Vision of East Central Europe in the thoughts of Polish intellectual elites of a 1989 turning point
Abstract
The thesis presented in this article advances that creation of the idea of East Central Europe, which was shaped by the social elite of Central-European nations since the 50s, played an essential role on the turn of 1989. The creation of such idea laid foundations of political talks and treaties on the recognition of borders. It reduced mutual claims and helped avoid conflict of borders and ethnic riots. Discussions between the elite of border nations reduced mutual prejudices and stereotypes, also in the context of relationships between the entire societies. In Poland, the deliberations on the idea of East Central Europe had later determined prerogatives of foreign policy conducted by the first non-communist governments and had become a manifestation of the fact that the country on the Vistula River had always been part of European civilization, separated by the Iron Curtain for several decades of the second half of 20th century.
Key words:
East Central Europe, intellectual elite, intellectuals, transformation, foreign policy
References
Ash, T. G. (1987). Czy Europa Środkowa istnieje?. Zeszyty Literackie, 17, 25–49.
Bądkowski, L. (1980). Twarzą do przyszłości. Zapis, 13.
Domański, H. (2008). Wstęp. In: H. Domański (ed.), Inteligencja w Polsce. Specjaliści, twórcy, klerkowie, klasa średnia?. Warszawa: IFiS PAN.
Geremek, B. (1990). Rok 1989. Geremek odpowiada, Żakowski pyta. Warszawa: Plejada.
Geremek, B. (1995). Tożsamość Europy Środkowej. Złudzenia i rzeczywistość. In: K. Michalski (ed.), Tożsamość w czasach zmiany (pp. 177–78). Kraków: Znak.
Geremek, B. (1999). Wolność i solidarność: polskie przesłanie dla Europy. Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej. http://digit.pism.pl/dlibra/doccontent?id=725 (10/05/2018).
Geremek, B. (2001). Dzieło Giedroycia. Nasze zadania na przyszłość. Przegląd Polityczny, 51, 94–103.
Halecki, O. (2000). Historia Europy - jej granice i podziały. Lublin: IESW.
Kieniewicz, J. (1991). Polacy i Europa końca XX wieku. Gazeta Wyborcza, 13.04.
Kłoczowski, J. (1990). Nasza Europa Środkowo-Wschodnia. Znak, 416, 9-20.
Kłoczowski, J. (1993). Europa Środkowowschodnia w historiografii krajów regionu. Lublin: IESW.
Kłoczowski, J. (2004). Europa Środkowo-Wschodnia w przestrzeni europejskiej. Wyjaśnienie terminu. Referat wygłoszony na 17. Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich. http://jazon.hist.uj.edu.pl/zjazd/materialy/ kloczowski.pdf (15/08/2018).
Kłoczowski, J. (2006). Jan Paweł II Wielki i nasze prace. In: J. Kłoczowski, G. Głuch (eds.), Historia jest wspólna. Jan Paweł II Wielki a dziedzictwo Rzeczpospolitej Wielu Narodów i Europy Środkowo-Wschodniej (pp. 7–13). Lublin: IESW.
Kłoczowski, J. (2007). Europa Środkowo-Wschodnia i jej miejsce w Europie. Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 5, 11–31.
Kundera, M. (1984). Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej. Zeszyty Literackie, 5, 14–31.
Kuroń, J. (1985). Jałta – i co teraz?. Tygodnik Mazowsze, 121 (14.03).
Kuroń, J. (1989). Wina i wiara. Londyn: Aneks.
Kwaśniewski, A. (1998). Rozmawiajcie z prezydentem. Gazeta Wyborcza, 3-4.01.
Łaszkiewicz, H. (2006). Jan Paweł II a Europa Środkowo-Wschodnia. In: J. Kłoczowski & G. Głuch (eds.), Historia jest wspólna. Jan Paweł II Wielki a dziedzictwo Rzeczpospolitej Wielu Narodów i Europy Środkowo-Wschodniej (pp. 41–49). Lublin: IESW.
Mannheim, K. (1954). Ideology and Utopia: An Introduction to the Sociology of Knowledge. New York: Harcourt, Brace; London: Routlage & Kegan Paul.
Mazowiecki, T. (1990). Powrót do Europy. „Znak”. vol. 416 (1).
Mazowiecki, T. (2010). Przemówienie na pogrzebie Krzysztofa Skubiszewskiego wygłoszone 18 lutego 2010 toku w archikatedrze św. Jana w Warszawie. Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 8(1), 47–54.
Merton, R. (1968). Social Theory and Social Structure. New York: Free Press.
Michnik, A. (1995). Myśli wschodnioeuropejskie. In: A. Michnik, Diabeł naszego czasu. Publicystyka z lat 1985-1994. Warszawa: Nowa.
Micińska, M. (2000). Czy istnieją angielscy intelektualiści? Problematyka elit intelektualnych w historiografii brytyjskiej. Kultura i Społeczeństwo, 2, 103–28.
Mieroszewski, J. (1976). Polska „Ostpolitik” oraz Rosyjski „Kompleks Polski” i ULB. In: Materiały do refleksji i zadumy. Paris: Instytut Literacki.
Mięguszowiecki, M. (1984). Polska, ale jaka. Międzymorze. Myśl Niezależna, 2.
Misztal, B. (2005). Jakich elit potrzebuje Polska. In: J. Szomburg (ed.), Jakie elity są potrzebne Polsce? (pp. 35–43). Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Perelman, Ch. (2002). Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Warszawa: PWN.
Pleskot, P. (2010). Intelektualni sąsiedzi. Kontakty historyków polskich ze środowiskiem "Annales" 1945-1989. Warszawa: IPN.
Pomian, K. (2001). Redagowanie Polski. Przegląd Polityczny, 51, 106–107.
PPN (1978). Niemcy a Polska. Opracował Zespół Problemowy Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. Kultura, 7/370-8/371.
Rogaczewska, K. (2004). Europa Środkowo-Wschodnia w myśli politycznej polskiej opozycji w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. W: M. Dymarski, & J. Juchnowski (eds.), Europa Środkowo-Wschodnia w polskiej myśli politycznej (pp. 179–97). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Skubiszewski, K. (1990). Między dwoma kolosami. Gazeta Wyborcza, 27.04.
Skubiszewski, K. (1991). Trzeźwa postawa w trudnych czasach. Gazeta Wyborcza, 15.02.
Skubiszewski, K (1993). Wyjaśnienie przez panią premier Hannę Suchocką, jak rząd Rzeczypospolitej Polskiej rozumie pojęcie polskiej racji stanu wobec aktualnych wyzwań społeczno-politycznych i ekonomicznych w naszym kraju. Transcripts of the Sejm of the Republic of Poland, 34th sitting, 4 days (21.01.).
Skubiszewski, K. (1994). Pozycja Polski w Europie. In: D. Popławski (ed.), Pozycja Polski w Europie. Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych.
Smolar, A. (1988). Perspektywy Europy środkowo-wschodniej. Aneks, 50, 3–26.
Smolar, A. (2009). Liberalna inteligencja III RP. Liberte!, 11.
Snyder, T. (2006). Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569-1999. Sejny: Pogranicze.
Snyder, T. (2007). Jerzy Giedroyc a polska polityka wschodnia. In: J. Kłoczowski, A. Gil, & Ł. Jasina (eds.), Aktualność przesłania paryskiej „Kultury” w dzisiejszej Europie (pp. 327–32). Lublin: IESW.
Wolff-Powęska, A. (1998). Oswojona rewolucja. Europa Środkowo – Wschodnia w procesie demokratyzacji. Poznań: Instytut Zachodni.
Zimmer, K. (2007), Wokół polskiej polityki zagranicznej. In: J. Kłoczowski, A. Gil, & Ł. Jasina (eds.), Aktualność przesłania paryskiej „Kultury” w dzisiejszej Europie (pp. 297–306). Lublin: IESW.
The John Paul II Catholic University of Lublin Poland
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
