Wpływ mitów wspierających kulturę gwałtu na postępowanie sądowe. Brak uznania w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Abstrakt
Mity wspierające kulturę gwałtu można zdefiniować jako krzywdzące, stereotypowe lub fałszywe przekonania na temat gwałtu, ofiar gwałtu i gwałcicieli, obejmujące takie twierdzenia, jak: kobiety mają na myśli „tak”, gdy mówią „nie”; kobiety prowokują gwałt; jeśli kobieta nie chce być zgwałcona, będzie walczyć za wszelką cenę. Te wszechobecne postawy społeczne mogą mieć szkodliwy wpływ na ofiary przemocy seksualnej, zwłaszcza gdy są one stosowane w trakcie postępowań. W związku z tym celem niniejszego artykułu jest analiza wpływu mitów na postrzeganie ofiar przemocy seksualnej w trakcie oficjalnych postępowań na przykładzie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz). Pierwsza część wyjaśnia pojęcie mitów o gwałcie, podczas gdy druga część zawiera analizę orzecznictwa ETPCz. Wreszcie ostatnia część sugeruje nowe podejście do spraw dotyczących przemocy seksualnej.
Słowa kluczowe
mity wspierające kulturę gwałtu; przemoc seksualna; stereotypy płci; Europejski Trybunał Praw Człowieka; dyskryminacja
Bibliografia
Amnesty International, Violence Against Women. The Perspective of Students in Northern Ireland, Amnesty International UK, September 2008.
Burt, M.R., Cultural myths and supports for rape, “Journal of Personality and Social Psychology”, Vol. 38, 1980.
CEDAW/C/46/D/18/2008, Karen Tayag Vertido v. The Philippines (No. 18/08).
Council of Europe, Equal Access to Justice in the Case-Law on Violence against Women before the European Court of Human Rights, Strasbourg September 2015.
Declaration on the Elimination of Violence against Women, United Nations General Assembly, Resolution 48/104 of 20 December 1993.
ECHR, Aydın v. Turkey (Application no. 57/1996/676/866).
ECHR, D.H. and Others v. Czech Republic (Application no. 57325/00).
ECHR, D.J. v. Croatia (Application no. 42418/10).
ECHR, Eremia v. the Republic of Moldova (Application no. 3564/11).
ECHR, I.P. v. Moldova, (Application no. 33708/12).
ECHR, Kiyutin v. Russia (Application no. 2700/10).
ECHR, M.C. v. Bulgaria (Application no. 39272/98).
ECHR, M.G.C. v. Romania, (Application no. 61495/11).
ECHR, Opuz v. Turkey (Application no. 33401/02).
ECHR, T.M. and C.M. v. the Republic of Moldova (Application no. 26608/11).
ECHR, X and Y v. the Netherlands (Application no. 8978/80).
Edwards, K.M. et al., Rape myths: history, individual and institutional level presence, and implications for change, “Sex Roles”, Vol. 65, Issue 11–12, 2011.
Gerards, J.H., Judicial Review in Equal Treatment Cases, Martinus Nijhoff, 2005.
McGlynn,C. Rape, torture and the European Convention on Human Rights, “International and Comparative Law Quarterly”, Vol. 58, Issue 3, 2009.
Peroni, L., Clothes on trial: M.G.C. and the need to combat rape stereotypes, “Strasbourg Observers”, April 20, 2016, https://strasbourgobservers.com/2016/04/20/clothes-on-trial-m-g-c-and-the-need-to-combat-rape-stereotypes/.
Radacic, I., Gender equality jurisprudence of the European Court of Human Rights, “The European Journal of International Law”, Vol. 19, no. 4, 2008.
Stevenson,K., Unequivocal victims: the historical roots of the mystification of the female complainant in rape cases, “Feminist Legal Studies”, Vol. 8, 2000.
Temkin, J. et al., Different functions of rape myth use in court: Findings from a trial observation study, “Feminist Criminology”, Vol. 13, No. 2, 2018.
Timmer,A., Toward an anti-stereotyping approach for the European Court of Human Rights, “Human Rights Law Review”, Vol. 11, Issue 4, 2011.
Torrey, M., When will we be believed – rape myths and the idea of a fair trial in rape prosecutions, “U.C. Davis L. Review”, Vol. 1012, No. 24, 1991.
Young, M.I., Five faces of oppression, in: Geographic Thought: A Praxis Perspective, G.L. Henderson & M. Waterstone (eds.), Routledge 2008.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-3080-6924
Karolina Prażmowska-Marcinowska jest doktorantką i członkinią Zespołu Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).