La puissance des clichés langagiers dans La Cousine Bette de Balzac : entre le dévoilement de stéréotypes et leur reconnaissance par le lecteur contemporain
Abstrakt
The aim of this article is to examine the stereotypy in Balzac’s novel Cousin Bette, by relying on the scene of a famous confrontation between Célestin Crevel and his metaphysical opposite – Baroness Hulot d’Ervy. José-Luis Diaz underlines that the Balzacian stereotype imposes itself as the imitation of the social norm and all kinds of linguistic, sartorial, behavioral automatisms etc. His research justifies the use of the concept of stereotype in relation to Balzac’s creation, especially because the nineteenth century only knows its meaning in printing. Thanks to the notion of stereotype, we can question on its influence on the behavior of the protagonists. We are also able to identify the character of the social norm of the time and its regulatory mechanisms. On the one hand, the excessively fixed language, like the cliché, allows the writer to imitate the material preoccupations of the bourgeoisie under the July Monarchy by forging, in the reader’s mind, his negative image. On the other hand, this analysis shows that the protagonist’s expression goes beyond linguistic mimicry. The stereotype allows a certain stylistic originality by which the protagonists give the reader a look into their belief systems. In this sense, the stereotype is a mechanism of regulation : it complicates the characters, creates an impression of reality. Finally, this stylistic enity capture the reader’s attention with logically permissible ideas that are morally unacceptable.
Słowa kluczowe
Cousin Bette; stereotype; cliché; social norms; contemporary reader; probability
Bibliografia
Aristote 1967 : Topiques. Trad. Jacques Brunschwick. Paris, Les Belles Lettres.
Amossy, Ruth ; Herschberg Pierrot, Anne 2015 : Stéréotypes Et Clichés. Paris, Armand Colin.
Balzac, Honoré de 1878 : Correspondance de H. de Balzac, 1819–1850. Paris, Calmann-Lévy.
Balzac, Honoré de 1972 : La Cousine Bette. Paris, Gallimard.
Berthelot, Sandrine 2006 : « Balzac et le romantisme grotesque. Lecture de La Cousine Bette ». In : La pensée du paradoxe. Fabienne Bercegol, Didier Philippot (éd.). Paris, p. 147–163.
Diaz, Luis-José 2016 : «Balzac sociologue ». Revue des sciences Humaines, nº 323, p. 17–58.
Dufays, Louis-Jean 1994 : Stéréotype et lecture. Liège, Mardaga.
Gourmont, Rémy de 1985 : Esthétique de la langue française. Paris, rééd. Éditions d’aujourd’hui.
Institut de France 1835 : Dictionnaire de l’Académie Française 6e édition. Vol. 2. Paris,
Imprimerie de Firmin Didot Frères.
Laurant, André 1967 : Les Parents pauvres d’Honoré de Balzac : La Cousine Bette – Le Cousin Pons. Genève, Droz.
Le Scanff, Yvon 2007 : Le paysage romantique et l’expérience du sublime. Seyssel, Champ Vallon.
Vassilev, Kris 2008 : Le récit de vengeance au XIXe siècle : Mérimée, Dumas, Balzac, Barbey d’Aurevilly. Toulouse, Presses Universitaires du Mirail.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
