Linguam novit curia? Analiza korpusowa w prawie karnym – przyczynek do dyskusji

Zygmunt Tobor; Mateusz Zeifert

doi:10.31261/FPK.2021.01.04

Opublikowane: 2021-06-29

Nr 1 (2021)

Linguam novit curia? Analiza korpusowa w prawie karnym – przyczynek do dyskusji

Zygmunt Tobor

, Mateusz Zeifert

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31261/FPK.2021.01.04

Abstrakt

W interpretacji prawa karnego dużą rolę odgrywa domniemanie znaczenia powszechnego (ogólnego, potocznego) wyrażeń ustawowych. Ustalanie znaczenia powszechnego w procesie stosowania prawa odbywa się zwykle na podstawie intuicji językowej organu procesowego lub słowników. W artykule przedstawiono konkurencyjne źródło wiedzy o znaczeniu powszechnym, jakim są korpusy językowe. Wykorzystanie korpusów jako narzędzia wykładni prawa jest od kilku lat intensywnie dyskutowane w literaturze amerykańskiej. Główne zastrzeżenia zgłaszane są w kontekście prawa karnego. Artykuł zawiera przegląd głównych argumentów podnoszonych w amerykańskiej debacie i odniesienie ich do polskiej kultury prawnej. Ponadto, przedstawione zostały przykładowe analizy korpusowe na gruncie spraw karnych, zarówno w kontekście wykładni prawa, jak i oceny językowych elementów stanu faktycznego.

Słowa kluczowe:

językoznawstwo korpusowe , analiza korpusowa , interpretacja prawa , prawo karne , znaczenie powszechne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Tobor, Zygmunt, i Mateusz Zeifert. 2021. „Linguam Novit Curia? Analiza Korpusowa W Prawie Karnym – Przyczynek Do Dyskusji”. Forum Polityki Kryminalnej, nr 1 (czerwiec):1-25. https://doi.org/10.31261/FPK.2021.01.04.

Cited by / Share

Bibliografia

Bielska-Brodziak A., Interpretacja tekstu prawnego na podstawie orzecznictwa podatkowego, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
Google Scholar

Bielska-Brodziak A., Tkacz S., Tobor Z., Kilka uwag o wykładni prawa karnego, „Studia Prawnicze” 2009, nr 3, s. 109–144.
Google Scholar

Bielska-Brodziak A., Tobor Z., Słowniki a interpretacja tekstów prawnych, „Państwo i Prawo” 2007, nr 5, s. 20–33.
Google Scholar

Boutrous Th., Evanson B., The Enduring and Universal Principle of “Fair Notice”, “Southern California Law Review” 2013, vol. 86, s. 195–204.
Google Scholar

Choduń A., Aspekty językowe derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2018, https://www.academia.edu/43896506/Aspekty_j%C4%99zykowe_derywacyjnej_koncepcji_wyk%C5%82adni_prawa [dostęp: 10.08.2020].
Google Scholar

Ehrett J.S., Against Corpus Linguistics, “The Georgetown Law Journal Online” 2017, vol. 108, s. 51–73.
Google Scholar

Goldfarb N., A Lawyer’s Introduction to Meaning in the Framework of Corpus Linguistics, “Brigham Young University Law Review” 2017, issue 6, 1359, https://digitalcommons.law.byu.edu/lawreview/vol2017/iss6/6 [dostęp: 10.08.2020].
Google Scholar

Grabowski A., Siła argumentu interpretacyjnego z prawniczego domniemania języka (znaczenia) potocznego, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2016, R. 52, nr 3 (209), s. 357–370.
Google Scholar

Gries S., Slocum B.G., Ordinary Meaning and Corpus Linguistics, “Brigham Young University Law Review” 2017, issue 6, 1417, https://digitalcommons.law.byu.edu/lawreview/vol2017/iss6/7 [dostęp: 10.08.2020].
Google Scholar

Hessick C.B., Corpus Linguistics and the Criminal Law, “Brigham Young University Law Review” 2017, issue 6, s. 1503–1530.
Google Scholar

Hofmański P., Zabłocki S., Wykładnia językowa, w: Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, red. P. Hofmański, S. Zabłocki, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, https://sip.lex.pl/#/monograph/369226932/92/hofmanski-piotr-zablocki-stanislaw-elementy-metodyki-pracy-sedziego-w-sprawach-karnych?keyword=pierwsze%C5%84stwo%20znaczenie%20potoczne&cm=SREST [dostęp: 15.01.2021].
Google Scholar

Kotowski A., Z problematyki metody interpretacji językowo-logicznej – uwagi na gruncie dekodowania znaczenia prawno-karnego, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 6, s. 101–134.
Google Scholar

Kubicka E. i in., Wykorzystanie słowników w interpretacji prawniczej – implikacje praktyczne, „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej” 2015, nr 1, s. 25–50.
Google Scholar

Lee Th.R., Mouritsen S.C., Judging Ordinary Meaning, “The Yale Law Journal” 2017–2018, vol. 127, no. 4, s. 788–1105, https://doi.org/10.2139/ssrn.2937468.
Google Scholar

Lee Th.R., Mouritsen S.C., The Corpus and the Critics, “The University of Chicago Law Review” 2021, vol. 88, no. 2, s. 275–365, https://doi.org/10.2139/ssrn.3727504.
Google Scholar

Lewandowska-Tomaszczyk B., Podstawy językoznawstwa korpusowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005.
Google Scholar

Lowe D., Potter Ch., Understanding Legislation: A Practical Guide to Statutory Interpretation, Hart Publishing, Portland, Oregon 2018.
Google Scholar

Marek A., Komentarz do art. 216, w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Marek, wyd. V, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, https://sip.lex.pl/#/commentary/587269762/59907/marek-andrzej-kodeks-karny-komentarz-wyd-v?cm=URELATIONS [dostęp: 19.01.2021].
Google Scholar

Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Dom Organizatora, Warszawa 2000.
Google Scholar

Mouritsen S.C., Corpus Linguistics in Legal Interpretation. An Evolving Interpretative Framework, “International Journal of Language & Law” 2017, vol. 6, s. 67–89, https://doi.org/10.14762/jll.2017.067.
Google Scholar

Mouritsen S.C., Hard Cases and Hard Data: Assessing Corpus Linguistics as an Empirical Path to Plain Meaning, “Columbia Science and Technology Law Review” 2011, vol. 13, no. 1, s. 156–205.
Google Scholar

Mouritsen S.C., The Dictionary Is Not a Fortress: Definitional Fallacies and a Corpus-Based Approach to Plain Meaning, “Brigham Young University Law Review” 2010, issue 5, s. 1915–1980.
Google Scholar

Ortner D., The Merciful Corpus: The Rule of Lenity, Ambiguity and Corpus Linguistics, “Boston University Public Interest Law Journal” 2016, vol. 21, issue 1, s. 101–142, https://doi.org/10.2139/ssrn.2576475.
Google Scholar

Phillips J.C., Egbert J., Advancing Law and Corpus Linguistics: Importing Principles and Practices from Survey and Content Analysis Methodologies to Improve Corpus Design and Analysis, “Brigham Young University Law Review” 2017, issue 6, s. 1589–1620.
Google Scholar

Raglewski J., Glosa do postanowienia SN z dnia 7 maja 2008 r., III KK 234/07, Lex, 2008, https://sip.lex.pl/#/publication/385968409/raglewski-janusz-glosa-do-postanowienia-sn-z-dnia-7-maja-2008-r-iii-kk-234-07?keyword=Glosa%20do%20postanowienia%20SN%20z%20dnia%207%20maja%202008%20r.,%20III%20KK%20234~2F07&cm=SFIRST [dostęp: 19.01.2021].
Google Scholar

Raglewski J., Komentarz do art. 216, w: Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 2: Komentarz do art. art. 212–277d, red. W. Wróbel, A. Zoll, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, https://sip.lex.pl/#/commentary/587746479/543919/wrobel-wlodzimierz-red-zoll-andrzej-red-kodeks-karny-czesc-szczegolna-tom-ii-czesc-iikomentarz...?cm=URELATIONS [dostęp: 19.01.2021].
Google Scholar

Slocum B.G., Ordinary Meaning, University of Chicago Press, Chicago–London 2016.
Google Scholar

Solan L.M., Can Corpus Linguistics Help Make Originalism Scientific?, “Yale Law Review” 2016, vol. 126, s. 57–64, https://www.yalelawjournal.org/forum/can-corpuslinguistics-help-make-originalism-scientific [dostęp: 1.12.2020].
Google Scholar

Solan L.M., Gales T., Corpus Linguistics as a Tool in Legal Interpretation, “Brigham Young University Law Review” 2017, issue 6, s. 1311–1357.
Google Scholar

Tankersley D., Beyond the Dictionary: Why SUA Sponte Judicial Use of Corpus Linguistics Is Not Appropriate for Statutory Interpretation, SSRN Scholarly Paper, Social Science Research Network, Rochester, NY 2018, https://doi.org/10.2139/ssrn.3117223.
Google Scholar

Tkacz S., Zasada nullum crimen sine lege jako źródło poszukiwania językowej granicy wykładni prawa karnego?, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, nr 2 (23), s. 81–95, https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.2.81.
Google Scholar

Tobor Z., Zeifert M., Korpusy językowe jako narzędzie interpretacji prawa. Amerykańska teoria i praktyka, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, nr 4, s. 80–92.
Google Scholar

Tobor Z., Żmigrodzki P., Bielska-Brodziak A., Co każdy prawnik o słownikach wiedzieć powinien, „Przegląd Sądowy” 2008, nr 7–8, s. 79–95.
Google Scholar

Urbaniak-Mastalerz I., Współczesny paradygmat wykładni prawa karnego, „Monitor Prawniczy” 2015, nr 24, s. 1309–1318.
Google Scholar

Wang A., Googling for Meaning: Statutory Interpretation in the Digital Age, “The Yale Law Journal” 2016, vol. 125, 267, http://www.yalelawjournal.org/forum/googlingfor-meaning-statutory-interpretation-in-the-digital-age [dostęp: 10.08.2020].
Google Scholar

Wiatrowski P., Dyrektywy wykładni prawa karnego materialnego w judykaturze Sądu Najwyższego, C.H.Beck, Warszawa 2013, https://pzwl.pl/Dyrektywy-wykladniprawa-karnego-materialnego-w-judykaturze-Sadu-Najwyzszego,4901150,p.html [dostęp: 24.11.2020].
Google Scholar

Wróblewski J., Rozumienie prawa i jego wykładnia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1990.
Google Scholar

Zawłocki R., O metodzie interpretacji przepisów prawa karnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004, nr 4, s. 81–96.
Google Scholar

Zgoliński I., W kwestii „granic” występku znieważenia z art. 216 Kodeksu karnego, „Ius Novum” 2013, nr 2, s. 48–57.
Google Scholar

Zieliński M., Wykładnia prawa: zasady, reguły, wskazówki, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Google Scholar

Nr 1 (2021)
Opublikowane: 2021-07-20

eISSN: 2720-1589

10.31261/FPK

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst