Artykuł stanowi krytyczną ocenę realizacji Programu Haskiego (2005–2010) w dziedzinie prawa cywilnego. Chociaż przyjęto niemal wszystkie instrumenty przewidziane w Programie (czemu towarzyszyło wzmocnienie struktur operacyjnych, takich jak Europejska Sieć Sądowa czy narzędzia e-sprawiedliwości), niedociągnięcia stały się bardziej widoczne. Niespójność instrumentów jest jednym z nich. W artykule szczegółowo opisano rosnące znaczenie wymiaru zewnętrznego polityki WSiSW (Wolność, Bezpieczeństwo i Sprawiedliwość).