„Paciorkowa robota”. Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka.

Andrzej Juchniewicz

doi:10.31261/NoZ.2018.04.24

Opublikowane: 2018-11-11

Nr 4 (2018)

„Paciorkowa robota”. Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka.

Andrzej Juchniewicz

Dział: Przeglądy i omówienia

https://doi.org/10.31261/NoZ.2018.04.24

Abstrakt

Autor recenzji książek Doroty Głowackiej i Anity Jarzyny podkreśla intuicję badaczek w kwestii wyszczególnienia w ramach Holocaust studies odrębnej kategorii, która pozwala nie tylko solidaryzować się z ofiarami Zagłady, dzięki „wyobraźni relacyjnej”, lecz również zaliczyć ją do innych aktów ludobójczych (m.in. rdzennej ludności Kanady). Wyobraźnia w projektach obu badaczek nie jest równoznaczna ze zmyśleniem, konfabulacją; jej fenomen, jak dowodzi autor recenzji, polega na wynalezieniu nowego języka wrażliwości, który przekraczałby ramy uznawalności jednego wydarzenia (w tym przypadku Zagłady). Głowacka postuluje (konieczne z perspektywy dynamicznie rozwijającego się nurtu Genocide studies) odwrócenie utrwalonego przez politykę kolonialną kierunku przepływu wiedzy oraz pamięci z centrum ku peryferiom i zastąpienie go innym układem (za Achillem Mbembe można nazwać go wędrującym), który podważyłby dotychczasową tendencję i dowartościował „pamięć wielokierunkową” (termin Micheala Rothberga). Mimo że autorki recenzowanych rozpraw sytuują się w różnych obszarach badawczych, ich badania spaja kategoria wyobraźni, przekraczająca prądy historycznoliterackie i pozwalająca na przenikanie się pozornie niewspółmiernych zjawisk (np. tortur i wykluczania kobiet jako podmiotów sprawczych), dla których Zagłada byłaby wydarzeniem fundacyjnym à rebours (a więc dającym możliwość podjęcia buntu i wyrażenia sprzeciwu oraz ukonstytuowania nowego podmiotu).

Słowa kluczowe:

Holocaust studies , genocide studies

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Juchniewicz, A. (2018). „Paciorkowa robota”. Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka. Narracje O Zagładzie, (4), 417–431. https://doi.org/10.31261/NoZ.2018.04.24

Cited by / Share

Bibliografia

Karwowska B.: Ciało, seksualność, obozy zagłady. Kraków 2009.

Nikliborc A.: UwięziONE w KL Auschwitz‑Birkenau. Traumatyczne doświadczenia kobiet odzwierciedlone w dokumentach osobistych. Kraków 2010.

Stöcker‑Sobelman J.: Kobiety Holokaustu. Feministyczna perspektywa w badaniach nad Shoah. Kazus KL Auschwitz‑Birkenau. Warszawa 2012.

Ubertowska A.: Gender. W: Taż: Holokaust. Auto (tanato) grafie. Warszawa 2014; B. Czarnecka: Kobiety w lagrze. Zapis doświadczenia. Kraków 2018.

Rothberg M.: Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji. Przeł. K. Bojarska. Warszawa 2015.

Ubertowska A.: Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu. Kraków 2007.

Braidotti R.: Po człowieku. Przeł. J. Bednarek, A. Kowalczyk. Warszawa 2014.

Butler J.: Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania? Przeł. A. Czarnacka. Warszawa 2011.

Buryła S.: Topika Holokaustu. Wstępne rozpoznanie. W: Tenże: Wokół Zagłady. Szkice o literaturze Holokaustu. Kraków 2016.

Tomczok M.: Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retoryka – ideologia – popkultura. Warszawa 2017.

Dobrosielski P.: Spory o Grossa. Polskie problemy z pamięcią o Żydach. Warszawa 2017.

Probing the Ethic of Holocaust Culture. Eds. C. Fogu, W. Kansteiner, T. Presner. Cambridge, Massachusetts–London 2016.

Próchniak P.: Nokturny. Z dziejów wyobraźni poetyckiej. Kraków 2018.

Baranowska M.: Surrealna wyobraźnia i poezja. Warszawa 1984.

Błoński J.: Mieszaniny. Kraków 2001.

Kisiel J.: Imiona lęku. Szkice o poetach i wierszach. Katowice 2009.

Piotrowiak M.: „Kto ten pejzaż zimą niewydarzoną zatruł?”. Tropy egzystencji w liryce Jerzego Kamila Weintrauba. Katowice 2009.

Gajewska A.: Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w prozie Stanisława Lema. Poznań 2016.

Nawarecki A.: Czarna mikrologia. W: Skala mikro w badaniach literackich. Red. A. Nawarecki, M. Bogdanowska. Katowice 2005.

Śpiewak J.: Rozmowa z Józefem Czechowiczem. W: Tenże: Przyjaźnie i animozje. Warszawa 1965.

Friedrich H.: Struktura nowoczesnej liryki. Od połowy XIX do połowy XX wieku. Przeł. i opatrzyła wstępem E. Feliksiak. Warszawa 1978.

Buryła S.: Rozrachunki z wojną. Warszawa 2017.

Kwiatkowski J.: Wizja przeciw równaniu. (Nowa walka romantyków z klasykami). „Życie Literackie” 1958, nr 3.

Stankowska A.: Kształt wyobraźni. Z dziejów sporu o „wizję” i „równanie”. Kraków 1998.

Nowak T.: Spowiedź wyobraźni (szkice i rozmowy). Wybór, wstęp A. Jarzyna. Kraków 2014.

Tadeusz Nowak. Zbiór recenzji i szkiców o twórczości pisarza. Wybrał, oprac. i wstępem opatrzył J.Z. Brudnicki. Warszawa 1981.

Sulima R.: Tadeusz Nowak. Zarys twórczości. Warszawa 1986.

Balbus S.: „Poezja w czasie marnym”. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka. Kraków 1992.

Dąbrowski S.: Vox Humana. Biblia w liryce Tadeusza Nowaka. Studia i szkice. Lublin 1993.

Wójcik‑Dudek M.: (Prze)Trwać w okolicach mitu. Funkcje mityzacji w poezji Tadeusza Nowaka. Katowice 2007.

Grabowski S.: Poeta na Ursynowie. Rzecz o Tadeuszu Nowaku. Warszawa 2013.

Opacki I.: Gwiazdy pierwsze. O liryce Jana Brzechwy. W: Tenże: Król Duch, Herostrates i codzienność. Katowice 1997.

Baczyński K.K.: Wybór poezji. Oprac. J. Święch. Wyd. II przejrzane. Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.

Kłak T.: Ogród świata. Studia i szkice literackie. Katowice 1995.

Kłak T.: Czechowicz – mity i magia. Kraków 1973.

Wysłouch S.: Wizualność metafory. W: Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej. Red. E. Balcerzan, S. Wysłouch. Warszawa 1985.

Czechowicz J.: inc. ***nieraz chodzę pod rękę… W: Tenże: Wiersze. Wstęp R. Rosiak. Lublin 1963.

Bieńczyk M.: Oczy Dürera. O melancholii romantycznej. Warszawa 2002.

Bonowicz K.: Józefa Czechowicza teatr widziadeł i snów. Studium psychoanalityczne twórczości poetyckiej. Kraków 2013.

Leociak J.: Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego. Wyd. II. Toruń 2016.

Sławiński J.: Teksty i teksty. Warszawa 1990.

Langer L.L.: Świadectwa Zagłady. W rumowisku pamięci. Przeł. M. Szuster. Warszawa 2015.

Birnbaum I.: Non omnis moriar. Pamiętnik z getta warszawskiego. Warszawa 1982.

LaCapra D.: Powrót do pytania o to, co ludzkie i zwierzęce. Przeł. K. Bojarska. W: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Red. E. Domańska. Poznań 2010.

Butler J.: Zapiski o performatywnej teorii zgromadzeń. Przeł. J. Bednarek. Warszawa 2016.

Mbembe A.: Polityka wrogości; Nekropolityka. Przeł. U. Kropiwiec, K. Bojarska. Kraków 2018.

Morawiec A.: Literatura polska wobec ludobójstwa. Rekonesans. Łódź 2018.

D. Haraway: Wiedze usytuowane i przywilej częściowej/ograniczonej perspektywy. Przeł A. Czarnacka. Dostępne w Internecie: http://www.ekologiasztuka.pl/articles.php?article_id=118 [data dostępu: 07.06.2018].

Ostrowska J.: Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej. Warszawa 2018.

Röger M.: Wojenne związki. Polki i Niemcy podczas okupacji. Przeł. T. Dominiak. Warszawa 2016. Google Scholar

Nr 4 (2018)
Opublikowane: 2019-12-08

ISSN: 2450-4424

eISSN: 2451-2133

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

„Paciorkowa robota”. Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka.

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Andrzej Juchniewicz

Informacje