Moralna ocena sztucznej prokreacji
Abstrakt
Article presents the techniques of artificial procreation and their moral evaluation. It is a problem, first of all, of conceiving a child outside the mother’s body. Main technique of artificial procreation is the in vitro method. Other problems associated with artificial procreation are the creation of supernumerary embryos, hyperstimulation of ovaries for the production of ova, and the use of masturbation to obtain sperm. Other activities include cryopreservation of supernumerary embryos or the use of the institution of a surrogate mother. Particular danger connected with in vitro method is human cloning, not only for reproductive purposes. In addition, methods of artificial procreation do not support, but replace the marital act. Due to the above-mentioned reasons, these methods can not be considered morally decent. This is the position of the Catholic Church.
Słowa kluczowe
sztuczna prokreacja; moralna ocena in vitro
Bibliografia
Banach J., Moralna niedopuszczalność metody in vitro, w: Troska o człowieka. Od naprotechnologii do pedagogiki, red. J. Siewiora, Tarnów 2010, s. 27-39.
Bortkiewicz P. i in. Sztuczne zapłodnienie heterologiczne wobec terapii niepłodności – niektóre aspekty oceny etycznej, w: Dawanie życia. Problemy wspomagania rozrodu człowieka, red. J. Gadzinowski i in., Poznań 2003, s. 61-75.
Brachowicz M., Regliński W., Niepłodność, bezpłodność, w: Encyklopedia katolicka, t.13, Lublin 2009, s.1161-1162.
Chyrowicz B., Bioetyka i ryzyko. Argument „równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Lublin 2000.
Chyrowicz B., In vitro: natura do zastąpienia. Wprowadzenie, w: Metody wspomagania prokreacji: sukces czy porażka?, red. B. Chyrowicz, Lublin 2006, s. 5-18.
Designer baby, https://en.m.wikipedia.org/wiki/Designer_baby [dostęp:26.05.2019].
Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, oprac. W. Życiński, Kraków 2005, s. 840-987.
Jan Paweł II, Przesłanie Badania biomedyczne w świetle rozumu i wiary (Audiencja dla uczestników Zgromadzenia Ogólnego Papieskiej Akademii „Pro Vita”), w: Jan
Paweł II, Dzieła zebrane, t.5: Orędzia, przesłania i przemówienia okolicznościowe, Kraków 2007, s. 382-384.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Katolo A. J., Contra in vitro, Warszawa 2010.
Katolo A. J., Embrion ludzki – osoba czy rzecz? Status i moralne prawa nienarodzonego we włoskiej literaturze teologiczno-bioetycznej po Soborze Watykańskim II, Lublin– Sandomierz 2000.
Katolo A. J., Kriokonserwacja, w: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Głos Kościoła, red. A. Muszala, Radom 2005, s. 249-252.
Katolo A. J., Sztuczne zapłodnienie w kontekście prawdy o ludzkiej płciowości, w: Dawanie życia. Problemy wspomagania rozrodu człowieka, red. J. Gadzinowski i in., Poznań 2003, s. 77-85.
Kokoszka A., Moralność życia małżeńskiego. Sakramentologia moralna, cz. 3, Tarnów 1998.
Kongregacja Nauki Wiary, Donum vitae. Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i godności jego przekazywania. Odpowiedzi na niektóre aktualne zagadnienia, Poznań 2001.
Kongregacja Nauki Wiary, Dignitas personae. Instrukcja dotycząca niektórych problemów bioetycznych, Tarnów 2008.
Kurzawa R. i in., Niepłodność małżeńska. Przegląd metod leczenia, powikłań, uwarunkowań społecznych i etycznych widzianych z perspektywy lekarza zajmującego się rozrodem wspomaganym medycznie, „Życie i Płodność”, 2-3 (2008), s. 27-36.
Lichtenberg-Kokoszka E., Biomedyczne aspekty płodności, w: Niepłodność. Zagadnienie interdyscyplinarne, red. E. Lichtenberg-Kokoszka i in., Kraków 2009, s. 11-25.
Machinek M., Embrion ludzki, w: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Głos Kościoła, red. A. Muszala, Radom 2005, s.234-235.
Machinek M., Etyczne dylematy medycznie wspomaganej prokreacji, w: Zapłodnienie in vitro – szansa czy zagrożenie?, red. W. Sienkiewicz, r. Grabowski, Bydgoszcz 2011, s. 9-20.
Machinek M., Ontologiczny i moralny status embrionu ludzkiego wobec medycznie wspomaganej prokreacji, w: Wobec in vitro: genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego, red., J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier, Kielce 2017, s. 81-121.
Machinek M., Zapłodnienie in vitro jako przedmiot refleksji teologicznoetycznej, w: Metody wspomagania prokreacji: sukces czy porażka?, red. B. Chyrowicz, Lublin 2006, s. 105-130.
Machinek M., Życie w dyspozycji człowieka. Wybrane problemy etyczne u początku ludzkiego życia, Olsztyn 2004.
Orzeszyna J., Teologiczno-moralny aspekt niepłodności w małżeństwie, Kraków 2005.
Paweł VI, Encyklika Humanae vitae. O zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego.
Protot P., Aneks: Medycyna a niepłodność, w: M. i M. Mornet, Kiedy dziecko każe na siebie czeka. Nadzieja dla długo starających się o dziecko, tłum. K. Chodacki, Kraków 2011, s. 177. s. 155-193.
Ruhi-López A., Santamaría C., Niepłodność. Duchowy i praktyczny poradnik dla małżeństw, tłum. M. Biliniewicz, Poznań 2009.
Sikora A., Życie ludzkie w fazie przedimplatacyjnej w dokumentach Rady Europy w aspekcie moralnym, Poznań 2011, s. 83.
Sznycel K., Sztuczne zapłodnienie. Jeśli nie in vitro, to co?, Kraków 2010 (Seria: ABC Bioetyki).
Terlikowski T.P., Jak rozmawiać o zapłodnieniu in vitro. Poradnik dla rodziców, wychowawców i katechetów, Kraków 2013.
Terlikowski T.P., Robienie dzieci. Terlikowski śmiało o in vitro, Radom 2011.
Wasilewski T., Procedura in vitro – technika i konsekwencje, w: Wobec in vitro: genetyczne, moralne, filozoficzne,teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego, red., J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier, Kielce 2017, s. 19-45.
Wasilewski T., Życie i godność każdej istoty ludzkiej a leczenie niepłodności małżeńskiej. In vitro czy naprotechnologia, w: Zapłodnienie in vitro – szansa czy zagrożenie?, red. W. Sienkiewicz, r. Grabowski, Bydgoszcz 2011, s. 9-36.
Uniwersytet Śląski Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Polityka opłat za publikację
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów związanych z publikacją swoich artykułów, tj. opłaty za przetwarzanie artykułu (APC), opłaty za redakcję językową, opłaty za kolor, opłaty za przesłanie, opłaty za strony, opłaty członkowskie, koszty prenumeraty druku, inne opłaty dodatkowe. Autorzy nie otrzymują również żadnej gratyfikacji finansowej za publikowane artykuły.
3. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
4. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
5. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
