Zagadnienie struktury etnicznej i politycznej południowego Połabia w końcu VI—pierwszej ćwierci X wieku

Rostysław Waceba

doi:10.31261/SPiP.2018.14.01

Published: 2018-12-31

Vol. 10 (2018)

The Issue of Ethnic & Political Structure of Southern Polabya at the End of the 6th — in the First Quarter of the 10th Century

Rostysław Waceba

Section: Artykuły

https://doi.org/10.31261/SPiP.2018.14.01

Abstract

The article represents the results of the research on the Southern Polabya’s ethno-political structure at the end of the 6th — in the first third of the 10th century and on the processes connected with its formation. In this context the author elucidates the historiography of the question, researches Slavic migration to Southern Polabya, determines the main ethnic and political divisions of the region at that period, studies the internal organization of political entities. Based on analysis and comparison of the archaeological and linguistic research results with written evidences the new solutions of some aspects of the researching problem are proposed.

Keywords:

ethno-political structure , the Polabian Slavs , the Surbi , the Glomacze , the Luzici , the Milceni , Southern Polabya , White Serbia

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Waceba, R. (2018). The Issue of Ethnic & Political Structure of Southern Polabya at the End of the 6th — in the First Quarter of the 10th Century. Średniowiecze Polskie I Powszechne, 10, 13–35. https://doi.org/10.31261/SPiP.2018.14.01

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.

1. License

The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.

2. Author’s Warranties

The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.

If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".

ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).

3. User Rights

Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.

4. Co-Authorship

If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.

I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.

References

Annales Bertiniani. Recensuit G. Waitz. In: Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis recusi. Hannoverae 1883.
Google Scholar

Annales Fuldenses [sive Annales Regni Francorum Orientalis ab Einhardo, Ruodolfo, Meginhando, Fuldensibus Sehgenstadi, Fuldae, Mogontiaci conscripti cum continiationibus ratisbonensi et altahensibus]. Post editionem G.H. Pertzil. Recognovit F. Kurze. In: Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis recusi. Hannoverae 1891.
Google Scholar

Annales qui dicuntur Einhardi. Post editionem G.H. Pertzil. Recognovit F. Kurze. In: Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis separatium editi. Hannoverae 1895.
Google Scholar

Biermann F.: Slawische Besiedlung zwischen Elbe, Neiße und Lubsza: archäologische Studien zum Siedlungswesen und zur Sachkultur des frühen und hohen Mittelalters. Bonn 2000. Bogusławski W.: Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej do połowy XIII w. T. 2. Poznań 1889.
Google Scholar

Bogusławski W., Hórnik M.: Historija serbskeho naroda. Budyšin 1884.
Google Scholar

Bogusławski W.: Rys dziejów serbo-łużyckich. Petersburg 1861.
Google Scholar

Brachmann H.-J.: Die sorbische Stammesgruppe im Rahmen des römisch-deutschen Kaiserreiches. W: Od plemienia do państwa. Śląsk na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny Zachodniej. Red. L. Leciejewicz. Wrocław—Warszawa 1991.
Google Scholar

Brachmann H.-J.: Slawische Stämme an Elbe und Saale: zu ihrer Geschichte und Kultur im 6. bis 10. Jh., auf Grund archäologischer Quellen. Berlin 1978. Brankačk J.: Studien zur Wirtschaft und Sozialstruktur der Westslawen zwischen Elbe-Saale und Oder aus der Zeit vom 9. bis zum 12. Jahrhundert. Bautzen 1964.
Google Scholar

Brather S.: Archӓologie der westlichen Slawen: Siedlung, Wirtschaft und Gesellschaft im früh- und hochmittelalterlichen Ostmitteleuropa. Berlin 2008.
Google Scholar

Chronicarum quae dicuntur Fredegarii Scholastici libri IV cum Continuationibus. Ed. B. Krusch. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Scriptores rerum Merovingicarum. T. 2. Hannoverae 1888.
Google Scholar

Chronicon Moissiacense. In: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores. T. 1. Edidit G.H. Pertz. Hannoverae 1826.
Google Scholar

Chudasz M.: Do pytannia pochodżennia nazv bojky, hucuły, łemky. „Narodoznavczi zoszyty” 1998, nr 3.
Google Scholar

Constantine Porphyrogenitus: De administrando imperio. Greek text edited by Gy. Moravcsik. English transl. by R.J.H. Jenkins. In: Corpus fontium historiae Byzantinae. Vol. 1. Washington 1967.
Google Scholar

Cosmae Pragensis Chronica Boemorum. Unter mitarbeit von W. Weinberger. Hrsg. von B. Bretholz. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Scriptores rerum Germanicarum, Nova series. T. 2. Berolini 1923.
Google Scholar

Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii. (Opys hradiv i zemel na pivnicz vid Dunaju). W: L. Vojtovycz: Hаlyc’ko-vоlyn’s’kі еtiudy. Bila Cerkva 2011. Diplomata Lotarii III. Nr. 84. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. T. 7: Lotarii III. Diplomata nec non et Richenzae imperatricis placita. Hrsg. E. von Ottenthal, H. Hirsch. Berolini 1927.
Google Scholar

Die Slawen in Deutschland. Geschichte und Kultur der slawischen Stämme westlich von Oder und Neiße vom 6. bis 12. Jahrhundert. Hrsg. J. Herrmann. Berlin 1985.
Google Scholar

Diplomata Ottonis I. Nr. 231. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. T. 1: Conradi I. Heinrici I. et Ottonis I. diplomata. Hannoverae 1879—1884.
Google Scholar

Diplomata Ottonis I. Nr. 65. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. T. 1: Conradi I. Heinrici I. et Ottonis I. diplomata. Hannoverae 1879—1884.
Google Scholar

Diplomata Ottonis II. Nr. 193. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. T. 2: Ottonis II. et III. diplomata. Pars prior: Ottonis II. diplomata. Hannoverae 1888. King Alfred’s Orosius. Ed. H. Sweet. Part 1: Old-English Text and Latin Original. London1883.
Google Scholar

Domański G.: Osadnictwo nad dolną Nysą Łużycką we wczesnym średniowieczu. „Slavia Antiqua” 1983, T. 29.
Google Scholar

Dulinicz M.: Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej: studium archeologiczne. Kraków 2001.
Google Scholar

Eichler E.: Studien zur Frühgeschichte slawischer Mundarten zwischen Saale und Neiße. Berlin 1965.
Google Scholar

Fokt K.: Chorwacja północna — między rzeczywistością, hipotezą i legendą. „Acta Archaeologica Carpathica” 2003, T. 38.
Google Scholar

Havlík L.: Slované v anglosaské chorografii Alfréda Velikého. V: Vznik a počátky Slovanů. Red. J. Eisner. Díl. 5. Praha 1964.
Google Scholar

Helbig H.: Die slawische Siedlung im sorbischen Gebiet. In: Siedlung und Verfassung der Slawen zwischen Elbe, Saale und Oder. Hrsg. H. Ludat. Giessen 1960.
Google Scholar

Henning J. Archäologische Forschungen an Ringwällen in Niederungslage: Die Niederlausitz als Burgenlandschaft des östlichen Mitteleuropa im frühen Mittelalter. In: Frühmittelalterlicher Burgenbau in Mittel- und Osteuropa. Hrsg. J. Henning, A.T. Ruttkay. Bonn 1998.
Google Scholar

Henning J.: Neues zum Tornower Typ: Keramische Formen und Formenspektren des Frühmittelalters im Licht dendrochronologischer Daten zum westslawischen Siedlungsraum. W: Slavonic Countries in the Middle Ages. Profanum and sacrum. Red. Z. Kurnatowska. Poznań 1998.
Google Scholar

Herrmann J.: Einwanderung und Herkunft der Stӓmmesgruppen. In: Die Slawen in Deutschland. Geschichte und Kultur der slawischen Stämme westlich von Oder und Neiße vom 6. Bis 12. Jahrhundert. Hrsg. J. Herrmann. Berlin 1985.
Google Scholar

Herrmann J.: Obszczestvo u germanskich i slavianskich plemion i narodnostiej mieżdu Rejnom i Oderom v VІ—ХІ vv. „Voprosy istorii” 1987, nr 9.
Google Scholar

Herrmann J.: Siedlung, Wirtschaft und gesellschaftliche Verhältnisse der slawischen Stämme zwischen Oder/Neisse und Elbe: Studien auf der Grundlage archäologischen Materials. Berlin 1968.
Google Scholar

Knebel J.: Granice plemion serbołużyckich w świetle dociekań historycznych i archeologicznych. W: Językowe zróżnicowanie terytorialne wobec wpływu czynników pozajęzkowych. Red. J. Majowa. Wrocław 1985.
Google Scholar

Kurnatowska Z.: Główne kierunki rozwoju osadnictwa i kultury Słowian połabskich. W: Słowiańszczyzna połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28—29 IV 1980 r. Red. J. Strzelczyk. Poznań 1981.
Google Scholar

Kurnatowski S.: Przemiany gospodarki żywnościowej Słowian połabskich. W: Słowiańszczyzna połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28—29 IV 1980 r. Red. J. Strzelczyk. Poznań 1981.
Google Scholar

Labuda G.: Fragmenty dziejów Słowiańszczyzny Zachodniej. T. 1. Poznań 1960.
Google Scholar

Labuda G.: Z badań nad osadnictwem i ustrojem Słowian połabskich. „Slavia Occidentalis” 1962, T. 22.
Google Scholar

Leciejewicz L.: Słowianie zachodni: z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy. Wrocław 1989.
Google Scholar

Lehr-Spławiński T.: Plemiona słowiańskie nad Łabą i Odrą w wiekach średnich. W: T. Lehr-Spławiński: Rozprawy i szkice z dziejów kultury Słowian. Warszawa 1954.
Google Scholar

Łosiński W.: Z dziejów obrzędowości pogrzebowej u północnego odłamu Słowian zachodnich w świetle nowszych badań. W: Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum. Red. H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński. Poznań 1998.
Google Scholar

Łowmiański H.: Początki Polski: z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e. T. 3. Warszawa 1967.
Google Scholar

Magistri Adam Bremensis: Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum. Hrsg. B. Schmeidler. In: Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis separatium editi. Hannoverae—Lipsiae 1917.
Google Scholar

Michałk F.: Dialektalne zróżnicowanie łużyckiego terytorium językowego na tle społeczno-historycznym. W: Językowe zróżnicowanie terytorialne wobec wpływu czynników pozajęzykowych. Red. J. Majowa. Wrocław 1985.
Google Scholar

Moździoch S.: Społeczność plemienna Śląska w IX—X wieku. W: Śląsk około roku 1000: materiały z sesji naukowej we Wrocławiu, w dniach 14—15 maja 1999 roku. Red. M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz. Wrocław 2000.
Google Scholar

Moździoch S.: Śląsk wczesnośredniowieczny w świetle badań archeologicznych i historycznych — crambe bis cocta? W: Civitas Schinesghe cum pertinentiis. Red. W. Chudziak. Toruń 2003.
Google Scholar

Muka E.: Die Grenzen des sorbischen Sprachgebietes in alter Zeit. „Archiv für slavische Philologie” 1904, Bd. 26.
Google Scholar

Mylian T.: Pamiatky z rysamy perechidnoho typu. „Visnyk instytutu archeolohiji” 2006, nr 1.
Google Scholar

Niederle L.: Slavianskije drevnosti. Pеr. T. Kоvalevoj, М. Chоzаnоvа. Moskva 1956.
Google Scholar

Niederle L.: Slovanské starožitnosti. Díl. 3: Původ a počatky Slovanů západních. Praha 1919.
Google Scholar

Popowska-Taborska H.: Dawne podziały językowe zgermanizowanych terenów zachodniosłowiańskich. W: H. Popowska-Taborska: Z językowych dziejów Słowiańszczyzny. Warszawa 2004.
Google Scholar

Popowska-Taborska H.: Wczesne dzieje języków łużyckich w świetle leksyki. W: H. Popowska-Taborska: Z językowych dziejów Słowiańszczyzny. Warszawa 2004.
Google Scholar

Rud’ M.: Etnopolityczni procesy u Polabji u VI—VIII st. „Visnyk Kyjivs’koho nacionalnoho universytetu imeni Tarasa Szevczenka. Serija: Istorija” 2011, Vyp. 106. Sančuk H.: Formirovanije gosudarstviennosti i ranniefeodalnoj narodnosti u sorbov. W: Etnosocyal’naja struktura ranniefeodalnych slavianskich gosudarstv i narodnostiej. Red. H.H. Litavrin. Moskva 1987.
Google Scholar

Schrage G.E.: Die Oberlausitz bis zum Jahr 1346. In: Geschichte der Oberlausitz: Herrschaft, Gesellschaft und Kultur vom Mittelalter bis zum Ende des 20. Jahrhunderts. Hrsg. von J. Bahlcke. Leipzig 2004.
Google Scholar

Schrage G.E.: Slaven und Deutsche in der Niederlausitz: Untersuchungen zur Siedlungsgeschichte im Mittelalter. Berlin 1990.
Google Scholar

Schuster-Šewc H.: Vozniknovenije zapadnoslavianskich jazykov iz praslovianskoho i osobennosti serbolużyckoho jazykovoho razvitija. „Voprosy jazykoznanija” 1983, nr 2.
Google Scholar

Strzelczyk J.: Słowianie i Germanie w Niemczech środkowych we wczesnym średniowieczu. Poznań 1976.
Google Scholar

Strzelczyk J.: Słowianie połabscy. Poznań 2002.
Google Scholar

Szafarzyk P.J.: Słowiańskie starożytności. Tłum. H.N. Bońkowski. Poznań 2003.
Google Scholar

Szrejter A.: Pod pogańskim sztandarem. Dzieje tysiąca wojen Słowian połabskich od VII do XII wieku. Warszawa 2014.
Google Scholar

Thietmari Merseburgensis episcopi chronicon. Hrsg. R. Holtzmann. In: Monumenta Germaniae Historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annim millesimum et quingentesimum. Scriptores rerum Germanicarum. Nova series. T. 9. Berolini 1935.
Google Scholar

Tomiak B.: Michał Hórnik — duchowy orędownik polskości na Łużycach. „Nasze Historie” 1999, R. 4.
Google Scholar

Tymoszczuk B.: Słoviany Pivnicznoji Bukovyny V—IX st. Kyjiv 1976.
Google Scholar

Tyszkiewicz L.A.: Podziały plemienne i problem jedności Słowian serbo-łużyckich. W: Słowiańszczyzna połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28—29 IV 1980 r. Red. J. Strzelczyk. Poznań 1981.
Google Scholar

Tyszkiewicz L.A.: Ze studiów nad osadnictwem słowiańskim między Bobrem a Salą do końca XII w. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia” 1965, nr 36, 9.
Google Scholar

Vojtovycz L.: „Bavars’kyj heohraf”: sproba etnolokalizaciji nasełennia Central’no-Schidnoji Jevropy ІХ st. W: L. Vojtovycz: Hаlyc’ko-vоłyn’s’kі еtiudy. Bila Cerkva 2011.
Google Scholar

Vojtovycz L.: „Bіli” chorvaty czy „karpats’ki” chorvaty? Prodovżennia dyskusiji. „Drohobyc’kyj krajeznavczyj zbirnyk” 2004, Vyp. 8.
Google Scholar

Vojtovycz L.: Prykarpattia v druhij polovyni I tysiaczolittia n.e.: najdavniszi kniazivstva. W: L. Vojtovycz: Hаlyc’ko-vоłyn’s’kі еtiudy. Bila Cerkva 2011. Wachowski K.: Słowiańszczyzna zachodnia. Poznań 2000.
Google Scholar

Wenzel W.: Die slawischen Stammesnamen Neletici und Nudzici. „Lětopis. Zeitschrift für sorbische Sprache, Geschichte und Kultur” 2016, T. 63, Heft 1.
Google Scholar

Widajewicz J.: Serbowie nadłabscy. Kraków 1948.
Google Scholar

Widukindi monachi Corbeiensis rerum gestarum Saxonicarum libri tres. Post editionem G. Waitz et K.A. Kehr. Recognovit P. Hirsch In: Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis separatium editi. Hannoverae 1935.
Google Scholar

Vol. 10 (2018)
Published: 2018-12-31

ISSN: 2080-492X

eISSN: 2353-9720

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licence CC

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Submit

The Issue of Ethnic & Political Structure of Southern Polabya at the End of the 6th — in the First Quarter of the 10th Century

Abstract

Keywords:

Rostysław Waceba

Information