Opublikowane: 2020-11-23

Poetyka Holokaustu? Na przykładzie trzech poetów

Efraim Sicher Logo ORCID
Dział: Artykuły i rozprawy
https://doi.org/10.31261/NoZ.2020.06.20

Abstrakt

Niezależnie od tego, czy postrzegamy Holokaust jako wydarzenie jedyne w swoim rodzaju, czy też jako kulminację serii katastrof w historii Żydów, bez wątpienia pisarstwo będące
wynikiem Holocaustu warte jest badania jako zarówno świadectwo, jak i dzieło literackie. W niniejszym artykule przyglądam się poezji czasów Holokaustu, tym razem bez odniesienia
do często cytowanego i przekręcanego dictum Adorna na temat poezji po Auschwitz. Mój esej kwestionuje binarną opozycję, którą można sprowadzić do przeciwstawnych stwierdzeń: „poezja Holokaustu jest barbarzyństwem i niemożliwością” i „sztuka podnosi na duchu, a Holokaust tego nie zmienia”. Analizuję trzy indywidualne przykłady poezji czasów Holokaustu wykorzystywanej zarówno jako środek przetrwania, jak i dania świadectwa w czasach Zagłady – nie są to przykłady twórczości retrospektywnej lub uprawianej przez poetów niebędących świadkami wydarzeń. Problemy estetyczne i etyczne były częścią pisarstwa in extremis świadomego tych wyzwań na długo przed Adornem i teorią krytyczną. W zestawieniu Celana, Suckewera i Miłosza dostrzec można desperacką próbę tych poetów, by tworzyć poezję mierzącą się z wyzwaniem momentu historycznego, mimo wszystkich dzielących ich różnic dotyczących kultur pochodzenia, tradycji językowych i literackich. Choć badacze i krytycy odczytują twórczość wymienionych poetów osobno, według mnie powinno się ich studiować jako przykład zmagania się z bezprecedensową grozą, której pełnego wymiaru historycznego i ogromu następstw wymienieni autorzy nie mogli wówczas pojąć. Nie powinniśmy już dłużej ignorować źródeł i poprzedników, z których czerpali, gdy staramy się ocenić ich dokonania w kwestii stworzenia „poetyki Holokaustu” zdolnej wyrazić nieadekwatność języka i niewystarczalność wyobraźni w próbie oddania niewypowiadalnego, którego poeci doświadczyli osobiście w swojej codzienności. Jeśli będziemy czytać inaczej niż „po Adornie”, może to zaowocować bardziej zniuansowaną dyskusją o tym, czy istnieje poetyka Holokaustu.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Sicher, E. (2020). Poetyka Holokaustu? Na przykładzie trzech poetów. Narracje O Zagładzie, (6), 343–371. https://doi.org/10.31261/NoZ.2020.06.20

Cited by / Share

Nr 6 (2020)
Opublikowane: 2020-11-23


ISSN: 2450-4424
eISSN: 2451-2133

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.