https://doi.org/10.31261/SPiP.2009.05.01
Król Norwegii jest jedną z najpopularniejszych postaci wychwalanych przez skandynawską historiografię z okresu średniowiecza. Został upamiętniony nie tylko przez współczesnych skaldów (przede wszystkim Hallfreda Ottarsona), ale również zajmował ważne miejsce w sagach królewskich tworzonych od przełomu XII i XIII wieku, z których cztery były poświęcone jego życiu i panowaniu. Olaf Tryggvason był przede wszystkim pamiętany jako władca-misjonarz, który poświęcił swoje życie szerzeniu chrześcijaństwa w Norwegii, na Islandii i na wyspach Północnego Atlantyku. Same wydarzenia uczyniły króla Norwegii legendą złożoną z wielu wątków, choć często o małej wiarygodności lub po prostu fantastycznych motywach. Dotyczy to również okresu młodości Olafa, który, zgodnie z niemal jednogłośnym zdaniem autorów sag, miał spędzić w Rosji, a następnie organizować łupieżcze wyprawy na Morzu Bałtyckim. W tym właśnie okresie Olaf Tryggvason miał pojawić się w Vindland (kraju Słowian), a konkretnie w Jomsborgu, gdzie rządziła Geira, córka Burysława. Król Norwegii miał wkrótce poślubić Geirę, którą zwabił do siebie. Współrządząc z nią w Vindlandzie okazał się wybitnym władcą i wojownikiem, cieszącym się szacunkiem poddanych. Gdy jednak trzy lata później zmarła Geira, Olaf Tryggvason, pogrążony w żałobie, mimo próśb poddanych, postanowił opuścić Vindland, do którego miał wrócić, jak głosi tradycja, tuż przed śmiercią. Właśnie legenda, po raz pierwszy rozwinięta przez Odda Snorrasona, a później pojawiająca się w innych narracjach (przede wszystkim Heimskringla, Olafs saga Tryggvasonar en mesta), była źródłem zainteresowania badaczy, którzy chcieli wyjaśnić wiarygodność informacji na temat „słowiańskiego epizodu” w życiu Olafa Tryggvasona. Tutaj łatwo można wyróżnić trzy tendencje. Przekonań zwolenników pierwszego z nich nie zachwiało przesłanie z sag. Przedstawiciele drugiego całkowicie to odrzucili, traktując to jako czystą fikcję. Mój artykuł jest próbą opisania i rozwinięcia trzeciej tendencji. Celem moich rozważań nie jest arbitralne decydowanie o wiarygodności lub jej braku w przypadku omawianych wiadomości, ale zastanawianie się, dlaczego osoby odpowiedzialne za zapisywanie tradycji funkcjonującej dotychczas w formie ustnej, zdecydowały się stworzyć legendę w taki, a nie inny sposób, poprzez rozwijanie jednego motywu i unikanie innych, z którymi król Norwegii był kojarzony. Analiza sag i innych staronordyckich przekazów (synoptyków, strof skaldów) przeprowadzona z tej perspektywy pokazuje, że podstawą legendy o pobycie Olafa Tryggvasona w Vindlandzie i Jomsborgu jest rzeczywistość historyczna. Z pewnością spełnił swoją rolę w zbrojnej działalności króla Norwegii na słowiańskim wybrzeżu Bałtyku, w tym w rejonie ujścia Odry. Zbrojne ataki mogły więc doprowadzić do sytuacji, w której sława Olafa jako wybitnego wojownika i władcy była żywa również w rejonie ujścia Odry, co z kolei mogło być przyczyną sezonowego zaangażowania lokalnych elit (przypadek Wichmana). To, że sagi rozwinęły tradycję skaldów i synoptyków, było w dużej mierze podyktowane chęcią nie tyle podkreślania pobytu króla Norwegii w kraju Słowian, co udowodnienia jego wielkości jako władcy i chrześcijanina.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
Tom 1 (2009)
Opublikowane: 2009-12-31
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski