Śpiewać niewyśpiewalne? Miejsce musicalu w edukowaniu o Holokauście
Abstrakt
Autorkę artykułu interesuje miejsce i możliwości edukacji teatralnej – a konkretniej: musicalu – w nauczaniu o Zagładzie, będącej istotnym elementem edukacji propokojowej. Do tetrady Betty Reardon, uznającej za fundamenty idealnej edukacji na rzecz pokoju to, co: personalne, polityczne, pedagogiczne i poetyckie, proponuje ona dołączyć jeszcze jedno P – performatywne. Przedmiotem interpretacji uczyniono dwa musicale: Imagine This oraz Korczak, ujawniające zresztą wieloaspektowe zbieżności, m.in. występuje w nich motyw teatru w teatrze, akcja obu rozgrywa się w warszawskim getcie w 1942 roku.
Słowa kluczowe
musical; edukacja na rzecz pokoju; edukacja o Zagładzie; Korczak
Bibliografia
Baszczak B.: Zakazana reprezentacja, niewyrażalność i milczenie. Jean‑Luc Nancy i estetyzacja Zagłady. „Słupskie Studia Filozoficzne” 2012, nr 11, s. 71–85.
Bertisch R.: Niepowtarzalny pedagog. W: Wspomnienia o Januszu Korczaku. Wybór i oprac. L. Barszczewska, B. Milewicz. Warszawa 1981, s. 198–203.
Bielańska A.: Teatr, który leczy. Kraków 2002.
Boyne J.: Chłopiec w pasiastej piżamie. Przeł. P. Łopatka. Poznań 2017.
Dębnicki K.: Korczak z bliska. Warszawa 1985.
Foster S. et al.: What Do Students Know and Understand about the Holocaust? Evidence from English Secondary Schools. London 2015.
Hannowa A.: Młodzież i teatr. Warszawa–Wrocław 1990.
Hartman S.: Janusz Korczak’s Legacy: An Inestimable Source of Inspiration. In: J. Korczak: The Child’s Right to Respect. Transl. E.P. Kulawiec. Strasbourg Cedex 2009, s. 13–22.
Higher Education for Peace. Report. Conference in Tromso, 4–6 May 2000 (broszura, bez numeracji stron).
Hillman J.: Echoes of the Holocaust on the American Musical Stage. Jefferson 2012.
Holocaust Survivor, Peace Prize Winner Talks to Local High School and College Students. Dostępne w Internecie: https://www.daytondailynews.com/news/local/elie‑wieselthe‑answer‑education‑and‑memory/XME3lf3TQTDmQmboHzDFuL/ [data dostępu: 18.11.2018].
Jansson T.: Lato Muminków. Przeł. I. Szuch‑Wyszomirska. Warszawa 1967.
Jaromir A.: Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Il. G. Cichowska. Poznań 2014.
Kania A.: Lekcja (nie) obecności. Dziedzictwo polsko‑żydowskie w edukacji polonistycznej. Kraków 2017.
Korczak J.: Pamiętnik i inne pisma z getta. Przypisy M. Ciesielska. Posłowie J. Leociak. Warszawa 2012.
Krupa B.: Czy zajęcia o Zagładzie mogą/powinny być atrakcyjne. W: Auschwitz i Holokaust: dylematy i wyzwania polskiej edukacji. Red. P. Trojański. Oświęcim 2008, s. 213–221.
Kwiatkowski M.: Uruchomić wyobraźnię. „Polonistyka” 1995, nr 9, s. 612–615.
Leek J.: Pomiędzy porozumieniem a zrozumieniem. Wyzwania edukacji na rzecz pokoju. „Studia Dydaktyczne” 2014, T. 26, s. 247–257.
Leśniak A.: Problem formalnej analizy reprezentacji Zagłady. „Obrazy mimo wszystko” Georgesa Didi‑Hubermana i „Respite” Haruna Farockiego. „Teksty Drugie” 2010, nr 6, s. 155–166.
Markowski M.P.: O reprezentacji. W: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. M.P. Markowski, R. Nycz. Kraków 2006, s. 287–334.
Miller R.: Z rozważań nad edukacją teatralną. „Kwartalnik Pedagogiczny” 1968, nr 3 (przedruk za: Więcej niż teatr. Sztuka zaangażowania i angażująca wychowawczo. Romany Miller inspiracje dla współczesnej pedagogiki. Red. M. Szczepska‑Pustkowska, E. Rodziewicz. Gdańsk 2017, s. 58–76).
Olczak‑Ronikier J.: Korczak. Próba biografii. Warszawa 2011.
Panek W.: Musical i rozrywkowy teatr muzyczny. „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 1999, nr 1, s. 147–152.
Pearce A., Chapman A.: The Holocaust in the National Curriculum after 25 Years. “Holocaust Studies. A Journal of Culture and History” 2017, no 23, s. 225.
Pettigrew A. et al.: Teaching about the Holocaust in English Secondary Schools: An Empirical Study of National Trends, Perspectives and Practice. London 2009.
Robinson K., Aronica L.: Kreatywne szkoły. Oddolna rewolucja, która zmienia edukację. Przeł. A. Baj. Kraków 2015.
Świontek S.: Dialog, dramat, metateatr. Z problemów teorii tekstu dramatycznego. Warszawa 1999.
Tagore R.: Poczta. Przeł. B. Gebarski. Posłowiem opatrzył R. Waksmund. Wrocław 1997.
Wąchocka E.: Teatr w teatrze. W: Encyklopedia teatru polskiego. Dostępne w Internecie: http://www.encyklopediateatru.pl/hasla/180/teatr‑w‑teatrze [data dostępu: 18.11.2018].
Westin B.: Tove Jansson. Mama Muminków. Biografia. Przeł. B. Ratajczak. Warszawa 2012.
Wójcik‑Dudek M.: W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Katowice 2016.
Zaczyński W.P.: Uczenie się przez przeżywanie. Warszawa 1990.
Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-4203-8010
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
