Kret czy wieloryb? Którędy do Rechnitz? Sacha Batthyany: A co ja mam z tym wspólnego? Zbrodnia popełniona w marcu 1945 roku. Dzieje mojej rodziny. Przeł. Emilia Bielicka. Warszawa, Czytelnik, 2017, ss. 256
Abstrakt
Recenzja książki Sachy Batthyanyego A co ja mam z tym wspólnego? Zbrodnia popełniona w marcu 1945 roku. Dzieje mojej rodziny skupia się na kilku kluczowych problemach związanych z filozofią pamięci o Zagładzie. Tekst stawia w centrum dwie zwierzęce metafory: wieloryba i kreta, symbolizujące różne postawy wobec rodzinnej historii poznawanej przez szwajcarskiego pisarza. „Ludzie wieloryby” znikają w ciemnościach głębin, gdy nadchodzi chwila konfrontacji z trudną prawdą o przeszłości, a „ludzie krety” oddają się mozolnej pracy archiwistycznej i analizie drobiazgowo zrekonstruowanych faktów. Batthyany wybiera sposób mówienia o masakrze w Rechnitz z perspektywy autorskiej, dociera do dokumentów i dziennika, ale manierycznie przefiltrowuje historię przez własne doznania, często dominujące narrację książki. Subiektywizm w rozpatrywaniu i przyjmowaniu prawdy, choć stanowi jedno z podstawowych praw pracy artystycznej, może być jednak zwodniczy, ponieważ może prowadzić do relatywizacji historii i zbyt prostych konstatacji.
Słowa kluczowe
Sacha Batthyany; filozofia pamięci o Zagładzie; Rechnitz
Bibliografia
Janko A.: Mała Zagłada. Kraków 2015; M. Sznajderman: Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec 2016.
Frankel A.: Dziewczynka. Przeł. L. Kwiatkowski. Warszawa 2007.
Pollack M.: Śmierć w bunkrze. Opowieść o moim ojcu. Przeł. A. Kopacki. Wołowiec 2006.
Instytut Językoznawstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0003-3682-4135
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
