Vom Enumerationsprinzip zur Generalklausel in der Verwaltungsgerichtsbarkeit: Deutschland und Polen im Rechtsvergleich
Abstrakt
In every state that has decided to introduce to its legal system the oversight of public administration by an administrative judiciary, one of the most crucial points appears to be the question of regulating the scope of such control. The creation of administrative courts itself does not guarantee proper and full protection of citizens against the actions of the authority. As is shown by the history of statutes of control, the legislator can de facto freely influence the judges in this matter by introducing either the so-called enumeration clause or a general clause.
Both aforementioned ways of determining the scope of contesting are derived from German legislation, in which Rudolf von Gneist’s and Otto Bähr’s concepts were „competing” over the years. The first saw the administrative judiciary mainly as an institution to protect the objective law order. For the latter, who put the individual’s rights first, it was pivotal that the administra- tive judiciary should provide full protection of citizens against the actions of the executive power. And it was the second of the two theories that led to a gradual disappearance of determining the object of protection in statutes regarding administrative court procedures by listing the categories of affairs liable to control (enumeration) with general clauses allowing submission of conceivably all activity of public administration to the cognizance of the courts.
The profound influence of ideas proposed by German administrative law theorists on con- temporary views of the administrative judiciary’s role in a democratic state following principles of the rule of law is clearly visible in an analysis of Polish regulations applying to administrative court proceedings. Earlier, in the 1980 Supreme Administrative Court Act, the legislator ex- cluded the „inconvenient” administrative cases by enumerations; this limitation presently seems impossible.
This article presents how the regulations regarding the scope of control of the administrative judiciary in Poland and Germany were changing over the years. The comparative method was mainly aimed at showing the changing approach to the judicial oversight of public administra- tion. The ideas adopted from our western neighbors were influential in the theory of administra- tive law not only in Poland, but also in Europe.
Katowice Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
