Zarejestruj Zaloguj
Flaga wersji językowej  English Flaga wersji językowej  Język Polski
Opublikowane: 2016-12-31
Tom 8 (2016)

Nowe spojrzenie na początki Będzina. Przyczynek do polityki miejskiej Kazimierza Wielkiego

Karol Nabiałek
Dział: Artykuły
https://doi.org/10.31261/SPiP.2016.12.10

Abstrakt

Artykuł proponuje nowe, odrębne spojrzenie na wczesne dzieje Będzina, które znacząco różni się od wcześniejszych ujęć. Punktem wyjścia dla poniższych badań jest zapis nazwy sąsiadującej z Będzinem wsi Małobądz, którą można przetłumaczyć jako Mały Będzin lub Stary Będzin. Można zatem przyjąć, że tereny po obu brzegach Czarnej Przemszy stanowiły de facto jedną osadę. Tym samym nazwa „Będzin” obejmowała całe to terytorium. Zgodnie z zaproponowaną hipotezą, pierwotna osada powstała na prawym brzegu Czarnej Przemszy, na ziemiach należących do księstwa opolsko-raciborskiego. Ta pierwsza wieś, o nazwie Będzin (później Małobądz), była początkowo wzmiankowana w dokumentach urzędowych w 1301 r., a w XIII w. otrzymała prawa miejskie (osada na prawie niemieckim). Ponadto pierwsze wzmianki o wybudowanym na tym terenie kościele pochodzą z 1308 r., a kaplica św. Doroty, znajdująca się w Małobądzu i wzmiankowana w dokumentach urzędowych w 1522 r., mogła stanowić jedną z pozostałości pierwszego kościoła w Będzinie. Artykuł datuje pierwszą osadę na lewym brzegu Czarnej Przemszy na pierwszą połowę XIV wieku. Początkowo w miejscu wczesnośredniowiecznego drewnianego grodu powstał zamek, prawdopodobnie dzięki staraniom Władysława Łokietka, który następnie został przebudowany i rozbudowany za czasów Kazimierza Wielkiego. Ponadto, staraniem Kazimierza Wielkiego, przed 1358 r. w sąsiedztwie zamku (dokładnie: pod zamkiem, łac. sub castro) powstało miasto, zlokalizowane na niezamieszkałych gruntach i mające konkurować gospodarczo z osadami na prawym brzegu Czarnej Przemszy, zwłaszcza z miastem Czeladź. Tę decyzję Kazimierza Wielkiego można z kolei interpretować jako zadośćuczynienie za warunki traktatu w Namslau z 1348 r., który rozwiał resztki nadziei na powrót Śląska do Królestwa Polskiego.

Słowa kluczowe:

granica śląsko-małopolska , osadnictwo średniowieczne , pokój namysłowski

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Nabiałek, K. (2016). Nowe spojrzenie na początki Będzina. Przyczynek do polityki miejskiej Kazimierza Wielkiego. Średniowiecze Polskie I Powszechne, 8, 196–215. https://doi.org/10.31261/SPiP.2016.12.10

Cited by / Share

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

SPP 2016 cover

Tom 8 (2016)
Opublikowane: 2016-12-31

ISSN: 2080-492X
eISSN: 2353-9720
Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
Licencja CC Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prześlij tekst
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.