Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Tom 56 Nr 1 (2023)

2024-05-21T10:41:56+00:00

Franciszkańska misja na Bliskim Wschodzie w dobie pandemii

2024-05-21T14:21:38+00:00

Artykuł skupia się na działalności Zakonu Franciszkańskiego na terenie Kustodii Ziemi Świętej w czasach epidemii, zarówno w minionych stuleciach, jak i obecnie. W ciągu swej historii Bliski Wschód wielokrotnie był nękany przez epidemie. Stolica Apostolska powierzyła opiekę nad sanktuariami w Ziemi Świętej Braciom Mniejszym, lecz opiekowali się oni również pielgrzymami, potrzebującymi i chorymi. Udzielali wszechstronnej pomocy duchowej i materialnej. Taką samą troskę okazywano miejscowej ludności. Na podstawie źródeł literackich i przekazów pątników można opisać dawne sposoby zmagania się z zagrożeniem epidemicznym. Chodzi o środki duchowe, ale także materialne. Na podstawie źródeł literackich i tras pielgrzymów można opisać sposoby radzenia sobie z zagrożeniem epidemiologicznym. Jest to przede wszystkim kwestia środków konkretnych, ale także duchowych. W okresach zarazy otaczano opieką przedstawicieli wszystkich Kościołów chrześcijańskich (katolickich, prawosławnych i protestanckich) oraz miejscową ludność (muzułmanów i Żydów). Doświadczenie sprawiało, że za jedyny skuteczny sposób zapobiegania epidemiom uważano izolację chorych i podejrzanych o zarażenie. Podobne środki stosowano na całym w świecie walcząc z epidemią COVID-19. Wprowadzane stopniowo restrykcje nie dotyczyły wyłącznie mieszkańców Bliskiego Wschodu. Zaprzestano pielgrzymek i wycieczek, praca duszpasterska i edukacyjna została poważnie ograniczona. Działalność charytatywna i kulturalna zakonników zostały niemal całkowicie sparaliżowane. W trudnym okresie pandemii franciszkańska Kustodia zapewniała materialne i duchowe wsparcie miejscowej ludności, która pozostawała w izolacji i bez żadnego wsparcia. Praktyka stosowana przez franciszkanów w Ziemi Świętej do dziś stanowi bazę doświadczeń, z której można czerpać w trudnych czasach.

Przodkowie ambasadora USA w Polsce w Gminie Gorzyce

2024-05-21T14:21:40+00:00

Jest to opowieść o Christopherze R. Hillu i jego przodkach, mieszkających na obszarze Gminy Gorzyce. Życie bohatera artykułu obserwujemy też na linii frontu amerykańskiej dyplomacji. Wniósł on swój znaczący wkład do historii politycznej świata.

Styl działalności Protektora Wychodźstwa Polskiego abp. Józefa Gawliny w świetle korespondencji z ks. Kazimierzem Kwaśnym, rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu

2024-05-23T07:14:43+00:00

W Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu przechowywana jest korespondencja abp. Józefa Gawliny z ks. Kazimierzem Kwaśnym. Na zbiór ten składa się ponad sto pięćdziesiąt listów z lat 1949–1963, ułożonych w układzie chronologicznym, sporządzonych w języku polskim, francuskim i włoskim. Poza kilkoma listami odręcznymi, w większości sporządzone są w formie maszynowej. O wartości tej korespondencji świadczy fakt, że Opiekun Wychodźstwa Polskiego w korespondencji do rektora w Paryżu nie tylko porusza sprawy organizacji pracy duszpasterskiej wśród Polaków we Francji, ale również zapoznaje go z istniejącymi w Rzymie stosunkami i zależnościami. Lektura tych listów pozwala zrozumieć, jak ważne w Watykanie było zachowanie zasad kurtuazji, dobór odpowiedniego słownictwa czy form grzecznościowych. Celem niniejszego artykułu jest oparta na przywołanych materiałach analiza stylu pracy abp. Józefa Gawliny.

Między inspiracją a naśladownictwem – o tworzywie stylistycznym pielgrzymkowej twórczości Józefa Goja

2024-05-21T14:21:41+00:00

W artykule podjęto próbę wskazania źródeł, które wykorzystał Józef Goj, tworząc „Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej”, a także zbiór „Pieśni pątniczych ułożonych z widzenia i odwiedzenia (...) miejsców świętych”. Jego teksty, wydane na początku XX wieku, świadczą o różnorodnych inspiracjach niewykształconego autora. Pochodzący z Górnego Śląska pątnik, pełnił prawdopodobnie funkcję tzw. śpiewoka. Choć był obeznany tyko z kulturą ludową, starał się przekraczać jej granice: odwoływał się zarówno do tradycyjnych pieśni dziadowskich, tekstów religijnych, przewodników, jak i do klasyki literatury polskiej – „Quo vadis” Sienkiewicza. Bogactwu źródeł towarzyszyły różne sposoby nawiązania do nich - przytaczanie obszerniejszych fragmentów, cytowanie określonych zdań, fraz i wyrażeń, parafrazowanie, a także naśładowanie języka i stylu pierwowzoru.

„Ewangelik Górnośląski” (1932-1939) – „będziemy w służbie wiernie trwali”

2024-05-21T14:21:41+00:00

Artykuł przypomina „Ewangelika Górnośląskiego” - polskie czasopismo ewangelickie ukazujące się w Katowicach w latach 1932-1939, którego wydawcą było Towarzystwo Polaków Ewangelików na Górnym Śląsku. Tygodnik był jedynym polskim pismem ewangelickim ukazującym się okresie międzywojennym na tym terenie. W artykule na tle zaistniałej sytuacji w powstałym w 1924 r. Kościele Ewangelicko-Unijnym na Polskim Górnym Śląsku przedstawiono twórców i redaktorów tygodnika, w większości duchownych, znanych polskich działaczy niepodległościowych i ich starania na łamach czasopisma o budzenie świadomości narodowej wśród miejscowych ewangelików. Na podkreślenie zasługuje sprzeciw redaktorów wobec antysemityzmu i krytyka poczynań Hitlera. Przedstawiono również na podstawie archiwaliów kwestie finansowania tygodnika, nakładów, form promocji.

E-ncyklopedia wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku - geneza i funkcjonowanie internetowej inicjatywy naukowo-popularyzatorskiej

2024-05-21T14:21:41+00:00

Celem poniższego artykułu jest omówienie genezy i wieloletniego rozwoju projektu E-ncyklopedia wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku, który powstał w środowisku akademickim Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Analizując dane statystyczne dotyczące ruchu w witrynie, zebrane przez narzędzie Google Analitycs, w wybranych przedziałach czasowych (początek – połowa funkcjonowania – teraźniejszość), autorka podejmuje próbę opisu i interpretacji społecznego odbioru treści prezentowanych w witrynie, wpisując je w szersze konteksty medialne ostatnich dziesięcioleci (przejście od użytkowania komputerów osobistych do smartfonów, natychmiastowość w dostępie do informacji, powierzchowność w jej odbiorze). Autorka zauważa czynniki sprzyjające rozwojowi projektu – natychmiastowy i szeroki dostęp do zasobów sieci, możliwość promowania witryny na szeroką skalę przez media społecznościowe, reklamy internetowe, oraz te niesprzyjające - „tyrania chwili”, powierzchowność odbioru, przypadkowość wyszukiwań, przypadkowość treści. Okazuje się, że czynniki te (i inne) bronią się przed jednoznaczną oceną, gdyż płynnie się przenikają i wchodzą we wzajemne zależności.

Dzieła teologiczne w pijarskiej bibliotece kolegium wieluńskiego w świetle katalogu bibliotecznego z 1809 r. Przyczynek

2024-05-21T14:21:39+00:00

Celem poniższego przyczynku jest przedstawienie dzieł, teologicznych znajdujących się w bibliotece kolegium pijarskiego w Wieluniu i ich przydatności w realizacji zadań przez zakonników. Dokonano tego na podstawie katalogu bibliotecznego z 1809 r. znajdującego się obecnie w Archiwum Zakonu Pijarów w Krakowie. W bibliotece wieluńskiego kolegium pijarskiego znajdowało się zaledwie 49 dzieł teologicznych na ponad 1300 ogółem. Ponad połowa dzieł (26) teologicznych znajdujących się w bibliotece kolegium wieluńskiego była napisana po łacinie. Natomiast spośród języków narodowych dominował oczywiście polski – opublikowano w nim 19 książek. Innym językiem narodowym, w którym ukazywały się prace teologiczne, znajdujące się w bibliotece wieluńskiej był francuski: 4 dzieła.

Chrześcijanin między tradycjonalizmem a progresizmem. Nowe wyzwania

2024-05-21T14:21:40+00:00

Pielgrzymki Józefa Goja do Ziemi Świętej w 1902 i 1905 roku. Edycja tekstów źródłowych. Studia i materiały, red. J. Myszor

2024-05-21T14:21:40+00:00

Sprawozdanie z Young Scholars’ Conference of The European Society for Catholic Theology zatytułowanej The Vision of Europe oraz spotkania Curatorium Europejskiego Stowarzyszenia Teologii Katolickiej (Veszprém, 16–18 lutego 2023)

2024-05-21T14:21:40+00:00

Brak