Słyszę was głosy zabitych – Andrzeja Wróblewskiego przypis do Louisa Aragona
Abstrakt
Aragon, będący autorem poematu Noc sierpniowa, w którym pojawia się słynne zawołanie: „Słyszę was głosy zabitych”, stał się dla Wróblewskiego twórcą o zbliżonej wyobraźni. Próba zestawienia sztuki Andrzeja Wróblewskiego z twórczością francuskiego poety i powieściopisarza Louisa Aragona, która jest tematem artykułu, pozwala na zauważenie wspólnych, wojennych poetyk obu twórców. Artystów łączyło podobne rozumienie istoty języka jako narzędzia kształtującego społeczne imaginarium, poszukiwanie nowych form wyrazu, posługiwanie się metaforą i alegorią, a także walka o nowy, pokojowy wymiar sztuki.
Słowa kluczowe
Andrzej Wróblewski; Louis Aragon; poezja polska; poezja francuska; pamięć; sztuka; figuracja
Bibliografia
Andrzej Wróblewski. Oprac. A. Wojciechowski. Warszawa 1979. Mała Encyklopedia Sztuki, 55.
Andrzej Wróblewski nieznany. Red. J. Michalski. Kraków 1993.
Andrzej Wróblewski. Recto / Verso. Eds. E. de Chassey, M. Dziewańska. Warsaw 2015.
Antologia poezji francuskiej. Anthologie de la poésie française. T. 4: Od Rimbauda do naszych dni. Wybór J. Lisowski. Warszawa 2006.
Antologia współczesnej poezji francuskiej. Oprac. A. Ważyk. Warszawa 1947.
Assmann A.: Między historią a pamięcią. Antologia. Red. nauk., posłowie M. Saryusz-Wolska. Warszawa 2013.
Borucki A.: Własna wojna Andrzeja Wróblewskiego 1927–1957. „Akcent” 1987, nr 1, s. 142–143.
Dimitrijević B.: Folklor, nowoczesność i śmierć. Wizyta Wróblewskiego w Jugosławii. W: Unikanie stanów pośrednich. Andrzej Wróblewski (1927–1957). Red. M. Ziółkowska, W. Grzybała. Warszawa 2014, s. 482–525.
„Dziennik Polski” z 25 sierpnia 1948 r.
Głowiński M.: Ciemne alegorie Norwida. „Pamiętnik Literacki” 1984, R. 75, z. 3, s. 103–114.
Gosk H.: W kręgu „Kuźnicy”. Dyskusje krytycznoliterackie lat 1945–1948. Warszawa 1985.
Halbwachs M.: Społeczne ramy pamięci. Przeł. M. Król. Warszawa 2008.
Hikmet N.: O Majakowskim. W: Majakowski. Warszawa 1978, [b.n.s.].
Jarecka D.: Wewnętrzne organy kontroli. W: Ciała zdruzgotane, ciała oporne. Afektywne lektury XX wieku. Red. A. Lipszyc, M. Zaleski. Warszawa 2015, s. 128–147.
Kuczyńska-Koschany K.: Imaginacja, Marsylia. W: K. Kuczyńska-Koschany: Nikt nie widzi dobrze. Eseje. Kraków 2018, s. 223–240.
Le Goff J.: Historia i pamięć. Przeł. A. Gronowska, J. Stryjczyk. Warszawa 2007.
Majakowski. Warszawa 1978.
Mały słownik języka polskiego. Red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicka. Warszawa 1969.
Michalski J.: Chłopiec na żółtym tle. Teksty o Andrzeju Wróblewskim. Kraków 2009.
Międzyrzecki A.: Rimbaud, Apollinaire i inni. Warszawa 1988.
Nowicka D.: Art-biografie Andrzeja Wróblewskiego. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” (w druku).
Nowicka D.: Artysta i mit. Wokół „Treści uczuciowej rewolucji” Andrzeja Wróblewskiego. „Porównania. Czasopismo poświęcone zagadnieniom komparatystyki literackiej oraz studiom interdyscyplinarnym” 2018, T. 23, nr 2, s. 259–278.
Nowicka D.: „Błękitne, wewnętrzne […] są w wołaniu”. Im-pasywne obrazy w poezji Juliana Kornhausera. [Od Wróblewskiego: Niebo nad górami]. W: Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera. Red. A. Gleń, J. Kornhauser. Poznań 2016, s. 470–482.
Nowicka D.: Zasypia ryba. Autobiograficzne i zwierzęce niepokojenia w malarstwie Andrzeja Wróblewskiego. „Narracje o Zagładzie” 2017, nr 3, s. 217–232.
Opałka E., Zychowicz K.: Czerwona materia. Nadia Léger. Łódź 2018, s. 5. Dostępne w Internecie: https://msl.org.pl/wydarzeniams/wystawy-archiwalne/czerwona-materia-nadia-leger,2576.html [data dostępu: 07.04.2019].
Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Red. M. Saryusz-Wolska. Kraków 2009.
Pisarze w walce o pokój. Antologia. Oprac. Dział Literatury Polskiej. Warszawa 1950.
Pomian K.: Historia. Nauka wobec pamięci. Lublin 2006.
Porzucić etyczną arogancję. Ku reinterpretacji podstawowych pojęć humanistyki w świetle wydarzenia Szoa. Red. B. Polak, T. Polak. Poznań 2011.
Ricoeur P.: Pamięć, historia, zapomnienie. Przeł. J. Margański. Kraków 2006.
Sobczyk M.: Andrzej Wróblewski. [Ofiara, oprawca, narrator]. Dostępne w Internecie: https://artmuseum.pl/public/upload/files/sobczyk_o_wroblewskim.pdf [data dostępu: 23.05.2019].
Szacka B.: Czas przeszły – mit – pamięć. Warszawa 2006.
Szymański W.: Kwadratowe koło: Andrzej Wróblewski i nowoczesny realizm socjalistyczny. W: Socrealizmy i modernizacje. Red. A. Sumorok, T. Załuski. Łódź 2017,
s. 269–290.
Unikanie stanów pośrednich. Andrzej Wróblewski (1927–1957). Red. M. Ziółkowska, W. Grzybała. Warszawa 2014.
Wajda A.: O Andrzeju Wróblewskim. Oprac. B. Toruńczyk. Dostępne w Internecie: http://www.zeszytyliterackie.pl/andrzej-wajda-o-andrzeju-wroblewskim/ [data dostępu: 16.06.2019].
Wróblewski A.: Dyskusja na temat wystawy „Młodzież w walce o pokój”. „Echo Tygodnia” 1951, nr 3, s. 5.
Wróblewski A.: Krakowscy plastycy w drodze realizmu [wystawa]. „Życie Literackie” 1951, nr 6, s. 11–12.
Wróblewski A.: Marc Chagall. „Głos Plastyków” 1948, R. 9, s. 100–101.
Wróblewski A.: Sztuka prymitywna. „Przegląd Artystyczny” 1948, nr 8–9, s. 8.
Wróblewski A.: Wystawa pierwszomajowa. „Życie Literackie” 1951, nr 8, s. 12 (w ramach serii: Krakowski Przegląd Plastyczny).
Zaremba M.: Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys. Kraków 2012.
Ziółkowska M.: „Dlaczego jedynymi pomnikami, jakie stawia Wróblewski ludziom, są nagrobki?”. Dostępne w Internecie: http://muzea.malopolska.pl/czy-wiesz-ze/-/a/10191/%E2%80%9Edlaczego-jedynymi-pomnikami-jakie-stawia-wroblewski-ludziom-sa-nagrobki-%E2%80%9D [data dostępu: 31.03.2019].
Żukowski T.: Świadkowie Zagłady. „Teksty Drugie” 2001, nr 5, s. 139–145.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0002-6315-7588
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
