New Critical Philosophy as Understood by Stanisław Kobyłecki and Marian Massonius
Abstract
The issue of neo-kantism and modern criticism is one of the problems discussed by representatives of various philosophical currents in Poland in the late nineteenth and early twentieth centuries. For neo-kantism — with its heteronomy and problems with the delineation of individual positions in it — and, in particular, a strongly undefined modern criticism, practically showing no ideological unity, led to the view that everyone who felt obliged to stick to a scientific discipline, i.e. proclaimed the need to make philosophy more scientific, or only made a superficial accession or acceptance of a general idea, or only some element of it, could find a place within them. It is interesting that even today it is not easy to deal with this problem. It seems that, on the one hand, neo-kantism and modern criticism — primarily in Polish philosophy at the turn of the 19th and 20th centuries — can be almost treated synonymously; on the other hand, they are, from one point of view, mutually exclusive options, and, from another, complementary in nature (they are coming closer then, as is claimed, to a positivist criticism).
The article attempts to present, mainly on the basis of two representatives of philosophical thought of that time, viz. Stanisław Kobyłecki and Marian Massonius, the similarities and differences that emerged in the understanding of modern criticism in connection with the publication entitled Filozofia nowokrytyczna [Modern Crititical Philosophy], in which “the turn to Kant” was even put into the formula of “modern criticism”.
Keywords
Filozofia nowokrytyczna [Modern Crititical Philosophy]; Stanisław Kobyłecki; Marian Massonius
References
Borzym S.: Panorama polskiej myśli filozoficznej. Warszawa 1993.
Czeżowski T.: Wspomnienie pośmiertne. „Przegląd Filozoficzny” 1947, z. 1/4.
Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim. Red. R. Jadczak, J. Pawlak. Toruń 1997.
Filozofia nowokrytyczna. [Wydawnictwo „Przeglądu Filozoficznego”]. Warszawa 1905.
Hochfeld A.: Krytyka systemu Kanta i program nowokrytyczny Mariana Massoniusa. „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1975, T. 21.
Hochfeldowa A.: Neokantyzm okresu pozytywizmu i jego wpływy w Polsce. W: Z historii filozofii pozytywistycznej w Polsce. Ciągłość i przemiany. Red. A. Hochfeldowa, B. Skarga. Wrocław 1972.
Hochfeldowa A.: Orientacja nowokrytyczna. W: Filozofia i myśl społeczna w latach 1865—1895. Red. A. Hochfeldowa, B. Skarga. Warszawa 1980.
Jadacki J.J.: Rzut oka na cztery wieki filozofii wileńskiej. W: Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim. Red. R. Jadczak, J. Pawlak. Toruń 1997.
Kobyłecki S.: Postulaty psychologii doświadczalnej. Kraków 1906.
Kobyłecki S.: Warszawska filozofia nowokrytyczna. „Przegląd Powszechny” 1906, T. 90.
Kojkoł J.: Immanuel Kant w Polsce — wybrane problemy recepcji przełomu XIX i XX wieku. „Studia z Historii Filozofii” 2015, vol. 6, nr 1. https://doi.org/10.12775/szhf.2015.008.
Mahrburg A.: Co to jest nauka? „Przegląd Filozoficzny” 1897/1898, R. 1, z. 1.
Mahrburg A.: Emanuel Kant. W: Pisma filozoficzne Adama Mahrburga. Red. W. Spasowski. T. 2. Warszawa 1914.
Mahrburg A.: Filozofia, psychologia, estetyka, etyka. „Książka” 1903, R. 3. nr 8.
Mahrburg A.: Pozytywizm w opałach reakcji. „Ogniwo” 1903, nr 5.
[Mahrburg A.:] Prospekt. Wydawnictwo „Przegląd Filozoficznego”. Filozofia nowokrytyczna. „Przegląd Filozoficzny” 1901, R. 4, z. 4.
Massonius M.: Agnostycyzm. „Przegląd Filozoficzny” 1904, z. 2.
Massonius M.: Mahrburg jako uczony. „Przegląd Filozoficzny” 1914, R. 17, z. 1.
Massonius M.: Przedmowa. W: Filozofia nowokrytyczna. [Wydawnictwo „Przeglądu Filozoficznego”]. Warszawa 1905.
Nowak L.: Filozoficzno-logiczne poglądy Stanisława Kobyłeckiego. „Studia Philosophiae Christianae” 1967, nr 3/1.
Schnädelbach H.: Filozofia w Niemczech 1831—1933. Przeł. K. Krzemieniowa. Warszawa 1992.
Skarga B.: O kilku problemach pozytywizmu polskiego. W: Polska myśl filozoficzna i społeczna. Red. B. Skarga. T. 2. Warszawa 1975.
Skarga B., Hochfeldowa A.: Polska myśl filozoficzna w epoce pozytywizmu. W: Filozofia i myśl społeczna w latach 1865—1895. Wybrały, oprac., przypisami opatrzyły A. Hochfeldowa, B. Skarga. Cz. 1. [700 Lat Myśli Polskiej]. Warszawa 1980.
Struve H.: Pozytywizm i zadania krytyczne filozofii. „Biblioteka Warszawska” 1891, T. 1.
Struve H.: Wstęp krytyczny do filozofii, czyli rozbiór zasadniczych pojęć o filozofii. Wyd. 2. Warszawa 1898.
Twardowski K.: [w dziale: Przegląd Czasopism]. „Przegląd Filozoficzny” 1897/1898, R. 1, z. 1.
Weryho W.: Słowo wstępne. „Przegląd Filozoficzny” 1897/1898, R. 1, z. 1.
Z historii filozofii pozytywistycznej w Polsce. Ciągłość i przemiany. Red. A. Hochfeldowa, B. Skarga. Wrocław 1972.
Zieleńczyk A.: Drogi i bezdroża filozofii. Warszawa 1912.
Żywicki K.R. [L. Krzywicki]: Jeden z pogromców. „Prawda” 1894, nr 41.
University of Silesia in Katowice Poland
https://orcid.org/0000-0002-0169-1128
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
