Cyrkulacja śladów Zagłady w polskim imaginarium – między stadionem a galerią sztuki
Abstrakt
Circulation of Tropes of the Shoah in Polish Imagery. Between a Stadium and an Art Gallery
The starting point of this text, devoted to the circulation of tropes of the Shoah in Polish imagery, is Sławomir Buryła’s article, Topika Holokaustu. Wstępne rozpoznanie (2012). Instead of the research on the presence of loci communes of the Shoah in Polish literature, the author proposes the analysis of manifestations of traces of the Holocaust in contemporary Polish culture. The inspiration for such an approach is Barbara Skarga’s conception put forward in Ślad i obecność (2002). References to the Holocaust appear in various literary, cinematic and theatrical contexts, but also in journalism, Internet entries, street art and graffiti, and even chants sung in the stadium. They are driven by different intentions, their form reveals diverse cultural competencies, and yet they belong to one communication code. Therefore, an attempt at an analysis of tropes of the Holocaust in contemporary imaginary, in which communicative signs circulate despite class, regional or generational differences, seems to be legitimate, even if these tropes are not equally legible in all the situations and for all the people. Such an analytical work would include tracing their historical changes, but first of all it would make it possible to treat traces of the Holocaust as the tropes leading to the main problems of Polish identity narration and collective memory.
Key words: trace, imagery, topos, Holocaust, narrative
Bibliografia
Blumental N.: Słowa niewinne. Kraków–Łódź–Warszawa 1947.
Błoński J.: Biedni Polacy patrzą na getto. Kraków 2008.
Buryła S.: Topika Holokaustu. Wstępne rozpoznanie. „Świat Tekstów. Rocznik Słupski” 2012, nr 10, s. 131–151.
Curtius E.R.: Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Przeł. A. Borowski. Kraków 1997.
Forecki P.: Od „Shoah” do „Strachu”. Spory o polsko‑żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych. Poznań 2010.
Gorczyńska R.: Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Kraków 2002.
Gorządek E.: Mirosław Bałka. Dostępne w Internecie: http://culture.pl/pl/tworca/miroslawbalka [data dostępu: 07.05.2016].
Gross J.T.: Ten jest z ojczyzny mojej… ale go nie lubię. „Aneks” 1986, nr 41–42, s. 13–35.
Gross J.T.: Upiorna dekada. Trzy eseje o stereotypach na temat Żydów, Polaków, Niemców i komunistów: 1939–1948. Kraków 1999.
Hilberg R.: Sprawcy, ofiary, świadkowie. Zagłada Żydów 1933–1945. Przeł. J. Giebułtowski. Warszawa 2007.
Janko A.: Mała zagłada. Kraków 2015.
Jedlińska E.: Sztuka po Holokauście. Łódź 2001.
Karolak S.: Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał. Poznań 2014.
Klukowski Z.: Zamojszczyzna 1918–1943. Warszawa 2008.
Kucia M.: Auschwitz jako fakt społeczny. Kraków 2005.
Miłosz C.: Ocalenie. Warszawa 1945.
Niziołek G.: Polski teatr Zagłady. Warszawa 2013.
Sienkiewicz K.: Zbigniew Libera. Lego. Obóz koncentracyjny. Dostępne w Internecie: http://culture.pl/pl/dzielo/zbigniew‑libera‑lego‑oboz‑koncentracyjny [data dostępu: 07.05.2016].
Skarga B.: Ślad i obecność. Warszawa 2002.
Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej. Red. P. Dobrosielski, J. Kowalska-Leder, I. Kurz, M. Szpakowska (w druku).
Zawadzki A.: Obraz i ślad. Kraków 2014.
Instytut Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
