Rynek nieruchomości w małym mieście małopolskim w późnym średniowieczu na przykładzie Chrzanowa
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest analizie rynku nieruchomości w późnośredniowiecznym Chrzanowie na podstawie umowy kupna-sprzedaży. Badaniom poddano okres niemal jednego wieku w dziejach miasta, co pozwoliło na zaobserwowanie pewnych trendów w obrocie nieruchomościami. Analizy objęły dynamikę obrotu nieruchomościami w mieście, co uznawane jest za wskaźnik koniunktury danego ośrodka. Kolejnym badanym elementem było położenie nieruchomości będących przedmiotem handlu, co pozwoliło na ukazanie, które części miasta cieszyły się największym zainteresowaniem wśród nabywców. Analiza struktury społecznej i zawodowej uczestników rynku nieruchomości pokazała, jakie grupy w największym stopniu partycypowały w tym rynku, dysponując odpowiednim kapitałem pozwalającym na zakup nieruchomości w mieście. Pewne spostrzeżenia poczyniono także w odniesieniu do cen domów w tej miejscowości.
Słowa kluczowe
rynek nieruchomości; późnośredniowieczny Chrzanów; umowy kupna-sprzedaży; przestrzeń miejska
Bibliografia
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Narodowe w Krakowie, Variae civitates et villae, sygn. 29/121/0/-/167.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Akta miasta Chrzanowa, sygn. 3/7, 3/12.
Źródła drukowane
Corpus iuris Polonici, sectionis primae: privilegia statuta constitutiones dicta decreta mandata Regnum Poloniae spectantia comprehendentis, volumen tertium annos 1506–1522
continens, typis mandavit adnotationibus instruxit Osvaldus Balzer, Cracoviae 1906.
Opracowania
Bartoszewicz A., Warta. Społeczeństwo miasta w II połowie XV i na początku XVI w., Wydawnictwo Fundacji Historia Pro Futuro, Warszawa 1997.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław–Warszawa– Kraków 1986.
Buśko C., Stan badań nad parcelą mieszczańską w średniowiecznych miastach śląskich, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1995, 43, 3, s. 343–350.
Czaja R., Polskie badania nad socjotopografią miast w epoce przedprzemysłowej, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2023, 40 [w druku].
Czaja R., Socjotopografia miasta Elbląga w średniowieczu, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1992.
Czaja R., Kardasz C., Obrót nieruchomościami i kupno renty w miastach pruskich w XIV–XV w., w: Obrót nieruchomościami na ziemiach polskich od średniowiecza do XXI wieku, red. F. Kusiak, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań–Wrocław 2008, s. 43–50.
Goliński M., Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń – podatnicy – rzemiosło), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
Goliński M., Wokół socjotopografii późnośredniowiecznej Świdnicy, cz. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000; cz. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003.
Łozowski P., Kredyt i dom. Rynki obrotu pieniężnego i nieruchomościami w Warszawie okresu XV i początków XVI wieku, Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, Białystok 2020.
Łozowski P., Nieruchomości jako środek zabezpieczenia na starość w późnośredniowiecznej Warszawie, w: Jednostka, rodzina i struktury społeczne w perspektywie historycznej, red. P. Łozowski, R. Poniat, Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, Białystok 2022, s. 347–356.
Łozowski P., Socjotopografia a pułapki ksiąg miejskich czyli uwagi na marginesie pracy Krzysztofa Mrozowskiego Przestrzeń i obywatele Starej Warszawy od schyłku XV do 1569 roku, „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2021, 82, s. 321–355.
Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początków XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1999.
Molenda D., Górnictwo rud ołowiu i srebra na terenie złóż śląsko-krakowskich do połowy XVI w., Warszawa 1972.
Molenda D., Polski ołów na rynkach Europy Środkowej w XIII–XVII w., Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2001.
Mrozowski K., Przestrzeń i obywatele Starej Warszawy od schyłku XV wieku do 1569 roku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020.
Rajman J., O cenach nieruchomości w średniowiecznym Krakowie, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1990, 24, s. 7–13.
Rymaszewski Z., Obrót prawny nieruchomościami w Krakowie i podkrakowskim Kazimierzu w Średniowieczu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Sowina U., Sieradz. Układ przestrzenny i społeczeństwo miasta w XV–XVI w., Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Warszawa–Sieradz 1991.
Sowina U., Średniowieczna działka miejska w świetle źródeł pisanych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1995, 43, 3, s. 321–331.
Wiesiołowski J., Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, wyd. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań 1997.
Żurek D., Dom w małym mieście małopolskim w XV–XVI wieku. Wybrane przykłady, w: Dom, codzienność, święto. Przestrzeń domowa – ludzie i rzeczy. Studia historyczno-antropologiczne, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2018, s. 32–39.
Żurek D., Kancelaria małego miasta – organizacja, funkcje, znaczenie na przykładzie Chrzanowa w XV–XVI w., „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2015, 7 (11), s. 228–241.
Żurek D., Metoda socjotopograficzna i jej wykorzystanie w badaniach nad układem przestrzennym miasta na przykładzie Chrzanowa, „Wiadomości Konserwatorskie. Journal of Heritage Conservation” 2018, 73, s. 76–86.
Żurek D., Najstarsza księga miejska Chrzanowa. Studium źródłoznawcze, „Archeion” 2016, 117, s. 421–439.
Żurek D., Przestrzeń i społeczeństwo Chrzanowa średniowiecznego i nowożytnego, Księgarnia Akademicka, Kraków 2015.
Żurek D., Rola Chrzanowa w górnictwie ołowiu w XV–XVI wieku, w: Miasta górnicze i górnictwo w Europie Środkowej. Pamięć – dziedzictwo – tożsamość, red. nauk. A. Barciak, STUDIO NOA Ireneusz Olsza, Katowice–Zabrze 2019, s. 173–182.
Żurek D., S ocjotopografia m ałego m iasta w późnośredniowiecznej Polsce. Nowe tendencje i kierunki badawcze, w: Varia historiae. Wybrane aspekty z dziejów i kultury średniowiecza, red. J. Flasza, K. Polek, Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni, Bochnia 2018, s. 97–121.
Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0003-2553-3471
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
