Mesjańska perspektywa opowiadań Irit Amiel
Abstrakt
Irit Amiel jest izraelską pisarką, która po niemal pięćdziesięciu latach milczenia od ocalenia z Holocaustu zabiera głos w sprawie Shoah. Jej tom opowiadań Osmaleni jest zbiorem piętnastu portretów, w których autorka za pomocą powściągliwych i skromnych narracji przedstawia losy ocalonych z Zagłady. Dotychczas w lekturze tekstów poświęconych Holokaustowi marginalizowano obecność tradycji biblijnej, która konstytuuje tożsamość każdego Żyda. Artykuł jest próbą przeczytania opowiadań w perspektywie mesjańskiej, która wyrasta z ducha postsekularyzmu. Za jej pomocą można dokonać lektury archetypicznej narracji Izraela o Wyjściu, na której fundamencie zbudowana jest żydowska tożsamość. Jak dowodzi tego sama Amiel, nie można jej uniknąć, mówiąc o doświadczeniu Szoa.
Słowa kluczowe
postsekularyzm; Holocaust; Irit Amiel; narracja mesjańska; Tora
Bibliografia
Agady talmudyczne. Przypowieści, anegdoty, sentencje mędrców żydowskich. Przeł. M. Friedman. Wrocław 2005.
Amiel I.: Egzamin z Zagłady. Łódź 1994.
Amiel I.: Osmaleni. Izabelin 1999.
Amiel I.: Życie – tytuł tymczasowy. Warszawa 2014.
Bielik-Robson A.: „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności. Kraków 2008.
Bielik-Robson A.: Powrót mesjańskiej obietnicy, czyli nowoczesność w perspektywie postsekularnej. W: Filozofia. Ogląd, namysł, krytyka? Red. M.M. Bogusławski, A. Kucner, T. Sieczkowski. Olsztyn 2010, s. 59–70.
Bielik-Robson A.: Zadeptać Węża! Blake i Taubes, czyli apokaliptyczna gnoza rewolucyjna. W: Mesjańskie imaginaria Europy (i okolic). Studia komparatystyczne. Red. A. Janek, A. Regiewicz, A. Żywiołek. Częstochowa 2015, s. 15–30.
Boniecki A.: Czy Bóg umarł w Auschwitz? „Tygodnik Powszechny. Dodatek” 2010, nr 4.
Dostępne w Internecie: https://www.tygodnikpowszechny.pl/czy-bog-umarl-w-auschwitz-143567 [data dostępu: 13.05.2020].
Burzyńska A., Markowski M.P.: Teorie literatury XX wieku. Podręcznik. Kraków 2006.
Duda S.: Między Chrystusem a Antychrystem, czyli radykalny ortodoks chrześcijański spotyka lewicę. „Krytyka Polityczna” 2007/2008, nr 14, s. 199–211.
Gebert K.: 54 komentarze do Tory. Kraków 2004.
Gorion M.J. bin: Żydowskie legendy biblijne. Przeł. R.R. Stiller. Katowice 2009.
Goshen-Gottstein A.: Bóg a Auschwitz. „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 2010, nr 4, s. 29–54.
Habermas J.: Wierzyć i wiedzieć. Przeł. M. Łukaszewicz. „Znak” 2002, nr 9, s. 8–21.
Jonas H.: Idea Boga po Auschwitz. Przeł. G. Sowiński. Kraków 2003.
Kameraz-Kos N.: Święta i obyczaje żydowskie. Warszawa 2008.
Kłoczkowski J.A.: Czy Bóg cierpiał w Auschwitz? „Więź” 2006, nr 7–8, s. 24–33.
Krall H.: Żal. Warszawa 2007.
Levi P.: Czy to jest człowiek. Przeł. H. Wiśniowska. Kraków 1987.
Markowski M.P.: Występek. Eseje o pisaniu i czytaniu. Warszawa 2001.
Milbank J.: Program Radykalnej Ortodoksji. Przeł. S. Duda. „Krytyka Polityczna” 2007/2008, nr 14, s. 212–220.
New International Dictionary of Old Testament Theology and Exegesis. Ed. W.A. VanGemeren. Grand Rapids 1997.
Nycz R.: Literatura jako trop rzeczywistości. Kraków 2001.
Pecaric S.: Drodzy przyjaciele i czytelnicy. W: Hagada na Pesach. Red. S. Pecaric. Kraków 2002, [b.s.].
Regiewicz A.: Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania. (Ćwiczenia z poszukiwania sensu). Kraków 2015.
Regiewicz A.: Tropy teologiczne w sztuce interpretacji. Ćwiczenia z poszukiwania sensu. В: Сучасні мово- і літературознавчі методології та нові прочитання художнього тексту : антологія. Упоряд. Л.К. Оляндер, О.В. Богданова, Ю.В. Громик, І.Ф. Штейнер. Луцьк 2018, s. 208–235.
Ricoeur P.: Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie. Przeł. E. Bieńkowska. Warszawa 1985.
Rienecker F., Maier G.: Leksykon biblijny. Przeł. D. Irmińska. Warszawa 2001.
Roth D.: Talmudic Mediation: Conflicting Interpretations of the Talmud as Conflicting Needs in Society. Dostępne w Internecie: http://text.rcarabbis.org/talmudic-mediation-conflicting-interpretations-of-the-talmud-as-conflicting-needs-in-society/ [data dostępu: 22.12.2012].
Sartre J.-P.: Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej. Przeł. P. Mróz. Kraków 2007.
Sławek T.: Ratujące niebezpieczeństwo postsekularyzmu. Słowo wstępne. W: Drzewo poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach. Red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba. Katowice 2012, s. 9–24.
Szymik J.: W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Katowice 1994.
Tora Pardes Lauder. Księga Druga: Szemot. Red. i przeł. S. Pecaric. Kraków 2003.
Ubertowska A.: Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu. Kraków 2007.
Weiss Halivni D.: Breaking the Tablets. Jewish Theology after the Shoah. New York 2007.
Wiesel E.: All Rivers Run to the Sea. New York 1995.
Wiesel E.: Noc. Przeł. M. Kozłowska. Kraków 2007.
Wiesel E.: Tous les fleuves vont à la mer. Mémoires. Seuil 1996.
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie Polska
https://orcid.org/0000-0003-1367-7697
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
