Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość https://journals.us.edu.pl/index.php/rana <p>Profil czasopisma wpisuje się w&nbsp;badania nad&nbsp;tropami egzystencji w&nbsp;literaturze, istotne jest dla niego pytanie o&nbsp;jej jednostkowy wymiar, rozpoznawany w&nbsp;zapisach doświadczenia i&nbsp;podmiotowych projekcjach tożsamości. Pojęcie „rany”, kluczowe dla naszej propozycji lektury i&nbsp;zarazem jej „znak firmowy”, stanowi specyficzny sposób spojrzenia na&nbsp;literaturę i&nbsp;kulturę, a&nbsp;także – co równie ważne – relację człowieka z&nbsp;szeroko rozumianym środowiskiem. Widząc w&nbsp;„ranie” potencjał daleko wykraczający poza treść i&nbsp;tematykę czytanych i&nbsp;pisanych tekstów, wiążemy ją z&nbsp;ważnymi obecnie nurtami humanistyki, zwłaszcza humanistyką zaangażowaną, opartą na&nbsp;empatii, trosce i&nbsp;wrażliwości.</p> <p>Czasopismo jest indeksowane w&nbsp;bazach: <strong><a href="https://silesian.academia.edu/RanaLiteraturaDo%C5%9BwiadczenieTo%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87">ACADEMIA</a>,&nbsp;</strong><strong><a href="https://arianta.pl/#/czasopismo/93794">ARIANTA,</a>&nbsp;<a href="https://www.base-search.net/Search/Results?type=tit&amp;lookfor=Rana.+Literatura+-+Do%C5%9Bwiadczenie+-+To%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87&amp;ling=0&amp;oaboost=1&amp;name=&amp;thes=&amp;refid=dcrespl&amp;newsearch=1">BASE&nbsp;(Bielefeld Academic Search Engine)</a>, <a href="https://bibliotekanauki.pl/journals/2264">Bibliotekanauki.pl</a>,&nbsp;</strong><strong><a href="https://www.ceeol.com/">CEEOL</a>,&nbsp;<a href="http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/search/article.action?cid=c552345b-42e3-411d-9058-d2f47024ac56">CEJSH,&nbsp;</a><a class="ng-binding ng-scope" href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=69753">ICI World of Journals,&nbsp;</a><a href="https://pbn.nauka.gov.pl/core/#/journal/view/5f8d67c82467f00cdd83b0f4/current">PBN&nbsp;(Polska Bibliografia Naukowa)</a><a class="ng-binding ng-scope" href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?id=69753">.</a></strong></p> <p>Artykuły publikowane w "Ranie" są gromadzone i archiwizowane za pomocą narzędzia LOCKSS.&nbsp; Dane o poszczególnych numerach czasopisma są także przekazywane do Biblioteki Narodowej.</p> <p>Polityka Open Access<strong>&nbsp;</strong>– realizujemy politykę otwartego, nieodpłatnego dostępu do wszystkich numerów „Rany”. Znajdą je Państwo w zakładkach:&nbsp;<a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/view/1224">Aktualny numer</a>&nbsp;i&nbsp;<a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/archive">Archiwum</a>.&nbsp;Czasopismo jest na licencji&nbsp;<a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)</a>.</p> <p>Redakcja nie pobiera od Autorów opłat za przyjęcie i publikację tekstu.</p> <p>Archiwalne numery czasopisma znajdują się w zakładce&nbsp;<a href="https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/issue/archive">Archiwum</a>&nbsp;oraz na stronach&nbsp;<a href="https://www.ceeol.com/search/journal-detail?id=219">CEEOL</a>.</p> <p>Strona domowa czasopisma:&nbsp;<a href="https://www.rana.us.edu.pl/">https://www.rana.us.edu.pl/&nbsp;</a></p> <p>Poszczególne numery i artykuły czasopisma są promowane w mediach&nbsp;społecznościowych:&nbsp;&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/Rana-Literatura-Do%C5%9Bwiadczenie-To%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87-106591274422323">FACEBOOK</a>.</p> <p>Autor przesyłając materiały do „Rany”, zgadza się na ich licencjonowanie na podstawie Międzynarodowej Licencji Attribution-ShareAlike 4.0 (CC BY-SA 4.0).</p> <p>Wydawcą czasopisma jest Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.</p> pl-PL <p><strong>Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.<br><br></strong>1. Licencja<br><br>Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (<a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/</a>). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.<br><br>2. Oświadczenie Autora<br><br>Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.<br><br>Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.<br><br>UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).<br><br>3. Prawa użytkownika<br><br>Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.<br><br>4. Współautorstwo<br><br>Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.<br><br>Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).</p> rana@us.edu.pl (Katarzyna Niesporek) helpdesk.wydawnictwo@us.edu.pl (Zespół ds. czasopism) śro, 01 mar 2023 13:48:32 +0000 OJS 3.1.1.4 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Dzieci króla olch. Analiza przypadków z gościńca śląskiego oraz innych https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13372 <p>Treścią artykułu jest analiza losu górnośląskiego dziecka w okresie totalitarnym (okupacja hitlerowska, okres stalinowski). Fizycznie porwane przez okupanta i przejęte przez jego rodzinę albo narażone na indoktrynację <br>w szkole lub innej instytucji wychowawczej poddawane było ono najczęściej&nbsp;wykluczającym modelom nauczania w duchu polskim lub niemieckim. Niejednokrotnie metody formowania były wyrafinowane – dzieci przekupywano, kuszono, uwodzono. Do analizy tej sytuacji wykorzystana zostaje interpretacja wiersza Johanna W. Goethego Król olch, w której dominantą jest walka o duszę dziecka pomiędzy naturalnym sprzymierzeńcem (rodzic) i przychodzącym z zewnątrz przeciwnikiem (król); wizja królestwa elfów zestawiona jest tu z totalitarną utopią społeczeństwa – silnego i doskonałego, rasowo lub z wizją Polski – społeczeństwa pozbawionego różnic, a jednocześnie doskonale antyniemieckiego. Pod uwagę zostały wzięte zarówno teksty dokumentalne (R. Hrabar, A. Malinowska, G. Gruschka), jak i quasi-dokumentalne (J. Durski, F. Netz, A. Lysko) oraz artystyczne (A. Dziewit-Meller, L. Libera, I. Villqist).</p> Krystian Węgrzynek ##submission.copyrightStatement## https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13372 pią, 22 lip 2022 00:00:00 +0000 Z perspektywy dziecka. Motyw ogrodu w opowieściach pisanych przez ocalonych z Shoah https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/14231 <p>W artykule autorka zastanawia się nad motywem ogrodu obecnym&nbsp;w książkach napisanych z perspektywy dziecka przez ocalonych z Shoah&nbsp;przedstawicieli zamożnych spolonizowanych rodzin żydowskich. Jako materiał&nbsp;do analizy posłużyły powstałe pod koniec XX wieku: powieść Romy Ligockiej&nbsp;Dziewczynka w czerwonym płaszczyku oraz wspomnienia – Janiny Bauman Zima&nbsp;o poranku i Utracone dzieciństwo Yehudy Nira.<br>Występujący w wybranych książkach ogród to miejsce silnie oddziałujące&nbsp;na bohaterów, miejsce rzeczywiste lub obecne w opowieściach i poznawane&nbsp;w procesie lektury (np. Tajemniczy ogród Frances Hodges Burnett). Kształt tej&nbsp;przestrzeni określają ludzie, założyciele i spadkobiercy, zawodowi ogrodnicy, ale&nbsp;także przypadkowi użytkownicy czy nawet barbarzyńcy i wandale. W analizowanych&nbsp;książkach występują: miejski park, ogród botaniczny, ogrody rodzinne,&nbsp;ogródki działkowe, wreszcie ogródek warzywny. Niektóre z nich istnieją&nbsp;wyłącznie jako nazwy, inne są opisane bardziej szczegółowo, a nawet zdają się&nbsp;współuczestniczyć w losach bohaterów. To przestrzenie ważne dla topografii&nbsp;miasta, historii rodziny albo jednostki. Wyznaczają miejsca akcji, determinują,&nbsp;ale i projektują zachowania bohaterów, wreszcie stają się świadectwem tego, co&nbsp;minione. Przywoływane we wspomnieniach i opowieściach o czasach zagłady&nbsp;potwierdzają swoje znaczenie w wojennym życiu dzieci i młodocianych.</p> Joanna Warońska-Gęsiarz ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/14231 nie, 05 cze 2022 00:00:00 +0000 Małe i kruche: "Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy" Swietłany Aleksijewicz jako historia II wojny światowej z perspektywy dziecka https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13470 <p>Artykuł stanowi propozycję analizy reportażu Swietłany Aleksijewicz&nbsp;Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy jako zapisu historii&nbsp;II wojny światowej z perspektywy dziecka. Udzielenie głosu osobom, których&nbsp;dzieciństwo przypadło na czas wojny i okupacji, jest krokiem do odkrywania&nbsp;wojennych doświadczeń dzieci oraz gestem przeciwko ideologizacji i upolitycznieniu&nbsp;ich przeżyć. Wspomnienia bohaterów reportażu pozwalają odtworzyć dziecięcy punkt widzenia opisywanych wydarzeń, zwykle pomijany&nbsp;w oficjalnym dyskursie historycznym kształtowanym w ZSRR.</p> Anna Karonta ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13470 pią, 03 cze 2022 00:00:00 +0000 Zapis „żałosnego, irlandzkiego dzieciństwa” w dylogii autobiograficznej Franka McCourta https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13233 <p>Celem artykułu jest analiza i interpretacja wątku biedy we wspomnieniach Franka McCourta (<em>Popiół i żar</em> oraz <em>I rzeczywiście</em>). Korzystając z piśmiennictwa socjologicznego, autorstwa m.in. Ruth Lister i Zygmunta Baumana, studium przedstawia biografię bohatera utworu i jego matki naznaczoną zjawiskiem biedy dziedziczonej. Zwracając uwagę na ironię i intertekstualność w utworach McCourta, akcentuje twierdzenie o niewystarczalności języka do wyrażenia doświadczenia ubóstwa i prób wydobycia się z niego. Autorka <br>artykułu stawia przy tym tezę, że dylogia irlandzkiego pisarza tylko z pozoru ma charakter konfesyjny i osobisty, stanowiąc w istocie opowieść o zuniwersalizowanym losie Irlandczyka, osoby dotkniętej problemem ubóstwa.</p> Magdalena Joanna Krzyżanowska ##submission.copyrightStatement## https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13233 nie, 26 cze 2022 00:00:00 +0000 Bezdomność i wiedza. O ranach dzieciństwa w "Płynąc do domu" Deborah Levy https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13239 <p>Celem niniejszego artykułu jest lektura powieści Deborah Levy <em>Płynąc do domu</em> pod kątem ran dzieciństwa głównego bohatera – Joego Jacobsa. Rozważania te mieszczą się w ramach psychoanalitycznych studiów nad traumą. Przyglądając się relacjom rodzinnym Joego Jacobsa, a także jego niepokojącemu związkowi z nowo poznaną Kitty Finch, pokazuję, w jaki sposób trauma oraz niezbywalne poczucie bezdomności składają się na tożsamość głównego bohatera. Zauważam, że mężczyzna ocalały z Holokaustu pragnie – ale nie jest w stanie – wrócić do domu. Kitty zaś stanowi dla bohatera swoiste lustro, w którym odbija się wyparta wiedza o nim samym; na koniec powieści&nbsp;to Kitty wskazuje mu drogę do domu. Ten, będąc miejscem traumy, okazuje się jednak dostępny wyłącznie przez śmierć.</p> Anna Kisiel ##submission.copyrightStatement## https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13239 śro, 08 cze 2022 00:00:00 +0000 „Piszę w powietrzu, bo chcę szybko wrócić, zrobić, żeby nie było”. Zdrój Barbary Klickiej jako powieść o traumie https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13498 <p>Artykuł stanowi próbę interpretacji Zdroju Barbary Klickiej przy użyciu koncepcji traumy Sigmunda Freuda oraz pracy Ego i mechanizmy obronne autorstwa Anny Freud. Celem badawczym jest prześledzenie wpływu dziecięcej traumy na konstrukcję psychiczną dorosłej podmiotki oraz opisanie językowych strategii pozwalających jej na podtrzymywanie oporu przeciwko przemocowym strukturom instytucji.</p> Mateusz Kaliński ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13498 wto, 28 gru 2021 00:00:00 +0000 Nierówności społeczne a kształtowanie tożsamości. Lektura powieści "Ma być czysto" Anny Cieplak https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13362 <p>Celem artykułu jest szczegółowa analiza porównawcza postaw&nbsp;i zachowań dwóch bohaterek powieści Ma być czysto autorstwa Anny Cieplak,&nbsp;Julii i Oliwki. Na problemy poruszone w tekście patrzę przede wszystkim&nbsp;z perspektywy literaturoznawczej, niemniej staram się wykorzystywać również&nbsp;liczne konteksty socjologiczne i psychologiczne. Wychodzę z założenia, że moment&nbsp;transformacji dziecka w dorosłego ma szczególne znaczenie w procesie&nbsp;kształtowania się tożsamości. Bywa jednak trudny, a nastolatki nierzadko&nbsp;wymagają w tym czasie wsparcia rodzinnego czy instytucjonalnego. Zwrócę&nbsp;uwagę na możliwości oferowane przez środowisko, w którym wychowują&nbsp;się dziewczyny, starając się wyeksponować jeden z głównych tematów<br>książki – nierówności społeczne i ich wpływ na rozwój indywidualny&nbsp;nastolatek.</p> Laura Janoszek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13362 czw, 02 cze 2022 00:00:00 +0000 Arteterapia narracyjna jako efekt współoddziaływania medycyny narracyjnej oraz arteterapii ze szczególnym uwzględnieniem biblioterapii https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13107 <p>Niniejszy artykuł jest próbą połączenia arteterapii, w szczególności baśnioterapii z medycyną narracyjną. Tekst stanowi także wprowadzenie do zaproponowanej przez autorkę koncepcji arteterapii narracyjnej. W artykule <br>omówione zostały dwa studia przypadków mające za zadanie ukazać korzyści wynikające ze współpracy lekarza humanisty z biblioterapeutą.</p> Weronika Elżbieta Madryas-Szyba ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/13107 pią, 27 maj 2022 00:00:00 +0000