Samotny mężczyzna w przestrzeni ludobójstwa
Abstrakt
W artykule omawiam pojawiającą się we współczesnych narracjach o ludobójstwie strukturę narracyjną opartą na wyraźnej obecności pierwszoosobowego narratora, najczęściej męskiego, opisującego swoje przeżycia i przemyślenia w czasie podróży do miejsc masowych zbrodni. Odwołuję się do badań nad powiązaniem przestrzeni i pamięci, geokrytyki, dzięki czemu rozróżniam kilka poziomów analizowanych tekstów zmierzających w stronę metafizycznych uogólnień o charakterze nihilistycznym lub patriotycznym. Zaproponowane kategorie analityczne wykorzystuję w badaniu fragmentów eseistyki Dawida Szkoły i Przemysława Dakowicza.
Słowa kluczowe
ludobójstwa; turystyka historyczna; Zagłada; polityka historyczna; esej; reportaż; geopoetyka
Bibliografia
Buczkowski L.: Czarny potok. Warszawa 1954.
Dakowicz P.: Afazja polska. Warszawa 2015.
Dakowicz P.: Afazja polska 2. Warszawa 2016.
Dakowicz P.: Kwatera zmartwychwstałej pamięci. Warszawa 2017.
Dakowicz P.: Łączka. Kraków 2013.
Dakowicz P.: Obcowanie. Manifesty i eseje. Warszawa 2014.
Didi-Huberman G.: Écorces. Paris 2011.
Domańska E.: Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała. Warszawa 2017.
Foucault M.: The Archeology of Knowledge. Trans. A.M. Sheridan Smith. New York 2010.
Fresco N.: La Mort des Juifs. Paris 2008.
Goldkorn W.: Il bambino nella neve. Giangiacomo Feltrinelli Editore 2016.
Hirsch M., Spitzer L.: Ghosts of Home. The Afterlife of Czernowitz in Jewish Memory. Berkeley–Los Angeles–London 2010.
Janko A.: A Little Annihilation. A Memoir. Trans. P. Boehm. New York–London–Amsterdam 2020.
Janko A.: Mała Zagłada. Kraków 2015
Kertész I.: “The Language of the Exile.” Trans. I. Sanders. The Guardian 2002 (October 19th).
Małczyński J.: Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej. Warszawa 2018.
Pollack M.: Kontaminierte Landschaften. Residenz Verlag 2014.
Pollack M.: The Dead Man in the Bunker. Discovering My Father. Trans. W. Hobson. London 2006.
Różycki T.: Kolonie. Kraków 2006.
Rybicka E.: Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków 2014.
Rymkiewicz J.M.: Kinderszenen. Warszawa 2008.
Sebald W.G.: Austerlitz. Trans. A. Bell. New York 2001.
Sosnowska D.: “W stronę nowego multikulturalizmu: polska i ukraińska literacka oraz fotograficzna narracja na temat innych w Galicji po roku 1989.” In: J. Wierzejska, D. Sosnowska, A. Molisak (eds.): Turystyka i polityka. Ideologie współczesnych opowieści o przestrzeniach. Warszawa 2017.
Szczerek Z.: Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian. Kraków 2013.
Szkoła D.: Ciemno, coraz ciemniej. Wrocław 2017.
Szkoła D.: Eseje. Kraków 2015.
Szkoła D.: Galicyjskie żywoty. Opowieści o stracie, doli i pograniczu. Łódź 2018.
Todorov T.: “Les Catégories du récit littéraire.” Communications 1966, no. 8.
Todorov T., Kestner J.: “The Categories of Literary Narrative.” Papers on Language & Literature 1980 (Winter), vol. 16, no. 1.
Ubertowska A.: Holokaust. Auto(tanato)grafie. Warszawa 2014.
Vanagatité R., Zuroff E.: Mūsiškiai; Kelionė Su Priešu. Vilnius 2016.
Westphal B.: Geocriticism. Real and Fictional Spaces. Trans. R.T. Tally Jr. New York 2011.
Wierzejska J., Sosnowska D., Molisak A. (eds.): Turystyka i polityka. Ideologie współczesnych opowieści o przestrzeniach. Warszawa 2017.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
