https://doi.org/10.31261/SPiP.2020.16.12
Artykuł stanowi próbę przedstawienia osobistej pobożności oraz praktyk religijnych spełnianych przez Helenę moskiewską (1476–1513), córkę wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III oraz bizantyjskiej księżnej Zoe, która w 1495 roku wyszła za mąż za wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, późniejszego króla Polski. W tym celu wykorzystano dokumenty i korespondencję z epoki, kroniki ważniejszych historiografów podługoszowych (Bernard Wapowski, Maciej z Miechowa, Marcin Bielski, Marcin Kromer, Maciej Stryjkowski i Jan z Komorowa) oraz przekazy wybranych latopisów (Latopis sofijski I, Kronika Bychowca i Latopis hustyński). W pierwszej kolejności omówiono rolę prawosławia w doktrynie Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, wychowanie Heleny na dworze moskiewskim oraz obowiązujące w Europie i Polsce zwyczaje tyczące się małżeństw dynastycznych z wyznawcami obrządku wschodniego. W drugiej części tekstu zajęto się kwestią swobody sprawowania przez Helenę prawosławnych praktyk religijnych na Litwie i w Polsce, zebrano też przykłady jej donacji na rzecz cerkwi i monastyrów w Wielkim Księstwie Litewskim, na koniec zaś omówiono relację Heleny z Kościołem katolickim (tu m.in. omówiono spór dotyczący ewentualnej konieczności zmiany wiary przez królową i jej ponownego chrztu w obrządku łacińskim).
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Bibliografia
Źródła drukowane
Google Scholar
Acta Tomiciana. T. 1. Poznań 1852.
Google Scholar
Akta Aleksandra króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego itd. (1501—1506). Wyd. F. Papée. Kraków 1927.
Google Scholar
Bielski M.: Kronika polska Marcina Bielskiego. Kraków 1597.
Google Scholar
Bielski M.: Kronika wszystkiego świata. Kraków 1551.
Google Scholar
Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie. Wybrał i oprac. J. Gintel. T. 1: Wiek X—XVII. Kraków 1971.
Google Scholar
Daniłowicz I.: Skarbiec dyplomatów papieskich, cesarskich, królewskich. T. 2. Wyd. J. Sidorowicz. Wilno 1862.
Google Scholar
Dary królewskie dla kościoła i klasztoru Augustianów w Krakowie. Oprac. W. Kolak. „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2001, T. 7.
Google Scholar
Dochody i wydatki konwentu braci eremitów św. Augustyna przy kościele św. Katarzyny w Kazimierzu. Wyd. J. Jelonek-Litewka, W. Kolak, C. Pirożyński, Z. Wojas. T. 1: 1502—1505. Kraków 2002.
Google Scholar
Jan z Komorowa: Kronika Zakonu Braci Mniejszych Obserwantów (1209—1536). Tłum. K. Żuchowski. Kalwaria Zebrzydowska 2014.
Google Scholar
Jan z Komorowa: Memoriale Ordinis Fratrum Minorum a fr. Ioanne de Komorowo compilatum. Ed. X. Liske, A. Lorkiewicz. W: Monumenta Poloniae Historica. T. 5. Lwów 1888.
Google Scholar
Joannis Dlugossii Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae. Lib. 12. Cracoviae 2003—2005.
Google Scholar
Jodczyk K.: Opisy parafii diecezji wileńskiej z 1784 roku. T. 1: Dekanat Brasław. Białystok 2009.
Google Scholar
Kopiarz rzymski Erazma Ciołka z pocz. wieku XVI-go. Oprac. S. Kutrzeba, J. Fijałek. „Archiwum Komisji Historycznej Polskiej Akademii Umiejętności” 1923, Seria 2, T. 1.
Google Scholar
Kroniki Bernarda Wapowskiego z Radochoniec kantora katedr. krakowskiego. Część ostatnia, czasy podługoszowe obejmująca 1480—1535. Wyd. J. Szujski. W: Scriptores rerum Polonicarum. T. 2. Kraków 1872.
Google Scholar
Lietuvos didžiojo kunigaikščio Aleksandro Jogailaičio dvaro sąskaitų knygos (1494—1504). Parengė D. Antanavičius, R. Petrauskas. Vilnius 2007.
Google Scholar
Lietuvos Metrika (1427—1506). Knyga Nr. 5. Užrašymų knyga 5. Vilnius 1993.
Google Scholar
Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 1 (1380—1584). Užrašymų knyga 1. Vilnius 1998.
Google Scholar
Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 8 (1499—1514). Užrašymų knyga 8. Vilnius 1995.
Google Scholar
Opisanie podróży Mikołaja von Popplau, rycerza rodem z Wrocławia. Tłum. P. Radzikowski. Kraków 1996.
Google Scholar
Podróż Ambrożego Kontaryniego przez Polskę do Persji 1474—1477. Tłum. J.U. Niemcewicz. W: K. Sienkiewicz: Skarbiec historii polskiej. T. 1. Paryż 1839.
Google Scholar
Possevino A.: Moscovia. Tłum. A. Warkotsch. Warszawa 1988.
Google Scholar
Prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłudów XV—XVIII w. Oprac. J. Maroszek. Białystok 1994.
Google Scholar
Scriptores rerum Polonicarum. T. 2. Kraków 1872.
Google Scholar
Stryjkowski M.: Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiej Rusi. T. 2. Warszawa 1846.
Google Scholar
Suszko H.: Latopis hustyński. Opracowanie, przekład i komentarze. Wrocław 2003.
Google Scholar
Teki A[dolfa] Pawińskiego. T. 1: Liber quitantiarum Alexandri regis ab a. 1502 ad 1506. Warszawa 1897.
Google Scholar
Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae historiam illustrantia. T. 2. Ed. A. Theiner. Romae 1861.
Google Scholar
Zbiór dawnych dyplomatow i aktow miast mińskiej gubernii, prawosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach. Mińsk 1848.
Google Scholar
Акты, относящиеся к истории Западной России. T. 1: 1340—1506. Санктпетербург 1846.
Google Scholar
Акты, относящиеся к истории Западной России. T. 2: 1506—1544. Санктпетербург 1848.
Google Scholar
Акты, собранные в библиотеках и архивах Российской империи Археографической экспедицией. T. 1: 1294—1598. Caнктпетербургъ 1838.
Google Scholar
Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-Западной Руси. Акты Виленской Комиссии для разбора древних актов. T. 9. Вильна 1870.
Google Scholar
Архивъ Юго-Зарадной Россіи, издаваемый Временною Коммиссіею для разбора древнихъ актовъ. Ч. 8. T. 4. Кіевъ 1907.
Google Scholar
Беларускі архіў. Т. 2: Лiтоўская метрыка (XV—XVI ст.). Мінск 1928.
Google Scholar
Летопись Никоновская. В: Словарь книжников и книжности Древней Руси. T. 2 (вторая половина XIV—XVI в.). Ч. 2: Л—Я. Ленинград 1989.
Google Scholar
Муханов П.А.: Сборник Муханова. [Акты по истории России за 1393—1729 гг.]. Москва 1836.
Google Scholar
Памятники дипломатических сношенiй древней Россiи съ державами иностранными. Ч. 1: Cношенiя cъ государствами европейскими. Памятники дипломатических сношенiй съ имперiею Римскою. T. 1: съ 1488 по 1594 годъ. C. Петербургъ 1851.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 2. 1-е изд. Санктпетербургъ 1843.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 5. Санктпетербургъ 1851.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 6. Санктпетербургъ 1853.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 8. Санктпетербургъ 1859.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 12. С.-Петербургъ 1901.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 24. Петроградъ 1921.
Google Scholar
Полное собрание русских летописей. T. 32. Москва 1975.
Google Scholar
Русская историческая библиотека. T. 27: Литовская Метрика. Отдел первый. Часть первая: Книги записей, т. 1. C.-Петербург 1910.
Google Scholar
Сборник Императорского Русского Исторического Общества. T. 35: Памятники дипломатических сношений Московского государства с Польско-Литовским. T. 1: с 1487 по 1533 год. Ред. Г.Ф. Карпов. C.-Петербург 1882.
Google Scholar
Собрание государственных и частных актов, касающихся истории Литвы и соединенных с ней владений [от 1387 до 1710 года]. Ред. М. Крупович. Ч. 1. Вильно 1858.
Google Scholar
Собраніе древних грамот и актов городов Вильны, Ковна и Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам. T. 1. Вильна 1843.
Google Scholar
Opracowania
Google Scholar
Baliński M.: Historia miasta Wilna. T. 2. Wilno 1836.
Google Scholar
Bartoszewicz J.: Helena Iwanowna, żona Aleksandra Jagiellończyka. W: J. Bartoszewicz: Studia historyczne i literackie. T. 1. Kraków 1880 (Dzieła Juliana Bartoszewicza, T. 8).
Google Scholar
Baumgarten N. de: Généalogies des branches régnantes de Rurikides du XIIIe au XVIe siècle. Roma 1934.
Google Scholar
Baumgarten N. de: Généalogies et mariages occidentaux des Rurikides russes du Xe au XIIIe siècle. Roma 1927.
Google Scholar
Birkenmajer L.: Zapiski historyczne wśród starych almanachów Biblioteki Jagiellońskiej. „Kwartalnik Historyczny” 1902, T. 16.
Google Scholar
Błaszczyk G.: Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 2. Warszawa 2015.
Google Scholar
Bojko K.: Stosunki dyplomatyczne Moskwy z Europą Zachodnią w czasach Iwana III. Kraków 2010.
Google Scholar
Borkowska U.: Bracia mniejsi i prawosławie. W: Franciszkanie w Polsce średniowiecznej. Cz. 1: Franciszkanie na ziemiach polskich. Red. J. Kłoczowski. Kraków 1983.
Google Scholar
Böttcher H.-J.: Christiane Eberhardine. Prinzessin von Brandenburg-Bayreuth, Kurfürstin von Sachsen und Königin von Polen, Gemahlin August des Starken. Dresden 2011.
Google Scholar
Chodynicki K.: Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska. Zarys historyczny 1370—1632. Warszawa 1934.
Google Scholar
Chojnicka K.: Narodziny rosyjskiej doktryny państwowej. Zoe Paleolog — między Bizancjum, Rzymem a Moskwą. Kraków 2001.
Google Scholar
Chomik P.: Trzej wileńscy męczennicy i początki monasteru św. Trójcy w Wilnie. „Studia Podlaskie” 2011, T. 19.
Google Scholar
Dalewski Z.: Ceremoniał koronacyjny królów polskich w XV i początkach XVI wieku. „Kwartalnik Historyczny” 1995, T. 102.
Google Scholar
Dalewski Z.: Władza — przestrzeń — ceremoniał. Miejsce i uroczystość inauguracji władcy w Polsce średniowiecznej do końca XIV w. Warszawa 1996.
Google Scholar
Dróżdż A.J.: Tajemnice księgozbioru Iwana Groźnego. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2001, T. 1.
Google Scholar
Duczmal M.: Jagiellonowie. Leksykon biograficzny. Kraków 1996.
Google Scholar
Dworzaczek W.: Genealogia. Tablice. Warszawa 1959.
Google Scholar
Fijałek J.: Opisy Wilna aż do połowy wieku XVII-go [cz. 1]. „Ateneum Wileńskie” 1923, R. 1, nr 3—4.
Google Scholar
Fijałek J.: Opisy Wilna aż do połowy wieku XVII-go [cz. 2]. „Ateneum Wileńskie” 1924, R. 2, nr 5—6.
Google Scholar
Fijałek J.: Pierwszy synod diecezji wileńskiej w katedrze św. Stanisława 1520/21. „Kwartalnik Teologiczny Wileński” 1923—1924, R. 1—2.
Google Scholar
Filimoniuk M.: Historia antiminsa a Boska Liturgia. „Wiadomości Diecezji Białostocko--Gdańskiej” 2005, nr 21 (55).
Google Scholar
Folwarski H.: Erazm Ciołek. Biskup i dyplomata. Warszawa 1935.
Google Scholar
Garbacik J.: Helena (1476—1513), żona Aleksandra Jagiellończyka. W: Polski słownik biograficzny. T. 9. Wrocław i in. 1960—1961.
Google Scholar
Gloger Z.: Julian Bartoszewicz 1821—1870. W: Z. Gloger: Pisma rozproszone. T. 1: 1863—1876. Red. J. Ławski, J. Leończuk. Białystok 2014.
Google Scholar
Hedemann O.: Historia powiatu brasławskiego. Wilno 1930.
Google Scholar
Historia Kościoła w Polsce. T. 1. Cz. 1. Red. B. Kumor. Poznań 1974.
Google Scholar
Hołubowicz R.: Kanoniczna forma zawarcia małżeństwa w świetle Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich. „Ius Matrimoniale. Ze studiów nad kościelnym prawem małżeńskim” 2013, T. 18 (24).
Google Scholar
Jodkowski J.: Świątynia warowna na Kołoży w Grodnie w świetle badań archiwalnych i archeologicznych dokonanych w 1935 r. Grodno 1936.
Google Scholar
Karamzin N.M.: Historya państwa rossyiskiego M. Karamzina. Tłum. G. Buczyński. T. 5—6. Warszawa 1825—1826.
Google Scholar
Kempa T.: Wileńskie bractwo Św. Ducha jako centrum obrony prawosławia w Wielkim Księstwie Litewskim w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII w. „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, T. 21.
Google Scholar
Kijas A.: O. Antonio Possevino SJ o Rosji Iwana IV Groźnego. W: Antonio Possevino SJ (1533—1611). Życie i dzieło na tle epoki. Red. D. Quirini-Popławska. Kraków 2012.
Google Scholar
Kolak W.: Klasztor Augustianów przy kościele św. Katarzyny w Krakowie do połowy XVI wieku — fundacja, rozwój uposażenia i rola kulturalna. Kraków 1982.
Google Scholar
Koneczny F.: Litwa a Moskwa w latach 1449—1492. Wilno 1929.
Google Scholar
Kordiukiewicz A.: Królowa Helena. „Biuletyn Informacyjny” 2012, nr 2 (56).
Google Scholar
Kraszewski J.I.: Wilno od początków jego do roku 1750. T. 1. Wilno 1838; T. 3. Wilno 1841.
Google Scholar
Krupska A.: Z dziejów tworzenia się nowego układu politycznego w Europie Wschodniej po upadku Złotej Ordy w XV wieku. „Roczniki Historyczne” 1976, T. 42.
Google Scholar
Kuligowski J.: Kościół Wschodni na Ziemi Chełmskiej i południowym Podlasiu od chrystianizacji do końca XVI wieku. „Rocznik Mazowiecki” 2000, T. 12.
Google Scholar
Limanowski M.: Szczątki Aleksandra Jagiellończyka w katedrze wileńskiej. „Ilustrowany Kurier Codzienny” z 26 listopada 1931 r.
Google Scholar
Łatyszonek O.: Polityczne aspekty przedstawienia średniowiecznych dziejów ziem białoruskich w historiografii Wielkiego Księstwa Litewskiego w XV—XVI w. „Białoruskie Zeszyty Historyczne. Беларускі гістарычны зборнік” 2006, T. 25.
Google Scholar
Maciszewska M.: Klasztor bernardyński w społeczeństwie polskim 1453—1530. Warszawa 2001.
Google Scholar
Małaszewski D.: Niektóre aspekty życia monastycznego na terenie diecezji włodzimiersko--brzeskiej do końca XVI wieku. W: Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik. Białystok 2001.
Google Scholar
Manyś B.: Uroczystości rodzinne w Wilnie w czasach Augusta III (1733—1763). Poznań 2012.
Google Scholar
Maroszek J.: Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta. Z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią. Białystok 2000.
Google Scholar
Mazuś M.: Koncepcje ideologiczne „Moskwa — III Rzym” oraz „Kijów — II Jerozolima” w ujęciu porównawczym. „Slavia Orientalis” 2015, T. 64, nr 3.
Google Scholar
Mironowicz A.: Cerkiew prawosławna w dziejach Rosji. W: Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich. T. 3: Rosja. Red. A. Mironowicz. Lublin 2013.
Google Scholar
Mironowicz A.: Helena Iwanowna fundatorka cudownej bielskiej ikony Matki Bożej. W: Wszechnica Kultury Prawosławnej. T. 6. Red. A. Kuźma, J. Smyk. Białystok 2009.
Google Scholar
Mironowicz A.: Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej. Białystok 2001.
Google Scholar
Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białystok 2006.
Google Scholar
Mironowicz A.: Organizacja Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej do końca XVIII wieku. W: Europa orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność. Studia i materiały ofiarowane profesorowi Stanisławowi Alexandrowiczowi w 65. rocznicę urodzin. Red. nauk. Z. Karpus, T. Kempa, D. Michaluk. Toruń 1996.
Google Scholar
Narbutt T.: Dzieje narodu litewskiego. T. 8. Wilno 1840.
Google Scholar
Papée F.: Aleksander Jagiellończyk. Kraków 1949.
Google Scholar
Papée F., rec.: Cereteli E., Elena Joannowna, welikaja kniaginia litowskaja, russkaja, korolewa polskaja. Biograficzeskij oczerk w swiazi s istoriej togo wremeni, S.-Peterburg 1898. „Kwartalnik Historyczny” 1900, T. 14.
Google Scholar
Paprocki H.: Antimension (gr. antiminsion, słow. antimins). W: Encyklopedia katolicka. T. 1. Red. F. Grygolewicz [i in.]. Lublin 1985.
Google Scholar
Peltz W.: Suwerenność państwa w praktyce i doktrynie politycznej Rusi Moskiewskiej (XIV—XVI w.). Zielona Góra 1994.
Google Scholar
Pietkiewicz K.: Dwór litewski wielkiego księcia Aleksandra Jagiellończyka 1492—1506. W: Lietuvos valstybė XII—XVIII w. Vilnius 1997.
Google Scholar
Pietkiewicz K.: Itinerarium króla Aleksandra Jagiellończyka 1492—1506. Warszawa 2016.
Google Scholar
Pietkiewicz K.: Wielkie Księstwo Litewskie pod rządami Aleksandra Jagiellończyka. Poznań 1995.
Google Scholar
Polechov S.: Wielkie Księstwo Litewskie i Królestwo Polskie za czasów Jagiełły i Witolda w latopisarstwie ruskim. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2014, T. 141, z. 2.
Google Scholar
Ptaśnik J.: Obywatelstwo miejskie w dawnej Polsce. (Na tle stosunków Krakowa). „Przegląd Warszawski” 1921, R. 1, T. 1, nr 2.
Google Scholar
Quirini-Popławska D., Borkiewicz Ł.: Itinerarium ojca Antonia Possevivo SJ (1533—1611). W: Antonio Possevino SJ (1533—1611). Życie i dzieło na tle epoki. Red. D. Quirini-Popławska. Kraków 2012.
Google Scholar
Radziukiewicz A.: Bielsk Heleny. Prawosławna królowa. „Przegląd Prawosławny” 2007, nr 7 (265).
Google Scholar
Rękopisy supraskie w zbiorach krajowych i obcych: katalog rękopisów supraskich. Oprac. A. Mironowicz [i in.]. Białystok 2014.
Google Scholar
Rutkowska G.: Podróże polskich królowych z XV wieku. W: Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem? Społeczne aspekty podróżowania w średniowieczu i czasach nowożytnych. Red. M. Saczyńska, E. Wółkiewicz. Warszawa 2012.
Google Scholar
Rutkowska G.: Status wdów po królach polskich z dynastii Jagiellonów. W: Kobiety i władza w czasach dawnych. Red. B. Czwojdrak, A.A. Kluczek. Katowice 2015.
Google Scholar
Sawicki J.: Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne. T. 3. Warszawa 1948.
Google Scholar
Siemaszko A.: O historii monasteru supraskiego i jego bibliotece: uwagi do książki: Rękopisy supraskie w zbiorach krajowych i obcych: katalog rękopisów supraskich, oprac. Antoni Mironowicz et al. wyd. Libra, Białystok 2014, ss. 392. „Studia Podlaskie” 2014, T. 22.
Google Scholar
Skibniewska J.: Dwór królewski Aleksandra Jagiellończyka w latach 1501—1506. Lublin 2015.
Google Scholar
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. T. 6. Warszawa 1885; T. 13. Warszawa 1893.
Google Scholar
Sosna G.: Cudowne ikony na Białostocczyźnie. „Elpis” 1999, T. 1, nr 1.
Google Scholar
Sosna G.: Święte miejsca i cudowne ikony. Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie. Białystok 2001.
Google Scholar
Spieralski Z.: Zofia Paleolog adresatką listu Kallimacha. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1978, T. 23.
Google Scholar
Stankiewicz D.: Bielska ikona Bogurodzicy. „Над Бугом и Нарвою. Український часопис Підляшшя” 1994, № 5 (15).
Google Scholar
Stasiak A.M., rec.: Z. Wojtkowiak, Aleksander Gwagnin i Maciej Stryjkowski dwaj autorzy jednego dzieła, Poznań 2015. „Roczniki Humanistyczne” 2016, T. 64, z. 2.
Google Scholar
Surynowicz H.: Życie monastyczne na Grodzieńszczyźnie w XIX wieku. W: Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik. Białystok 2001.
Google Scholar
Taranowski T.: Historia prawa rosyjskiego. Cz. 1: Historia ustroju państwowego. Lwów 1928.
Google Scholar
Tęgowski J.: Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów. Poznań—Wrocław 1999.
Google Scholar
Tomalska J.: Ikona Matki Bożej Hodegetrii z Brańska. Rozważania ikonograficzne. „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego” 2012, z. 18.
Google Scholar
Trajdos T.M.: Metropolici kijowscy Cyprian i Grzegorz Camblak a problem Cerkwi prawosławnej w państwie polsko-litewskim u schyłku XIV i w pierwszej ćwierci XV w. „Balcanica Posnaniensia” 1985, T. 3.
Google Scholar
Troc-Sosna A.: Gródecka ikona Matki Bożej. „Przegląd Prawosławny” 2002, nr 2 (200).
Google Scholar
Wałejko K. [i in.]: Praktyczny przewodnik po Wilnie. Suwałki 2003.
Google Scholar
Winiarska A.: Rola Heleny Rurykowiczówny w świetle stosunków litewsko-moskiewskich na przełomie XV i XVI w. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Historyczne” 1968, T. 4.
Google Scholar
Wojtkowiak Z.: Aleksander Gwagnin i Maciej Stryjkowski dwaj autorzy jednego dzieła. Poznań 2015.
Google Scholar
Wojtkowiak Z.: Dyplomatyka a polityka litewska w końcu XV wieku. „Acta Baltico-Slavica” 1976, T. 9.
Google Scholar
Wolff J.: Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. Warszawa 1895.
Google Scholar
Zielińska-Klimkiewicz Z.: Księgozbiór Bartoszewiczów — przeszłość i teraźniejszość. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 1998, T. 8.
Google Scholar
Бережков М.Н.: Елена Ивановна, великая княгиня литовская и королева польская. В: Труды IX археологическaго съезда въ Вильнe 1893. T. 2. Москва 1897.
Google Scholar
Гильтебрандт П.: Рукописное отделение Виленской публичной библиотеки, вып. 1: I — Церковно-славянские рукописи, II — Русские пергамены. Вильна 1871.
Google Scholar
Елагин H.: Елена Иоанновна, великая княгиня Литовская и королева Польская. „Журнал Министерства народного просвещения” 1846, T. 50, № 4, отд. 2.
Google Scholar
Забелин И.Е.: Домашний быт русского народа в XVI и XVII ст. T. 1: Домашний быт русских царей в XVI и XVII ст. Mocква 1895; T. 2: Домашний быт русских цариц в XVI и XVII ст. Mocква 1901.
Google Scholar
Золтан А.: К предыстории русск. «государь». В: Из истории русской культуры. T. 2. Москва 2002.
Google Scholar
История Русской православной Церкви в документах региональных архивов России. Ред. Архимандрит И. Просвирнин. Москва 1993.
Google Scholar
Карамзин Н.М.: История государства Российского. T. 5—6. Москва 1818.
Google Scholar
Карташев А.B.: Очерки по истории русской церкви. Париж 1959.
Google Scholar
Клосс Б.М.: Никоновский свод и русские летописи ХVI—XVII веков. Москва 1989.
Google Scholar
Контарини А.: Путешествие в Персию. Подгот. текста, пер. и коммент. Е.Ч. Скржинской. В: Барбаро и Контарини о России: К истории итало-российских связей в XV в. Ленинград 1971.
Google Scholar
Кром М.М.: Меж Русью и Литвой. Пограничные земли в системе русско-литовских отношений конца XV — первой трети XVI в. Москва 2010.
Google Scholar
Лурье Я.С.: Елена Ивановна, королева Польская и великая княгиня Литовская как писатель-публицист. „Canadian-American Slavic Studies” 1979, Vol. 13, no 1—2.
Google Scholar
Петров А.С.: Шитый образ под иконой. Изображения на подвесных пеленах. В: Церковное шитьё в Древней Руси. Ред. Э.С. Смирнов. Москва 2010.
Google Scholar
Сапунов A.: Древние иконы Богоматери в Полоцкой епархии. Витебск 1888.
Google Scholar
Скрынников Р.Г.: Иван III. Москва 2006.
Google Scholar
Хoрошкевич А.Л.: Жалованые грамоты Литовской метрики конца XV века и их классификация. В: Источниковедеческие проблемы истории народов Прибалтики. Ред. П. Крастынь. Рига 1970.
Google Scholar
Хорошкевич A.Л.: Русское государство в системе международных отношений конца XV — начала XVI в. Москва 1980.
Google Scholar
Церетели E.: Eлена Иоанновна великая княгиня литовская, русская, королева полская. С. Петербургъ 1898.
Google Scholar
Шалина И.A.: Икона Богоматери Одигитрии — древняя икона Полоцкого Софийского собора. В: Сборник статей: K 60-летию со дня рождения Валентина Александровича Булкина. Санкт-Петерург 1999.
Google Scholar
Tom 12 (2020)
Opublikowane: 2020-12-21
English
Język Polski
Русский
Deutsch