Wydobywając (żydowskość) Seweryna Pollaka
Abstrakt
Artykuł przybliża sylwetkę Seweryna Pollaka, znanego przede wszystkim jako tłumacz i eseista, oraz koncentruje się na jego twórczości poetyckiej. Liryka autora Wypraw za trzy morza, oceniana różnie, często krytycznie (również przez niego samego), jest miejscem niezwykłych, osobistych wyznań, wspomnień, rozmów z najbliższymi i pożegnań. To tu, w poezji, Pollak mówi także o swoim żydowskim pochodzeniu, o którym milczy w tekstach prozatorskich, nawet adresowanych do bliskich. Istotne miejsce w lirycznych tomach Pollaka zajmują wiersze zawracające ku Zagładzie, aktualizujące poczucie zagrożenia i obcości. W utworach rozdrapujących rany pamięci, dyktowanych przez lęk, rozpoznanie siebie jest przenikliwe i śmiałe, a poetyckie „ja” – najwyraźniejsze.
Poszukując możliwie szerokiej perspektywy dla przedstawienia Pollaka, autorka odwołuje się do interesujących materiałów rękopiśmiennych – zwłaszcza do tomów korespondencji poety z żoną Wandą Grodzieńską.
Słowa kluczowe
Seweryn Pollak; Grzegorz Pollak; Wanda Grodzieńska; poezja; żydowska tożsamość; powstanie w getcie warszawskim; Koło Polonistów Słuchaczów Uniwersytetu Warszawskiego
Bibliografia
Dmitroca Z.: O Sewerynie Pollaku i jego kręgu. „Kresy” 2008, nr 1–2, s. 182–186.
Dokumenty osobiste i rodzinne Wandy Grodzieńskiej: legitymacje, świadectwa, pisma urzędowe. Magazyn Rękopisów Biblioteki Narodowej w Warszawie, rkps akc. 15207.
Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1915–1945. Red. P.M. Majewski. Warszawa 2016.
Engelking L.: Seweryn Pollak 1907–1987. „Literatura na Świecie” 1988, nr 3, s. 356–359.
[Głębicka E.:] Pollak Seweryn. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Oprac. zespół pod red. J. Czachowskiej i A. Szałagan. T. 6: N–P. Warszawa 1996, s. 434–440.
Głowiński M.: Poezja refleksyjna. „Twórczość” 1960, nr 12, s. 120–125.
Hartwig J.: Poezja Seweryna Pollaka. W: S. Pollak: Próba oddalenia. Wstęp J. Hartwig. Warszawa 2008, s. 5–15.
Karczewska W.: Listy do Seweryna. Zebrał, wprowadzeniem i komentarzami opatrzył K. Samsel. Szczecin 2002.
Korespondencja małżeństwa Wandy z Grodzieńskich i Seweryna Pollaków. T. 1. Magazyn Rękopisów Biblioteki Narodowej w Warszawie, rkps akc. 15210.
Korespondencja małżeństwa Wandy z Grodzieńskich i Seweryna Pollaków. T. 2. Magazyn Rękopisów Biblioteki Narodowej w Warszawie, rkps akc. 15210.
Kuczyńska-Koschany K.: (Nie)topika Zagłady w NN „Opowieściach zasłyszanych”. „Narracje o Zagładzie” 2016, nr 2, s. 50–62.
Kwiatkowski J.: „Wiersze wybrane” – Pollaka. „Życie Literackie” 1955, nr 24, s. 10.
Matuszewski R.: Chmury na pogodnym niebie. Warszawa 1998.
Matuszewski R.: Pożegnanie Seweryna Pollaka. „Twórczość” 1988, nr 4, s. 135–138.
NoT: Poezja przyciszonego smutku. „Życie Literackie” 1960, nr 41, s. 10.
Pollak S.: Bezsenność. Wiersze dawne i nowe. Kraków 1975.
Pollak S.: Godzina życia. Łódź 1946.
Pollak S.: Lęk przestrzeni. Kraków 1981.
Pollak S.: Odpowiedzi na kwestionariusz biograficzny do niewydanego dzieła „Ludzie Polski Odrodzonej”. Magazyn Rękopisów Biblioteki Narodowej w Warszawie, rkps akc. 14705.
Pollak S.: Oka sieci. Warszawa 1960.
Pollak S.: Pocisk i słowo. Warszawa 1952.
Pollak S.: Próba oddalenia. Wstęp J. Hartwig. Warszawa 2008.
Pollak S.: Przenikanie. Warszawa 1965.
Pollak S.: Wiersze wybrane i przekłady. Warszawa 1954.
Skrzynecka E.: Granice pamięci. Rzecz o Sewerynie Pollaku. Cz. 1. Audycja radiowa z udziałem zaproszonych gości z 28 maja 1989 r. Warszawa, Polskie Radio Program 2.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0003-4473-7840
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
