Czy na Śląsku doszło do ludobójstwa ekologicznego?
Abstrakt
The essay answers the question of whether ecocide occurred in the region of Upper Silesia. The paper includes a brief discussion on the concept of ecocide. The paper presents two cases of ecocide – one in West Papua and the other in Darfur. The prognosis of climate genocide in the future is also presented. The text argues that there was no intentional ecocide of Silesians in Upper Silesia, although ecological discrimination against them was observed.
Słowa kluczowe
ecocide; climate genocide; Upper Silesia; West Papua; Darfur
Bibliografia
Broswimmer F.J.: Ecocide. A Short History of the Mass Extinction of Species. Pluto Press, London 2002.
Czas, by prawo zaczęło ścigać ekobójstwo. Rozmowa z Nabilem Ahmedem. Rozmawiał Jakub Majmurek. „Krytyka Polityczna” z 13 listopada 2018 r. Dostępne w Internecie: https://krytykapolityczna.pl/serwis-klimatyczny/czas-by-prawo-zaczelo-scigacekobojstwo [data dostępu: 7.05.2021].
Fein H.: Genocide. A Sociological Perspective. Sage Publications, London–Newbury Park 1993.
Giddens A.: Europa w epoce globalnej. Przeł. M. Klimowicz, M. Hambura. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Jędryka M.: Ołowiane dzieci. Zapomniana epidemia. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020.
Karamalla-Gaiballa N.: Sudan. Konflikt w Darfurze (2003–2011). Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017.
Kopiasz K.: Konflikt w Darfurze. Źródła, przebieg, rola społeczności międzynarodowej. „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2009, T. 4–5, s. 259–279.
Melson R.F.: Revolution and Genocide. On the Origins of the Armenian Genocide and the Holocaust. The University of Chicago Press, Chicago–London 1992.
Meredith M.: Historia współczesnej Afryki. Pół wieku niepodległości. Przeł. S. Piłaszewicz. Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2011.
Mohai P., Pellow D., Timmons Roberts J.: Environmental Justice. “Annual Review of Environment and Resources” 2009, Vol. 34, s. 405–430.
Mote O., Rutherford D.: From Irian Java to Papua: The Limits of Primordialism in Indonesia’s Troubled East. “Indonesia” 2001, no 72, s. 115–140.
Nathan D.: Darfur: Primary Accumulation and Genocide. “Economic and Political Weekly” 2008, Vol. 43, no 35, s. 23–26.
Nijakowski L.M.: Ludobójstwo klimatyczne. Wpływ globalnego ocieplenia na przemoc zbiorową. „Zdanie” 2019, nr 3–4, s. 73–76.
Nijakowski L.M.: Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.
Parentie Ch.: Tropics of Chaos. Climate Change and the New Geography of Violence. Nation Books, New York 2011.
Popławski B., Żuchowski D.: Przełamać zmowę milczenia. Analiza funkcjonowania instytucji zaangażowanych w upowszechnianie narracji o ludobójstwie w Papui Zachodniej. W: Krwawy cień genocydu. Cz. 2: Ludobójstwa – pamięć, dyskurs, edukacja. Red. B. Machul-Telus, U. Markowska-Manista, L.M. Nijakowski. Książka i Prasa, Warszawa 2017, s. 309–353.
Prawa człowieka a ochrona środowiska – wspólne wartości i wyzwania. Red. B. Gronowska i in. Katedra Praw Człowieka, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2018.
Sakson A.: Utrata bezpieczeństwa żywnościowego jako źródło wewnętrznych konfliktów zbrojnych w Darfurze. „Przegląd Strategiczny” 2013, nr 2, s. 199–210.
Szczepański M.S., Ślęzak-Tazbir W.: Górnośląskie metamorfozy. Region przemysłowy w procesie zmian: od osady fabrycznej do metropolii? „Studia Socjologiczne” 2009, nr 4, s. 7–42.
Totten S.: An Oral and Documentary History of the Darfur Genocide. Vol. 1. Praeger Security International, Santa Barbara–Denver–Oxford 2011.
Ubertowska A.: Krajobraz po katastrofie: natura, historia, reprezentacja. W: Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt. Red. A. Ubertowska, D. Korczyńska-Partyka, E. Kuliś. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2019, s. 7–19.
Ubertowska A.: Natura u kresu (ekocyd). Podmiotowość po katastrofie. „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2, s. 33–44.
Wallerstein I.: Analiza systemów-światów. Przeł. K. Gawlicz, M. Starnawski. Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2007.
Welzer H.: Wojny klimatyczne. Za co będziemy zabijać w XXI wieku? Przeł. M. Sutowski. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.
Whitaker B.: Revised and Updated Report on the Question of the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide. E/CN.4/Sub.2/1985/6, United Nations, Geneva 1985.
Zierler D.: The Invention of Ecocide: Agent Orange, Vietnam, and the Scientists Who Changed the Way We Think About the Environment. University of Georgia Press, Athens, GA 2011.
Żuchowski D.: Zapomniany genocyd. Analiza praktyk ludobójczych Indonezyjczyków wobec mieszkańców Papui Zachodniej. „Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa” 2015, nr 2 (04), s. 87–108.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
