Przynajmniej od lat 60. XX w. w dyskursie publicznym wskazuje się na konieczność wprowadzenia prawnej ochrony folkloru przed jego niekontrolowanym, komercyjnym i często niewłaściwym wykorzystywaniem. Dotychczas nie udało się wszakże wypracować regulacji, która z jednej strony zabezpieczałaby słuszne interesy lokalnych wspólnot kulturowych, a z drugiej – nie ograniczała nadmiernie dostępu do szeroko rozumianych dóbr kultury dla całego społeczeństwa. Autor niniejszego artykułu poszukuje właściwego modelu prawnej ochrony folkloru, analizując pod tym kątem przede wszystkim koncepcję ochrony opartą na reżimie prawnoautorskim oraz koncepcję regulacji sui generis.

Krótka forma wideo stała się jednym z najpopularniejszych środków komunikacji w dobie cyfrowej. Platformy takie jak TikTok, Instagram (Reels) czy YouTube (Shorts) umożliwiają błyskawiczne tworzenie i udostępnianie treści milionom odbiorców. W niniejszych rozważaniach wstępnie omawiam aspekty prawne tej formy wyrazu, zwłaszcza w kontekście prawa autorskiego, ochrony danych osobowych, regulacji dotyczących treści oraz odpowiedzialności platform internetowych. Celem jest ukazanie wyzwań, przed jakimi staje prawo w konfrontacji z dynamicznie się rozwijającym i trudnym do kontrolowania obszarem kultury cyfrowej. Teza badawcza: Rozwój zjawisk społeczno-artystycznych związanych z twórczością short social videos sprawia, że konieczna staje się reinterpretacja tradycyjnych konstrukcji prawa autorskiego, zwłaszcza w zakresie granic dozwolonego użytku, autorstwa oraz ochrony treści remiksowanych i generowanych przez algorytmy. Cel badania: Badanie ma na celu analizę wpływu współczesnych zjawisk kulturowych i technologicznych na kształtowanie prawa autorskiego obejmującego krótkie filmy wideo publikowane w przestrzeni cyfrowej, a ponadto zidentyfikowanie luk prawnych i zaproponowanie kierunków interpretacyjnych lub legislacyjnych. Materiał badawczy: akty prawne Unii Europejskiej i polskie prawo autorskie, dokumentacja i regulaminy platform cyfrowych dotyczące ochrony praw autorskich, materiały odnoszące się do wykorzystania sztucznej inteligencji w tworzeniu treści audiowizualnych, raporty branżowe i opinie prawne. Metodologia: Badanie oparto na analizie przepisów prawa polskiego i unijnego, orzecznictwa, a także literatury naukowej. Dodatkowo w opisie zjawisk artystycznych uwzględniono perspektywę medioznawczą i kulturoznawczą.