Dwa “M” na Północy: Montanelli i Malaparte w Finlandii
Abstrakt
Indro Montanelli (1909–2001) i Curzio Malaparte (1898–1957) przebywali w Finlandii w latach drugiej wojny światowej, jako pierwsi świadkowie „wojny zimowej” toczonej przez Finlandię ze Związkiem Radzieckim, z czego drugi reporter stacjonował tam w latach „wojny o kontynuację”, kiedy to trwały działania wojenne między obydwoma krajami w bardziej złożonym obrazie kolejnej fazy konfliktu, czyli po ataku Niemiec na Związek Radziecki. Większość ich korespondencji i adnotacji, zebranych w dużych ilościach, natychmiast stała się dla wielu czytelników przedstawieniem Północy, na której toczy się nierówne starcie między małą, ale dobrze przygotowaną armią Finlandii (Dawidem) a bardzo licznymi szeregami Armii Czerwonej (Goliatem). W tym artykule Autor stara się zaprezentować, na podstawie analizy pism dwóch reporterów, w jaki sposób ich obrazy Finów, samej Finlandii, i szczególnej sytuacji geopolitycznej tamtych lat, zostały przekazane włoskim czytelnikom w „opowieści” o wydarzeniach wojennych.
Słowa kluczowe
Indro Montanelli; Curzio Malaparte; Finlandia; literatura podróżnicza; reportaż wojenny
Bibliografia
Ahvonen Jonne (2005): Malaparte in Finlandia – Quando e dove?. ”Settentrione”, a. XVII, pp. 9–18.
de Anna Luigi (1988): Conoscenza e immagine della Finlandia e del Settentrione nella cultura classico-medievale. Università di Turku, Turku.
de Anna Luigi (2005): La memoria perduta. Montanelli e la Finlandia. Edizioni all’insegna del Veltro, Rimini.
de Anna Luigi (2020): Giuseppe Acerbi e la Finlandia. Edizioni Solfanelli, Chieti.
Baglivo Beatrice (2020): Verso una riflessione di natura etica: Malaparte giornalista e l’esperienza dell’Europa (1928–1943). In: Curzio Malaparte e la ricerca dell’identità europea. A cura di Beatrice Baglivo et Alii. Presses Universitaires Savoie Mont Blanc, Chambéry, pp. 163–190.
Baglivo Beatrice (2021): Una poetica dell’immaginazione: il realismo magico di Curzio Malaparte. In: ANTI-MIMESIS. Le poetiche antimimetiche in Italia (1930–1980). A cura di A. Gialloreto e S. Jurišić. Prospero Editore, Novate Milanese, pp. 135–157.
Barzini Luigi (1915): Nell’Estremo Oriente. Madella, Sesto S. Giovanni.
Bugiani Piero (1995): Sotto gli occhi di Kurt Malaparte giornalista in Finlandia, 1942–1943. ”Settentrione”, a. VII, pp. 12–26.
Granzotto Paolo (2004): Montanelli. Il Mulino, Bologna.
Lukács György (1976): Reportage o rappresentazione?. In: Idem: Scritti di sociologia della letteratura. Trad. di G. Piana. Sugar, Milano, pp. 66–84.
Malaparte Curzio (1965): Il Volga nasce in Europa. Bompiani, Firenze.
Malaparte Curzio (1979): Kaputt. Mondadori, Milano.
Malaparte Curzio (2020): Kaputt. A cura di G. Pinotti. Adelphi, Milano.
Montanelli Indro (1940): I cento giorni della Finlandia. Garzanti, Milano.
Nencioni Giuseppe (2014): Gli italiani nel Grande Nord scandinavo: racconti di viaggio dal Quattrocento ad oggi. CIRVI, Moncalieri.
Perugi Rosella (2019): Altrove. Viaggiatrici italiane nell’Europa del Nord. Università di Turku, Turku.
Pinotti Giorgio (2009): Nota al testo. In: Curzio Malaparte, Kaputt. Adelphi, Milano, pp. 449–476.
Pizzimento Paolo (2017): Curzio Malaparte, scrittore in guerra. ”Le Forme e la Storia”, vol. X, n. 2, pp. 175–196.
Saarenheimo Eero (2005): Kaputt di Curzio Malaparte letto da un finlandese. ”Settentrione”, a. XVII, pp. 6–8.
Santini Silvia (2017): Il prezzo della verità. Professione inviato di guerra. Tralerighe libri, Lucca.
Serra Maurizio (2012): Malaparte. Vite e leggende. Trad. di A. Folin. Marsilio, Venezia (edizione digitale).
Vicini Antonella (2013): La penna e le armi: quando il giornalista diventa “soldato”. “Informazioni della difesa”, n. 3, pp. 74–81.
Witt Sabine (2011): Curzio Malaparte e la Scandinavia. L’immagine del lontano Nord in Kaputt e in alcuni suoi articoli per la stampa. ”Carte di viaggio”, n. 4, pp. 85–93.
Uniwersytet w Turku Finlandia
https://orcid.org/0000-0001-6745-1381
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
