Gostomia i Ścinawa. O pochodzeniu rodziny Bes

Maciej Woźny

doi:10.31261/SPiP.2020.16.13

Published: 2020-12-16

Vol. 12 (2020)

Gostomia and Ścinawa: On the origin of the Bes family

Maciej Woźny

Section: Artykuły

https://doi.org/10.31261/SPiP.2020.16.13

Abstract

The article discusses the question of the origin of the Bes family, which was one of the most important families in the late medieval Duchy of Opole. The author returns to the question that was noticed in the nineteenth century: there is a similarity between the Bes coat of arms (a leaved trunk) and that of some other families. The author researched the history of two settlements, Gostomia and Ścinawa that were owned by two knights at the end of the thirteenth century. On the seals of both of them there is an identical coat of arms, a leaved blysmus. The author notices that Otto, a master of the hunt, was related to these settlements. Otto was a cousin of Jan Sybocic, the owner of Gostomia, and the son-in-law of Zbrosław of Śmicz, the castellan of Opole and the owner of Ścinawa. Both Gostomia and Ścinawa were transferred to church institutions, but the law of proximity probably ultimately made them be transferred to the relatives of the donors. The other known owners of the two settlements to follow Jan and Zbrosław were Alex of Leckinstein and the castellan of Opole Simon of Ścinawa. Simon appeared in the two private documents of the gentry of Strzelin, relatives of Zbrosław, which allows us to associate both of the castellans of Opole with each other. In turn, Alex donated Gostomia to the monastery in Jemielnice and then the settlement probably returned to a relative of the donator, since about 50 years later Gostomia was owned by Alex of Gostomia, on whose seal there was also a leaved blysmus. At the act of donation two representatives of the Bes family were present, which should be interpreted as their sign of consent to the donation. Alex of Leckinstein, Alex of Gostomia, Simon, and the two Beses may be connected on the basis of not only of the coat of arms and possessions as criteria. Other genealogical criteria can be included, such as the names, social status, and territorial proximity.

Keywords:

genealogy , Jan Sybocic , Zbrosław of Śmicz , Alex of Leckinstein , Simon of Ścinawa , Gostomia , Ścinawa , the Bes family

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Woźny, M. (2020). Gostomia and Ścinawa: On the origin of the Bes family. Średniowiecze Polskie I Powszechne, 12, 308–323. https://doi.org/10.31261/SPiP.2020.16.13

Cited by / Share

References

Źródła rękopiśmienne
Google Scholar

Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu, sygn. AC167, MM10.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Opolu: Akta miasta Nysy, nr 192.
Google Scholar

Národní archiv v Praze: Archiv České Koruny, sign. 1670.
Google Scholar

Źródła drukowane
Google Scholar

Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Kreis Neustadt. Hrsg. E. Graber. Breslau 1928 (Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 33).
Google Scholar

Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. Hrsg. C. Grünhagen, H. Markgraf. Bd. 2. Leipzig 1883.
Google Scholar

Regesten zur Schlesischen Geschichte. 1301—1315. Hrsg. C. Grünhagen, C. Wutke. Breslau 1892 (Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 16).
Google Scholar

Registrum St. Wenceslai. Urkunden vorzüglich zur Geschichte Oberschlesiens, nach einem Copialbuch Herzog Johanns von Oppeln und Ratibor in Anzügen mitgetheilt. Hrsg. W. Wattenbuch, C. Grünhagen. Breslau 1865 (Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 6).
Google Scholar

Schlesisches Urkundenbuch. Bd. 1. Bearb. H. Appelt; Bd. 2—6. Bearb. W. Irgang. Graz—Köln 1963—1998.
Google Scholar

Semkowicz W.: Nieznany testament Tomasza II biskupa wrocławskiego (1270—1292). „Collectanea Theologica” 1936, T. 17.
Google Scholar

Urkunden des Klosters Czarnowanz. Hrsg. von W. Wattenbuch. Breslau 1857 (Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 1).
Google Scholar

Urkunden des Klöster Rauden, Himmelwitz, der Dominicaner und der Dominicanerinnen in der Stadt Ratibor. Hrsg. W. Wattenbuch. Breslau 1859 (Codex diplomaticus Silesiae,Bd. 2).
Google Scholar

Opracowania
Google Scholar

Bieniak J.: Rozmaitości kryteriów badawczych w polskiej genealogii średniowiecznej. W: Genealogia. Problemy metodyczne w badaniach nad polskim społeczeństwem średniowiecznym na tle porównawczym. Red. J. Hertel. Toruń 1982.
Google Scholar

Bieniak J.: Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemów zjednoczenia państwowego w latach 1300—1306. Toruń 1969.
Google Scholar

Cetwiński M.: Elity księstwa opolskiego za panowania Bolesława I. „Opolski Rocznik Muzealny” 2014, T. 20.
Google Scholar

Cetwiński M.: Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody. Cz. 2. Wrocław 1982.
Google Scholar

Cetwiński M.: Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie — gospodarka — polityka. Cz. 1. Wrocław 1980.
Google Scholar

Cetwiński M.: Żywoty świętych jako źródło do genealogii rycerstwa śląskiego w XIII wieku. W: M. Cetwiński: Śląski tygiel. Studia z dziejów śląskiego średniowiecza. Częstochowa 2001.
Google Scholar

Gumowski G.: Pieczęcie śląskie do końca XIV w. W: Historia Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400. T. 3. Red. W. Semkowicz. Kraków 1936.
Google Scholar

Jurek T.: Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku. Poznań 1996.
Google Scholar

Jurek T.: Slesie strips nobilissima. Jeleńczycy — ród biskupa wrocławskiego Tomasza I. „Roczniki Historyczne” 1992, T. 58.
Google Scholar

Karácsonyi J.: A magyar nemzetségek a XIV. század közepéig. Budapest 1900.
Google Scholar

Kloch B.: Najstarsze parafie Górnego Śląska. Średniowieczna organizacja parafialna Górnego Śląska w diecezji wrocławskiej. Racibórz 2008.
Google Scholar

Korta W.: Rozwój wielkiej własności feudalnej na Śląsku do połowy XIII wieku. Wrocław—Warszawa—Kraków 1964.
Google Scholar

Kouřil P., Prix D., Wihoda M.: Hrady českého Slezska. Brno—Opava 2000.
Google Scholar

Mrozowski P.: Polskie nagrobki gotyckie. Warszawa 1994.
Google Scholar

Pauk M.R.: „Der eine hiez her Lechschît, her Wüeschof der ander hiez“. Kim byli stronnicy Henryka IV Probusa w Małopolsce? „Roczniki Historyczne” 2003, T. 69.
Google Scholar

Pfotenhauer P.: Die schlesische Siegel von 1250 bis 1300 (beziehentlich 1327). Breslau 1879.
Google Scholar

Piekosiński F.: Heraldyka polska wieków średnich. Kraków 1899.
Google Scholar

Piekosiński F.: Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej. Uzupełnienie II. „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne” 1934, T. 16.
Google Scholar

Pilnáček J.: Rody starého Slezska. Díl. 1—5. Brno 1991.
Google Scholar

Rajman J.: Jemielnica. Wieś i klasztor cysterski na Górnym Śląsku. Katowice 1995.
Google Scholar

Rajman J.: Trudne początki opactwa cystersów w Jemielnicy (ok. 1286—1307). Rola możnych śląskich i księcia opolskiego w powstaniu i uposażeniu klasztoru. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2014, R. 69, nr 4.
Google Scholar

Rutkowska-Płachcińska A.: Strzelin, Ścinawa i Grodków: nieudane możnowładcze założenia targowe w XIII wieku. „Studia z Dziejów Osadnictwa” 1965, T. 3.
Google Scholar

Schmilewski U.: Der schlesische Adel bis zum Ende des 13. Jahrhunderts. Herkunft, Zusammensetzung und politisch-gesellschaftliche Rolle. Würzburg 2001.
Google Scholar

Sękowski R.: Herbarz szlachty śląskiej. Informator genealogiczno-heraldyczny. T. 1. Katowice 2002.
Google Scholar

Sinapius J.: Schlesischer Curiositäten erste Vorstellung, darinnen die ansehnlichen Geschlechter des schlesischen Adels mit Erzehlung des Ursprungs der Wappen Genealogien, der qualificirtesten Cavaliere der Stamm-Häuser und Güter beschrieben... Bd. 1—2. Leipzig 1720—1728.
Google Scholar

Sperka J.: Nekropolie możnowładcze w krakowskich klasztorach mendykanckich w średniowieczu. W: Mendykanci w średniowiecznym Krakowie. Red. K. Ożóg, T. Gałuszka, A. Zajchowska. Kraków 2008.
Google Scholar

Sperka J.: Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370—1401. Studium o elicie władzy w relacji z monarchą. Katowice 2006.
Google Scholar

Szybkowski S.: Cielepała — herb Mikołaja Cebulki z Czechowa. Przyczynek do historii mało znanego średniowiecznego herbu rycerskiego. „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. Nowa Seria” 1995, T. 2 (13).
Google Scholar

Szybkowski S.: Polskie otoczenie starszego i młodszego Ścibora ze Ściborza i Beckova. Uwagi prozopograficzne. W: In tempore belli et pacis. Ludzie, miejsca, przedmioty. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr. hab. Janowi Szymczakowi w 65-lecie urodzin i 40-lecie pracy naukowo-dydaktycznej. Red. T. Grabarczyk, A. Kowalska-Pietrzak, T. Nowak. Warszawa 2011.
Google Scholar

Szybkowski S.: Ród Cielepałów. Studium genealogiczne. Gdańsk 1999.
Google Scholar

Szymański J.: Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa 1993.
Google Scholar

Veldtrup D.: Prosopographische Studien zur Geschichte Oppelns als herzoglicher Residenzstadt im Mittlalter. Berlin 1995.
Google Scholar

Woźny M.: Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku. Katowice 2020.
Google Scholar

Wójcik M.L.: Dokumenty i kancelarie książąt opolsko-raciborskich do początków XIV wieku. Wrocław 1999 (Acta Universitatis Wratislaviensis, No 2170. Historia, 139).
Google Scholar

Wójcik M.L.: Pieczęcie rycerstwa śląskiego w dobie przedhusyckiej. T. 1—2. Kraków—Wrocław 2018.
Google Scholar

Wółkiewicz E.: Urzędnicy miejscy Nysy do 1618 roku. Toruń 2013.
Google Scholar

Vol. 12 (2020)
Published: 2020-12-21

ISSN: 2080-492X

eISSN: 2353-9720

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit

Gostomia and Ścinawa: On the origin of the Bes family

Abstract

Keywords:

Maciej Woźny

Information