Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht <p>"Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne" (SSHT) są periodykiem naukowym związanym z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zgodnie z tytułem czasopisma publikowane są w nim prace z zakresu historii oraz teologii. Przedstawiana problematyka historyczna ograniczona jest do szeroko rozumianej historii Śląska, a nie tylko Kościoła na Śląsku, oraz losów ludności, która obecnie zamieszkuje tereny Śląska. Obszar teologii ujmowany jest w czasopiśmie szeroko. Obejmuje on zarówno tradycyjny kanon subdyscyplin teologicznych, jak i zagadnienia z pogranicza teologii i innych dyscyplin naukowych. W ten sposób promowane są badania interdyscyplinarne, dotyczące spotkania teologii z filozofią, naukami społecznymi, a także z naukami ścisłymi czy wreszcie, w szerszym pojęciu, z różnymi obszarami kultury.</p> pl-PL <p><strong>Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.<br><br></strong>1. Licencja<br><br>Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (<a href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/</a>). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.<br><br>2. Oświadczenie Autora<br><br>Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.<br><br>Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.<br><br>UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).<br><br>3. Prawa użytkownika<br><br>Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.<br><br>4. Współautorstwo<br><br>Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.<br><br>Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).</p> wojciech.kamczyk@us.edu.pl (ks. dr Wojciech Kamczyk - sekretarz redakcji ŚSHT) helpdesk.wydawnictwo@us.edu.pl (Zespół ds. czasopism) wto, 29 paź 2024 15:23:00 +0000 OJS 3.1.1.4 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Tom 56 Nr 2 (2023) https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/18050 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/18050 wto, 29 paź 2024 00:00:00 +0000 Znaczenie terminów „synodalność” i „synodalny” w dokumencie Kościół synodalny w misji https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16434 <p>Niniejszy artykuł prezentuje wyniki analizy znaczeń terminów „synodalność” i „synodalny” w dokumencie <em>Kościół synodalny w misji</em> stanowiącym sprawozdanie podsumowujące I sesji synodu o synodalności, czyli XVI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów (28.10.2023). Użycie badanych terminów cechuje niewielka jednoznaczność, zaś faktycznie występujące w dokumencie znaczenia synodalności to: (1) jeden z wymiarów natury Kościoła, (2) styl funkcjonowania wspólnot kościelnych, (3) sposób funkcjonowania określonych instytucji w Kościele, (4) teologiczna zasada hermeneutyczna.</p> Grzegorz Strzelczyk ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16434 wto, 29 paź 2024 10:45:46 +0000 Wskazania dla duchownych w korespondencji św. Hieronima https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17642 <p>W twórczości Hieronima ważną rolę odgrywa jego korespondencja, którą prowadził z ludźmi pochodzącymi z różnych grup społecznych. W niniejszym opracowaniu analizie zostały poddane jedynie listy kierowane do osób duchownych, aby wskazać, jakich rad i pouczeń udziela im Doktor Kościoła. Osiągnięte wnioski wskazują na dwa ich typy: przestrogi i zachęty. W ten sposób Hieronim prowadzi duchownych swoich czasów do zrezygnowania lub unikania grzechu w swoim postępowaniu oraz do praktykowania cnót. Przeprowadzone badania wykazały również, że nie można nauczania skierowanego do duchownych zawartego w listach Strydończyka uznać za kompletną formę reguły życia.</p> Maciej Basiuk ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17642 wto, 29 paź 2024 10:54:48 +0000 Doktryna usprawiedliwienia w wybranych dziełach polskich kalwinistów XVI wieku https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16439 <p>Przedstawiony artykuł dotyczy zagadnienia usprawiedliwienia człowieka przed Bogiem w <em>Christianae religionis institutio </em>Jana Kalwina oraz w głównych działach wybranych polskich kalwinistów. Zagadnienie to związane jest z doktryną predestynacji, a więc odwiecznego przeznaczenia człowieka przez Boga do zbawienia lub potępienia. Usprawiedliwienie w nauce kalwińskiej związane jest z chrystologią i soteriologią. Ma ono zatem miejsce przed Jezusem Chrystusem, a ściślej mówiąc z miłosierdziem wypływającym z jego Krzyża. Według Kalwina istnieje ponadto ścisły związek między usprawiedliwieniem i uświęceniem człowieka. Zaznaczono, że problem usprawiedliwienia stanowił oś rozważań na Soborze Trydenckim,&nbsp; z&nbsp; którego orzeczeń w tym przedmiocie korzystał Kalwin. Prace wybitnych kalwinistów, takich jak Mikołaj Rej, Grzegorz z Żarnowca czy Jakub Niemojewski rozszerzyły analizę doktryny usprawiedliwienia oraz predestynacji.</p> Piotr Kominek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16439 wto, 29 paź 2024 11:05:42 +0000 Krzyż i jego miejsce w życiu oraz przestrzeni liturgicznej chrześcijan https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16414 <p>Niniejszy artykuł ukazuje symbolikę Krzyża z perspektywy liturgii. Wpierw odnosi się do krzyża jako symbolu, prezentując jego rodzaje oraz historię zastosowań w Liturgii.&nbsp;Aby móc właściwie odczytać sens obecności krzyża w liturgii wydaje się mocno uzasadnionym, aby najpierw przedstawić sam znak krzyża, jego rolę w Kościele pierwszych chrześcijan i jego pochodzenie, a także wielość wyobrażeń i symboli, które w toku dziejów zostało wytworzonych na bazie krzyża. Historycznie ujmując, Krzyż w przestrzeni liturgii zaczęto używać jako procesyjny pod koniec V wieku, zaś samo umieszczenie go na ołtarzu należy datować dopiero na wiek XI.&nbsp;Pierwsze wzmianki o krzyżu umieszczanym bezpośrednio na mensie ołtarza można datować na połowę V wieku, dotyczy to jednak Kościoła wschodniosyryjskiego i brak jest dowodów na podobny zwyczaj w Kościele rzymskim w tamtym czasie. ów zwyczaj na zachodzie pojawi sie później.&nbsp;Krzyż z wizerunkiem Chrystusa umęczonego przypominający mękę Pańską w przestrzeni prezbiterium, zarówno na ołtarzu, jak i w jego pobliżu, &nbsp;jest jasnym i koniecznym znakiem dla każdego wierzącego.</p> Sławomir Filipek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16414 wto, 29 paź 2024 11:13:43 +0000 Przemiany w strukturach organizacyjnych duszpasterstwa polskojęzycznego na terenie diecezji Brooklyn (NY) w USA https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16333 <p>Autor w artykule przedstawia model funkcjonowania duszpasterstwa polskojęzycznego w diecezji Brooklyn. Ta część metropolii nowojorskiej jest obecnie najliczniej zamieszkiwana przez Polaków. W artykule są przedstawione początki emigracji z Polski do Stanów Zjednoczonych oraz kolejne jej etapy. Przedstawione są również początki duszpasterstwa w języku polskim na tym terenie oraz jego późniejszy szybki rozwój, o którym świadczyło powstawanie na przełomie XIX i XX wieku wielu parafii etnicznych, które fundowali sami Polscy emigranci. Ukazana zostaje również metamorfoza tego duszpasterstwa z istniejących wcześniej parafii etnicznych na rzecz parafii wielokulturowych, gdzie liturgia jest sprawowana w kilku różnych językach. Ta transformacja jest ukazana w kontekście przemian społecznych i migracyjnych. Artykuł również ukazuje, że troska o polskich migrantów w diecezji Brooklyn, pomimo zachodzących przemian zawsze była i jest prowadzona według dokumentów i wskazań Kościoła Powszechnego.</p> Michał Mraczek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16333 wto, 29 paź 2024 11:18:31 +0000 Rady społeczne biskupów katowickich (1982-2023) https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17641 <p>Artykuł przedstawia działalność Rad Społecznych biskupów katowickich Herberta Bednorza (1967-1985), Damiana Zimonia (1985-2011) oraz Wiktora Skworca (2011-2023).&nbsp;Od elementów teologii laikatu i apostolstwa świeckich, przechodzi się do zarysowania historii tych gremiów konsultacyjnych, ich składu, sposobów funkcjonowania, przebiegu prac oraz ważniejszych dokumentów.&nbsp;Struktura historyczno-dokumentacyjna i teologiczno-pastoralna opracowania stanowi inspirację do doskonalenia form zaangażowania i współpracy duchownych i świeckich na rzecz wypełniania misji społecznej Kościoła.</p> Arkadiusz Wuwer ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17641 wto, 29 paź 2024 11:32:42 +0000 Elementy codzienności w nauczaniu papieża Franciszka https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17639 <p>Chrześcijanie od samego początku ewangelizacji, choć z różną intensywnością, starali się zachować wysoki poziom klarowności przepowiadania. Na przestrzeni wieków spotykali się z różnymi językami, kulturami i narodami, co generowało nowe słowa, wyrażenia, translacje, zawarte w wypowiedziach ilustracje i przykłady, nowe odniesienia do ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Formy te utrwalały się, były przekazywane kolejnym pokoleniom, ale z biegiem czasu niektóre stawały się komunikatywnie niesprawne, dlatego chrześcijanie poszukiwali stale form nowych, a proces ten trwa do dziś. Papież Franciszek dokonuje podobnych wyborów. Poszukuje nowych punktów stycznych między Ewangelią, a życiem codziennym ludzi. W artykule podjęto próbę ukazania z jaką intensywnością czyni to papież oraz dokonano analizy realizowanego przez niego procesu aktualizacji słowa Bożego.</p> Bartłomiej Jan Kuźnik ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17639 wto, 29 paź 2024 11:42:21 +0000 Lux ex Silesia 2023 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/18052 ##submission.copyrightStatement## https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/18052 wto, 29 paź 2024 00:00:00 +0000 Duchowe fundamenty Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17365 Marek Spyra ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17365 wto, 29 paź 2024 11:50:59 +0000 Powstanie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dokumenty i relacje, wprowadzenie i ed. Lucyna Sadzikowska https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/15907 Waldemar Gliński ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/15907 wto, 29 paź 2024 11:52:27 +0000 Sprawozdanie z wizyty Europejskiego Stowarzyszenia Teologii Katolickiej w Kurii Rzymskiej i spotkania z Ojcem Świętym Franciszkiem (Rzym-Watykan, 23-26 kwietnia 2023 r.) https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17354 Wojciech Tadeusz Surmiak ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/17354 wto, 29 paź 2024 11:54:06 +0000 „Świat stworzony w literaturze wczesnochrześcijańskiej”. Sprawozdanie ze spotkania Sekcji Patrystycznej przy Komisji ds. Nauki Katolickiej Konferencji Episkopatu Polski (Tarnów, 18-20 września 2023 r.) https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16037 Wojciech Kamczyk ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16037 wto, 29 paź 2024 11:55:03 +0000 Sprawozdanie z II Kongresu Teologii Praktycznej "Parafia jutra" (Licheń Stary, 19–21 września 2023 r.) https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16163 Mateusz Stefan Włosek ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16163 wto, 29 paź 2024 11:56:06 +0000 Tajemnica Masady. Wystawa historyczno-edukacyjna w 1950. rocznicę upadku Masady (Dom Rekolekcyjny w Kokoszycach, marzec 2023 - luty 2024) https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16252 Janusz Wilk ##submission.copyrightStatement## http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/16252 wto, 29 paź 2024 11:56:57 +0000