Abstrakt

Recenzentka scharakteryzowała cel opisywanej książki, którym (jak zasugerowała autorka) jest opis i kodyfikacja listu obozowo-więziennego w jego aspekcie teoretyczno-praktycznym. Ważnym aspektem rozważań jest zatem deskrypcja interakcji adresata i odbiorcy, analiza funkcji dialogu listowego oraz relacji interpersonalnych.

Podstawą źródłową badanych przez Sadzikowską tekstów są unikatowe zbiory listów obozowych i więziennych z okresu 1939–1945. Pochodzą one z różnych obozów koncentracyjnych, nie tylko w Polsce, ale i w Europie w ogóle. Ich lektura stanowi integralną część odkrywania i opisywania (z różnych perspektyw badawczych, przy wykorzystaniu zróżnicowanych metodologii) wojennego dramatu, wyrastającego z doświadczeń totalitaryzmu. Listy obozowe stanowią wyjątkowe (bo bardzo zindywidualizowane) świadectwo losu wszystkich ofiar poniżonych i upokorzonych przez rzeczywistość obozu koncentracyjnego. W pewnym sensie listy więźniów są echem wewnętrznych zmagań o sprawiedliwość oraz ocalenie godności i człowieczeństwa. Co ciekawe – autorka zainicjowała inspirującą metodę odczytywania tej epistolografii w kontekście indywidualnych losów nadawców i adresatów tej korespondencji.

W opinii recenzentki nieocenioną wartość mają dokumenty źródłowe (zamieszczone w Aneksach). Są to: Listy obozowe Franciszka Ogona (Aneks I) oraz wspomnienie Alojzego Frosa o Franciszku Ogonie (Aneks II).

Recenzentka wysoko ocenia poziom merytoryczny i naukowe walory monografii, podkreślając, że autorka na podstawie intrygującego materiału epistolograficznego stworzyła efektowną, ciekawą syntezę, uwzględniającą rozmaite perspektywy interpretacyjne. Wypełniła tym samym niedostatek podobnych opracowań w polskim literaturoznawstwie.