https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/feedRana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość2023-03-01T13:48:32+00:00Katarzyna Niesporekrana@us.edu.plOpen Journal Systems<p>Profil czasopisma wpisuje się w badania nad tropami egzystencji w literaturze, istotne jest dla niego pytanie o jej jednostkowy wymiar, rozpoznawany w zapisach doświadczenia i podmiotowych projekcjach tożsamości. Pojęcie „rany”, kluczowe dla naszej propozycji lektury i zarazem jej „znak firmowy”, stanowi specyficzny sposób spojrzenia na literaturę i kulturę, a także – co równie ważne – relację człowieka z szeroko rozumianym środowiskiem. Widząc w „ranie” potencjał daleko wykraczający poza treść i tematykę czytanych i pisanych tekstów, wiążemy ją z ważnymi obecnie nurtami humanistyki, zwłaszcza humanistyką zaangażowaną, opartą na empatii, trosce i wrażliwości.</p> <p>Czasopismo jest indeksowane w bazach: <strong><a href="https://silesian.academia.edu/RanaLiteraturaDo%C5%9BwiadczenieTo%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87">ACADEMIA</a>, </strong><strong><a href="https://arianta.pl/#/czasopismo/93794">ARIANTA,</a> <a href="https://www.base-search.net/Search/Results?type=tit&lookfor=Rana.+Literatura+-+Do%C5%9Bwiadczenie+-+To%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87&ling=0&oaboost=1&name=&thes=&refid=dcrespl&newsearch=1">BASE (Bielefeld Academic Search Engine)</a>, <a href="https://bibliotekanauki.pl/journals/2264">Bibliotekanauki.pl</a>, </strong><strong><a href="https://www.ceeol.com/">CEEOL</a>, <a href="http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/search/article.action?cid=c552345b-42e3-411d-9058-d2f47024ac56">CEJSH, </a><a class="ng-binding ng-scope" href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=69753">ICI World of Journals, </a><a href="https://pbn.nauka.gov.pl/core/#/journal/view/5f8d67c82467f00cdd83b0f4/current">PBN (Polska Bibliografia Naukowa)</a><a class="ng-binding ng-scope" href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=69753">.</a></strong></p> <p>Artykuły publikowane w "Ranie" są gromadzone i archiwizowane za pomocą narzędzia LOCKSS. Dane o poszczególnych numerach czasopisma są także przekazywane do Biblioteki Narodowej.</p> <p>Polityka Open Access<strong> </strong>– realizujemy politykę otwartego, nieodpłatnego dostępu do wszystkich numerów „Rany”. Znajdą je Państwo w zakładkach: <a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/view/1224">Aktualny numer</a> i <a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/archive">Archiwum</a>. Czasopismo jest na licencji <a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)</a>.</p> <p>Redakcja nie pobiera od Autorów opłat za przyjęcie i publikację tekstu.</p> <p>Archiwalne numery czasopisma znajdują się w zakładce <a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/archive">Archiwum</a> oraz na stronach <a href="https://www.ceeol.com/search/journal-detail?id=219">CEEOL</a>.</p> <p>Strona domowa czasopisma: <a href="https://www.rana.us.edu.pl/">https://www.rana.us.edu.pl/ </a></p> <p>Poszczególne numery i artykuły czasopisma są promowane w mediach społecznościowych: <a href="https://www.facebook.com/Rana-Literatura-Do%C5%9Bwiadczenie-To%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87-106591274422323">FACEBOOK</a>.</p> <p>Autor przesyłając materiały do „Rany”, zgadza się na ich licencjonowanie na podstawie Międzynarodowej Licencji Attribution-ShareAlike 4.0 (CC BY-SA 4.0).</p> <p>Wydawcą czasopisma jest Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.</p>https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13372Dzieci króla olch. Analiza przypadków z gościńca śląskiego oraz innych2023-03-01T13:48:31+00:00Krystian Węgrzynekkrystian.wegrzynek@gmail.com<p>Treścią artykułu jest analiza losu górnośląskiego dziecka w okresie totalitarnym (okupacja hitlerowska, okres stalinowski). Fizycznie porwane przez okupanta i przejęte przez jego rodzinę albo narażone na indoktrynację <br>w szkole lub innej instytucji wychowawczej poddawane było ono najczęściej wykluczającym modelom nauczania w duchu polskim lub niemieckim. Niejednokrotnie metody formowania były wyrafinowane – dzieci przekupywano, kuszono, uwodzono. Do analizy tej sytuacji wykorzystana zostaje interpretacja wiersza Johanna W. Goethego Król olch, w której dominantą jest walka o duszę dziecka pomiędzy naturalnym sprzymierzeńcem (rodzic) i przychodzącym z zewnątrz przeciwnikiem (król); wizja królestwa elfów zestawiona jest tu z totalitarną utopią społeczeństwa – silnego i doskonałego, rasowo lub z wizją Polski – społeczeństwa pozbawionego różnic, a jednocześnie doskonale antyniemieckiego. Pod uwagę zostały wzięte zarówno teksty dokumentalne (R. Hrabar, A. Malinowska, G. Gruschka), jak i quasi-dokumentalne (J. Durski, F. Netz, A. Lysko) oraz artystyczne (A. Dziewit-Meller, L. Libera, I. Villqist).</p>2022-07-22T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/14231Z perspektywy dziecka. Motyw ogrodu w opowieściach pisanych przez ocalonych z Shoah2023-03-01T13:48:31+00:00Joanna Warońska-Gęsiarzj.waronska@ujd.edu.pl<p>W artykule autorka zastanawia się nad motywem ogrodu obecnym w książkach napisanych z perspektywy dziecka przez ocalonych z Shoah przedstawicieli zamożnych spolonizowanych rodzin żydowskich. Jako materiał do analizy posłużyły powstałe pod koniec XX wieku: powieść Romy Ligockiej Dziewczynka w czerwonym płaszczyku oraz wspomnienia – Janiny Bauman Zima o poranku i Utracone dzieciństwo Yehudy Nira.<br>Występujący w wybranych książkach ogród to miejsce silnie oddziałujące na bohaterów, miejsce rzeczywiste lub obecne w opowieściach i poznawane w procesie lektury (np. Tajemniczy ogród Frances Hodges Burnett). Kształt tej przestrzeni określają ludzie, założyciele i spadkobiercy, zawodowi ogrodnicy, ale także przypadkowi użytkownicy czy nawet barbarzyńcy i wandale. W analizowanych książkach występują: miejski park, ogród botaniczny, ogrody rodzinne, ogródki działkowe, wreszcie ogródek warzywny. Niektóre z nich istnieją wyłącznie jako nazwy, inne są opisane bardziej szczegółowo, a nawet zdają się współuczestniczyć w losach bohaterów. To przestrzenie ważne dla topografii miasta, historii rodziny albo jednostki. Wyznaczają miejsca akcji, determinują, ale i projektują zachowania bohaterów, wreszcie stają się świadectwem tego, co minione. Przywoływane we wspomnieniach i opowieściach o czasach zagłady potwierdzają swoje znaczenie w wojennym życiu dzieci i młodocianych.</p>2022-06-05T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13470Małe i kruche: "Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy" Swietłany Aleksijewicz jako historia II wojny światowej z perspektywy dziecka2023-03-01T13:48:31+00:00Anna Karontaanna.karonta@doctoral.uj.edu.pl<p>Artykuł stanowi propozycję analizy reportażu Swietłany Aleksijewicz Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy jako zapisu historii II wojny światowej z perspektywy dziecka. Udzielenie głosu osobom, których dzieciństwo przypadło na czas wojny i okupacji, jest krokiem do odkrywania wojennych doświadczeń dzieci oraz gestem przeciwko ideologizacji i upolitycznieniu ich przeżyć. Wspomnienia bohaterów reportażu pozwalają odtworzyć dziecięcy punkt widzenia opisywanych wydarzeń, zwykle pomijany w oficjalnym dyskursie historycznym kształtowanym w ZSRR.</p>2022-06-03T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13233Zapis „żałosnego, irlandzkiego dzieciństwa” w dylogii autobiograficznej Franka McCourta2023-03-01T13:48:31+00:00Magdalena Joanna Krzyżanowskamagdalena.krzyzanowska@us.edu.pl<p>Celem artykułu jest analiza i interpretacja wątku biedy we wspomnieniach Franka McCourta (<em>Popiół i żar</em> oraz <em>I rzeczywiście</em>). Korzystając z piśmiennictwa socjologicznego, autorstwa m.in. Ruth Lister i Zygmunta Baumana, studium przedstawia biografię bohatera utworu i jego matki naznaczoną zjawiskiem biedy dziedziczonej. Zwracając uwagę na ironię i intertekstualność w utworach McCourta, akcentuje twierdzenie o niewystarczalności języka do wyrażenia doświadczenia ubóstwa i prób wydobycia się z niego. Autorka <br>artykułu stawia przy tym tezę, że dylogia irlandzkiego pisarza tylko z pozoru ma charakter konfesyjny i osobisty, stanowiąc w istocie opowieść o zuniwersalizowanym losie Irlandczyka, osoby dotkniętej problemem ubóstwa.</p>2022-06-26T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13239Bezdomność i wiedza. O ranach dzieciństwa w "Płynąc do domu" Deborah Levy2023-03-01T13:48:31+00:00Anna Kisielanna.kisiel@us.edu.pl<p>Celem niniejszego artykułu jest lektura powieści Deborah Levy <em>Płynąc do domu</em> pod kątem ran dzieciństwa głównego bohatera – Joego Jacobsa. Rozważania te mieszczą się w ramach psychoanalitycznych studiów nad traumą. Przyglądając się relacjom rodzinnym Joego Jacobsa, a także jego niepokojącemu związkowi z nowo poznaną Kitty Finch, pokazuję, w jaki sposób trauma oraz niezbywalne poczucie bezdomności składają się na tożsamość głównego bohatera. Zauważam, że mężczyzna ocalały z Holokaustu pragnie – ale nie jest w stanie – wrócić do domu. Kitty zaś stanowi dla bohatera swoiste lustro, w którym odbija się wyparta wiedza o nim samym; na koniec powieści to Kitty wskazuje mu drogę do domu. Ten, będąc miejscem traumy, okazuje się jednak dostępny wyłącznie przez śmierć.</p>2022-06-08T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13498„Piszę w powietrzu, bo chcę szybko wrócić, zrobić, żeby nie było”. Zdrój Barbary Klickiej jako powieść o traumie2023-03-01T13:48:32+00:00Mateusz Kalińskimateusz.kalinski@uw.edu.pl<p>Artykuł stanowi próbę interpretacji Zdroju Barbary Klickiej przy użyciu koncepcji traumy Sigmunda Freuda oraz pracy Ego i mechanizmy obronne autorstwa Anny Freud. Celem badawczym jest prześledzenie wpływu dziecięcej traumy na konstrukcję psychiczną dorosłej podmiotki oraz opisanie językowych strategii pozwalających jej na podtrzymywanie oporu przeciwko przemocowym strukturom instytucji.</p>2021-12-28T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13362Nierówności społeczne a kształtowanie tożsamości. Lektura powieści "Ma być czysto" Anny Cieplak2023-03-01T13:48:32+00:00Laura Janoszeklaurajanoszek@gmail.com<p>Celem artykułu jest szczegółowa analiza porównawcza postaw i zachowań dwóch bohaterek powieści Ma być czysto autorstwa Anny Cieplak, Julii i Oliwki. Na problemy poruszone w tekście patrzę przede wszystkim z perspektywy literaturoznawczej, niemniej staram się wykorzystywać również liczne konteksty socjologiczne i psychologiczne. Wychodzę z założenia, że moment transformacji dziecka w dorosłego ma szczególne znaczenie w procesie kształtowania się tożsamości. Bywa jednak trudny, a nastolatki nierzadko wymagają w tym czasie wsparcia rodzinnego czy instytucjonalnego. Zwrócę uwagę na możliwości oferowane przez środowisko, w którym wychowują się dziewczyny, starając się wyeksponować jeden z głównych tematów<br>książki – nierówności społeczne i ich wpływ na rozwój indywidualny nastolatek.</p>2022-06-02T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13107Arteterapia narracyjna jako efekt współoddziaływania medycyny narracyjnej oraz arteterapii ze szczególnym uwzględnieniem biblioterapii2023-03-01T13:48:31+00:00Weronika Elżbieta Madryas-Szybaweronika_madryas@wp.pl<p>Niniejszy artykuł jest próbą połączenia arteterapii, w szczególności baśnioterapii z medycyną narracyjną. Tekst stanowi także wprowadzenie do zaproponowanej przez autorkę koncepcji arteterapii narracyjnej. W artykule <br>omówione zostały dwa studia przypadków mające za zadanie ukazać korzyści wynikające ze współpracy lekarza humanisty z biblioterapeutą.</p>2022-05-27T00:00:00+00:00##submission.copyrightStatement##