Opublikowane: 2025-12-12

Arces biblicae – środkowoeuropejskie zamki nowych Dawidów i Salomonów: Szansa dla kastelologii?

Bogusław Czechowicz Logo ORCID

Abstrakt

W artykule przedstawiono możliwości badań nad zamkami Środkowej Europy w kontekście eksponowania przez nie motywów biblijnych, jerozolimskich. Służyły one różnym celom, ale przede wszystkim legitymizowały użytkowników zamków – władców różnych szczebli (królów, książąt, dostojników kościelnych) czy przedstawicieli elit szlacheckich. Powszechne odwoływanie się do autorytetu Dawida, Salomona, Judy lub innych władców biblijnych winno prowokować nie tylko do wskazywania w kreacjach zamkowych wątków chrystologicznych, czytelnych głównie przez upodabnianie zamkowych kaplic do Anastazis, ale poszukiwania w rezydencjach odniesień do toposu Templum Salomonis, Turris Davidi czy Aurera Porta. Czasem dokonywało się to z drugiej ręki, np. poprzez recepcję paryskiej Sainte-Chapelle jako interpretacji Świątyni Salomona czy podobnie „programowanych” kreacji templariuszy znanych z Europy Zachodniej (Paryż, Tomar). Odniesienia te w niektórych przypadkach już dostrzeżono (np. Zamek Praski, Wawel, Malbork, Budziszyn, Blatná, Ząbkowice Śląskie, Legnica). Inne czekają na głębszą analizę i interpretację ukierunkowaną na materializację westchnień do biblijnych wzorów osobowych Dawida i Salomona (np. Buda, Wrocław, Siedlęcin, Rožmitál). W tym kierunku zmierza wiele prac dotyczących budowli w Outremer oraz w Europie Zachodniej i Południowej. Potencjał badawczy zagadnienia jawi się jako ogromny i rolą tego artykułu jest także wskazanie innych perspektyw badawczych kastelologii niż dominujące wciąż chronologia, typologia czy kontekst społeczny.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Czechowicz, B. (2025). Arces biblicae – środkowoeuropejskie zamki nowych Dawidów i Salomonów: Szansa dla kastelologii?. Średniowiecze Polskie I Powszechne, 137–165. https://doi.org/10.31261/SPiP.2025.21.06

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Domyślna okładka

2025
Opublikowane: 2022-11-23


ISSN: 2080-492X
eISSN: 2353-9720

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.