Lampedusa jako „Brama do Europy” – kształtowanie wizerunku wyspy we włoskim reportażu przez pryzmat zjawiska imigracji afrykańskiej
Abstrakt
This article is an attempt to familiarize the readers with Italian reportages that deal with the subject of African migrations to the Apennine Peninsula. In recent years, this phenomenon has been described and analyzed by many writers and journalists; however, this article places special emphasis on the representation of the island of Lampedusa, which belongs to the archipelago of the Italian Pelagie Islands and has in the last 30 years become not only the proverbial “Gateway to Europe”, but also a place that testifies to the issue of illegal migrations. When analyzing the reportages about Lampedusa, the most interesting aspect (from the Polish perspective, at least) seems to be the Italian angle on the “problem of the island.”
Słowa kluczowe
emigracja afrykańska; Lampedusa; literatura włoska
Bibliografia
Bielecki Tomasz (2013): Papież na Lampedusie: Prosimy o przebaczenie za obojętność na los imigrantów ginących na morzu w drodze do Europy. https://wyborcza.pl/7,75399,14242061,papiez-na-lampedusie-prosimy-o-przebaczenie-za-obojetnosc-na.html [dostęp: 21.08.2022].
Brinkbäumer Klaus (2009): Afrykańska Odyseja. Przeł. J. Czudec. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Campanella Angelo (2014): Come gabbiani sull’acqua. Lampedusa tra due mondi. Estero Salvatore, Sciaccia.
Cuttitta Paolo (2015): Lampedusa: tra produzione e rappresentazione del confine, „REMHU. Revista Interdisciplinar da Mobilidade Humana”, no 44, s. 31–45, https://doi.org/10.1590/1980-85852503880004403.
Darska Bernadetta (2019): Wielość głosów. O reportażu świadectw. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 240–250, https://doi.org/10.18318/td.2019.6.14.
Di Matteo Giovanna (2016): Turismo e immigrazione. Lampedusa come laboratorio di sostenibilità sociale. http://dspace.unive.it/bitstream/handle/10579/9753/855435-1200030.pdf?sequence=2 [dostęp: 02.01.2023].
Gawron Dominika (2022): Wpływ kryzysu migracyjnego w Unii Europejskiej po 2015 roku na kierunek i zakres aktywności Fronteksu, „Polityka i Społeczeństwo”, T. 20, nr 3, s. 36–51, https://doi.org/10.15584/polispol.2022.3.3.
Grochowski Grzegorz (2018): Pamięć gatunków. Ponowoczesne dylematy atrybucji gatunkowej. Instytut Badań Literackich PAN, Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, Warszawa.
Hass Hein, de (2008): Irregular migration from West Africa to the Maghreb and the European Union: An overview of recent trends. IOM (International Organization for Migration), Geneva.
Idzikowska Ula (2021): Kto strzeże strażników? Frontex łamie prawa człowieka na granicach, liderzy UE przymykają oko. https://oko.press/kto-strzeze-straznikow-frontex-lamie-prawa-czlowieka-na-granicach-liderzy-Ue-przymykaja-oko [dostęp: 04.01.2023].
Kępiński Piotr (2021): Szczury z via Veneto. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Kostyrko Weronika, Jagielski Wojciech (1996): Jądro ciemności. „Gazeta Wyborcza”, 16.11. https://kapuscinski.info/jadro-ciemnosci/ [dostęp: 21.08.2022].
Kusztal Aleksandra (2021): Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) wobec oskarżeń o naruszanie praw podstawowych w działaniach na Morzu Egejskim. „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, vol. 15, nr 1, s. 161–185, https://doi.org/10.34862/rbm.2021.1.8.
Liberti Stefano (2013): Na południe od Lampedusy. Podróże rozpaczy. Przeł. M. Wyrembelski. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Liczba ludności Nigru. https://www.populationof.net/pl/niger/ [dostęp: 19.01.2023].
Mikołajewski Jarosław (2015): Wielki przypływ. Dowody na Istnienie Wydawnictwo –
Fundacja Instytut Reportażu, Warszawa.
Najgeburska Karolina (2021): Uchodźcy u „Bram Europy”. Na Lampedusie Jarosława Mikołajewskiego „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 18, s. 213–229, https://doi.org/10.15290/bsl.2021.18.13.
Pellegrino Catia (2015): La scelta di Catia. Mondadori Electa, Milano.
Pleszkun-Olejniczakowa Elżbieta (2005): Reportaż: wokół pochodzenia, definicji i podziałów. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 7/2, s. 3–27.
Porrovecchio Barbara (2022): La realtà degli abitanti a Lampedusa: “Alla ricerca di un equilibrio tra l’identità locale e i fenomeni globali”. https://www.meltingpot.org/2022/07/la-realta-degli-abitanti-a-lampedusa-alla-ricerca-di-Un-equilibrio-tra-lidentita-locale-e-i-fenomeni-globali/ [dostęp: 21.08.2022].
Sanfilippo Fabio, Scialoja Alice (2010): A Lampedusa. Affari, malaffari, rivolta e sconfitta dell’isola che voleva diventare la porta d’Europa. Infinito Edizioni, Roma.
Szarejko Sylwia (2017): Italian Non-Fiction Literature Towards the Phenomenon of Contemporary Emigration From Africa and the Near East on the Apennine Peninsula. „Journal of Literature and Art Studies”, vol. 7, no 7, s. 792–800, https://doi.org/10.17265/2159-5836/2017.07.002.
Szarejko Sylwia (2019): Lampedusa – drzwi do Europy. Kiedy większość staje się mniejszością… Współczesna emigracja afrykańska na kontynent europejski. W: Być w mniejszości. Być mniejszością. Red. T. Kaczmarek, J. Raźny. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 257–274.
Szejnert Małgorzata (2009): Wyspa klucz. Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
Śliwa Ewelina (2018): Migracje (nie)literackie. Poetyckość reportażu Jarosława Mikołajewskiego „Wielki przypływ” w nawiązaniu do wierszy autora o tematyce uchodźczej. W: Biopolityka. Od ciała politycznego do polityki Ciała. Red. M. Mazurek. Eryda, Warszawa, s. 111–133.
Wilk Wojciech (2018): Afryka dziś i jutro. Wyzwania najludniejszego kontynentu świata. https://pcpm.org.pl/afryka-dzis-i-jutro-wyzwania-najludniejszego-kontynentu-swiata.html [dostęp: 04.01.2023].
Zajas Paweł (2019): Fakty, fikcje, nie fikcje. Trzy uwagi o gatunkach granicznych. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 110–222, https://doi.org/10.18318/td.2019.6.12.
Ziniti Alessandra (2018): Lampedusa: condanna definitiva, va in carcere l’ex sindaco De Rubeis. https://palermo.repubblica.it/cronaca/2018/01/31/news/lampedusa_condanna_definitiva_va_in_carcere_l_ex_sindaco_de_rubeis-187693330/ [dostęp: 21.08.2022].
Muzeum Pamięci Sybiru Polska
https://orcid.org/0000-0001-8956-6227
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
