Opublikowane: 2015-12-31

Polityczny program ideowy tumby Władysława Jagiełły a czas jej powstania

Marek A. Janicki

Abstrakt

Artykuł jest kontynuacją analizy źródeł pisanych dotyczących grobowca Władysława Jagiełły i niektórych jego cech formalnych. Wskazują one, że wykonanie grobowca nastąpiło najprawdopodobniej po 1421 r., a zasadniczo przed 1430 r., przy czym możliwe jest, że pewne jego części zostały ukończone już po pogrzebie króla w 1434 r. z uwagi na to, że grobowiec (jako cenotaf) został umieszczony nad jego podziemnym grobem w katedrze krakowskiej (por. przypis 1). Pierwsza część niniejszego tekstu dotyczy wyboru przez króla miejsca pochówku w katedrze oraz prawdopodobnych politycznych uwarunkowań sformułowania programu heraldyczno-figuralnego na bokach grobowca, zwłaszcza w okresie, gdy Jagiełło, jako kontraktowy i elekcyjny król Polski oraz dziedziczny najwyższy książę litewski, podejmował próby zapewnienia sukcesji jednemu ze swoich synów. Część druga zawiera analizę programu, przede wszystkim w kontekście sygillografii królewskiej, ze szczególnym uwzględnieniem: dostosowania układu najważniejszych herbów na nagrobku do lokalizacji grobowca względem grobu św. Stanisława, zdublowania godeł Polski i Litwy oraz wyeksponowania herbów świadczących o dokonaniach króla w zakresie odzyskanych terytoriów. Osobne uwagi koncentrują się na towarzyszących im herbach ziemskich jako orędownikach, na przedstawieniach elity dworskiej i szlacheckiej, zwłaszcza duchowieństwa poprzedzającego szlachtę świecką (arcybiskup - metropolita gnieźnieński i najprawdopodobniej biskup krakowski), wyróżniającej się jako kluczowi doradcy króla za życia władcy oraz opiekunowie Królestwa Polskiego w okresie bezkrólewia. Dekoracja heraldyczna i figuralna grobowca jest odzwierciedleniem koncepcji ustrojowej i terytorialnej Królestwa Polskiego, z którym za panowania Władysława Jagiełły (rządzącego przy wsparciu swoich doradców) zjednoczone było Wielkie Księstwo Litewskie.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Janicki, M. A. (2015). Polityczny program ideowy tumby Władysława Jagiełły a czas jej powstania. Średniowiecze Polskie I Powszechne, 7, 95–159. https://doi.org/10.31261/SPiP.2015.11.05

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

SPP 2015 cover

Tom 7 (2015)
Opublikowane: 2015-12-31


ISSN: 2080-492X
eISSN: 2353-9720

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.