KRZYŻ JAKO MOTYW OBRAZY UCZUĆ RELIGIJNYCH (CHRZEŚCIJAN)
Abstrakt
W artykule naświetlono kwestie związane z obrazą uczuć religijnych w kontekście głównego symbolu chrześcijaństwa – krzyża. Uczucia w ogóle, w tym uczucia religijne, nie są fikcją. Odgrywają ważną rolę zarówno w życiu osoby, jak i społeczności. Motywują wybory moralne człowieka. Nie ma religii bez uczuć. Obraza uczuć religijnych jest nade wszystko przestępstwem wobec wolności religijnej. Świadoma, dokonana publicznie obraza tych uczuć osoby wierzącej w Boga jest złamaniem prawa. Istnieje szereg sposobów obrazy uczuć religijnych odnoszących się wprost do osoby wierzącej oraz do jej czynności związanych ze sprawowaniem kultu, a także miejsc sakralnych. Najważniejszy symbol chrześcijaństwa – krzyż – wykorzystywany jest często przez określone środowiska wrogie religii w ogóle, a chrześcijaństwu w szczególności, z premedytacją dążące do obrażenia uczuć religijnych. Staje się on upatrzonym symbolem, którym łatwo jest manipulować.
Słowa kluczowe
uczucia; uczucia religijne; ochrona uczuć religijnych; obraza uczuć religijnych; krzyż
Bibliografia
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 (Dz.U. 1997, nr 78), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf [dostęp: 25.11.2022]
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U. 1997 nr 88, poz. 553, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf [dostęp: 30.09.2022].
Sakowicz E., Ekspertyza spektaklu teatralnego: Olivier Frljić, „Klątwa” [dla Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga w Warszawie, 29 maja 2018 r.], passim.
Sakowicz E., Ekspertyza spektaklu teatralnego: Olivier Frljić, „Nasza przemoc i wasza przemoc” [dla Prokuratury Rejonowej Bydgoszcz-Północ, 2 września 2017 r.], s. 5-6.
II. Obraza uczuć religijnych, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 420-536
Bielecki M., Ochrona uczuć religijnych w polskim systemie edukacji, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 474-485.
Ciepły F., Współczesne problemy dotyczące kryminalizacji obrazy uczuć religijnych, „Ate-neum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 494-503.
Kręcidło J., Czy Jezus obrażał uczucia religijne pobożnych żydów?, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 448-460.
Maszkowki R., Kilka uwag o obrażaniu uczuć religijnych chrześcijan w Niemczech, „Atene-um Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 504-520.
Saj M., Profanacja miejsc świętych jako przykład obrazy uczuć religijnych, „Ateneum Ka-płańskie” 178 (2022) z. 3, s. 486-493.
Sakowicz E., Ochrona uczuć religijnych w przestrzeni publicznej?, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 461-473.
Sakowicz E., Wprowadzenie, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 424-427.
Sakowicz E., Szuppe P., Obraza uczuć religijnych. Bibliografia, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 527-536.
Słowo wstępne bp. Artura G. Mizińskiego, Sekretarza Generalnego Konferencji Episkopatu Polski, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 420-427.
Stabryła W.M., „[...] wiele złego dokonali [...]” (1 Mch 1,52). Przejawy bezczeszczenia i jego sprawcy, „Ateneum Kapłańskie” 178 (2022) z. 3, s. 428-447.
Witko K., „Bóg się sam obroni! Nie potrzebuje do tego sali sejmowej”. Pobieżne i przelotne spojrzenie znad Sekwany na problematykę obrazy uczuć religijnych, „Ateneum Ka-płańskie” 178 (2022) z. 3, s. 521-526.
III. Literatura przedmiotu
Batory A., Uczucia. 1. Aspekt psychologiczny: w: Encyklopedia katolicka, t. 19, red. E. Gigi-lewicz, Lublin 2013, kol. 1281.
Budyn-Kulik M., Znieważenie uczuć religijnych – analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 19 (2014), s. 100-137.
Cebula S., Obraza uczuć religijnych, czyli kontrowersje wokół artykułu 196 kodeksu karnego, „Studia Religiologica” 45 (2012) nr 4, s. 293-300.
Ciepły F., Satyra i karykatura wobec wartości religijnych w świetle przepisów prawa praso-wego, w: Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, red. Tenże, Warszawa 2014, s. 211-221.
Czarnek P., Konstytucyjne granice wolności twórczości artystycznej w kontekście prawa do ochrony uczuć religijnych, w: Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć re-ligijnych, red. F. Ciepły, Warszawa 2014, s. 81-90.
Derlatka M., Zasadność kryminalizacji obrazy uczuć religijnych, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 10, s. 41-46.
Dziwisz S., Ochrona uczuć religijnych w polskim prawie karnym, Lublin 2019.
Hyś S., Komentarz do artykułu 196 Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2015, s. 976.
Janyga W., Komentarz do artykułu 196 Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Część szczegó-łowa. Komentarz, red. M. Królikowski, R. Zabłocki, Warszawa 2013, s. 592.
Janyga W., Przestępstwo obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym w świetle współ-czesnego pojmowania wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2010.
Krzyż, red. E. Kasjaniuk, Lublin 2011.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kotas S., Lewandowska P., Ochrona uczuć religijnych a wolność wypowiedzi, Warszawa 2017, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/kolor_IWS_Kotas-S.-Lewandowska-P._Ochrona-uczu%C4%87-religijnych.pdf [dostęp: 25.11.2022].
Kozielewicz W., Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach o przestępstwo obrazy uczuć religijnych, w: Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, red. F. Ciepły, Warszawa 2014, s. 161-180.
Kruczoń E., Przestępstwo obrazy uczuć religijnych, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 2, s. 38-59.
Makarewicz B., Kara więzienia za „wyszydzanie Kościoła”? Jest projekt zmiany Kodeksu karnego, https://wiadomosci.radiozet.pl/Polska/Polityka/Kara-wiezienia-za-wyszydzanie-Kosciola-Jest-projekt-zmiany-Kodeksu-karnego?rzs=najnowsze [dostęp: 26.07.2022].
Nienałtowska K., Zalewski B., Ochrona uczuć religijnych w wybranych państwach Europy. Analiza prawnoporównawcza z uwzględnieniem orzecznictwa Europejskiego Trybu-nału Praw Człowieka, https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/ochrona-uczuc-religijnych-w-wybranych-panstwach-europy-analiza-prawnoporownawcza-z [data publikacji: 23.05.2019; dostęp: 29.08.2022].
Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, red. F. Ciepły, Warszawa 2014.
Sakowicz E., Jak skutecznie chronić uczucia religijne?, „Niedziela” [Ogólnopolska] 2022, nr 6, s. 14-15.
Sakowicz E., Krzyż Jezusa Chrystusa nie jest „atrapą” ani „przedmiotem przypominającym krzyż”. O krzyżu jako motywie obrazy uczuć religijnych, „Ateneum Kapłańskie” 181 (2023), z. 3, s. 530-546.
Sakowicz E., Przestępstwo obrazy uczuć religijnych wobec dzieci i młodzieży, w: Przestęp-czość przeciwko rodzinie i opiece w ujęciu teoretyczno-empirycznym, red. B.M. Kał-don, Warszawa 2023, s. 103-117.
Sakowicz E., Religia – „ufantastycznione odbicie realnego świata”. Negacja religii i kultu przez system komunistyczny w powojennej Polsce, w: Potrzeba religii. Dynamika praktyk religijnych i rytualnych, red. Z. Kupisiński, Lublin 2017, s. 85–104.
Sakowicz E., Solidarnie w obronie religii, „Niedziela” [Ogólnopolska] 2021, nr 39, s. 14-16.
Sakowicz E., Wprowadzenie [do bloku tematycznego „Krzyż”], „Ateneum Kapłańskie” 180 (2023) z 1, s. 5-9.
Krzyż [Część] I., red. E. Sakowicz, „Ateneum Kapłańskie” 180 (2023) z 1, s. 1-86.
Salij J., Krzyż, w: Katolicyzm A-Z, red. Z. Pawlak, Poznań 1982, s. 224-225.
Obecność krzyża w przestrzeni publicznej. Doświadczenia niektórych państw europejskich, red. P. Stanisz, M. Zawiślak, M. Ordon, Lublin 2016.
Szczęsny M., Obraza uczuć religijnych. Czym są uczucia religijne?, https://kruczek.pl/obraza-uczuc-religijnych-uczucia-religijne-i-wolnosc-slowa/ [do-stęp: 25.11.2022].
Seminarium „Ekspresja religijna versus wolność słowa”, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie, 2 marca 2022 r., https://www.facebook.com/IWSGOVPL/ [dostęp: 25.11.2022].
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Polska
https://orcid.org/0000-0001-8064-9042
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Polityka opłat za publikację
Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów związanych z publikacją swoich artykułów, tj. opłaty za przetwarzanie artykułu (APC), opłaty za redakcję językową, opłaty za kolor, opłaty za przesłanie, opłaty za strony, opłaty członkowskie, koszty prenumeraty druku, inne opłaty dodatkowe. Autorzy nie otrzymują również żadnej gratyfikacji finansowej za publikowane artykuły.
3. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
4. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
5. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
