Społeczne funkcjonowanie wiedzy i nauki w filozofii Paula Feyerabenda – ideologie, interakcje i kosmologie

Jakub Lampart

doi:10.31261/fp.12063

Published: 2021-12-29

Vol. 46 (2021)

The Social Functioning of Knowledge and Science in the Philosophy of Paul Feyerabend – Ideologies, Interactions, and Cosmologies

Jakub Lampart

Section: Papers

https://doi.org/10.31261/fp.12063

Abstract

In his article, Jakub Lampart addresses the social, cultural, and historical functions of various forms of knowledge (and of science in particular) as they can be reconstructed on the basis of the few descriptive remarks found in Paul Feyerabend’s works in the three periods of his scholarly career: moderate, transitional, and radical. Lampart interprets Feyerabend’s views on the relationship between knowledge and society as influenced by the following: the early concepts of Karl Popper (in the moderate period), some of the theses of Benjamin L. Whorf and the late Ludwig Wittgenstein (in the radical period). The article also contains: a) a juxtaposition of Feyerabend’s views with the theories of these thinkers; (b) an attempt to explain Feyerabend’s use of the term “ideology”; (c) a description of two trends characterizing different systems of knowledge: isolation and interaction; d) a description of the two types of ideal members of a given tradition: rationalists and pragmatists.

Keywords:

Feyerabend , Whorf , late Wittgenstein , Popper , Kuhn

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Lampart, J. (2021). The Social Functioning of Knowledge and Science in the Philosophy of Paul Feyerabend – Ideologies, Interactions, and Cosmologies. Folia Philosophica, 46, 1–19. https://doi.org/10.31261/fp.12063

Cited by / Share

References

Barnes B., Bloor D.: Mocny program socjologii wiedzy. Przeł. Z. Jankiewicz. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1993.
Google Scholar

Derra A.: Specyficzny kontekst społeczny i jego rola w teorii znaczenia późnego Wittgensteina. „Kognitywistyka i Media w Edukacji” 2007, nr 1/2, s. 133–141.
Google Scholar

Feyerabend P.K.: Jak być dobrym empirystą? Przeł. K. Zamiara. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1979.
Google Scholar

Feyerabend P.K.: Jak obronić społeczeństwo przed nauką? W: Czy sprzeczność może być racjonalna. Red. K. Jodkowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 1986, s. 309–324.
Google Scholar

Feyerabend P.K.: Mit „nauki” i jego rola w społeczeństwie. W: Czy sprzeczność może być racjonalna. Red. K. Jodkowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 1986, s. 292–307.
Google Scholar

Feyerabend P.K.: Przeciw metodzie. Przeł. S. Wiertlewski. Red. nauk. przekładu K. Zamiara. Siedmioróg, Wrocław 2001.
Google Scholar

Hanuszewicz S.: Popper a socjologia wiedzy. W: Teoretyczne podstawy socjologii wiedzy. Red. P. Bytniewski, M. Chałubiński. T. 1. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 2006, s. 198–210.
Google Scholar

Jodkowski K.: Filozofia nauki Paula K. Feyerabenda. Stadium umiarkowane. „Studia Filozoficzne” 1979, nr 11, s. 59–75.
Google Scholar

Knorr‑Cetina K.: Etnograficzne studium pracy naukowej: w stronę konstruktywistycznej interpretacji nauki. W: Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów. Red. E. Bińczyk, A. Derra. Tłum. M. Wróblewski. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014, s. 181–215.
Google Scholar

Lakatos I.: Pisma z filozofii nauk empirycznych. Przeł. W. Sady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Google Scholar

Latour B.: Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Przeł. K. Abriszewski. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
Google Scholar

Latour B., Woolgar S.: Życie laboratoryjne: konstruowanie faktów naukowych. Tłum. K. Abriszewski. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2020.
Google Scholar

Leszczyński D., Szlachcic K.: Wprowadzenie do francuskiej filozofii nauki. Od Comte’a do Foucaulta. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003.
Google Scholar

Mączka D.: Amodernistyczna filozofia Paula Feyerabenda. „Hybris” 2018, nr 41, s. 77–97. Pobrano z: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/56562/maczka_amodernistyczna_filozofia_paula_%20feyerabenda_2018.pdf?sequence=3&isAllowed=y [23.11.2021].
Google Scholar

Mączka D.: Mit i mity w filozofii Paula Feyerabenda. „Analiza i Egzystencja” 2017, nr 39, s. 97–116. https://doi.org/10.18276/aie.2017.39-06.
Google Scholar

Mączka D.: Rola filozofii nauki w ujęciu Paula Feyerabenda. W: Episteme. O poznaniu filozoficznym i naukowym. Red. K. Bałękowski, P. Wiatr. Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, Lublin 2016, s. 164–184.
Google Scholar

Michalska A.: Nauka – dyskurs czy propaganda? Kampania Galileusza w świetle anarchizmu Paula Feyerabenda oraz koncepcji działania komunikacyjnego Jurgena Habermasa. „Argument” 2012, nr 2, s. 377–396. Pobrano z: https://argument.up.krakow.pl/article/download/6353/5881/ [23.11.2021].
Google Scholar

Popper K.R.: Logika odkrycia naukowego. Przeł. U. Niklas. Wyd. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar

Popper K.R.: Nędza historycyzmu. Przeł. S. Amsterdamski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Google Scholar

Popper K.R.: Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. T. 1: Urok Platona. Przeł. H. Krahelska. Oprac. A. Chmielewski. Wyd. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
Google Scholar

Popper K.R.: Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. T. 2: Wysoka fala proroctw. Hegel, Marks i następstwa. Przeł. H. Krahelska. Oprac. A. Chmielewski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
Google Scholar

Sady W.: Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana. Wyd. 2., rozsz. i popr. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
Google Scholar

Sady W.: Wittgenstein. Życie i dzieło. Daimonion, Lublin 1993.
Google Scholar

Siemek M.: Myśl drugiej połowy XX wieku. W: Drogi współczesnej filozofii. Wybrał i wstępem opatrzył M.J. Siemek. Przeł. S. Cichowicz et al. Czytelnik, Warszawa 1978, s. 5–48.
Google Scholar

Whorf B.L.: Język, myśl i rzeczywistość. Przeł. T. Hołówka. Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.
Google Scholar

Wittgenstein L.: Dociekania filozoficzne. Przeł. B. Wolniewicz. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2000.
Google Scholar

Wittgenstein L.: O pewności. Przeł. B. Chwedeńczuk. Wydawnictwo KR, Warszawa 2001.
Google Scholar

Wittgenstein L.: Uwagi o „Złotej Gałęzi” Frazera. Przeł. A. Orzechowski. Instytut Kultury, Warszawa 1998.
Google Scholar

Jakub Lampart

https://orcid.org/0000-0002-8208-2833

Affiliation:

Jagiellonian University Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Jakub Lampart – student pierwszego roku filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim, interesuje się głównie filozofią nauki i socjologią wiedzy. Niniejszy artykuł stanowi jego pierwszą publikację naukową.

Vol. 46 (2021)
Published: 2022-04-21

ISSN: 1231-0913

eISSN: 2353-9445

10.31261/fp

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit