Ida Fink idzie do szkoły
Abstrakt
In the text, the author takes a closer look at Ida Fink’s symbolic “return” to school. The writer, who had to abandon her studies in piano at the Lwów Conservatoire as a result of the
Third Reich’s attack on the USSR in 1941, since the end of 1990s has been a frequent presence on Polish school curricula and exams. The essay analyses the very manner in which her works appear within the school canon, student’s books, as well as the Matura examination sheets. What is more, some of the rudimentary biographical mistakes and simplifications are reviewed in the text. Ida Fink’s case analysis also formed a basis for a wider glance at the evolution of the Shoah theme’s presence in Polish school.
Słowa kluczowe
Zagłada; Ida Fink; edukacja; szkoła średnia; język polski; egzamin maturalny
Bibliografia
Adamczyk-Garbowska M.: Pisarze z „innej” Europy – kilka uwag o recepcji literatury polsko-żydowskiej w Stanach Zjednoczonych. W: Literatura polsko-żydowska. Studia i szkice. Red. E. Prokop-Janiec, S. Żurek. Kraków 2011, s. 233–244.
Adrabińska-Pacuła L., Hącia A., Malczewska J., Olech J.: Po polsku. Literatura, język, komunikacja. Podręcznik do języka polskiego dla gimnazjum. Klasa III. Warszawa 2011.
Biedrzycki K.: Język polski w gimnazjum – wskazówki metodyczne. W: Podstawa programowa z komentarzami. T. 2: Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Warszawa 2009.
Chemperek D., Kalbarczyk A., Trześniowski D.: Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka… Cz. 3. Warszawa 1999.
Chmiel M., Herman W., Pomirska Z., Doroszewski P.: Słowa na czasie. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego. Język polski dla klasy trzeciej gimnazjum. Warszawa 2010.
Detka J., Jas M., Zbróg P.: Przygoda z czytaniem. Podręcznik do kształcenia literacko-kulturowego. Klasa 3. Kielce 2011.
Famulska-Ciesielska K.: Polacy, Żydzi, Izraelczycy. Tożsamość w literaturze polskiej w Izraelu. Toruń 2008.
Fink I.: Elza. Trad. M. Wloch, L. Belleme. «Action» 1948, no 205.
Fink I.: Podróż. Londyn 1990.
Fink I.: Zabawa w klucz. „Od Nowa” 1962, nr 44, s. 6.
Gombrowicz W.: Dziennik 1953–1956. Kraków 1986.
Horwath E., Kiełb G.: Bliżej słowa. Podręcznik. Klasa 3. Warszawa 2010.
Janion M.: Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie. Warszawa 2009.
Karolak S.: Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał. Poznań 2014.
Kasperek A.: Badanie obecności literatury polskiej powstałej w Izraelu na lekcjach języka polskiego – uwagi badacza. W: Młoda dydaktyka polonistyczna. Red. M. Fota, A. Poręba, S.J. Żurek. Lublin 2014, s. 105–114.
Kasperek A.: Kategoria Zagłady w szkolnym dyskursie polonistycznym po roku 2009 (na przykładzie prozy Idy Fink i Irit Amiel). Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Sławomira Jacka Żurka (promotor) i dra Piotra Trojańskiego (promotor pomocniczy). Lublin 2017 (maszynopis).
Kasperek A.: Opowiadania Idy Fink – nowość na lekcjach języka polskiego w gimnazjum. W: Auschwitz i Holokaust. Edukacja w szkole i w miejscu pamięci. Red. P. Trojański. Oświęcim 2014, s. 101–110.
Löw R.: Znaki obecności. O polsko-hebrajskich i polsko-żydowskich związkach literackich. Kraków 1995.
Łuczak A., Prylińska E.: Między nami. Podręcznik do gimnazjum. Język polski 2. Gdańsk 2010.
Łuczak A., Prylińska E.: Między nami. Program nauczania języka polskiego dla trzeciego etapu edukacyjnego (klasy I–III gimnazjum). Gdańsk 2009.
Pezda A.: Od 2015 roku matura będzie bez prezentacji. „Gazeta Wyborcza” z 28 czerwca 2012 r. Dostępne także w Internecie: https://wyborcza.pl/1,75398,12033129,MEN_oglasza_zasady_nowej_matury__Nie_bedzie_prezentacji.html [data dostępu: 24.04.2020].
Podstawa programowa z komentarzami. T. 2: Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Warszawa 2009.
Raport dotyczący wyników egzaminu maturalnego z języka polskiego przeprowadzonego w sesji wiosennej 2005 roku. Łódź 2005. Dostępne w Internecie: http://www.oke.lodz.pl/pobierz/matura/raporty/jezyk_polski.pdf [data dostępu: 24.04.2020].
Reszka P.: Nowa nie taka straszna. „Gazeta Wyborcza” z 6 maja 2005 r. [dodatek: „Lublin”]. Dostępne także w Internecie: https://lublin.wyborcza.pl/lublin/1,48724,2692298.html [data dostępu: 24.04.2020].
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 1999, nr 14, poz. 129.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 2012, poz. 977.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 2016, poz. 2223.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 2018, poz. 467.
Rządca A.: Foto-Grafie. Fotografische Narrativität im Werk von Ida Fink. München 2012.
Staniłko J.F.: Kanon poprawnie politycznych lektur. „Rzeczpospolita” z 22 stycznia 2009 r. Dostępne także w Internecie: https://www.rp.pl/artykul/251805-Kanonpoprawnie-politycznych-lektur.html [data dostępu: 24.04.2020].
Wiśniewska K.M., AK: Łatwy egzamin z polskiego. „Gazeta Wyborcza” z 8 maja 2012 r. [dodatek: „Radom”], s. 27.
Zubrzycki M.: „Potop” bezkonkurencyjny. „Rzeczpospolita” z 6 maja 2005 r., s. 2.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
