Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Tom 56 Nr 2 (2023)

2024-10-29T10:43:01+00:00

Znaczenie terminów „synodalność” i „synodalny” w dokumencie Kościół synodalny w misji

2024-10-29T15:22:56+00:00

Niniejszy artykuł prezentuje wyniki analizy znaczeń terminów „synodalność” i „synodalny” w dokumencie Kościół synodalny w misji stanowiącym sprawozdanie podsumowujące I sesji synodu o synodalności, czyli XVI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów (28.10.2023). Użycie badanych terminów cechuje niewielka jednoznaczność, zaś faktycznie występujące w dokumencie znaczenia synodalności to: (1) jeden z wymiarów natury Kościoła, (2) styl funkcjonowania wspólnot kościelnych, (3) sposób funkcjonowania określonych instytucji w Kościele, (4) teologiczna zasada hermeneutyczna.

Wskazania dla duchownych w korespondencji św. Hieronima

2024-10-29T15:22:57+00:00

W twórczości Hieronima ważną rolę odgrywa jego korespondencja, którą prowadził z ludźmi pochodzącymi z różnych grup społecznych. W niniejszym opracowaniu analizie zostały poddane jedynie listy kierowane do osób duchownych, aby wskazać, jakich rad i pouczeń udziela im Doktor Kościoła. Osiągnięte wnioski wskazują na dwa ich typy: przestrogi i zachęty. W ten sposób Hieronim prowadzi duchownych swoich czasów do zrezygnowania lub unikania grzechu w swoim postępowaniu oraz do praktykowania cnót. Przeprowadzone badania wykazały również, że nie można nauczania skierowanego do duchownych zawartego w listach Strydończyka uznać za kompletną formę reguły życia.

Doktryna usprawiedliwienia w wybranych dziełach polskich kalwinistów XVI wieku

2024-10-29T15:22:58+00:00

Przedstawiony artykuł dotyczy zagadnienia usprawiedliwienia człowieka przed Bogiem w Christianae religionis institutio Jana Kalwina oraz w głównych działach wybranych polskich kalwinistów. Zagadnienie to związane jest z doktryną predestynacji, a więc odwiecznego przeznaczenia człowieka przez Boga do zbawienia lub potępienia. Usprawiedliwienie w nauce kalwińskiej związane jest z chrystologią i soteriologią. Ma ono zatem miejsce przed Jezusem Chrystusem, a ściślej mówiąc z miłosierdziem wypływającym z jego Krzyża. Według Kalwina istnieje ponadto ścisły związek między usprawiedliwieniem i uświęceniem człowieka. Zaznaczono, że problem usprawiedliwienia stanowił oś rozważań na Soborze Trydenckim, z którego orzeczeń w tym przedmiocie korzystał Kalwin. Prace wybitnych kalwinistów, takich jak Mikołaj Rej, Grzegorz z Żarnowca czy Jakub Niemojewski rozszerzyły analizę doktryny usprawiedliwienia oraz predestynacji.

Krzyż i jego miejsce w życiu oraz przestrzeni liturgicznej chrześcijan

2024-10-29T15:22:58+00:00

Niniejszy artykuł ukazuje symbolikę Krzyża z perspektywy liturgii. Wpierw odnosi się do krzyża jako symbolu, prezentując jego rodzaje oraz historię zastosowań w Liturgii. Aby móc właściwie odczytać sens obecności krzyża w liturgii wydaje się mocno uzasadnionym, aby najpierw przedstawić sam znak krzyża, jego rolę w Kościele pierwszych chrześcijan i jego pochodzenie, a także wielość wyobrażeń i symboli, które w toku dziejów zostało wytworzonych na bazie krzyża. Historycznie ujmując, Krzyż w przestrzeni liturgii zaczęto używać jako procesyjny pod koniec V wieku, zaś samo umieszczenie go na ołtarzu należy datować dopiero na wiek XI. Pierwsze wzmianki o krzyżu umieszczanym bezpośrednio na mensie ołtarza można datować na połowę V wieku, dotyczy to jednak Kościoła wschodniosyryjskiego i brak jest dowodów na podobny zwyczaj w Kościele rzymskim w tamtym czasie. ów zwyczaj na zachodzie pojawi sie później. Krzyż z wizerunkiem Chrystusa umęczonego przypominający mękę Pańską w przestrzeni prezbiterium, zarówno na ołtarzu, jak i w jego pobliżu, jest jasnym i koniecznym znakiem dla każdego wierzącego.

Przemiany w strukturach organizacyjnych duszpasterstwa polskojęzycznego na terenie diecezji Brooklyn (NY) w USA

2024-10-29T15:22:59+00:00

Autor w artykule przedstawia model funkcjonowania duszpasterstwa polskojęzycznego w diecezji Brooklyn. Ta część metropolii nowojorskiej jest obecnie najliczniej zamieszkiwana przez Polaków. W artykule są przedstawione początki emigracji z Polski do Stanów Zjednoczonych oraz kolejne jej etapy. Przedstawione są również początki duszpasterstwa w języku polskim na tym terenie oraz jego późniejszy szybki rozwój, o którym świadczyło powstawanie na przełomie XIX i XX wieku wielu parafii etnicznych, które fundowali sami Polscy emigranci. Ukazana zostaje również metamorfoza tego duszpasterstwa z istniejących wcześniej parafii etnicznych na rzecz parafii wielokulturowych, gdzie liturgia jest sprawowana w kilku różnych językach. Ta transformacja jest ukazana w kontekście przemian społecznych i migracyjnych. Artykuł również ukazuje, że troska o polskich migrantów w diecezji Brooklyn, pomimo zachodzących przemian zawsze była i jest prowadzona według dokumentów i wskazań Kościoła Powszechnego.

Rady społeczne biskupów katowickich (1982-2023)

2024-10-29T15:22:59+00:00

Artykuł przedstawia działalność Rad Społecznych biskupów katowickich Herberta Bednorza (1967-1985), Damiana Zimonia (1985-2011) oraz Wiktora Skworca (2011-2023). Od elementów teologii laikatu i apostolstwa świeckich, przechodzi się do zarysowania historii tych gremiów konsultacyjnych, ich składu, sposobów funkcjonowania, przebiegu prac oraz ważniejszych dokumentów. Struktura historyczno-dokumentacyjna i teologiczno-pastoralna opracowania stanowi inspirację do doskonalenia form zaangażowania i współpracy duchownych i świeckich na rzecz wypełniania misji społecznej Kościoła.

Elementy codzienności w nauczaniu papieża Franciszka

2024-10-29T15:22:59+00:00

Chrześcijanie od samego początku ewangelizacji, choć z różną intensywnością, starali się zachować wysoki poziom klarowności przepowiadania. Na przestrzeni wieków spotykali się z różnymi językami, kulturami i narodami, co generowało nowe słowa, wyrażenia, translacje, zawarte w wypowiedziach ilustracje i przykłady, nowe odniesienia do ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Formy te utrwalały się, były przekazywane kolejnym pokoleniom, ale z biegiem czasu niektóre stawały się komunikatywnie niesprawne, dlatego chrześcijanie poszukiwali stale form nowych, a proces ten trwa do dziś. Papież Franciszek dokonuje podobnych wyborów. Poszukuje nowych punktów stycznych między Ewangelią, a życiem codziennym ludzi. W artykule podjęto próbę ukazania z jaką intensywnością czyni to papież oraz dokonano analizy realizowanego przez niego procesu aktualizacji słowa Bożego.

Lux ex Silesia 2023

2024-10-29T11:48:36+00:00

Duchowe fundamenty Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza

2024-10-29T15:22:58+00:00

Powstanie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dokumenty i relacje, wprowadzenie i ed. Lucyna Sadzikowska

2024-10-29T15:22:57+00:00

Sprawozdanie z wizyty Europejskiego Stowarzyszenia Teologii Katolickiej w Kurii Rzymskiej i spotkania z Ojcem Świętym Franciszkiem (Rzym-Watykan, 23-26 kwietnia 2023 r.)

2024-10-29T15:22:57+00:00

„Świat stworzony w literaturze wczesnochrześcijańskiej”. Sprawozdanie ze spotkania Sekcji Patrystycznej przy Komisji ds. Nauki Katolickiej Konferencji Episkopatu Polski (Tarnów, 18-20 września 2023 r.)

2024-10-29T15:22:58+00:00

Sprawozdanie z II Kongresu Teologii Praktycznej "Parafia jutra" (Licheń Stary, 19–21 września 2023 r.)

2024-11-03T17:32:59+00:00

Tajemnica Masady. Wystawa historyczno-edukacyjna w 1950. rocznicę upadku Masady (Dom Rekolekcyjny w Kokoszycach, marzec 2023 - luty 2024)

2024-10-29T15:22:58+00:00