Z Dziejów Prawa

Znaczenie pojęcia "monstra" w rzymskiej tradycji prawnej

Antonio Villanueva Martínez — 2022-12-30

Punktem wyjścia dla zrozumienia pojęcia monstra w prawie rzymskim jest analiza etymologiczna takich pojęć jak prodigia, promonstra. Ewolucja drugiego z tych pojęć doprowadziła do zaniku przedrostka prod-, oznaczającego oczekiwanie. Monstra stały się zatem urzeczywistnieniem cudu, czyli wydarzenia przepowiedzianego przez bogów, który stanowił również ostrzeżenie i konieczność rytualnego poświęcenie potworka w celu przywrócenia pax deorum. Z kolei w prawie rzymskim pojęcie monstra oznaczało każdą istotę lub zachowanie, które były sprzeczne z prawem natury, a w konsekwencji także z prawem cywilnym. Rozszerzono tym samym postrzeganie terminu, który pierwotnie miał bardziej precyzyjne znaczenie religijne oraz prawne.

Telum manu fugiens i zabójstwo bez premedytacji w średniowiecznym prawie kanonicznym

Maciej Jońca — 2022-12-30

Średniowiecznym jurystom udało się podjąć pierwsze próby, które następnie umożliwiły uporządkowanie stopni winy w następujący sposób: dolus – culpa – casus. Prawo rzymskie traktowało przypadki przestępstw nieumyślnych w sposób opisowy. W przypadku nieumyślnego zabójstwa opisywano broń, która wyślizgnęła się komuś z ręki i spowodowała śmierć. Przepis tego rodzaju znajdował się już w Ustawie XII Tablic. Topos broni samoistnie wyślizgującej się z ręki był również używany przez pisarzy wczesnochrześcijańskich. Stamtąd trafił do średniowiecznych kompilacji prawa kanonicznego.

Anonimowe międzywojenne repetytorium do nauki prawa rzymskiego

Michał Glück — 2022-12-30

Okres międzywojenny (1918-1939) stanowił intensywny etap dla rozwoju polskich Uniwersytetów, a ich odrodzenie rozpoczęło się wraz z odzyskaniem niepodległości przez Polskę. Niestety studenci prawa na Uniwersytecie Warszawskim początkowo nie mieli do dyspozycji podręcznika z prawa rzymskiego. Dlatego powstające już w latach dwudziestych opracowania w formie skryptów i repetytoriów odegrały ważna rolę w procesie nauki prawa rzymskiego. Szczególną uwagę przykuwa anonimowe repetytorium z prawa rzymskiego wydane w Warszawie, w latach 1924 i 1925 podpisane zaledwie inicjałami J.L. Tożsamość autora nigdy nie została ustalona, a anonimowe opracowanie przez pewien okres stanowiło jedyne repetytorium z prawa rzymskiego przeznaczone dla warszawskich studentów prawa. Niewątpliwie repetytoria nie mogły stanowić substytutu podręcznika. Jednak ze względu na jego wieloletni brak, nasuwa się refleksja co do ich faktycznej roli jako materiałów dydaktycznych w okresie międzywojnia.

Badania nad przestępczością w Polsce w XX w. z perspektywy kryminologii historycznej

Karol Siemaszko — 2022-12-30

Przestępczość w XX wieku w Polsce stanowi niezwykle interesujące zagadnienie. II wojna światowa i okres komunizmu doprowadziły do głębokich przeobrażeń polskiego społeczeństwa, co rzutowało także na szeroko rozumianą przestępczość kryminalną i polityczną. Badając dwudziestowieczną przestępczość badacz napotyka wiele istotnych problemów związanych z ograniczeniami prawnym w dostępie do źródeł, a także stanem zachowania źródeł. Niemniej wydaje się że badania historyczno – kryminologiczne mogą przyczynić się do pogłębienia wiedzy na temat społeczeństwa polskiego w XX wieku.

Maciej Jońca, „Personae – res – actiones. Rozmowy o prawie rzymskim i historii prawa”, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2021, 347 s.

Aleksandra Nowak — 2022-12-30

Joanna Lubecka, „Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym”, Kraków, Instytut Pamięci Narodowej, Ośrodek Myśli Politycznej, 2021, 392 s.

Konrad Graczyk — 2022-12-30

„Dziekani Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II”, red. A. Dębiński, I. Leraczyk, J. Misztal- Konecka, W.S. Staszewski, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2021, 334 s.

Maciej Jońca — 2022-12-30

Seminarium naukowe połączonych Katedr (Kazimierz Dolny, 4 września 2021 r.)

Irmina Weronika Stodulska — 2022-12-30