnie metody formowania były wyrafinowane – dzieci przekupywano, kuszono, uwodzono. Do analizy tej sytuacji wykorzystana zostaje interpretacja wiersza Johanna W. Goethego Król olch, w której dominantą jest walka o duszę dziecka pomiędzy naturalnym sprzymierzeńcem (rodzic) i przychodzącym z zewnątrz przeciwnikiem (król); wizja królestwa elfów zestawiona jest tu z totalitarną utopią społeczeństwa – silnego i doskonałego, rasowo lub z wizją Polski – społeczeństwa pozbawionego różnic, a jednocześnie doskonale antyniemieckiego. Pod uwagę zostały wzięte zarówno teksty dokumentalne (R. Hrabar, A. Malinowska, G. Gruschka), jak i quasi-dokumentalne (J. Durski, F. Netz, A. Lysko) oraz artystyczne (A. Dziewit-Meller, L. Libera, I. Villqist).</p> 2022-07-22T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/14231 Z perspektywy dziecka. Motyw ogrodu w opowieściach pisanych przez ocalonych z Shoah 2023-03-01T13:48:31+00:00 Joanna Warońska-Gęsiarz j.waronska@ujd.edu.pl <p>W artykule autorka zastanawia się nad motywem ogrodu obecnym&nbsp;w książkach napisanych z perspektywy dziecka przez ocalonych z Shoah&nbsp;przedstawicieli zamożnych spolonizowanych rodzin żydowskich. Jako materiał&nbsp;do analizy posłużyły powstałe pod koniec XX wieku: powieść Romy Ligockiej&nbsp;Dziewczynka w czerwonym płaszczyku oraz wspomnienia – Janiny Bauman Zima&nbsp;o poranku i Utracone dzieciństwo Yehudy Nira.<br>Występujący w wybranych książkach ogród to miejsce silnie oddziałujące&nbsp;na bohaterów, miejsce rzeczywiste lub obecne w opowieściach i poznawane&nbsp;w procesie lektury (np. Tajemniczy ogród Frances Hodges Burnett). Kształt tej&nbsp;przestrzeni określają ludzie, założyciele i spadkobiercy, zawodowi ogrodnicy, ale&nbsp;także przypadkowi użytkownicy czy nawet barbarzyńcy i wandale. W analizowanych&nbsp;książkach występują: miejski park, ogród botaniczny, ogrody rodzinne,&nbsp;ogródki działkowe, wreszcie ogródek warzywny. Niektóre z nich istnieją&nbsp;wyłącznie jako nazwy, inne są opisane bardziej szczegółowo, a nawet zdają się&nbsp;współuczestniczyć w losach bohaterów. To przestrzenie ważne dla topografii&nbsp;miasta, historii rodziny albo jednostki. Wyznaczają miejsca akcji, determinują,&nbsp;ale i projektują zachowania bohaterów, wreszcie stają się świadectwem tego, co&nbsp;minione. Przywoływane we wspomnieniach i opowieściach o czasach zagłady&nbsp;potwierdzają swoje znaczenie w wojennym życiu dzieci i młodocianych.</p> 2022-06-05T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13470 Małe i kruche: "Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy" Swietłany Aleksijewicz jako historia II wojny światowej z perspektywy dziecka 2023-03-01T13:48:31+00:00 Anna Karonta anna.karonta@doctoral.uj.edu.pl <p>Artykuł stanowi propozycję analizy reportażu Swietłany Aleksijewicz&nbsp;Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy jako zapisu historii&nbsp;II wojny światowej z perspektywy dziecka. Udzielenie głosu osobom, których&nbsp;dzieciństwo przypadło na czas wojny i okupacji, jest krokiem do odkrywania&nbsp;wojennych doświadczeń dzieci oraz gestem przeciwko ideologizacji i upolitycznieniu&nbsp;ich przeżyć. Wspomnienia bohaterów reportażu pozwalają odtworzyć dziecięcy punkt widzenia opisywanych wydarzeń, zwykle pomijany&nbsp;w oficjalnym dyskursie historycznym kształtowanym w ZSRR.</p> 2022-06-03T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13233 Zapis „żałosnego, irlandzkiego dzieciństwa” w dylogii autobiograficznej Franka McCourta 2023-03-01T13:48:31+00:00 Magdalena Joanna Krzyżanowska magdalena.krzyzanowska@us.edu.pl <p>Celem artykułu jest analiza i interpretacja wątku biedy we wspomnieniach Franka McCourta (<em>Popiół i żar</em> oraz <em>I rzeczywiście</em>). Korzystając z piśmiennictwa socjologicznego, autorstwa m.in. Ruth Lister i Zygmunta Baumana, studium przedstawia biografię bohatera utworu i jego matki naznaczoną zjawiskiem biedy dziedziczonej. Zwracając uwagę na ironię i intertekstualność w utworach McCourta, akcentuje twierdzenie o niewystarczalności języka do wyrażenia doświadczenia ubóstwa i prób wydobycia się z niego. Autorka <br>artykułu stawia przy tym tezę, że dylogia irlandzkiego pisarza tylko z pozoru ma charakter konfesyjny i osobisty, stanowiąc w istocie opowieść o zuniwersalizowanym losie Irlandczyka, osoby dotkniętej problemem ubóstwa.</p> 2022-06-26T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13239 Bezdomność i wiedza. O ranach dzieciństwa w "Płynąc do domu" Deborah Levy 2023-03-01T13:48:31+00:00 Anna Kisiel anna.kisiel@us.edu.pl <p>Celem niniejszego artykułu jest lektura powieści Deborah Levy <em>Płynąc do domu</em> pod kątem ran dzieciństwa głównego bohatera – Joego Jacobsa. Rozważania te mieszczą się w ramach psychoanalitycznych studiów nad traumą. Przyglądając się relacjom rodzinnym Joego Jacobsa, a także jego niepokojącemu związkowi z nowo poznaną Kitty Finch, pokazuję, w jaki sposób trauma oraz niezbywalne poczucie bezdomności składają się na tożsamość głównego bohatera. Zauważam, że mężczyzna ocalały z Holokaustu pragnie – ale nie jest w stanie – wrócić do domu. Kitty zaś stanowi dla bohatera swoiste lustro, w którym odbija się wyparta wiedza o nim samym; na koniec powieści&nbsp;to Kitty wskazuje mu drogę do domu. Ten, będąc miejscem traumy, okazuje się jednak dostępny wyłącznie przez śmierć.</p> 2022-06-08T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13498 „Piszę w powietrzu, bo chcę szybko wrócić, zrobić, żeby nie było”. Zdrój Barbary Klickiej jako powieść o traumie 2023-03-01T13:48:32+00:00 Mateusz Kaliński mateusz.kalinski@uw.edu.pl <p>Artykuł stanowi próbę interpretacji Zdroju Barbary Klickiej przy użyciu koncepcji traumy Sigmunda Freuda oraz pracy Ego i mechanizmy obronne autorstwa Anny Freud. Celem badawczym jest prześledzenie wpływu dziecięcej traumy na konstrukcję psychiczną dorosłej podmiotki oraz opisanie językowych strategii pozwalających jej na podtrzymywanie oporu przeciwko przemocowym strukturom instytucji.</p> 2021-12-28T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13362 Nierówności społeczne a kształtowanie tożsamości. Lektura powieści "Ma być czysto" Anny Cieplak 2023-03-01T13:48:32+00:00 Laura Janoszek laurajanoszek@gmail.com <p>Celem artykułu jest szczegółowa analiza porównawcza postaw&nbsp;i zachowań dwóch bohaterek powieści Ma być czysto autorstwa Anny Cieplak,&nbsp;Julii i Oliwki. Na problemy poruszone w tekście patrzę przede wszystkim&nbsp;z perspektywy literaturoznawczej, niemniej staram się wykorzystywać również&nbsp;liczne konteksty socjologiczne i psychologiczne. Wychodzę z założenia, że moment&nbsp;transformacji dziecka w dorosłego ma szczególne znaczenie w procesie&nbsp;kształtowania się tożsamości. Bywa jednak trudny, a nastolatki nierzadko&nbsp;wymagają w tym czasie wsparcia rodzinnego czy instytucjonalnego. Zwrócę&nbsp;uwagę na możliwości oferowane przez środowisko, w którym wychowują&nbsp;się dziewczyny, starając się wyeksponować jeden z głównych tematów<br>książki – nierówności społeczne i ich wpływ na rozwój indywidualny&nbsp;nastolatek.</p> 2022-06-02T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13107 Arteterapia narracyjna jako efekt współoddziaływania medycyny narracyjnej oraz arteterapii ze szczególnym uwzględnieniem biblioterapii 2023-03-01T13:48:31+00:00 Weronika Elżbieta Madryas-Szyba weronika_madryas@wp.pl <p>Niniejszy artykuł jest próbą połączenia arteterapii, w szczególności baśnioterapii z medycyną narracyjną. Tekst stanowi także wprowadzenie do zaproponowanej przez autorkę koncepcji arteterapii narracyjnej. W artykule <br>omówione zostały dwa studia przypadków mające za zadanie ukazać korzyści wynikające ze współpracy lekarza humanisty z biblioterapeutą.</p> 2022-05-27T00:00:00+00:00 ##submission.copyrightStatement##